Vísir - 29.02.1916, Side 2

VÍSIR
<SU
VISIR
Afgreíösla blaðsins á Hótel
Island er opin frá kl. 8—8 á hverj-
um degi,
Inngangur frá Vallarstræti.
Skrifstofa á sama stað, inng. frá
Aðalstr. — Ritstjórinn til viðtals frá
W. 2—3.
Sími 400.— P. O. Box 367.
Svíar
og
ófriðurinn
--- Nl.
Lindmann, fyrv. ráöherra, sagöi
nýlega í ræöu, að það gerði Sví-
um mest mein erlendis, að menn
héldu að »aktivistarnir« væru stór
og voldugur' flokkur.
Hammarskjöld forsætisráðh. túlk-
aði hásætisræðuna á þessa leið:
Stjórnin mun einnig í framtfðinni
halda fram ósveigjanlegri hlutleysis-
stefnu, en þá getur hún heldur
ekki látið að kröfum, sem fara í
bág viö þjóðaréttinn. Vér höfum
lært það af öðrum htutlausum þjóð-
um, að ef gefið er eftir, þá koma
fram nýjar kröfur. Kvaðst hann
innilega óska þess, að friður gæti
haldist, en ráð yrði fyrir því að
gera, að það tækist ekki.
Það þykir einkennilegt hversu
misjafnlega Svíar taka yfirtroðslum
ófriðarþjóðanna. Þegar þýsk her-
skip brjóta gegn hlutleysi Svía, láta
þeir sér nægja að mótmæla, og ef
brotið er ítrekað, þá sætta þeir sig
við einfalda afsökun. En þegar
Bretar leita að bannvöru í sænsk-
Kvennhetjan
frá Loos.
--- Frh.
komum inn aftur, sáum við að
þeir höfðu hnuplað ýmsum smá
áhöldum, var þessi missir mjög
tilfinnanlegur, því nú var hvergi
hægt að fá neitt í staðinn. þeg-
ar eg seinna urn daginn fór út,
sá eg lík liggja rétt fyrir utan
dyrnar okkar. Eg þekti þá ekki
nýja einkennisbúninginn franska,
en samt sá eg fljótt, að þetta var
ekki þjóðverji. Eg féll á hné
og sá þá á gyltu borðunum, að
þetta var höfuðsmaður, en and-
litsdrættirnir voru þegar ummynd-
aðir. Eg sá nú fleiri lík affrönsk-
um hermönnum liggja hér og
hvar á strætum og torgum, og
var mér sagt að þjóðverjar hefðu
flutt þau úr skotgröfum sínum
— því Frakkar voru komnir nið-
ur í skotgrafir þeirra — til þess
að jarða þau í Loos.
Mér er ant um að segja satt
og rétt frá, og mér ber því einn-
/g að segja, að þegar þjóðverjar
um bögglapósti, þá er Svíinn ekki
seinn á sér að gjalda Iíku líkt. Það
er dálítið erfitt að skilja það, að
togleðrið, sem Bretar hafa tekið úr
sænskum bögglapósti, geti vegið á
móti 36 sænskum skipum, sem
Þjóðverjar hafa á samviskunni. Og
manni verður það á, að halda að
það sé fleira en samhygð með Þjóð-
verjum, sem ræður aðgerðum sænsku
stjórnarinnar. Ef til vill hafa Svíar
séð það af óförum Belga, hvað
Þjóðverjar geta fundið sig knúða
til að gera af hernaðarlegri nauð-
syn, og slíkt gæti hent fleiri en
Belga. — Valdið er réttur. Og ótt-
inn verður að halda þeim óánægðu
í skefjum.
Það má ekki leggia of mikið upp
úr skvaldri aktivistanna. — Óhætt
mun að treysta því, að Svíar haldi
fast við hlutleýsið, meðan sjálfstæði
landsins er ekki í veði. Núverandi
stjórn getur lítið aðhafst í stórmál-
unum meðan þingið situr. Stjórnin
er í minni hluta í þinginu og lifir
mest á kongsins náð, Enda fekk
Hammarskjöld það ráð úr ýmsum
áttum, að hann skyldi leita sam-
vinnu við þingið í stórmálunum.
Húsnæðisleysið í
bænum.
Laugardaginn 26. þ. m. t^Iaði
Jón Þorláksson landsverkfrœð-
ingur um húsnæðisleysið í bæn-
um á fundi í félaginu »Fram«.
Á fundinn voru boðnir bœjar-
fulltrúarnir og húsagerðamenn í
komu og sóktu lík höfuðsmanns-
ins þá lyftu þeir því á börurnar
með virðingu og nærgætni........
En svo sá eg aftur á öðrum stöð-
um að þeir fóru hrottalega að.
Líkin voru mikið farin að rotna
og duttu því í sundur þegar hart
var farið með þau, en þá tóku
þeir skóflur og mokuðu limunum
í einni kássu upp á kerrurnar.
þeir færðu prestinum í Loos
vasabækur og skírteini hermann-
anna, en ekkert annað, öllu sem
þeir fundu fémætt á hinum dauðu
löndu vorum stálu þeir. Sönn-
unin fyrir því var að þeir höfðu
meðal handa franska peningaseðla,
sem allir voru með blóðslettum.
Dagarnir liðu, en engin breyt-
ing varð. þó að Frökkum hefði
mistekist áhlaupið, þá vissum við
að þeir voru altaf á næstu grös-
um, því kúlurnar þeirra sögðu
okkur það.
Hin einasta tilbreyting var að
prússneska hersveitin fór burt
en önnur saxnesk kom í staðinn.
Til þess að stríða okkur sungu
þessir félagar sömu vísuna frá
morgni til kvelds:
N i c h t pommes de terre
bænum. — Bæjarfulltrúar komu
nokkrir á fundinn, en ekki nærri
allir, og eins var um húsagerða-
mennina.
jón Þorláksson byrjaði mál sitt
á því: að nú undanfarið hafi
all-mikið verið rœtt um hús-
næðisleysið hér í bænum og það
ekki að ástæðulausu, margar fjöl-
skyldur yrðu hér að sœtta sig
við að vera í svo lélegum húsa-
kynnum, að vart væri trygt fyrir
heilsu fólks.
| Af þessu gæti í framtíðinni
leitt að hin upprennandi kynslóð
er alin væri upp í slíkum húsa-
kynnum yrði ofkyrkingur fyrir
vanheilsu sakir, og gæti því svo
farið, að fleiri fengju að kenna
á hinu slæma ásigkomulagi í
í þessu efni, en þeir er nú ættu
við það að búa; mál þetta væri
því svo alvarlegt, að það vœri
skylda bæjarstjórnarinnar og bæj-
armanna að láta það nú þegar
til sín taka.
Þá gat hann um orsakir hús-
næðisleysisins: að tala bæjarbúa
hafi aukist úr 6,300 í yfir 13 þús.
síðan um aldamót; um 3000 síð-
an 1910; að atvinna væri nú
rekin meira í húsum inni en áð-
ur, og tæki upp all-mikið hús-
rúm. Að meiri kröfur væru gerð-
ar til rúmgóðra íbúða en áður
hefði verið, (það mætti þó í
raun réttri ekki kallast svo nýtt,
en mismunur á því væri mikill
hjá því sem fyr hefði verið t. d.
fyrir 50 árum). En síðasta og
aðalorsökin væri hve lítið hefði
verið bygt í bænum undanfarin
La vie est chére
Toujours militaires. *)
Héldu þeir að þetta væri franska,
og átti það að vera stæling á
kvörtunum vorum. En þó þeir
þættust gjöra gys að okkur þeg-
ar þeir voru margir saman, þá
var alt annað hljóð í þeim þegar
maður hitti einn og einn. þá
kom það oft fyrir að þeir sögðu:
„Hvílík ógæfa þetta stríð!“ og
eg hef oft séð þessa menn gráta
hljóðlega úti í horni.
Herstjórnin þýska var nú sest
að í kjallara á bóndabænum
Guillemaut, sem þeir höfðu brent
í októbermánuði.
Eg átti erindi þangað til að fá
fararleyfi til Lens og sá því hvað
vel heir höfðu búið um sig þar.
þetta var nokkurs konar neðan-
jarðar-virki, en furðulegt hvað
þeim hafði tekist að gjöra það
vistlegt.
Fyrst varð fyrir manni skrif-
stofan, sem einnig var notuð fyr-
ir svefnherbergi handa undirfor-
*) Engin jarðepli. Það er dýrt að
iifa. Og alt fult af hermönnum.
TIL MINNIS:
Baðhúsið opið v. d. 8-8, ld.kv. lil 11
Borgarst.skrif.it. í brunastöð opín v. d
11-3
Bæjarfóg.skrifst, Hverfisg. op, v. d. 10-2
og 4-7
Bæjargjaldk, Laufásv. kl. 12-3 og 5-7 v.d
Islandsbanki opinn 10-4.
K. F. U. M. Alm. samk. sunnd. 8* 1/, siðd
Landakotsspít. Sjúkravitj.tími ki, 11-1.
Landsbankinn 10-3. Bankastjórn til við-
tals 10-12
Landsbókasafn 12-3 og 5-8. Utlán 1-3
Landssíminn opinn v. d. daglangt (8-9)
Helga daga 10-12 og 4-7
Náttúrugripasafnið opið U/,-21/, siðd.
Pósthúsið opið v. d. 9-7.,sunnd. 9-1
Samábyrgðin 12-2 og 4-6.
Stjórnarráðsskrifstofurnar opn. 10-4 v. d.
Vifilsstaðahælið. Hcimsóknarb'mi 12-1
Þjóðmenjasafnið opið sd. þd. fmd. 12-2
Ókeypis lækning háskólans
Kirkjustræti 12:
Alm. iækningar á þriðjud. og föstud.
kl. 12—1.
Eyma-, nef- og hálsiækningar á föstud.
kl. 2—3.
Tannlækningar á þriðjud. kl. 2—3.
Augnlækningar í Lækjargötu 2 á mið-
vikud. kl. 2—3.
Landsféhirðir kl. 10—2 og 5—6.
5 ár. Til þessa virtist sér eftir-
farándi ástæður:
1. Að eftir byggingar þær er
gerðar voru í bænum fyrir 1908
drógu bankarnir sig í hlé, hættu
mikið að !ána til húsabygginga.
Húseigendum gekk tregt að fá
tekjur af eignum sínum, aftur-
kippur komst í bæjarlífið við að
mikill hluti af þilskipaútgerðinni
var lagður niður, eður komst
yfirleitt í niðurlægingu. Bankarnir
hafi þá tapað nokkrum lánum, er
veitt hefðu verið til húsabygginga,
og orðið sjálfir að taka að sér
gúseignirnar og leigja þær úr.—
Ástæður þeirra til að hœtta að
lána til húsabygginga því auð-
skildar: þeim um að gera að þau
hús sem þegar voru bygð, gætu
ingjunum. þar voru veggirnir
klæddir dúkum, stórt borð var í
miðju herberginu, en í einu horn-
inu var fortepiano. Á daginn
voru blómofin tjöld dregin fyrir
rúmin.
Á skrifstofunni var mér neitað
um leyfið og eg vildi því fá að
tala við yfirliðsforingjann sjálfan
og ekki var ljótara umhorfs hjá
honum.: Veggirnir voru klædd-
ir hvítu skinni með dökkrauð-
um borðum efst. Á gólfinu (hér
var fjalagólf) var blómofin ábreiða
og á borðinu var bleikur dúkur
og á því miðju skothylki fult af
lifandi blómum. Rúmábreiðan
var með gyltum borðum og bal-
dýruðu fangamarki, og hjá
höfðalaginu var talsímaáhald.
Seinast í maí fengum við góða
fregn: Ameríkumenn höfðu sent
okkur gjafakorn og nú áttum við
að fá útbýtt, sem svaraði 250 gr.
af brauði á dag. Útbýtingin át'ti
fram að fara á þriðjudögum og
laugardögum. Okkur var einnig
lofað hangikjötí í september. En
guði sé lof að við þurftum ekki
á því að halda.