Vísir - 19.07.1914, Qupperneq 1

3Q
Ferðalög |
og sumardvalir
í sveit takast best et menn
nesta sig í
Nýhöfn.
Sunnud. 89. júlí Í9I4.
■ •££-Æ£2K5 3BSSB v';Sr#« BBBBDB
Reykjavíkur
BIOGRAPH
THEATER.
Sími 475.
IHin ágæta mynd Paladí-leikh. '
LOLOTTA LITLA I
| Mjög fagur og skemtilegur sjón-!
I*- leikur, leikinn af hinum orðlögðu |
leikurum Oaumonts,
Sj Aðalhlutverkið, Lolottu, leikur
| lítil stúlka, 7 ára að aldri,
Suzanna Privat.
p Allir, börn jafnt og fullorðnir,
|munu hafa gaman af að sjaj
|Lolottu litlu, sem fargar spari-:
jlskildingum sínuni til þess að j-
ö ferðast til París og sækja föður|
Lsinn þangað og fara með hannj
|heint tit sorgmæddrar móður
Ssinnar.
Lototta litla fjell svo mjög í geð
|Parísarbúd, að þessi leikurj
|var sýndur þar samtímis á 4f
1 stærstu Bíó-’eikhúsunum.
jj§ Ikkfsíur fást venjulega tilltúnar
á Hverfisg. ó. Fegurö, verð og
jj| gæði undir dómi almennings. —
L'.^assa Simi 93- — Helð' Helgason.
það tilkynnist hjer með
vinum og vandamönnum,
að minn kæri eiginmaður,
Árni Halldórsson, andað-
ist þann 16. þ. m. Jarðar-
för hans er ákveðin laug-
ardaginn 25.þ.m.og byrjar
með húskveðju kl. 11 f.h.
á heimili hins látna, Lauf-
ásveg 5.
þorbjörg Brandscióítir.
Skiinaðar-
samkomu
heldur Hjálpræðisherinn í kvöld
fyrir stabsk. og Edelbo
kl. 87,.
Ingó lfur Arnarson fór í gær-
kveldi norður til Akureyrar til að
slunda þar síldveiði í sumar.
Farþegar voru: Ágúst Johnsson
banknritari og Oddur Björnsson
prentsmiðjustjóri.
I C res fór frá Leith 16. þ. m.
, Er því væntanl. til Vestmannaeyja í
! kvö'd.
í Pollux korn (il Akureyrar f
morgun.
Samsöngur 17. júní er í dag
kl.|4 í Gamla Bíó. Alþingismönnum
er boðið á sönginn.
Árni Einarsson kaupmaður og
heiibrigðisfulllrúi hefur flutt versl-
un sína »Frön« í hið nýja hús^sitt
; á Langaveg 23 A og byrjaði þar
verslun í gærkveldi. Pað er einkar
nett búð með allskonar nýlendu-
vörum og giervöru. Húsið er sjálft
einkar vandað ^og ineð nýtísku
j þægindum.
| *j* Jón Jónsson formaður úr
Bolungarvík er tiýdáinn á Heilsu-
hælinu, 36 ára að aldri. Lætur
eftir sig konu og 5 börn.
jj| ....J
Akureyri í gær.
Maður horfinn. í morgun hvarf
hjeríbænum Þorvaldur Guðna-
s o n verslunarmaður hjá Havsteen
etazráði, 58 ára að aldri. Hann
hafði skilið eftir á borðinu heima
hjá sjer peningabuddu sína og alla
lykla er hann hafði með höndum
(fyrir verslunina). Porvaidur hefur
verið æfaiengi við verslun hjá Hav
steen og mjög vel látinn bæði af
yfirboðnum og öðrum. Kvæntur,
átti engin börn sjáltur en tók 4
börn til uppfósturs.
Síldarafli er bjer lítill, koma
skipin inn með þetta 80—90 tunn-
ur. Síðustu 6 árin hefur verið kom-
inn aðalaflinn um þetta leyti.
Gróður hefur aukist mjög síð-
ustu viku og því góð spretta orðin.
Irtgolf var á Siglufirði í dag.
Með honum var Jón Stefánsson
ritstjóri.
Ræða ráðherra
á föstudaginn í strandferðamálinu
í N. D.
Samkvæmt heimild í lögum s'rð-
asta alþingis, er staðfest voru af j
konunginum þ. io. nóv. 1913, gerði í
landstjórnin 4. febr. þ. á. bráða- j
birgðasamning við stjórn eim- í
skipafjelags íslands. Voru þá, 5
samkvæmt nefndri heimild keypt-
ir fyrir hönd landsjóðs 400 þús.
kr. hlutir i fjelaginu, með því skil-
orði, að eimskipafjelagið taki frá
aprílmánuði 1916 að sjer strand-
ferðir með tveim skipuni eða fleiri,
og sjeu ferðirnar ekki lakari að
skipakosti nje óhentugri en strand-
feröir þær, er veriö hafa að und-
anförnu, síöan 1911. En um stærð
j skipanna, fyrirkomulag férðanna,
j ferðaáætlanir og taxta, og jafn-
framt um styrkinn úr landsjóði 4
hverjum tíma sem er, fer eftir síö-
ari samningum milli landsjóðs og
fjelagsins. Þessir samningar veröa
að vera gerðir fyrir 1. febr. 1915.
Af hlutafjárupphæðinni hefir
landsjóður þegar greitt 100 ]>ús
kr. Hinn liluti upphæðarinnar, 300
þús. kr., á að greiðast 1. febr. 1915
og um leið verður þá saniið um,
hvernig skipin eigi að vera o. s.
frv.
lil þess að slíkir samningar
verði gerðir, þarf landstjórnin að
vita, hvað þingið vill greiöa fyr-
ir strandferðirnar; það gjald fer
auðvitað eftir því, hve miklar
kröfur veröa gerðar til strandferð-
ferðanna. Stjórnin hefur reynt að
undirbúa málið. Hinn nýskipaði
samgöngumálaráðanautur liefur
ferðast um landið og kynt sjer
viðkomustaði og annað, sem
nauðsynlegt er að fá að vita íþessu
sambandi. Hann hefur nú sent
stjórninni 3 áætlanir með ná-
kvænium lýsingum. En þessu
starfi hans var ekki lokið fyr en í
gær, svo að stjórnarráðið hefur
ekki getaö tekið endanlega afstöðu
til tillagna hans.
Samgöngum.ráðunauturinn lýs-
ir þrenskonar fyrirkomulagi á
strandferðunum.
1 fyrsta lagi, að höfð verði til
strandferðanna tvö ný skip, annað
aðallega til farþegaflutnings er sje
um 350 smálestir, hitt 450 smálest-
ir, aöallega til farmflutnings.
Hinu síðara sje ætlað að fara á
smáhafnir, en hinu fyrnefnda að-
allega á stærri hafnir landsins.
Hann ætlast til, að farþegaskipið
geti haft 50 manns á 1. plássi, 50
á 2. og 100 á 3. En stærra skipið
ætlast hann til að geti rúmað 20 á
1. plássi, 40 á 2. og 140 á 3.
Önnur till. frá samgöngumála-
ráðunautinum er sú, að tvö ný
skip verði höfð til strandferðanna,
er sjeu jafnstór, um 400 smálestir
að stærð, líkt og Hólar og Slcál-
holt og Austri og Vestri, og sje
ferðum þeirra hagað líkt og ferð-
um þessara skipa, en feröir þeirra
þó tíðari.
Þriðja tillagan fer fram á það,
að höfð verði þrjú skip til strand-
ferða, þ. e. tvö ný, eins og gert
er ráð fyrir í tillögunni og með
sams konar feröuin. en eitt skip að
auki, sem ekki þarf að vera nýtt,
og sje mirina, 225—250 smálestir.
Þessu skipi er ætlað að vera í ferð-
um árið í kring, einkum milli út-
landa og Austfjaröa og Vestfjarða
og fara 2—3 hringferðir á ári á
liina stærri viðkomustaði.
Jeg þarf ekki að orðlengja um
þessa tillögu. Jeg vona að sjö
manna nefnd verði valin til að
athuga málið. Sams konar tillögu
bar jeg upp í efri deild í gær, og
var þar sett fimm manna nefnd í
málið. Þaö er tilætlun mín, aö
þessar nefndir báðar vinni saman,
líkt og strandferðanefndir beggja
deilda í fyrra. Það er þá hlutverk
nefndanna ekki að eins að komast
að niðurstöðu um það, hvert fyrir-
komplag skuli hafa á strandferð-
unum, heldur og hvað greiöa skuli
fyrir strandferðirnar, svo að um
þetta verði gerðir samningar fyr-
ir 1. febr. 1915. Stjórn eimskipa-
fjelagsins hefir ekki hingað til
getað komið með nein ákveðin til-
boð um þetta, vegna þess að for-
stjóri fjelagsins Nielsen skipstjóri
á Sterling, hefir ekki veriö hjer.
En nú er hann kominn hingað, og
ætti þá ekkert að vera að vanbún-
aði til þess, að samninga væri far-
iö aö leita.
Ræða Einars Arnórssonar
(við 2. umr. frv. um afnám fá-
tækratíundar).
Jeg kann ekki alls kostar viö,
að hv. þm. Mýr. (Jóh. Eyj.) haldi
einn uppi vörnum fyrir frv. sínu,
því að jeg hygg, að hann hafi
rjettara mál að verja en hinir, sejn
á móti mæla. Jeg býst við, að
bændur segi nú, sem stundum fyr,
að lítið mark sje á því takandi,
sem Reykvíkingar segja um
sveitamálefni; en það ætla jeg
ekki að setja fyrir mig.
Við 1. umr. var það tekið fram,
aö fátækratíundin væri merkileg
helst vegna þess, hve gömul hún
væri. Aðalmótbáran var sú, að fá-
tækratíundin væri sá forngripur,
að sæmd væri að henni í lögum.
Jeg er nú að mörgu leyti mikill
forngripavinur, en þó ekki svo,
að jeg vilji láta þá sitja í fyrir-
rúmi fyrir nokkru þvi, sem rjett
er og gott. Jeg dýrka ekki forn-
gripina eins og pápiskir menn dýr-
linga sína, myndir og bein, er þeir
hneigðu sig fyrir og kystu.
Tíundin var sjálfsagt gott og
rjettmætt skattafyrirkomulag á
sínum tima, eftir því sem þá var
um að gera. En þá var líka alt
annað snið á lienni en nú er. Hún
var leidd í lög 1096 og var þá í
4 pörtum, biskupstíund, prestatí-
und, kirkjutiund og fátækratíund.
Um siðaskiftin hvarf biskupstí-
undin og varð að konungstíund,
sem aftekin var 1877. Prests og
kirkju tíund er nú einnig afnumin.
Fátækratíundin stendur ein eftir
eins og klettur úr hafinu, og er
því sannkallaður forngripur. Við
það, að hinar tíundirnar hafa fall-
ið burtu, hefir ljett á liinum auð-
ugri mönnum. Þeir, sem eru á
skiftitíund, greiða að eins einn
þriðja til fátækra — hafa losnað
við tvo þriðju — en þeir, sem eru
í öreigatíund, gjalda alla tíund-
ina óskerta til fátækra Öreigarnir
verða því verr úti. Jeg veit ekki,
hvernig þetta hefir orðið í fram-
kvæmdinni, en eftir lagastafnum
(1. 12. júlí 1878, 12. gr.) er auð-
sætt, að hjer er skapað niisrjetti
á milli manna og þyngra gjald að
tiltölu lagt á fátæka en rika. Fá-
tækratíundin verður því ekki tal-
in rjettlátt gjald. Og þegar því er
nú er slegið föstu, að hún er ekki
rjettlátt gjald, þá verður einhver
nýtileg ástæða að vera til þess,
að henni skuli haldiö. Ein aðal-
mótbára hv. framsögum. meirihl.
(Jóns á Hvanná) var sú, að hæpið
væri að taka fátækratíundina með
sveitarútsvörum, vegna þess að
þau væru svo óvinsæl. Jeg játa,
að sveitarútsvörin eru óvinsæl. En
]iegar athugað er betur, hve mikið
fátækratíundin gefur í aðra hönd,
þá er þessi mótbára veigalítil og
raunar alveg einskis virði.
Frh.