Vísir - 11.09.1916, Blaðsíða 2

VlSlR
VISIR
A f g r e i Ö s i a blsösfns á Hótel
Island er opin frá kl, 8—7 á hverj-
um degi,
Inngangur Irá Vallarstraetl,
Skrlfstofa á sama stað, inng, írá
Aöalstr. — Ritstjórinn tll viÖiaU Irá
ki, 3- 4.
Sími 400,— P. O. Box 367,
Best að versia i FATABÚBINNI!
Þar fástRegnkápur, Rykfrakkar fyrlr
herra, dömur og börn, og allur fatn-
aðurá eldri sem yngrl.
Hvergi betra að versla en i
FATABUÐINNI, Hafnarstr. 18. Siml 269
Líftaug ísl. jþjóðernis
(Úr ræðu G. Kambans á íslcnd-
ingadaginn 2. ág. í Winnipeg).
Munið þér eftir hvernig það
atvikaðist að Brynjólfur biskup
rakst á Hallgrím Pétursson í Kaup-
mannahöfn og fékk hann til að
hætta við járnsmíðina og fara að
læra til prests? Biskup var á
gangi eftir fátæklegri götu í borg-
inni, og hafði ekki hitt íslending
í langa hríð. Allt í einu gengur
hann fyrir smiðju, heyrir ham-
arshöggin dynja á steðjanum og
þrumað yfir: „Bölvaður, and-
skotans hamarinn!“ Biskupvík-
ur sér að manninum og segir við
hann: »Ósköp er að vita hvernig
þú bölvar, maður" — það var
Hallgrímur Pétursson, sem bölv-
aði — „en fallega talarðu". það
var Hallgrímur Pétursson, sem
talaði. það er þetta mál, sem
gerði jafnvel samtvinnaða formæl-
ing hljómfagra í eyrum hins stranga
og siðavanda biskups, það er þetta
mál, sem safnar oss hér saman í
dag. En þó að það sé tungan,
sem hingað til hefir varðveitt allt
sem vér getum verið hróðugir af,
þá getum vér verið enn hróðugri
af að tungan er ekki lengur ein
um það að skapa íslenzka list.
því að listin er það, listin á öilum
svæðum, sem á að sameina allar
greinar íslenzks þjóðernis hvar
um lönd sem þær liggja. Og
sannarlega segi eg yður, landar
mínir, að íslenzk list er það, sem
lengst mun halda við þjóðerni
voru á meðal yðar og yðar niðja.
þetta liggur í augum uppi. þér
sjálfir hafið svo föst tök á þjóð-
erni'voru, af því að endurminn-
ingar yðar sjálfra hafa hamrað ís-
lenzkt þjóðerni eins og gullið inn
í sál yðar. En trúið mér, til þess
að börn yðar og barnabörn finni
hjá sér hvöt til þess að halda við
þjóðerni feðra sinna í landi, sem
er orðið þeirra ættjörð, þurfa þau
að hafa eitthvað fyrir augum, sem
getur gert þá hróðuga af þessu
þjóðerni. þeir þurfa að heyra
aðrar þjóðir tala með lotningu og
aðdáun um íslenzk afrek í ein-
hverjum greinum. Og ekki á forn-
um tímum, því þeir vita að það
hefir gagnað lítið, t. d. Egyptum
nútímans, heldur á þeirra eigin
lífsskeiði. Trúið mér, að þegar
Free Press fer að tala um hið
meistaralega íslenzka málverk,
Chicago Tribane um hina stór-
feldu íslenzku höggmynd, New
York Times um hinn áhrifamikla
íslenzka sjónleik, þá munu margir
vilja gerast íslendingar, og færri
fá en vilja. Hvenær verður það?
munuð þér spyrja. Og spurning-
in snertir einmitt við hjartarótum
málsins. það getur orðið á morg-
un, og það getur orðið eftir hundr-
að ár, allt eftir því, hve fljótir
vér verðum sjálfir að viðurkenna
á borði þá list sem vér höfum
þegar eignast og munum óðfluga
eignast.
Eg sagði áðan, að listin ein væri
/
ódauðlegs eðlis. Lítið yfir sögu
þeirra þjóða, sem ýmist standa nú
aflaufgaðar eða eru liðnar undir
lok og segið mér, hvort þær hafi
í raun og veru reist sér nokkurn
varanlegan minnisvarða annan en
list sína og bókmentir. Nei. Svo
lítill sem máttur fegurðarinnar er
enn á þessari jörð, þá er hugsjón
hennar svo há og svo réttlát, að
sá vátryggir manngildi sitt lengst
og bezt, sem leggur það í verð-
bréf listarinnar. því hún er það,
sem hvorki mölur né ryð fær
grandað. þegar auðæfi þjóðanna
liafa molnað, þegar vísindi þjóð-
anna hafa kulnað, þegar trúar-
brögð þjóðanna hafa skrælnað,
þá eru það listir þeirra sem enn
standa og verður ekki haggað.
Belgía - Grikkland.
Oft eru bornar saman aðfarir
þjóðverja í Belgíu og bandamanna
gegn Grikklandi. — Bandamenn
hafa ógnað Grikkjum með hafn-
banni og hervaldi og neytt þá til
að afvopna her sinn, skifta um
ráðupeyti, reka ýmsa æðri em-
bættismenn úr embættum, leysa
upp þingið og láta nýjar kosn-
ingar fara fram. — þjóðverjum
finst banclamönnum ekki farast
það að álasa sér fyrir meðferð-
ina á Belgíu.
I riti sem gefið er út af „Alli-
ancs Francaise" í Paris, hefir ný-
lega verið birtur samanburður á
þessn tvennu og; fer hér á eftir
útdráttur úr þeirrii grein.
Prússland hafði tekið að sér
að ábyrgjast hlutleysi Belgíu og 1
braut það. Frakkland, England
og Rússland höfðu heitið að vernda
stjórnarskipun Grikklands; þau
hafa endurreist hana. — Öll belg-
iska þjóðin reis sem einn maður
með stjórn sinni gegn yfirgangi
þjóðverja. Meiri hluti allrar grísku
þjóðarinnar, bæði heima fyrir og
erlendis, var samþykkur ihlutun
bandamanna. Belgia hatði ekkert
til saka unnið. Grikklands ógæfa j
var að stjórn þess tók völdin af
þjóðinni.
þegar ófriðurinn hófst var
Grikkland ekki frjálst athafna
sinna. það var í bandalagi við
Serbíu. það bandalag var tii orð-
ið sökum sameiginlegra hagsmuna
og upphaflega stofnað eftir tillög-
um Grikkja. Samkvæmt því
voru Grikkir skyldir að veita
Serbíu lið gegn hverjum óvini
sem á þá réðist, ekki aðeins
Búlgurum. þessi skuldbinding
hafði ekki aðeins vakið efasemd-
ir hjá konungi heldur einnig hjá
Venizelos, sem er vanur að halda
gefin loforð og þess vegna tekst
ekki á hendur aðrar skuldbind-
ingar en þær, sem hann ætlar
sér að halda. En að lokum var
að henni gengið eftir nákvæma
yfirvegun, og hana er að finna í
samningi þeim, sem endurnýjað-
ur var til tíu ára í ágústmánuði
1913.
Samkvæmt þessari skuldbind-
ingu bar Grikkjum að grípa til
vopna árið 1914, þegar Austur-
ríki sagði Serbum stríð á hend-
ur, og 27. júlí tjáði gríska stjórn-
in sig reiðubúna til að gera skyldu
sína. En vegna þess að ófrið-
urinn varð víötækari og hættan
minni fyrir Serba, varð samkomu-
lag um að Grikkir skyldu ekki
grípa til vopna fyr en ef Búlg-
arar réðust á Serba. En þýzka-
lar 1 hafói reynt að fá það til að
rr'ðast aftan að Serbum, en þeirri
-ivívirðilegu rnálaleitun, svaraði
VenizwI'S rí yá leið, að land sitt
væri of lítiö til að fremja svo
stórkostleg svik. Og á hann
heiður skilinn fyrir það svar. Og
jafnvel eftir að Gounaris var tek-
inn við völdum hagaði Grikktand
sér drengilega, svo sem sjá má
af þvi, hvernig þeir brugðust
við, er Búlgarar í ápríl 1915
reyndu að hindraaðflutningaSerba
eftlr brautinni frá Nisch til Sal-
oniki. Ef til vill hefir festa Grikk-
lands þá tafið fyrir árás Búlgara.
Frh.
TIL M I N N IS:
BaöhÚBlð opið v. d. 8-8, Id.kv, tll 11
Borgar8t.8krlfat. i brunasiöð opin v. d
11-3
Bæjarfög.skrifst. Hverfisg. op. v. d. 10-2
og 4-7
Bæjargjaldk, Laufásv. kl. 12-3 og 5-7 v.d
Islandsbanki opinn 10-4.
K, F. U. M. Alm. samk, sunnd. 81/, siðd
Landakotsspít. Sjúkravltj.timi kl, 1)1-1.
Landsbankinn 10-3, Bankastjórn til við-
tals 10-12
Landsbðkasafn 12-3 og 5-8. Utlán 1-3
Landsaíminn opinn v. d, daglangt (8-9)
Helga daga 10-12 og 4-7
Náttúrugrlpasafnið opið P/,-21/, siðd.
PósthÚEið opið v. d. 9-7, sunnd, 9-1
Samábyrgðin 12-2 og 4-6.
Stjórnarráðsskrifstofurnar opn. 10-4 v. d,
VífilsstaÖaliælið. Hcimsóknartími 12-1
Pjóðrnenjasafnið opið sd, þd, fmd. 12-2
Ókeypis lækning háskólans
Kirkjustrætl 12 i
Aim. lækningar á þriðjud. og föstud,
kl. 12—1.
Eyrna-, nef- og hálslæknlngar á föstud.
kl. 2-3.
Tannlæknlngar á þriðjud. kl. 2—3.
Augnlækningar í Lækjargötu 2 á mið-
vikud, kl. 2-3.
Landsféhirðlr kl. 10—2 og 5—6.
Gula dýrið.
Leynilögreglusaga.
---- Frh.
Veitingamaðurinn snerist á hæli
og fór inn um dyr sem tjaldað
var fyrir með óhreinu klœði. —
Eftir svó sem 10 mínútur kom
hann aftur. Hann fór með hann
í gegnum dimt herbergi svo eftir
löngum gangi sem var upplýst-
ur af einu kertisljósi. Við end-
an á þessum gangi stansaði ieið-
sögumaðurinn og drap 3 högg
á hurð sem þar var. inni fyrir
heyrðist dimm rödd sem bað þá
að ganga inn í herbergið. Her-
bergið sem þeir komu inn í var
heldur lítið og var þar ekkert af
húsgögnum nema borð og einn
stóll. Á stólnur: sat Kínverji og
var að skrifa. Hann leit uþp um
leið og þeir gengu inn. — Leið-
sögumaðurinn gekk fram.
»Hér kemur maðurinn«, sagði
hann.
Maðurinn sem við borðið sat
ieit á aðkomumann og sagði stutt-
lega:
»Hvers vegna viltu finna Hans
Hátign?«
Kfnverjinn rétti út báðar hend-
ur um leið og hann svaraði:
»Eg hefi áríðandi mál að flylja
meistaranum«, sagði hann séin-
lega. i>Eg verð að fá að tala við
hann strax. Pað er viðvíkjandi
boðum þeim er hann hefir sent
öllum meðlimum Bræðrafélagsins.
Maðurinn við borðið varð dauf-
eygðari en áður.
»Ef þú hefir fregnir að færa
. þá er þér heimilaður aðgangur,