Alþýðublaðið - 03.04.1928, Side 2

'l!LP. ÝÐUBlSAÐIÐ
Olían og sjálfstæði landsins
Ríkisrekstur á steinolíuverzluninni verndar
pjóðina gegn yfirgangi erlendra auðhringa.
Ekkí er í neinar grafgötur
með þaö að fara, að þegar er-
lendár auðhringar „setjast" upp í
smáríkjum, sem Iítið mega sín,
og nota par afl aucjs síns tíl að
efla vald sitt og auka gróða sinn,
pá er sjálfstæði pess lands mikil
hætta búin. Auðhringarnir nota
jafnan öll meðul til að vernda at-
vinnurekstur sinn, sem von er.
Þeir haga sér eins og samkeppn-
isskipulagið leyfir peim, o<g peir
eru voklugir og sterkir í barátt-
anni vegna pess, að skipulag
þeirra er sterkt. Eitt af pieim ráð-
um, sem eru kunnuist úr starf-
semi hringianna, er að þeir eyða
stundum of fjár í að kaupa sér
fylg.ismenn, sem áhrif kynnu að
hafa á stjórnmál Iandsins. Bi
einmitt þetta atriði er hættulegast
fyrir smáríkið.
Eins og kunnugt er, áttu banda-
riskir olíuburgeisar allar stærstu
og beztu olíulindirnar í Nicara-
gua. Lanigur tími leið eigi áður en
íbúum landsins pótt nóg um af-
skiftasemi peirra af stjórnmálum
pjóðarinnar. Fulltrúar frjálslynda
flokksins fullyrtu, að olíuhring-
arnir hefðu mútað íhaldsflokkn-
um til fylgis við sig, en íhaldið
mótmælti því harðlega, og ihalds-
ráðherrarnir sóru og sárt við
iögðu, að peir ættu ekki noikkur
mök v.ið olíukóngana. En þegar
forsetakiosningiin var afstaðin og
fulltrúi frjálslynida flokksiins hafði
verið koisinn, komst aJt upp. I>á
sehdi Bandaríkjastjórn her manns
að tilhlutun olíukónganna, til Ni-
caragua. Allir vissu, að pað var
að eiras gert í peim eina tilgangi
að espa til óeirða í landinu, vinna
gegn frjálslynda flokknum og
hjálpa ihaldipu aftur upp í valda-
sætín. En pað varipó liaft að yíi'r-
skini, að herinn ætti „að halda
uppi lögum og reglu og gæta
hagsmuna þegnanna“(!). En pað
fór eins og almenningur vissi, að
herinn var að eins vopn í hendi
íhaldsflokksins, en hann aftur
viljalauíst verkfæri oliukónganna.
Það er þess vegna ekki að
undra, þótt peir Islendingar,
isem. í mun og veru er ant um
fjárhagslegt sjálf'stæði landsins,
)og að vald1 pjóðarinnar til að
iskipa málum sínum sé ekki skert,
líti hornauga til peirra olíuhringa,
er hér hafa „sezt upp“ og bygt
Btöðvar og lagt í kostnað, er nen.
ur milljónum króna.
Við höfum áður fengið að
írnna vangaklapp olíufarinigs hér
á landá, og af herðum p jóðarinnar
irai létt pungri byrði, pegar verzl-
■nim var dregin úr höndum hans
og ekki mótmæltaf hlutaðeigan^li,
Mikill styr stóð eitt s)nri rim
bið svo nefnda D. D. P. A., sem
nokkrir „föðurlandsvinir" leppuðu
og kölluðu „Hið íslénzka stein-
olíuhlutafélag". Það er talið víst
og ekki mótmælt af hlutaðeigandi
að D. D. P. A. viidi hafa áhrif
á stjórnmál okkar og lagði í pví
skyni peninga, og það ekki smá-
vægilega upphæð, í málgagn I-
haldsflokksins, „Morgu;nblaðið“.
Enginn getur sagt með vissu um,
hverjir fremur stjóxnuðu landinu
í pann tíð, íslendingar eða út-
lendir hluthafar D. D. P. A.
Félaig petta, sem að öllu leyti
var eign hins auðuga Rockefel’lers
og peirra félaga í Amieríku, hvíldi
eins og punig mara á pjóðinni, og
rak hér einokunarverzlun sína
með að eins pað eitt fyrir augum,
að græða vel á landsmönnum.
Það er skammsýn pjóð, sem
ekkert lærir af reynslunni, og það
virðist svo, að ekki sjái aðrir
en verkamemi, p. e. alþýðan ís-
lenzka, hvaða pýðingu peir geti
haft fyrir framtíð íslenzku pjóð-
arinrfer atburðirnir, sem hafa ver-
ið að gerast hér síðan olíuverzl-
unin var, fyrir tilhlutun íhalds-
ins, dregin úr höndum pjóðar-
immar.
Seinni hluta síðasta surnars
birti Alpýðublaðið nokkrar greto-
•ir um, að hinn „íslenzki“ . angi
D. D. P. A. værii að ginma kaup-
menn tiil1 að gera bindandi samn-
imga við sig um olíuverzlumtoa.
I pví sambandi varaði blaðið
kaupmenn við slíku og gat þess,
að áhrif o.líuhnnga!nna gætu orÖið
hættuleg fyrir okkar litlu þjóð,
ef peim tækist að binda lands-
menn með samntogum og siðar
e. t. v. með skuldum. Þess var
enn fremur getið, að vald olíu-
hringanna væri ekki farið að sýna
Siig enm að nokkru ráði, að samn-
ingaumleitumum D. D. P. A. und-
anskiildum, en öll merkl sýndu, að
tíðinda væri von í nánustu fram-
tíð .
Alt bendir nú til, að pesisar spár
blaðsins séu að rætast og muni
koma enn skýrar fram en orðið
er.
D. D. P. A. hefir nú tekist að
binda marga kaupmenn á klafa
sinm með samningum, og sagt
er, að margir peirra séu nú peg-
ar farnir að mögla.
En svo komum við að aðalat-
riðinu, sem er „Shell“ og stöðv-
ar pess við Skerjafjörð.
Auk peirrar hættu, sem áður
hefir verið á bent hér í blaðinu,
nægir pað eitt til að við Islend1-
iinigar purfum að vera vel á verði
gegn olíuhringunum, hve geysi-
Jegt fjármagn, saman borið við
okkar eigin efnahaig, peir hafa
yfir að ráða. Allir hljóta að sjá,
hvaða pýðingu það getur haft
fyxir sjálfstæðí þjóðarinnar, að út-
lenidir auðhringar leggi milljónir
króna í atvinnurekstuT sirto hér
á landi.
Sagt er að olíugeymar Skerja-
fjarðarfélagsinis séu orðnír geysi-
Idýrir, og að félagið muni nú
hafa í véltunni hér á lamdi prjár
og hálfa til fjórar milljónir króna.
Við skuium nú að pessu sinni
gera ráð fyrir, að tilgangur fé-
lagsins ,sé sá, að gera verzlunar-
rekstur sinn samkeppniSfæran og
græða fé á verzlun stnni við
iandsmenn. En hverniig ætlar fé-
lagið að ná pessum mllljónum
sínum? Auðvitað með pví áð
fegigjá pær á olíuna, sem pað sel-
ur landslýðnum. Hin tVö félög-
in hafa eionig lagt í mikinn
kostnað, þó mtoni sé. Þá pen-
inga verða landsmenn etoniig að
biorga í olíuverðtou.
íhaild íislands er ekki eftirbátur
íhalds annara landa. Magnús
Guðmundsson fyrr verandi ráð-
herra, einn áhrifamesti maður í-
haldsflokkstos, er formaður fé-
lagsin's, er telst eíga stöðvamar
miklu í Skerjafirði. Hann var
etodreginn andstæðimigur oilíu-
verzlunar ríkiistos, og með hans
atkvæði var hún afmumln. Hvers
vegna var hann andstæðtogur
ríkiisverzlunarinnar ? Svarið er
komið. Hann er trúnaðarmaður
Skerjafjarðarfélagsins. Að olíu-
hringarnir tryggja sér alt af á-
hrifamenn úr íhaldsflokknum í
hvaða Jandi sem er, er alls ekki
undarlegt, pví par eru einmitt
menn . „etostafclingsframtaksms",
sem iáta eigin hag sitja í fyr-
irrúmi, lifa á einstakltogshyggju
fjöldans og skara eld að stoni
köku og útvega filokki sínium fé í
hlóra víð alpýðuna.
D. D. P. A. náði geysiáhrifum
hér á lanidii. Var pó fjármagn
pað, sem pað réði yfir, saman-
borið við Skerjafjarðarfélagið,
smámunir einir. Og ekki átti það
heldur jafnmikla áhrilfamenn inn-
an íhaldsflokkstos í stjóm sinni
og Skerjafjaxðarfélagið nú hefír.
Má af þessu gera sér í huigar-
lunid, faver áhrif pess verða á
stjórnmálastarfsemi Ihaldsflokks-
ins, og þar með á stjómmála-
baráttu í landinu.
Eina ráð^ð tiil að tryggja sig
gegn yfirgaingi , pessa erlenda
auðvalds og þjóna pess, er að
taka fyrir kverkar pess nú peg-
ar. Og pað er ekki hægt með
öðru en pví að taka upp etoka-
sölu ríkiisims á olíunni.
AUir góðir drengir og þjóðern-
■isvínir styðja pað, en kasta fæð
nýkomnar i
Branns-verzlnn.
og fyrinlitntogu á þann flokk, er
gerist undirlægja erlends auðfé-
lags.
Efri deild
í gær.
Þar vbru fyrir vörutolls- og
verðtolls-frumvörpin, komin aíl-
ur með breytingum frá neðrS
deild; voru pa;u sampykt eínis og
pau komu paðan, og urðu par,
með að iögum. Tollabreytíngam-
ar, sem verða við þetta, eru pess-
ar: kolatollur hækkar um eina
fcrónu hver smálest, og tollur
kemur á tunnur og tunnuefni, er
áður var gjaildfrítt. Verðtollur
verður 15o/o af inmkaupsverði af
peim vörum, sem áður var borg-
áð af 10°/o, en 30°/o af torikaups-
verði af vörum peim, sem áður
var hiorgað af 20»/o. Lögto ganges
í gildi undir eins og pau hafa
fengið konungsstaðfestingu, sens
verður næstu daga. Enn fremur
urðu að lögum fjáraukalög fyrto
1926 og sampykt landsreifcntog-
anna fyrir það sama ár.
Enn fremur voru fyrir deildinni
frv. um sandgræðslu í Strandar-
landi, sem fór til 3. umr., og,
frv. um að undanpiggja islands-
banka frá að draga ton pá seðla,
sem hann á að mtoka við sig
1928, og frv. um atvtonuteysis-
skýrslur; hvoxttv-eggja tíl 1. umr,
Neðiri deilð.
Þar var í gær frv. um sam-
stjórn tryggingarstofnana lands-
ins vísað til 2. umr. og allshnd.
Frv. petta er frá Einari' Árnasyni.
Það var sampykt óbreytt í e. d.
Frv. er sparnaðarxáðstöfun. Sam-
kvæmt bví séu prjár tryggingar-
stofnanir ríkisins settar undir
stjórn eins og sama forstjóra,
Brunabótafélag Islands, Slysa-
tryggingin og Samábyrgðin, og
kemur pannig einn forstjóri í stað
prigja. Um tvö þau, er fyrr voru
nefnd, komi sú hreyting til fram-
kvæmlda 1. okt. n. k., en lögum
pessum ex ekki ætlað að ná til
Samábyrgðarinnar fyrrl en nú-
verandii framkvæmdarstjórl henn-
ar lætur af stöðu sinni. 1 grein-
argerðinni er gert ráð fyrir, að
siamtei húsnæði ,sé unt að nota
fyxir pessar tryggingargreinar all-
ar. Þar segir enn fremur, að í
petta samband tryggingastofnana
ríkisins mætti e. t. v. bæta fleiri
tryggingagreinum nú pegar, svo
sem Vátryggingu sveitabæja og
Búfjártryggingarsjóðl íslands á
næsta ári, pegar hann verðut
stofnaður, enda segir svo í frv.:
„Almennar optoberar tryggilnga-
stofnanir, sem hér eftir verða
stofnaðar, skulu sem sjálfstæðar
deildir vera undir tryggingar-
Btofnun ríkiislns, nema öðruvisl
verði fyrir mælt í stofnlögum
peirra."
Þessar þingsályktanir, er mi
skal greina, voru gerðar í gær.