Vísir - 19.07.1914, Blaðsíða 2
V í SIR
V í S I R í
Stœrsta blað á íslenska tungu. !
Arganpurinn (400—5Í'0 blöð) kostar j
erlenöis V;. 9.00 eða 2‘/2 dollars. innan- j
Iands I r.7 00 Ársfj.kr. 1,75, mán kr 0,60. j
Skrifstofa og afgreiðslustofa í Austur- j
s rneti 14 opin kl. 8 árd. til kl. 9. síðd. j
Sími 400. Pósthólf A. 26.
Ritstjóri Einar Gunnarsson
vemu ega til viðtals kl. 5—7.
Neðrs deild.
Fundur í gær.
1. m a 1.
Frv. til laga um beitutekju
(104) ; 3- umr.
Frv. sarnþ. meö 13 samhlj. atkv.
og sent til efri deildar.
2. m á 1.
Frv. til iaga um eignarnáms-
heimild fyrir hreppsnefnd Hvann-
eyrarhrepps á lóð og mannvirkj-
um undir hafnarbryggju (27);
3. umr.
Frv. samþ. með 15 samhlj. atkv.
og sent til efri deildar.
3. mál.
Frv. til iaga um lögreglusam-
fyrir Hvanneyrarhrepp (102); 3.
umr.
Frv. samþ. meö 16 samhlj. atkv.
og sent til efri deildar.
4. m á 1.
Frv. til laga um breyting á lög-
um nr. 66, 22. nóv. 1913, um girð-
ingar (76, 124) ; 3. umr.
Frv. með brtill. á þskj. 124 sþ.
og sent til efri deildar.
5. m ál.
Frv. til laga um breyting á lög-
urn nr. 45, 16. nóv. 1907, um skip-
un prestakalla (34); 2. umr. (Um
aö Fróöárfríkirkjusöfnuöur veröi
sjerstakur söfnuður innan þjóð-
kirkjunnar.)
Frv. visað til 3. umr.
6. m á 1.
Frv. til laga um varadómara í
hinum konunglega íslenska lands-
yfirrjetti (48, nr. 90); 2. umr.
Frv. vísað til 3. urnr.
7. m á 1.
Frv. til laga um breyting á 1.
gr. laga nr. 45 ,16. nóv. 1907, um
skipun prestakalla (99); 1. umr.
(Flutningsmaður Siguröur Gunn-
arsson, unr breyting prestakalla i
Mýra, Snæfellsness og Hnappá-
dals sýslum.)
P’rv. vísað til 2. umr.
Frv. vísað til prestakallanefnd-
arinnar.
8. m á 1.
Frv. til laga um breyting á póst-
lögum 16. nóv. 1907 (103); 1. umr.
Frv. vísað til 2. umr.
9. m á 1.
Tillaga til þingsályktunar um
hlutafjelagalög og endurskoðun á
26. kafla hinna almennu hegning-
arlaga (59); ein umr.
Sveinn Björnsson:
Þetta form fyrir atvinnurekstri,
sem nefnt er hlutafjelög, er orðið
algengt hjer á síðari árum. Allir
vita, hvaö þessi fjelög eru. Þau eru
samlagsfjelög, stofnuö i fjárafla-
skyni, og þannig lagaðri ábyrgð.
að hver samlagsmaður ábyrgist
aö eins sinn .hluta í samlaginu
Þessi fjelagsskapur er tekinn upp
í Genova á ítalíu á 14. öld og
breiddist skjótt út. Oft hefir kveð-
ið að glæfrafyrirtækjum í slíkum
fjelagsskap. Við jiessu hafa ýmsar
þjóðir sett allströng lög um hluta-
fjelög. Þannig voru í Englandi
lögtekin þrenn lög á árunum 1862
—1877 um þetta efni; i Þýskalandi
1880 og í Frakklandi um iíkt leyti
A Norðurlöndum var'ð Sviþjóð
fvrst, þá Danmörk 1910, en í Nor-
egi hefir gengið í stappi með lög'-
in. Tilgangur þessara laga er sá
yfir höfuð, að tryggja rjett annars
vegar þeirra, sem skifti eiga við
fjelögin, og hins vegar þeirra, sem
liluti eiga í fjelögúnum. Til ])ess
að ná þessum tilgangi er höfö sú
aðferð, sem á illri íslensku mætti
heita opinberleika-kerfið, þ. e. al-
menningi er gerður greiður að
gangur að því að vita um hagi
íjelagsins.
Hjer á landi mun Gránufjelag-
ið vera elst, stofnað um 1870. Nú
a síðari tímum hafa risið upp mörg
hlutafjelög, sum með erlendu
stofnfje, og hafa þau flest gengiö
illa, svo að vjer íslendingar höfum
fengið á o.ss óreiðuorð utanlands.
Þó eiga þessi hlutafjelög ekki all-
an þátt í því, enda er og víðar
pottur brotinn í þessu efni.
Tilgangur jiessarar tillögu minn-
ar er þá, að farið veröi nú að
hreyfa jiessu máli og ætlast jeg
til, að hv. deild skori nú á stjórn-
ina að leggja fyrir næsta þing frv.
til hlutafjelagslaga. En jafnframt
hefi jeg lagt til, að endurskoðuð
verði ákvæði 26. kafla hegningar-
laganna, urn svik. Bæði eru hegn-
ingarlögin orðin gömul og eiga
ekki við eftir framþróun viðskift-
anna, og jafnframt, úr því að far-
iö væri að setja hlutafjelagalög
með ákvæðum þess efnis, jiá er
rjett að ihuga einnig önnur ákvæði
þess'a lcafla.
Tillagan samþykt með 17 atkv.
samhlj. og veröur afgreidd til
landstjórnarinnar sem jiingsálykt-
un frá neðri deild.
10. m á 1.
Tillaga til þingsályktunar um
ráðstafanir gegn útlendingum út
af notum þeirra á íslenskri land-
helgi og höfnum hjer á landi við
ýmis verkunarstörf á fiskifangi
(síld, 68, 134); ein umr. (FÍutn-
ingsmaður Stefán Stefánsson, með
viðaukatillögu frá Sveini Björns-
syni um greiðslur útlendinga á inn-
flutningsgjaldi og útflutnings-
gjaldi.)
Tillagan og viðaukatillagan sþ.
og afgreidd til landstjórnarinnar
sem þingsályktun frá neðri deild
alþingis.
Ðagskrá neðri deildar mánudag-
inn 20. júlí, kl. 12.
1. Skipströnd; 3. umr.
2. Vjelagæsla; 3. umr.
3. Afnám fátækratíundar; 3.umr
4. Skipun prestakalla; 3. umr.
5. Dómtúlkar og skjalþýðendur;
3. umr.
6. Löggiltir endurskoðendur; 3.
umr.
7. Bjargráðasjóður; 2. umr.
8. Skipalán eimskipafjelagsins ;i
umr.
9. Kirkjugarðurinn í Reykjavík.
1. umr.
10. Tillaga til þingsályktunar uni
fækkun sýslumannsembætta;
frh. einnar umr.
11. Stofnun útibús á Austurlandi
frá landsbankanum, þingsá-
lyktunartillaga; hvernig ræöa
skuli.
Líkkistur
og líkklæði.
y
Eyvindur Arnason
fl
J
SlgtAr íggsrz tenr lil konunps.
Kl. rúmlega 10 í gærkvöldi kom
Sigurður Eggerz með eimlest frá
Hamborg til Kaupmannahafnar
Hann var þreyttur og slæptur eftir
ferðina, cn ljet ]iaö ekki á sig bíta
og hjelt rakleiðis til kóngshallar.
Konungur var háttaður og hirð-
in öll, er Sigurö bar að garði. Sá
hann því ekki annað vænna en að
vekja upp þótt leitt væri.
Höllin er portbygð og há mjög,
sefur konungur í afþiljuðu her-
bergi frarn af baðstofn uppi yfir
stofunni. Sigurður er hár maður
og mikill vexti, en svo er hátt til
gluggans, að eklci treystist hann
að ná ]tangað af jafnsljettu. Sá
hann þá beykibút mikinn í hlaöinu
skamt frá dyrum. Tók hann kubb-
inn og bar að stofuþili, —- var það ,
erviði ekki alllítið, en Sigurður er
ramur aö afli og fylginn sjer. Stje
hann nú upp á kubbinn, seildist til
gluggans, drap hendi á rúðuna og
hrópaöi hátt:
„Hjer sje guð! —- Gott kvöld.“
Ivóngur var i þann veginn að
blunda, — hafði hann áður lesiö
bænirnar sínar að vanda, —7 hrökk
hann upp, seildist úr sænginni til
gluggans, opnaði hann, rak út höf-
uðið og mælti:
„Gott kvöld! Hver er úti?“
„Það er jeg, Yðar Hátign!‘
svaraði Sigurður.
„Hver er maðurinn?“ mælti
kóngur.
„Sigurður Eggerz heiti jeg, —
frá íslandi!“
„Nú! — það eruð þjer! Gerið
þjer svo vel að hinkra við; jeg
sk*l undir eins opna bæinn!“
Kóngur hnippti fyrst í drottn-
inguna og mælti:
„Heyrðu, góða mín! Hann Sig-
urður Eggerz er kominn. Þú verð-
ur líklegast að fara á fætur og ná
í einhverja hressingu handa hon-
unt. ITann er langt að kominn,
sjálfsagt svangur og þyrstur."
Drottning neri stýrurnar úr aug-
unum. „Já, góði, — jeg skal koma,
— rúmið handa hor.um hefur ver-
ið uppbúið í norðurstofunni í
niarga daga. Er ekki best að flóa
handa honum mjólk?“
„Jú, það er líklega! Við skul-
um nú sjá til!“ sagði kóngur og
fór fram úr. Hann fór í brækur
og sokka, brá yfir sig „slobrokkn-
um“, fór í flókaskó, geklc til dyra
og skaut lokum frá.
? Sigurður beið við dyrnar.
„Komið þjer sælir, Yðar Há-
tign 1“ sagöi Sigurður.
„Korniö þjer nú sælir, Sigurö-
ur minn, og veriö ])jer velkom-
inn!“ sagði kóngur. „Gerið ]>jer
svo vel að ganga i bæinn. Þjer
verðið hjerna hjá okkur í nótt!“
„Þakka yður fyrir, Yðar Há-
tign!“ sagði Sigurður.
Þeir gengu inn í göngin og
; kóngur lokaði bænum.
„Varið þjer yður, — það er
j skuggsýnt hjerna í göngunum hjá
mjer!“ sagði kóngur. „Svo er rík-
isfjárhirslan þarna rjett hjá gang-
veginum, — það er slæmt að reka
sig á hana.“
„Uss, blessaöir veri þjer. Jeg er
alvanur Jtessu, — ekki eru göngin
, betri í Skaftafellssýslu sumstað-
ar!“ sagði Sigurður.
„Og ])ví trúi jeg nú \“ sagði
konungur.
Dimt var í stofunni — næturn-
ar í Danmörku eru ólíkar því sem
er á íslandi —. Konungur kveikti
á kertisstúf, benti Sigurði á silfur-
stól með silkiflosi og mælti:
„Gerið svo vel aö tylla yður á
stólinn þarna! Þjer eruð víst eft-
ir yður eftir ferðina. Hvað má
bjóöa yður? Eitt vínglas?“
„Nei, þakka yður fyrir! Jeg hef
aldrei bragðað vín á æfi minni og
er bindindismaður!“
„So-o-o?“ sagöi konungur. „En
kaffisopa —- eða flóaða nýmjólk ?“
„Þakka yður fyrir, — kanske
jeg þiggi mjólkurbolla!“ sagði
Sigurður.
Konungur brá sjer frarn, kom
aftur aö vörmu spori og tók Sig-
urð tali.
„Hvernig gekk yður nú ferðin,
Sigurður minn?“
„O-jæja, — svona slysalítið. Jeg
var 5 sólarhringa frá Revkjavík
til L i f r a r p ú 1 s með breskun:
dalli.“
„Urðuð ])jer ekki sjóveikur ?“
„Ónei, ekki get jeg talið það,
ósköp litið fyrsta daginn, en svo
dreypti jeg í Kínalífselixír og var
góður úr því.“
„Já, ])aö er fyrirtaks „metall",
mælti kóngur. „En hvernig kom •
ust þjer svo hingað ?“
„Ja, það er nú saga að segja
frá því! Þeir voru alveg ærðir,
þarna í Lifrarpúli, engan vagn-
garm hægt upp að drífa, allir vit-
lausir i önnum, — það dugðu
hvorki góð orð nje „betalingur".
en loksins gat jeg samt drifið upp
einhverja bikkju, — þeir þorðu
ekki annað en ljá mjer hana þeg-
ar þeir vissu hver jeg var og hvern
jeg ætlaði að finna. Jeg fjekk
strák til að fylgja mjer til Ii a r a-
v í k u r. Þar náði jeg í eimbát og
hjelt til H e k k. Fjekk jeg áföll
stór og varð að standa í austri,
buíloð í fæturna, en hef ekki gefiö
rnjer tíma til að hafa sokkaskiíti
síðan, svo mjer er svona hálf hroll-
kalt.“
„Hvaða ósköp eru að heyra
þetta!“ hrópaði konungur. „Þjer
verðiö að fara úr votu.“ Stóð kon-
ungur upp og kallaði frant í eld-
húsið: „Heyrðu góða mín. Iief-
urðu ekki ])urra sokka af mjer til
þess að ljá honum Sigurði. Hann
stendur í votu og Jiarf aö hafa
strax sokkaskifti.“
Drottning rak inn höfuðið.
„Mjer meir en datt þaö í hug,
að maðurinn væri votur, svo jeg
tók hjerna ofan fneð mjer rauðu
silkisokkana þína, — þú átt ekki
aðra þurra sem stendur!“
Sigurður Eggerz stóð nú upp
og heilsaði drotningu hæversklega-
Hún tók kveðju hans vel og leist
auðsjáanlcga vel á manninn, seni
ekki er furða, ]>ví Sigurður er
hverjum manni fríðari og prúö-
ari í framgöngu allri. Hafði nú
Siguröur sokkaskifti, en drottning
tók í liann. Hjelt hann áfram á
meðan ferðasögunni.
„1 Hekk keypti jeg mjer kaffi
og rrieð því, hjelt svo tafarlaust
til Ii a m b o r g a r og dvaldist
þar nokkuð. Ætlaði jeg aldrei aö
geta náð ])ar í eimlest hingað, allit
voru þar við minningarguðsþjón-
ustu, um erkihertogann austur-
ríska og enginn heima nema tóm-
ar gamlar manneskjur, svo jeg
varð að bíöa þangaö til fólkið kom
úr kirkjunni.“
„Eitthvað hafa þeir nú getað
gert yður gott?“ spuröi drottning.
„Ó-já, — jeg borðaði svið og
blóðmör hjá borgarstjóranum og
skyrhræring á eftir.“
„Það var nú fyrirtak, — jeg
verð fegin því, því jeg á svo bágt
með að ná í mat í kvöld,“ m*lti
drottning.
Sótti hún nú mjólkina og setti
stóreflis rauðrenda „spilkontu"
hvíta fyrir Sigurð með sjóðheitri
mjólk. Tók drottning sjálf börk-
inn ofan af, en Sigurður sagöi.