Vísir - 13.10.1916, Blaðsíða 1

tólgefandi:
IILUTAFÉLAG.
Kitslj. JAKOIJ MÖLLER
SÍMI 400
Skrífstofa og
afgreiðsla i
HÓTEL Í8LAND.
SÍMI 400.
Föstudaginn 13. október 1916.
279. tbl.
Fyrir haustið og
veturinn.
Vetrarfrakkar
fyrií fullorðna, unglinga og drengi.
Regnkápnr
— Waterpioof og Ullarkápur —
Regnfrakkar
„impregnerede", hentugir sem haust-, vor- og regnfrakkar.
Föt
fyrir fullorðna, unglinga og drengi.
Skinnjakkar og Skinnvesti.
Loðhúfur og Hanzkar
stórt úrval.
Fatatan
sterk og sérlega hentug í SliÖla-föt.
Branns verzlnn, Reykjavik.
agnús Ijörnsson Gand. phiL
Kárastíg 11
kennir náttúrufræði, larulafroeði o. fl.
Hentugt fyrir þá, sem ætla að ganga undir gagnfræðapróf að
vori en lesa utanskóla i vetur. Heima kl. 7—9 á kvöldin.
Þýsk menning og ensk
frá
íslenskn sjónarmiði.
(Niðurl.)
í 61. tölublaöi ísafoldar má
lesa mjög ákveðinn dóm um stór-
þjóðirnar, þar stendur sem sé:
„Það or degiuum Ijósara, að
ein skarar svo stórkostlega fram
úr hinum, að allar hinar
gera ekki betur en vega á móti
og þessi þjóð eru Þjóðverjar . . •
Og það er hugarburður einn að
halda það, að þetta stafl alt af
þvi, að Þjóðverjar hafl verið svo
vel undir stríð búnir að vopnum
og verjum. Ekkert annað en and-
legir yfirburðir Þjóðverja hafa
unniS þetta kraftaverk, vísindi
þeirra, hugvit og framsýni11. Síð-
ar í sömu grein stendur :
„Eitt er ómótmælanlegt, a ð
hvað st j ór nsemi Og hlýðni
ýms vísinidi, hugvit og
herkænsku snertir ber
einlangt af öllumogþað
eru Þjóðverjar“. En ef svo er, þá
sýnist kraftavorkið vera
bandamanna megin, sem hvervetna
hafa gjört að engu herstjórnarlist
þessarar yfirburða þjóðar. Ekki
komust þeir til París 1914 ekki
náðu þeir Calais 1915 og hæpið
að þeir nái Verdun 1916.
Allir kannast við og vita að-
Þjóðverjar eru dugleg og herská
þjóð og að þessi „44 blessunarríku
friðarár11 sem þeir tala um, hafa
aðeins gengið í að auka her og
flota keisaradæmisins. 1914 áleit
herveldisstjórnarflokkurinn, að her
floti og hertæki væru svo full-
komin að óhætt væri að bjóða
Frökkum og Rússum byrgin, því
herafli þessara þjóða væri máttar*
minni og hergögn þeirra úrelt.
Her Englendinga óttuðust þeir
auðvitað ekki, því landher áttu
Englendingar engan, eða því sem
ngest, enda munu þeir hafa von-
ast eftir, að Bretar mundu sitja
hjá í þessum ófriði eins og i etríð*
inu 1870—71. En „fyrirhyggja11
þeirra brást algerlega, þvi Eng*
leudingar sátu ekki hjá og
þann her sem Bretar ekki
áttu fyrir tveim árum
eiga þeir nú.
Ef að Þjóðverjar eiga að njóta
sannmælis, þá verða Bretar einnig
aðgeraþað,0g mesta krafta-
V 6 r k i ð, sem unnið heflr verið í
þessu stríði hefir Kitchener lávarð-
ur unnið, því hann skapaði Eng-
lendingum her e f t i r að stríðið
var byrjað, og það er ems dæmi
í sögunni.
í íslenekum blöðum heflr furðu
lítið verið minst á þetta krafta*
verk og er það þó þess vert. Hér
skal aðeins drepið á fáein atriði,
sem sýna að hvað dugnað snertir
þá eru Englendingar sannarlega
ekki eftirbátar Þjóðverja.
í ófriðarbyrjun gátu Bretar víg-
búið alls um 600,000 manns, þar
af voru aðeins 150,000 ílierþjón-
ustu, hinir voru reyndar skyldug-
ir til að berjast en illa undir það
búnir.
Annað var það, að allan útbún-
að vantaði að herklæðum, vopn-
um og skotfærum; og það sem
mest var um vert, reglulegar skot-
færaverksmiðjuí eins óg t. d.
Krupp’s-verksmiðjur á Þýskalandi,
voru ekki til á Englandi.
Kitchener lávarður kvaðst þurfa
30,000 sjálfboðaliða á viku. í
september voru sjálfboðaliðar orðn-
ir um tvær miljónir, en margir
urðu frá að hverfa eftir að Iækn-
isrannsóknin hafði farið fram og
yfir höfuð sáu Bretar loksins fram
á, að til annara ráða þyrfti að
taka Og komu þá fyrst lögin um
herskyldu ókvæntra manna og
loksins í maímánuði þetta ár Dý
lög um almenna landvarnarskyldu.
Það er auðséð á blöðum Þjóð-
verja, að þ e i r hafa skilið þýð-
ingu þessara laga, sem leiða út á
vígvöllinn nýjan óþreyttan her,
útbúinn með enn ægilegri morð*
vopn en þeirra, og sérstaklega
sýna þessi lög þeim, að Bretar eru
fastráðnir i, að leggja alt í söl-
urnar til að vinna sigur á þeim.
En ef landvarnarskyldan hefir
nnnið bug á rótgrónnm kenning-
umnm habeas corpus, þá
heflr nauðsynin á að búa til vopn
og skotfæri einnig sigrað „busi-
ness"-hng Breta.
Verksmiðjur, sem bjnggu til
allskonar verzlunarvarning eru nú
svo þúsundum skiftir (í mai voru
þær orðnar 350o) breyttar í her-
gagnaverksmiðjúr og stjórnin hef-
ir þar að auki sett á stofn um
30 nýjar. Lloyd George, sem á I
heiðurinn af að hafa aðstoðað Kit
ehener í þessu risafyrirtæki, hef-
ir nýlega lýst þvi yflr, að her-.
gagnaverksmiðjurnar byggju til
mörg hnndruð fallbyssur á mán-
nði og þrisvar sinnum fleiri fall-
byssnkúlur á mánnði en enski
herinn hafl brúkað í fyrra í sept-
embermánuði og ekki myndi liða
á löngu áðnr en að hin núver-
andi framleiðsla væri þrefölduð.
. Eg hefl orðið að láta mér
nægja nokkrar tölur til að sýna
fram á hina stórkostlegn byltingu
í siðvenjnm og atvinnulífi Breta,
en þær mnnu þó ef til vill vekja
athygli á framförum og dugnaði
þeasarar miklu þjóðar.
Að endingn skal bent á að þrátt
fyrir „hugvitið“ sem Þjóðverjar
að sögn hafa i svo miklu ríkari
mæli en aðrar þjóðir, þá vill svo
til, að mannkyuið á þeim sára
litlð að þakka hvað nýjar upp-
götvanir snertir.
Hinir fyrstn rafmagnsfræðingar,
Galvaní og Yolta voru ítal-
ir. Þeirrar þjóðar er M a r c o n í,
er fundið hefir upp þráðlausa flrð-
ritun. Morse ogEdison, feð-
nr ritsímans og talsímans eru
Ameríkumenn, eins og lika Ro-
bert Fulton, sem bjótil hið
fyrsta gufuskip — og að S t e p-
h e n s o n, sem fann upp eimreið*
ina hafi verið enskur, þarf víst
ekki að minna á. Ekki einu sinni
Ioftförin, sem þó Z e p p e 1 i n
greifl er orðinn svo frægnr fyrir,
Ðiga rót sína að refeja til Þýska-
lands, heldur til Frakklands.
Þeir höfnndar, sem Þjóðverjar
sýnast nú vera mest hreiknir af:
Kant og Goethe eru að vísu
Gott Píanó
fyrir 675 kr.
frá Sören Jensen Khöfn.
Tekið á móti pöntnnum og gefnar
upplýsingar í VöruluAsinu.
Einkasala fyrir ísland.
meðal hinna ódauðlegu — en
skyldi ekki Newton og Shake-
speare þola samanbnrð við þá?
Þjóðverjar geta verið miklir
menn án þesB að vera t) b e r-
menschen.
Ritað Bíðast i ágöat.
Thora Friðrikson.