Alþýðublaðið - 16.04.1928, Blaðsíða 2

AlLÞÝÐUBBAÐIÐ
lALÞÝÐUBLAÐIÐ
1« kemur út á hverjum virkum degi.
Afgreiðsla i Alpýðuhúsinu við
Hverfisgötu 8 opin frA kl. 9 árd.
til kl. 7 siðd.
Skrifstofa á sama stað opin kl.
3 9Vs—10 Vs árd. og kl. 8—9 siðd.
!* Simar: 988 (afgreiðslan) og 2394
(skrifstofan).
Verðlag: Áskriftaiverð kr. 1,50 á
í mánuði. Auglýsingarverðkr.0,15
j hver mm. eindálka.
} Prentsmiðja: Alpýðuprentsmi&jan
« (í sama húsi, simi 1294).
Drápsidyfjarnar

Fær Þ|óðln velt af sér
pelm byrðum, er á
hana voru lagðar í
stjórnartíð fhaldsins?
--- (Frh.)
Togarafélögin fengu skuldir eft-
irgefnar hjá bönkunum. Copland
— fiskspekúlantinn _ heimtaði
eftirgjöf og fékk hana. Hluthöf-
um í „Morgunblaðinu" var gefið
eftir af skuldum sínum vi& hiið
opinbera. Lofti Loftssyni var
bjargað. Ails hafa eftirgjafirnar í
stjórnartíð íhaldsins numið um 15
til 20 milljónuim króna. Og í-
haidið berst nú gegn umbótum á
bankaiögunum. Atvinnurekeindur
heimtuðu rikisiögreglu til verndar
verkfailsbrjótum. Ihaldið brást vel
við. Þá var ekki verið að hugsa
um að spara. Það barðist fyrir
pví, að „herinn“ yrði stofnaður,
en pað hefði kostað landið hundr-
uð púsunda króna. Það jós út
fé í t'ildur og prjál, krossa og
konungsmóttökur, hestahald og
veizlur, sem skrifuðuist á reikning
landhelgisgæzlunnar, og í „víin
han da stjórninni". Það henti 25!
pús .krónum í viðgerð á húsi
Jóns Magnússonar, sama ár og
ráðherrabústaðurinn var „dubbað-
ur upp“ fynir álitlega upphæð. Og
ailir pessir peningar voru teknir
úr sama vasanum, vasa fáitæk-
■linganna.
Jón Þorláksson kvaðst hafa rétt
við fjárhaginn.
Skuidiirnar við útlönd höfðu pó
aukist í gullkrónum — p. e. eftir
réttu peningamjati.
Þannig yfar „viðreisn fjárhaigsr
ins“.
Jón Þorláksson varð pví að
háði og spotti, var manna á með-
al nefndur stjórnmiála-Sóliimamn
og loddari.
Við fyrsta tækifæri velti svo
pjóðin af sér óstjóminni.
Önnur stjórn tók við pjóðarbú-
inu. Þegar hún fór að litast um
á heimilinu, gaf á að líta.
Það, aem áður Var hulið í
myrkrunum, kom nú fram í dags-
ins Ijós.
Daglegt viðurværi pegnanna
hafði verið slæmt undir stjórn
íhaidshúsbændanna. En pó pjóðin
væri vpndu vön, pá biöskraði
feenni, pegar ráðlagið alt varð
kunnugt. Hún fékk að heyra um
stórkostlegar sjóðpurðir undiir
handarjaðri íhaldsstjómaTinnar,
um handónýta embættismenn, er
veltu sér í óreglunni, er preifst
undir „stjórn“ Jóns Þorlákssonar,
um gífurleg kosningasvik, framin
tii góðs fyrir stjórnarfiokkinn,
um saimningaíviinanir til erlendra
gróðabrailsfélaga, um gjafir til
pægra íhaidssmala, sbr. Kaldár-
holtssimann, um ívilnanir til borg-
aralegra leynifélaga, um yfirráð
yfir sjóðum, stofnuðum í mann-
úðarskyni, sbr. Thorkilliisjóðinn,
um að „Fiiskiveiðasjóður“ hafði
verið rýrður f-yrir tilverknað
Magnúsar Guðmundsisonar, sbr.
„S te f nis ‘ ‘-hne y k sld'ð, irm Kroissa-
ness-reið Magnúsar og hin getngd-
arlausu leyfi til erlendra skipa
urn að leggja hér á land síldar-
feng sinn, um Laun til pingmanna
fyrir trygt fylgi við auðvaldið,
sbr. forstjóratitil Árna frá Múla
og 25 000 króna bæturnar til
kjósenda Jóhanns úr Eyjum og
hans sjálfis.
Vitneskjan um pesisi hneyksli
dundi yfdr pjóðina á fáum dög-
áum, ef.tir að nýja stjómin hafði
tekið við. Meira1.
Alþingi.
Efrl deild
á laugardaginn.
Þrjú frumvörp kooniu fyrir
deildina, og urðu pau öll að lög-
um. Það var frv. um sérréttindi
fyrir lánsfélag, frv. um vaxðskipin
og landsbankafrumvarpíð. Eins
og kunnugt er, hefir íhaldið gert
einna mest veður ú.t af tveim’
síðastnefndu frumvörpunum, en
líklegast sljákkar eitthvað í peim
nú, pegar pau eru bæði orðin a^
lögum.
ÍV
Neðri deild.
Þar voru prenn iög afgreildd á
laugardaginn, áfengislögin, p. e.
um auknar vamiir gegn áfengiis-
fióðdnu, frá pví, sem nú er, um
varnir gegn gin- og klaufna-veiki
og um samstjóm tryggingarstofn-
ana Jandsins.
Áður hefír verið skýrt firá að-
kall um áfengislögin. Voru pau
sampykt með 18 atkvæðum gegn
2. Á móti voru Benediikt Svedns-
son og Jón Auðun. Eáinar á GeJid-
ingalœk greiddi nú ekld atkvj,
en Hákon var f jarstaddur. Efnnig
voru pessir ekki viðstaddir: Sig.
Eggerz, Öii. Th„ Jótn Ól., Jóhann,
'Bjami og Lárus.
Áður hefír veruð skýrt frá aðj)
aLdráttunium í deilunni út af gin-
og Maufinaveikis-varnamálinu (Al-
pýðuM. 23. marz). Þær dedilur
héldu áfirarn í gær, en endirinn
varð sá, að frv. var sampykt í
hinu miiidara formi, eins og e. d.
gekk frá pví, enda hefðd pað
varia orðið að lögum á passu
pingi að öðrum koisti. Ættu og
aiidr, sem vilja að eiœ gera pær
vaxnarráðstafanir, sem ko,mið geta
að halidi, að geta sætt siig við
pau málalok.
DeLlan stóð einkum um, hvoirt
banna skyldi ininflutning á eggj-
um, smjöri, oisti og kartöfiluim,
og sumir vildu alls engar undan-
págur teyfa til að flytja inn
mjóikurafurðir eða egg.
Héðinn Vallidimarsson benti á,
að slíkt bainn kærni ekki að not-
uim, samkvæmt áliti pess dýra-
læknis, sem pingmenn hefðu
mestan fróðlleák sinn um pessi
efni frá, Jensen prófessor við
dýralæknaskólann í Kaiupmanna-
höfn, pví að aðalhættan stafii af
manniaferðum, næst á eftir inn-
fiutningi dýranna sjáifra, sem
sýkt eru, pví að oft er ógern-
ingur að vita um pað með vissu,
hvort fólk, er kemur frá öðrum
löndum.hefir komiðá sóttarsvæði
éða eígi, pvi að imjög oft veit
pað sjálft alls ekM um pað með
vissu. Sttoði pá lítt til varna sýk-
inni að banna innflutning vara,
sem litil hætta er talin stafa af,
að álti peirra, sem rnestan kunn-
ugieika hafa á peim málum, en
pær vörur hins vegar ómissandi
fyrir kaupstaðabúa. Ef um pað
væri hins vegar að ræða, að pær
ráðstafanir væru eina ráðið til
að forða landinu frá gin- og
Maufna-veikinni, pá væri ekki
vafi, á, hvernig atkvæði yrðu
greidd um pær, en málið horfi
alls ekki painnig við. Ef peir, sem
mest kapp leggja á innflutnings-
bann ■ á pessurn vörum, vildu
hugsa um alla landsimenn jafnt,
pá ættu pedr að gera ráðstafanir
tii, að nóg verði samt til af pedm
vörum í landinu, og að verðið
hækM ekki, prátt fyrir innflutn-
ingsbannið, en á pví hafi eltki
bólað. Bendi pannig líkur til, áð1
um sé að ræða duibúna vernd-
artollastefnu, markaðsuernd, und-
ir, yfirskyni sóttvapiar. Og eftiir
pví, sem sér ha,fi verið skýrt frá,
hafi k'omið bróf tii landbúnaðar-
nefndar frá smjör.lítósge'rðinni
„Ásgarðd", pes/s efnis, að endiiega
■purfi að banna innflutoing á
smjörlíki, og pað fært til, að pað
sé vegna hættu af gin- og
kla,ufna-vedki. Hafi hann gért til-
rapnir til að fá að sjá bréfið, en
elddí fengiið, og nú sé pað talið
hiorfið úr fórum nefndarinnar. —
Um pessi a,triði urðu allharðar
deilur, en er pa,u voru úr sögu
fr,utavarpsins, voru lögin sam-
pykt með sa,mhljóða atkv.
Tl. Þ. atvinnumálaráðherra tók
fram, að um notkun heimildar
peirrajr, er lögin veita honum til
víðtækari banna, en pau ákveða,
myndi hann fara eftir tiliögum
■dýralæknisins í Reykjavík.
í sambandi við frv. um sam-
stjórn tryggingarstofnalna lamds-
ins og la,un pau, sem forsitjóra
peirra er ætlað að hafá, að eins
4 púsund kr„ er hækki á 9 árum
upp í 5 púsunid, áráttaði Héð-
inn pa,u urnmæli Haralds við fyrri
u,mr„ a,ð pað er varbugaverð
stefiva, að ríkið launi svo illa
vandasöm störf, sem pað parf að
láta, vinna, að hæpið sé, að hæfir
menn fáist til pess að ynna pau
af höndum. Væru og flédri gall-
ax á frv„ sem purft hefðd að bæta
úr. Þar eð hins vegar sé að öðru
leyti spior í rétta átt og hægt að
bæta síðar úr ágölluim pess, pá
vdldi hann ekki tefla pvl í tvísýnu,.
par sem svo er áliðið pings, með
pví að flytja breytingatillögur við'
pað, en ef svo stæði ekki á, pá
hefði hann ekki gengið að pvi ó-
breyttu.
Skdpun priggja manna mUli-
þinganefndar í skattamálum var
sampykt með 16 atkvæðum gegn
5 ihaJdsatkvæðum. Hefir nefndar-
skipunin par með náð fullinaðar-
satapykki alpingis. Meiri hiluti
fjárhagsnefndar e. d„ Jón Bald-
vinsson og Ingvar, bar pá pings-
ályktunartillögu fram. Sameinað
alpingi kjósi nefndina með hlut-
faJlskosndngu. Nefndin á að „at-
huga tolla- og skatta-löggjöfina*
og gera tillögur um, bvernig
henni megi bezt haga, svo að'
hún sé í einu sem einföldust, rétt-
látust og haignýtust, og gefi pó
nægar tekjur, sem á eðlilegan og
auðveldan hátt geti lagað sig eftiii
útgjaJdapörfinm."
Eitt af verkefnum nefndarinnar,
sé að athuga, „hvort ekM' megi
afla rikissjóði tekna án pesS að
ípyngja gjaldpegnum, svo sem
með einkasölu á nolckrum hátoll-
uðum vörum, eða öðrum peim
vörum, sem hentugar ejru tili
einkasölu, eða á annain bátt.“ —-
Undanpága Islandsbanika frá
inndráttarskyldu seðla í ár var
sampykt vdð 2. umr. með 19 at-
kvæðum gegn 4. Fulltrúar Al-
pýðuflokksinis og Halld. Stef.
greiddu atkv. gegn henni. Bern-
harð, Haifnes, Sveinn og Eiinar
Jónsson greiddu ekM aitkvæði. —-
Haraldur kvaðs undrast, að stjórn-
in gefi engar upplýsingar uta
hag bankans, pótt peirra haifi
verið öskað við 1. umr., heldur
sé imálinu flaustrað af. Ætti pó
ekki að vera mikill vandi fyrip
hana að afla peirra, par seta einn
bankastjóranna er pihgmaður,.
umsjónarmaður banka og spari!-
sjóðá er nýbúinn að kynna sér
hag bankans og reikningar bank-
ans fyrir síðaistliðið ár hljótl að
vera nýlega gerðir. Væntanlega
purfi pó ekki að ætla, að ein-
hverjar duldar ástæð(ur liggi til
pess, að stjórnin geri. sér far um
að leyna fyrir pingmönnum, hver,
sé raunverulegur hagur bankans.
Þar eð nú engar upplýsingar fá-
ist, hvorki hjá stjórninni, né held-
ur veiti bankastjóri sá, er sæti á
í deildinni, pær, pá kvaðst Har-
a,ldur ekki geta annað en greift
aitkv. gegn frv., hvað svo seta
ifa,nn hefði gert ella. —*
TiL efri deildar endúrsendi n. d.
tvö frv., um breytinguna, á skipun
bæjarfógeta- og lögreglustjóra-
eimbættanna í Reykjavíft („um
dómsmálastarfa, lögreiglustjórn,
gjaldheimtu o. fl. í Reykjavík“