Vísir - 30.11.1916, Blaðsíða 2

VISIR
1 A
»J1 «U UUUUUUUU <AU
Afgreiðsla blaðsins á H6tel
ísland er opin frá kl. 8—8 á
hyeijnm degi.
Inngangnr frá Vallarstræti.
Skrifetofa á sama stað, inng.
ffá Aðalstr. — Kitstjórinn til
viðtals frá kl. 3—4.
Sími 400. P.O. Box’j867.
Prentsmiðjan á Langa-
-*■
yeg 4. Simi 133. ▼
Anglýsingnm veitt möttaka ^
í Landsstjörnunni eftir kl. 8 as:
á kvöldin. i*
|T iJji»J»jm.iUU rlrf La k* l-a *.s L+. *.«■ u* /m,
V|W^WtTivvviT,ln“3 aR^rT^rrrí'pTTrrr^
Orsakir ófriðarins.
Við og við eru óf/iðarþjóðirnar
að þvo hendur sínar. Engin þeirra
vill kannast við að eiga sök á
apptökum ófriðarins. Er það næsta
furðulegt,) hvílíkum hártogunum á
aukaatriðum er beitt, til þess að
sina fram á, að hver þjóðin um
sig sé saklaus.
Nýlega hafa þeir Grey lávarður,
utanríkisráðherra Breta og Beth-
mann Hollweg rikiskauslarinn
þýski haldið ræður um þetta efni,
og af ræðu kanslarans virðist það
eiga að vera aðalorsök ófriðarins,
að Róssar nrðu fyrri til að bjóða
nt her sinum en ÞjóSverjar, en
það er þó viðurkent, að Rússum
hafi borist fregn um, aðÞjóðverj-
ar værn búnir að bjóða út her
sínnm. — En líklega verðurseint
hægt að sannfæra menn um að
sú sé orsök ófriðasins. Jafnvel
þó það reyndist rétt, sem kansl-
arinn fullyrðir í þessari ræðu sinni,
að Rússakeisari hafi látið það boð
út ganga 1912, að þegar rúss-
neska hernnm yrði boðið út, þá
þýddi það boðskap nm ófrið gegn
Þjóðverjum.
Það var sagt í símskeytnm, sem
hingað bárust, að kanslarinn hefði
í ræðu þessari lýst því yfir, að
Þjóðverjar ætíuðu ekki að leggja
Belgín nndir sig. En þá yfirlýs-
ingu er hvergi að finna í ræðúnni
eins og hún er prentuð í þýskum
blöðum. Og í amræðum þeim,
sem urðu í þinginu út afræðunni
lögðn þingmenn. allir þann skiln-
ing í orð hans, að hann hefði enga
yfirlýsingu gefið í þá átt. Og sá
gem talaði fyrir hönd jafnaðar-
mannaflokks Haase, kvað æski-
legt, að slík yfirlýsing kæmi fram,
því annars yrði að líta\svo á, sem
kanslarinn fylgdi þeim mönnum
að málum, sem vildu leggja Belgiu
undir Þýskaland eða gera hana
háða Þjóðverjum. En um frið
gæti ekki verið að ræða, meðan
þeirri stefnu væri ómótmælt af
þýsku stjórninni. ,
Um gerðardóm I deilumálnm
rikja í frarotíðinni sagði kanslar-
Inn, að Þjóðverjar hefðu ekki
mikla tíú á því, að þeir gætu
komið að haldi. Ea Þýskaland
mundi fúst til að taka þátt í til-
Duglegur trésmiður,
helst vanur húsgagnasmíði, getur fengið fasta
atvinnu hjá Jón Halldórsson Co.
sem eiga að birtast í VÍSI, verður að afhenda í síðasta-
lagi kl. 10 f. h. útkomudagiun
Lestraríélag kvenna Reykjavíkur.
,"Ó(smbr. minnisspjaldið) verður haldin í
Iðnó mánudaginn 18. des. kl. — Félagskonur eru beðnar að
styðja þetta fyrirtæki með því að gefa einhvern. laglegan hlut á út-
sölur.a. Stjórnin og bókaverðir taka á móti gjöfnnum og þarf að skila
þeim fyrir 15. næsta mánaðar.
í stjórn félagsins:
Laufey Vilhjálmsd., Sigríður H. Jenson, Theodóra Thoroddsen,
(form.). (féhirðir). (ritari).
Inga Lára Lárusdóttir. Steinunn H. Bjarnason.
raunum í þá átt að ófriðnnm lokn-
um og jafnvel beitast fyrir þeim.
Um Belgíu sagði kanslarinn ekki
annað en það, að þáð h a f i ald-
rei verið ætlun Þjóðverja að leggja
Belisíu undir sig. Þjöðverjar fcafi
ekki ráðist í ófriðinn í því skyni
að vinna lönd, heldur aðeins til
að verja eig gegn ágangi annara
þjóða. — En öðru máli sé að
gegna um bandamenn.
Hann kv&ðst vita það með vissu,
að þegar árið 1913 hafi Bretar
og Frakkar lofað Rúsaum yfirráð-
um yfir Konstantínópel, Bosporus
og vesturströnd Dardanellasnnds-
ins, en Bretar og Frakkar áttu
að hafa yfirráðin yfir austurströnd-
inni og Litlu-Asíu.
Hversvagna gerðu Frakkar
bandalag við Rússa? spyr hann.
Til þess að ná í Elsass-Lothring-
en? Hvað vildu Rússar? Kon-
stantinopel. Hvérsvegna lögðu
Bretar lag sitt við þá? Vegna
þess að þeir voru orðnir hræddir
við völd og viðgang Þýekalands
á friðartimun). — Og hvað vild-
nm vér (Þjóðverjar)?
— Grey segir að Þjóðverjar
hafi boðið Bretum (ef þeir vildu
sitja hlntlausir hjá), að taka ekk-
ert af beimalandi Frakka né Belga,
ef þeir (Bretar) ömnðust ekki við
því að Þjóðverjar tækju það af
nýlendum þessara landa, sem þeir
þyrftu með. Enginm Þjóðverji er
svo gersamlega viti firtur, að hon-
um hafi nokkurn tima til hugar
koraið, að ráðast á Fnskka í því
skyni að taka af þeirn Dýlendur
þeirra, segir kanslarinn. „Það var
ekki sú hætta, sem vofði yfir'Norð-
urálfnuni, heldnr hitt, að B'retar,
Frakkar og Rússar höfðu sett sér
markmið sem ekki vnrð náð nema
með Evrópusíríði. Þrivelda banda-
lagið hefir ekki gert annað en að
verjaet þessari ágengni bacda-
manna. Það er ekki prússneska
hervaldið, sem hefir vofað yfir
heiminum, heldur einangrunartil-
raunir bandaroarma, sem áttu að
hefta vöxt og viðg&ng Þýska-
lands . . .“
ísland og
Grænland.
Uhgur mámsmaður íslenskur í
Kaupmannahöfn, Jón Dúason að
nafni, hefir gerst hvatamaðurþess
að reynt yrði að stofna íslenska
nýlendn á Orænlandi. Hefir birst
ritgjörð eftir hann nm þetta efni
í Atíanten, sem félagið „De
danske Atlanterhavsös"r“ gefur út.
Þessa tilíögu sína* byggir hann á
því, að 30—40 þús. íslendingar
hafi flutt til Ameríku síðasta ald-
arþriðjung og að allur sá mann-
fjöldi hefði vel getað lifað í Græn-
landi. — Eu honum virðist ekki
vera kunnugt um það, að land-
rými og landgæði á íslandi séu
nægileg fyrir þennan mannfjölda
margfaldan. Að það eru ekki
þrengslin hér á landi, sem
valdið hafa útfiutningunum heldur
vonir um að öðlast betri lífskjör.
En þö að margir menn hafi gert,
sér vonir um að öðlast betri lífs-
kjör í Ameríku en. hér, þá er hæpið
að eins anðvelt verði að telja
mönnum trú um að betra sé að
lifa á Grænlandi, síst betra en í
Ameríku, aem álitin h.efL verið
sælunnar bústaður. Og þegar nú
sú reynsla er fengin, að etasamt
er að betra sé að vera í Ameriku
en hér, þá er hætt við að >öngun-
in tiJ. að setjast að i Grænlandi
verði ekki hættuleg.
Það er skiljanlegt að Döuum sé
um það hv v,ð, að auka bygð á
Græníaudi c0 efla, hag þeirrar ný-
lerídu sinnar, ee iniðsr vel á það
við, að íslendinvar gerist til þess
að hvetjá landa sína til að ^fir-
gefa land sitt o- setjast þar að.
Hér horfir til vt drgeða vegna
fólkseklu og eugar líkur til að
Til minnis.
Baðhúsið opið kl. 8—8, ld.kv. til 11.
Borgarstjóraskrifstofan kl. 10—12 og.
1—3.
Bæjarfógetaskrifstofan kl. 10— 12ogl—6-
Bæjargjaldkeraskrifatoían kl. 10—12 og
1—5.
íslandsbanki ki. 10—4.
K. P. U. M. Alm. samk'gsunnud. 81/,
síðd.
Landakotsspít. Heimsóknartími kl. 11—1.
Landsbankinn kl. 10—3.
Landsbökasafn 12—3 og 5—8. Útláu
1—3.
Landssjóður, afgr. 10—2 og 5—6.
Landssíminn, v.d. 8—10. Helga daga
10—12 og 4—7.
Náttúrugripasafn P/s—2x/2.
Pósthúsið 9—7, sunnud. 9—1.
Saruábyrgðin 1 — 5.
Stjórnarráðsskrifstofurnar opnar 10—4.
Vifllsstaðahælið : heimsöknir 12—1.
Þjððmenjasafnið, sd., þd., fimtd. 12—2.
Fa,taT3iiðiix
sími 269 Hafnarstr. 18 sími 269
er Iandsius-ódýrasta fataverslun.
Regnfrakkar, Rykfrakkar, Vetr-
arkápnr, Alfatnaðir, Húíur, Sokk*
ar, Hálstau, Nærfataaðir o. fl. o. fi.
Stórt úrval — vandaðar vörur.
þeir sem flyttu til. Grænlande
breyttu um til batnaðar.
Og satt að segja eru íslending-
ar búnir að súpa nógu lengi seyð-
ið af þröngsýni Dana, að maður
ekki segi heimsku, þó þeir fari ekki
að ofurselja sig grænlensku ein-
oknnarversluninni. Meðan Danir
eru ekki komnir lengra en það,
að halda að einokunarverslun sé
lífsskilyrði fyrir Grænlendinga,geta
þeir ekki vænst þess að fá aðra
til að byggja landið. Og jafnvel
í frjálslyndasta blaði Dana rekur
maður sig enn í dag á aðra eins
setningu og þossa: „Svo er einokun-
arfyrirkomulaginu fyrir að þakka,
að íbúarnir hafa getað haldið þjóð-
areinkennum sínum fram á síðustu
tíma“. — Já vissulega, þeir haía
með guðs hjálp og Dana getað
haldið skrælingjaeinkeimunum.
Þ ó r i r.
Taugaveikin
hér á landi og annarsstaðar.
Taugaveiki er miklu algengari
hér á landi en á öðruro Norður-
Iöndum. Árið 1913 voru 435
taugaveikissjúklingar i Danmörku,
og þar eð fólksfjöldinn í Dan-
mörku er ca. 30 sinnum moiri en
& íslandi, hefðu effcir þvi á átt að
vera aðeins 14—15 taugaveikis-
sjúklingar á öllu kndinu. 1903
veiktuat 1089 af taugaveiki í
Danmörku, á íslandi veiktust
árið 1905 (skýjrslur vantar 1903)
af taugaveíki 220, aða hér um
bil 6 sinnum fleiri tiltölulega en
í Danmörku. í Noregi veiktust
af taugaveiki árið 1907 760 0g
1908 1076, áíslaudi ve'ktust þessi
ár 241 og 334, en í hlutfalli við
Noreg hefðu tölurnar átt að vera
30 og 40 eða ermþá lægri. Á
Þýskalandi dóu af taujíaveiki
árið 1905 6 af hverjnm 100 þús.
ibúum, sama ár dóu á íslaudi 18,