Vísir - 05.09.1916, Blaðsíða 2

VISIR
V S S \ R
A < g r e j 0 s i a biaðsins á Hótei
Island er opin frá kl. 8—7 á hverj-
um degi,
Inngangur frá Vallarstræti.
Skritstofa á sarna stað, inng, frá
Aðalstr. — Ritstjórlnn til víðtais frá
U. 3—4,
Sírni 400.— P, O. Bov 367.
Best að versla í FATABÚÐINNI!
Þar fást Regnkápur. Rykfrakkar fyrir
herra, dömur og börn, og allur fatn-
aðurá eldri sem yngrl.
Hvergi betra að versla en i
FATABUÐiNNI, Hafnarstr. 18. Simi 269
Einkennileg
skipstaka.
Frá því var skýrt á dögunum
í Vísi, að þýzkt herskip hefði
tekið gufuskipið „Ydun“, eign
Sameinaðafél. á milli hafna í
«
Danmörku, með um 150 farþega
og þar á meðal mörg börn, er
voru á heimleið úr sumardvöl. —
En saga þess máls er nokkuð
einstök í sinni röð og skal því
skýrt nánar frá atburðum.
þegar „Ydun“ var tekin, var
gufuskipið Cimbria þar á næstu
grösum á heimleið frá Álaborg
til Kaupmannahafnar, og þar sem
sami er eigandi beggja skipanna,
hefði það verið hægðarleikur að
flytja alla farþega úr „Ydun“
yfir í Cimbria og hefði það ekki
verið nema sjálfsögð nærgætni
við farþegana og foreldra barn-
anna, sem í skipinu voru. — En
þýzka herskipinu lá sýnilega
mikið á, og það flutti skip og
farþega beina leið til þýzkalands.
En „Ydun“ hafði meðferðis
500 tunnur af feiti og menn
halda, að það hafi verið sá hluti
farmsins sem þjóðverjum lá svo
mikið á að ná í. — En það er
einmitt saga þessa 500 feititunna,
sem er dálítið fróðleg.
Stórkaupmaður einn í Kaup-
mannahöfn hafðifyrir hálfuöðruári
síðan selt verzlun einni í Lybæk
í þýzkalandi þessar feititunnur,
sem hann keypti frá Ameríku,
klófestu Bretar skipið semjunn-
urnar flutti og sleptu þeim með
því skilyrði, að þær yrðu ekki
fluttar til þýzkalands. Ákvörð-
unarstaður skipsins var í Nor-
egi, þar voru tunnurnar fluttar á
land en skömmu síðar var bann-
aður útflutningur á allri feiti frá
Noregi.
Kaupsamningurinn við verzlun-
ina í Bremen var nú upphafinn,
en eigandinn fékk eftir mikla
vafninga leyfi til að flytja tunn- *
urnar til Danmerkur. Síðan fór
hann að leita hófanna hjá ýmsum
skipamiðlurum um að fá leigt skip
til að flytja þær, en enginn vildi
hafa nein afskifti af þeim. En
þeir vöktu athygli hans á því, að
flutningurinn yrði mun ódýrari,
ef hann léti flytja tunnurnar með
járnbraut til Helsingborg og á ferj-
unni þaðan til Helsingör. Og sú
leið væri líka öruggust. — En
þeim ráðleggingum svaraði hann
á þá leið, að það vissi hann eins
vel og þeir, en hann vildi fá gufu-
skip til að flytja tunnurnar, hvort
það yrði dýrara eða ódýrar, það
kæmi sér einum við.
Loks gat hann fengið áætlunar-
skipið „Ydunn“ til að taka tunn-
urnar. þjóðverjar hafa látið það
skip óáreitt á öllum ferðum þess
milli Kristjaníu, Frederikshavn og
K.hafnar þangað til einmitt í þess-
ari ferð þess, er það hafði feit-
metið meðferðis, þá tóku þeir
það — rétt eins og þeim hefði
verið sagt að koma og sækja það!
Farmgjöldin
enn.
H. J. ritar enn um þau í Mbl.
Fer hann nú í kringum málið og
er sieipur eins og áli.
Hann neitar því ekki, sem eg
sagði í grein minni í Vísi á dög-
unum, að nær allur venjulegur
kaupmannavarningur sem flyttist til
Norður- og Vesturlandsins væri
fluttur fyrir'»Iága* farmgjaldið. —
En hann heldur þó ennþá, að háu
farmgjöldin hafi áhrif á verðið.
Við skulum nú taka ákveðið
dæmi, sem H. J. getur hugsað um
í næöi. — Ef því er slegið föstu,
sem óhætt mun vera, að t. d. til
Hafnarfjarðar sé allur slíkur varn-
ingur fluttur á skipum Eimskipafél.
eða Sameinaða, hvernig getur H.
J. þá hugsaö sér aö »háu« farm-
gjöldin verði lögð ti) grundvallar
fyrir útsöluverðinu? Kaupmennirnir
vita ekki einu sinni hver þau eru.
— H. J. talar um einhvern
»óstöðugleikaskatt« sem hvíli á
vörunum. Setjum svo að það sé
rétt — en heldur H. J. þá að sá
skattur mundi hverfa, ef farmgjöld
Eimskipafélagsins hækka ? Ef hann
væri til, þá mundi hann lagður á
vöruna á þann hátt, að kaupmað-
urinn t. d. í stað þess að leggja
20% á iegði 25 eöa 30%, og það
mundi hann auðvitað eins gera, þó
farmgjaldið hækkaði enn meira.
Hugleiðingar H. J, um, að kaup-
menn séu fljótir til að hækka, en
seinir til að lækka vöruverð, kem-
ur þessu máli fremur lítið viö. Og
sízt eru þær til stuðnings málstað H.J.
Það er mikið til í því að sam-
kepni milli kaupmanna er Iítil á j
þessum tímum, þegar jafnerfitt er
að fá vörur fluttar og nú. Og þó
gerir H. J. heizt til mikið úr því.
Samkepnin verður altaf nokkur um
um sölu á þeim varningi, sem al-
menuingi er ekki lífsnauðsyn, og
hann getur sparað viö sig.
H. J. segir að Eimskipafélagið
eigi vonandi eftir að »lifa lengi enn
og fá tækifæri til að nota margan
hagstæðan byr«.
f þessari setningu kemur fram
það grundvallaratriði, sem veldur
sfefnumun þeirra, sem vilja hækka,
og hinna, sem ekki vilja það, og hvers
vegna ekki að tala um málið hreint og
beint »frá lifrinni« ? Hversvegna ekki
að sleppa þessum vafningum um það
hvar gróðinn lendi.
Félagiö var stofnað í þeim tii-
gangi að gera flutningana íil lands-
ins ódýtaii. Fyrst og fremst var
stofnunin »hnefinn í borðið« út af
frarnkomu Sameinaða félagsins. —
Það er því hættt við því, að þeir
sem gengust fyrir síofnun félagsins
í þessu skyni, verði seinir til að
hallast að stefnu þeirra manna, sem
ekki geta hugsað sér félagið öðru-
vísi en sem gróðafyrirtæki og vilja
nota hvern »hagstæðan byr«,
Það er einmitt þessi stefna sem
félagiö veröur að gjalda varhuga
við — ef það vill halda fast við
tilgang sinn. Ef hlustað er á máls-
svara þeirrar stefnu og fariö að
orðum þeirra, þá má búast við því,
að sú stefna nái smátt og smátt svo
föstum tökum á félaginu, að þaö
veröi önnur landplágan frá, í stað
þess að verða bjargvættur.
Stefnan er að taka ósanngjörn
farmgjöld. Háu farmgjöldin sem
skipaeigendur taka nú alment úti
um heíminn, og einnig hér, þeir
sem hingað ná, — þau eru ósann-
gjörn, blátt áfram okur. Ef það er
réttmætt aö íélagið feti nú í fótspor
okraranna, þá er það réttmætt á
hvaða tíma sem er. — Það væri
réttmætt að hækka hve nær sem
Sameinaöa félaginu ditti f hug að
h ækka. Það væri að nota hagstaðan
byr. — Hvenær sem það hækkaði,
væru sömu líkur og nú til að
gróðinn af lágum farmgjöldum hjá
Eimskipafél. lenti hjá einstökum
kaupmönnum; »Ergo« á Eimskipa-
félagið að hækka sín farmgjöld líka.
— En var það tilgangur félagsins ?
En þeirri stefnu á ekki að fylgja
lengur en meðan félaginu er að
vaxa fiskur um hrygg, munu menn
segja. — En hve lengi verður því
að vaxa fiskur um hrygg?
T I L M I N N IS:
Baðhúsið opið xi. d. 8-8, ld.kv. til 11
Borgarst.skrifat. i brunastöð opin v. d
11-3
Bæjarfóg.skrifstr Hverfisg. op, v. d. 10-2
og 4-7
Bæjargjaldk. Laufásv. kl. 12-3 og 5-7 v.d
Islandsbanki opinn 10-4.
K. F. U. M. Alm. samk, sunnd. 8l/, siðd
Landakotsspít, Sjúkravitj.timi kl, 11-1.
Landsbanklnn 10-3, Bankastjórn til við-
tals 10-12
Landsbókasafn 12-3 og 5-8. Uílán 1-3
Landssímlnn opinn v. d. daglangt (8-9)
Helga daga 10-12 og4-7
Náttúrugrlpasafnið opið Þ/,-21/, siöd.
Pósthúslð opið v. d. 9-7, sunnd. 9-1
Samábyrgðin 12-2 og 4-6;
Stjórnarráðsskrifstofurnar opn. 10-4 v. d.
Vífilsstaðahælið. Hcimsóknartími 12-1
Þjóðmenjasafnið opið sd. þd, fmd. 12-2
Ókeypis lækning háskólans
Kirkjustrætl 121
Aim. lækningar á þriðjud, og föstud.
kl. 12—1.
Eyrna-, nef- og hálslækningar á föstud,
kl. 2-3.
Tannlækningar á þriðjud. kl. 2—3.
Augnlækningar i Lækjargötu 2 á mið-
vikud. kl. 2—3.
Landsféhirðlr kl. 10—2 og 5—6.
Húsgögn til sölu.
Karlmannsskrifborð og skrifborðs-
stóll úr eik, salonskápur úr hnot-
viði, 2 gólfteppi 6x7 álnir og
3x47^, al, og kringlóft borð úr
hnotviði,
Stýrimannastíg 15.

Því verður væntanlega svo lengi
að vaxa fiskur um hrygg, aö gróða-
hugurinn verður búinn að ná full-
um tökum á félaginu áður en nóg
er komið.
En það er þá ekki mikill skaði
skeður, munu menn segja, því að
gróöinn lendir hjá hluthöfnum —
hjá þjóðinni. Þaö yrði að taka
peninga úr öðrum vasanum og
láta þá í hinn.
Já, það yrði faka peningana úr
öörum vasanum á fjöldanum og
láta þá í hinn vasann á örfáum
möunuro — sfóru hlufhöfunum.
H. J- segir að málið hafi ekki
verið nægilega rætt, er síöasti aöal-
fundur var haldinn. — Það má
gera ráð fyrir því, að það verði
lengi verið að ræða málið, og að
gréðamönnunum þyki það seint
fullrætt, ef þeir fá ekki sínum vilja
framgengt. Og eg býst við að H.
J., ef eg þekki manninn rétt, verði
þá fyrir löngu hættur að sækja mál-
iö fyrir þá.
Kaupmaður.