Alþýðublaðið - 16.04.1928, Blaðsíða 3

ALftÝÐUBL'AÐIÐ
3
Höfum til:
Er byltmg I vændum
í íbaldsflokknnm?
„Varðar“-félagið tekur kaup-
mann einn hér i bænumframyfir
Jón Þorláksson f ormann ,froráð-
amannaana1.
Munntóbak, B. B.
áo. Kriigers.
Hjói, B. B.
heitir það) og dm einkasölu á
áfengi (breytiogu á vínverzluuar-
lögunjuim). Sú breyting var gexð
á því frv., að laun forstöðumanns-
ins skuli vera ákveðin 7 500 kr.
auk dýrtíðaruppbótar (tillaga frá
Ásg. og Bjarna). — Frv. um at-
vinnurekstrarlán var vísað til 2.
umr. og fjárhagsnefndar, eftir að
feld hafði verið tillaga frá Sveini
um að vísa því til stjórnarinnar.
Gunnar og Maignús dósent
flytja þingsál.-tillögu í n. d. um
útvarp, og var ákveðið, að vgn.
hana fari fram ein umræða. Kem-
u.r þá nánar í ljós, á hvern liátt
þeir vilja, að útvarpsrekstur
verði tekinn upp aftur sem allra
fyrst, eins og segir 1 tillögunmr
Húsnæðismálið.
Seint á laugardagskvöldið hóf
síðari umr. um þingsál.-tillöguna
um rannsókn leigumála húsnæðis
í Reykjavík, en þar eð hielgiin
fór í hönd var fundinum slitíð
á miðnætti, og varð umr. ekki
lokið. Höfðu þá margir kvatt sér
bljóðs, og er tillagan aftur á dag-
skrá deildarmnar í dag.
Héðinn gat þess, að því miður
muni frv. hans um opinberajn
styrk tii verkamannabústáða ekki
ko'mast til umræðu á þessu þingi,
en lýsti því yfir; að það verði
fyrsta; frv., sem hann flytur á
næsta þingi. H úsnæðisvandræðin
i Reykjavík verði ekki leyst á
annan hátt en með auknum bygg-
íngum, sem verkalýðurinn hiefir
ráð á gð búa í. Híns vegar eigi
tillaga sú, er nú var á dagskrá,
fullap f étt á sér og beri! að sam-
þykkja hana. Slík rannsókn og
þaf er gert ráð fyiir — og á®ur
biefir verið skýrt frá hór í blaðinu
—, geti orðið. til undirbúnings
"‘MrW''Nýjar vinr:
I^Fallegt úrval af
gluggatjaldaduk-
%
um hv. og misl.
Afmælt og I
metratali.

byggíngarlöggjöf eða að öðrum
kosti til ákvörðunar dhi leigu-
mála. Jón Ól. talaði gegn rann-
sóknartillögunni, en hins vegar
kvað hann eina ráðið, sem að
gagni kæmi, vera það, sem frv.
Héðins um styrkinn til verka-
mannabústaða fer frarn á. Er þá
þess að vænta, að hann fyigi1 því
máli á næsta þingi.
„Morgnnblaðið4(
og breytingarnar á
landsbankalognnnns.
I Morgunblaðinu s. 1. miðvikud.
segir svio um breytangarnar á
landsl»ank<ilögunum: „Og fram-
-lag gegn 6»/o ársvöxtum, slíkt,
sem efri deild setti í frv., kemur
alls ekki að sömu notum, sem
framlagiÖ samkv. 5. gr. banka-
laganna, sem vltanlega er með
öllu vaxtalaust.“ (Leturbr. hér.)
Með þesisu segir blaðið berurn
orðum, að stofnfé bankans skv.
lögum frá í fyrra eóigi1 að vera
vaxtalaust.
Þetta er auðvitað alrangt. Vilji
menn vita sannleikann, þarf ekki
annað en að snúa orðum blaðs-
■ins við, isvo sem 24. gr. laganna
ifrá í fyrra sýniir. Hún segfr svo:
„Af tekjuafgangi hvers árs fær
ríkissjóður greiddar 6% af
stofnfénu, (Leturbreyting hér)
þó aldrei meira en helming tekju-
afgangsins."
Því fer svo fjarri, að hlutur
bankans sé gerður verri með
breytingu þeirri, sem frv. gerir
ráð fyrir, að hún er þvert á möti
m stórra hagsbóta fyrir bank-
ann.
1 frv. er gert ráð fyritr að 24.
gr. orðist svo: „Tekjuafgangur
hvers árs rennur í varasjóð. Lcggi
ríkissjóður fram viðbótarstofn-fé
(Leturbr. hér.) skv. 5. gr... skal
bankiinn greiða ríkissjóði af því
fé 6°/o! í ársvexti, þó aldrei meira
en helming ,tekjuafgangsins.“
Eftir lögunum á því bankinn, ef
tekjuafgangurinn hálfur nægir til
þess, að greiða 6% af öllu
stofnfénu, en eftir frv. að eins
af viðbótarstofnfénu.“
Sýniir þessi aðferð hlaðsins, að
isegja algerlega ósatt frá um höf-
uðatriði máilsins, hversu málstað-
ur þess er bágborinn og óverjandí
xneð réttum rökum; jafnframt
sýnir hún vel, hve vandir rit-
stjórar þess eru að meðölum.
Fyrir skömmu hélt „Vörður“'
félag íhialdismanna hér í bænuim,
aðalfund sinn.
Eins og löig gera ráð fyrijr,
skyldi þar kosin stjórn og á-
kvörðun tekin um hag félagsinsl
á byrjuðu starfsári. Vissu flestir
fyrir, að sundrung og ósamlyndi
mikið myndi koma fram á fundi
þessum, — því margir íhaldsmenin
eru óánægðir með forráðamensku
„forráðamannanna".
Fyrst framan af fundinum varð
lítt vart stórra orða eður hnipp
inga, en er til formanniskosnlnig-
ar kom, fór fjör að færast í fund-
armenn, og kinnar sumra fengu
öeðlilegan roða.
Var ekki laust við, að ólga kæmi
í skapið.
Fyrst var stungið upp á Jöní
Þoriákssyni, sem verið hefir á-
trúnaðargoð flokksins, frá því að
hann smeygði sér inn undir hjá
Jóni heitnum Magnússyni. Varð
nokkur þögn í salnum eftír þá
uppástungu, og virtist enginn ætla
að þora að hafa sig í frammi
með andmæli.
Kom þá alt í einu fram rödd,
er hrópaði nafn Jóns Kjartans-
sonar ritstjóra. Er talið, að sá,
er hrópaði, hafi verið hluthafi í
„Mgbl.“ og viljað gæta hagsmuna
blaðsins um fjárhagislegan styrk
í kosningum.
Var ekki laust við, að niður-
bældur hlátur heyrðist frá ýms-
um eftir þessa uppástungu.
En meiri hluti fundarmanna
gat við hvorogan þessara „for-
ráða:manna“ unað, og létu sumir
í íjós þá skoðun við sessunaut
sinn, að rétt væri að felá „for-
ráðamönnunum“ færxi störf en
híngað til hefði verið gert.
Var nú vænst eftir Ðeiri tilnefn-
ingum, en fundarstjóri fór að ó-
kyrrast í sæti, því slíkt athæfi,
se:m þetta, að leyfa sér að tilnefna
mann gegn Jóni1 Þorlákssyni sjálf-
um, hafði sjaldan verið haft í
frammi í ríki útvaldra.
En fundarmenn voru til alls
búnir.
Tók því einn þeirra sig tii og
túlkaði vilja smærri spámannr
anna, og tilnefndi
Guðmund Jóhannsson kaupm.
' Þarna kom reiðarslagið, með
því var „forráðámönnunum" sagt
stríö á hendur. Það rumdi í ýms-
um og allir hreyfðu sig í sæti
jsínu. Guðmundur var nefnilega
einn af þeim óánægðustu og vildi
láta gera eitthvað annað en fálma
og flækjast fyrif vi'lja millistétt-
arinnar, eða þess hluta hennar,
sem íhaldssinnaöur er.
Koisningin fór þannig, að Guð-
mundur Jóhannsison var kasdnn
imeð töluvert htæró atkvæðatölu
en Jón Þoriáksson fékk, en fimm
sinnu,m fleiri atkvæðum en Jón
Kjartansison ritstjóri.
Jón ólafsson hafði verið for-
maður félagsins undanfarið. Hann
mætti1 ekki á fundinum. Töldu
sumir f jarveru hans stafa af illsku
hans við suma flokksmepnina í
þinginu og óánægju með' „for-
ráðamennina". Jón gamli hefir
þarna verið mjög slyngur. Hann
vildi ekki lenda í hnútukastinu
á fundinum. Vildi helzt vera
beggja vin, og þó öllu meiri vin-
ur GuðmundaT-flokksins, og hélt
sig því heima.
Upphlaup þetta í Verði, sem
virðist vera fæðingarhríð bylting-
pr í Ihaldsflokknum, virðist ekki
vera óeðlilegt.
„Félöguinum í „Verði“ hefir
fumdist fálm „forráðamannann;a“
vera heldur mikið, og sízt hefir
þeim fundist, að þeir hafi kunnað
að hegða sér í þinginu, síðan
þeir komust í mirani hluta. Vilja
þeir því breyta til, og tóku svoj
marrn úr sínum eigin hópi, þvert
ofan í vilja „forráðamannanna",
mann, er sýnt hafði í síðustu bæjar-
stjórnarkosningum, að hanin var
ekkál alveg eins blár og hinir, og
gerðu hann að formanni sínum.
Lítur líka út fyrir, að þeir treysti
honum betur en Jóni Þprláfcsisyni
Jil að halidja í horíinu fyxir aft-f
íurhaidið.
„Morgunblaðið“ hefir ljóslega
sýnt, hvað því er ihnan brjósts,
því ekki hefir það minst einu
orði á hvernig stjórnarkosningini
fór. Má þó telja víst að ef aninar-
hvor Jónanna hefði náð kosndngu,
þá hefði 'það verið birt með
svörtu letri á þriðju síðu blaðsins.
Það er fullvíst, að „Morgunblað-
ið“ befir tekið ákveðna afstöðu
i þessu hitamáld íhaldsins.
Ekki skal dómur á það lagður
hér, hvóxt breytíngin, sem orðin
er í „Verði“, verður flokknum til
bóta.
Má vera, að Guðmundi takist
að halda hjörðdnni í fastari hópi
en þeáim hefir tekist, sem farið
hafa með forráðamenskuna háng-
að tdl, og að fálraað verði ekki
eáns áberandi í framtíðinni.
En íhalid er, alt af íhald, hvort
sem haninn á íhaldsburstinni heit-
ir Guðmundur Jóhannsson eða
Jón Þorláksson.
Srlend sfimslseytii*
Khöfn, FB., 13. april.
Banatilræði við ítaliukonung.
Frá Berlin er síimað: Konung-
urinn í ítaliu fór til Miíano í
gær tíl þess að lýsa opna kaiup-
stefnu, sem þax er halidiin. Rétf;
áður en konungurinn kom að
kaiupstefnubyggingunni sprakk
sprengikúk þar fyrir utan og er
enginn vafi á þvi, að sýna átti
kionunginum banatilræði. Spre*g-
áingin vaxð nákvæmlega á fyrir-
hugaðri komustund kommgsins,