Alþýðublaðið - 14.05.1928, Blaðsíða 2
]ALÞÝÐUBLAÐIÐ
5 kemur út á hverjum virkum degi.
; Algreiðsla í Alpýðuhúsinu við
J Hverfisgötu 8 opin frá kl. 9 árd.
| til kl. 7 síðd.
< Skrifstofa á sama stað opin ki.
í 9 ,/a —10 Vs úrd. og kl. 8 —9 síðd.
j Ssmar: 988 (afgreiðslan) og 2394
1 (skrifstofan).
< Verðlag: Áskriftarverð kr. 1,50 á
j mánuöi. Auglýsingarverðkr.0,15
j hver mm. eindálka.
Í Prentsmiðja: Alpýðuprentsmi&jan
J (í sama húsi, simi 1294).
EinkasaIaá_steinolfo.
RæðaHaralds Guðmunds-
sonar á alþingi.
Um British Petroleum Company
er það að segja, að réttindi þess
eru veitt um ákveðið árabil og
bundin við ákveðma stærð, sem
er pað höfleg, að rétt virðist vera
við bæfi landsmanna. Ef pað vill
færa út kvíarnar, verður það að
sækja til - stjórnar eða þings,
Samkvæmt upplýsingum, sem
lögfræðingurinn hefir fengið um
rekstur þessa félags, getur það
*
með igeymum sínum, sem tak'a
2200 tonn, séð öllum landsmönn-
um fyrir nægiiegri olíu. Forstöðu-
mennirnir segja, að mumurinn á
því að fá olíu í skipi með þeirri
stærð og stærra skipi, til dæmis
6000 tonn, sé ekki svo mikill,
að það borgi sig að liggja með
olíuna því lengur hér heima. Fé-
Iagið hefir 1 milljón króna í velt-
unni, að því er l&gfræðingurinn
segir, i/3 milljðn i fasteignum,
geymum etc. við höfnina, og aðra
Va' milljón í olíu, stáltunnum og
slíku, auk útistandandi skulda, ef
um lánsverzlun er að ræða. Mað-
ur hlýtur því að komast að þeirri
niðurstöðu, að ekki sé unt að
álykta af fjármagni félagsins, að
það hafi nokkuð amnað fyrir aug-
um en að reka verzlun við lands-
menn á sem hagkvæmastan og
beztan hátt, enda ér félaginu ó-
hægt um vik að gera nokkuð
meirn, því að leyfi pess nær ekki
lengra en þc-tta. Sama er að segja
um brezka Shellfélagið. En þetta
gildir ekki um H.f. Shell á ís-
landi. Þiað má ótakmarkað kaupa
upp eignir hér. Stærsti hluthafi
þess er nýbúinn að kaupa eitt-
hvert stærsta- höfuðból á íslandi,
Bessastaði, og þáð er ekkert því
til fyrirstöðu, að félagið geti
keypt alt Álftanes, ef það vill,
Aftur á móti se,gir lögfræðingur-
inn, að hann sé ekki sá maðúr,
að hann geti dæmt um þaði, hvort
fyrirtæki eins 0g Shell-félagið sé
sniðið við vöxt og þarfjr íslenzku
þjóðarinnar, þannig, að það sié
stofnað með það eitt fyrir aug-
um, að selja landsimönmuim stein-
olíu við ódýru varði. Þegar fé-
lagið er tekið tii starfa, getur það
geymt um 10 þúsund smálestir
af olíu, en það er nærfelt tveggja
’élKBÝÐUBBAÐIÐ Z
ára eyðsla allra landsmamia. Nú
keppir það við tvö félög um söl-
una. Hugsum okfcur — rúmt
reiknað — að það hafi helming-
inn af sölunni. Ef það fyllir
geyma sína úti um land alt, á
það nó,g af olíu um þriggja ára
bií. Það verður að teljast torskilin
forsjálni, ekki sizt þegar pess er
gætt, að félagið er íslenzkt félag,
og getur hvenær sem er, bætt við
sig.
Þá virðist þetta tankaskip, eftir
því sem lögfræðingurinn segir,
vera svo dýrt í rekstri, að fíutn-
ingur á olíu með því sé dýrari
en þó að hún væri flutt í tunn-
um eftir venjulegum taxta strand-
ferðaskipa. Lögfræðingnum telst
svo til, að allur kostnaður. við
að flytja olíuna með strandferða-
skipurn sé um 7 krónur á tunnu.
En tankaskipið eitt kostar 250
þúsund krónur. Auk manniahalds
0g reksturskostnaðar þarf það að
greiða vexti og afborganir af
kaupverðinu. Það, er auðvitað
undir íslenzkum fána og íslenzk-
um lögum, eins og aðrar eignir
félagsins, svo að því leýti er eng-
inn munur á því og trollurum
hv. 3. þm. Reykv. (J. Ól.) og
annara mætra manna. Nl.
Sigurður Eggerz
í kóngsins Kaupmannahöfn.
Nú er Sig. Eggerz í köngsins
Kaupmannahöfn. Hann er stadd-
ur þar í þeim tilgangi — víst
aðailega — að tala viö 0g sefa
eigendur „Sigurdar-Eggerz-Bank“,
eiins og ísilain'dsbanki er kallað-
ur í danska landinu. Leikur ,nú
um andlit bankastjórans breitt
bros framan í danskino —; setti
hann það upp áður en hann hóf
för sína héðain, því bann bjóst
sannariega við, að Danir væru
reiðir sér fyrir „sleitulausa bar-
áttu í þágu íalenzkrar þjóðar“
gegn „dönsku mömmu“. Ætlaði
hánn sér því að nota brosið tii
að bræða gremjuklakann frá
hjarta húsbændainna.
En ekki virðist svo, sem Dansk-
inum sé meitt í nöp við „sjálf-
stæðishetjuna'‘ íslenzku.
Blöðiin fara á fund hans, og
hann leysir allra mildilegast frá
skjóðunni. Hann tálar um sína
skoðun á sjáIfstæðismólum „þjöð-
arinnar". — „En þetta er mí:n per-
sónulega skoðun," segir liann
stundum í af'sökuimratón.
„Köbenhavn", argasta auðvalds-
og afturha'ids-bliað á Norðurlönd-
um, að „Morgunblaðinu" undain-
skildu, hefir farið á fund Sig-
urðar og talað við hann.
Blaðiið eir mjög ánægt með
sjálfstæ'ðishetjuna. Birtir það af
honum mynd næsitum í fullri
stærð; situr hann í stórum hæg-
■indastóii með mikinn spekings-
svip á andlitinu.
Það fer ekki hjá því, að manni,
■sem sér þessa mynd af „frelsis-
hersforingjanum" detti í hug
gamáll maðuir, er nýlega sást hér
á leiksviði. Gamli mað-urinn hafði
verið ’mikill veiðimaður, en hann
var farinn að kröftum, og frægð
hans gleymd og grafin. Hann var
farinn að ganga í barndómi og
taldi sér sjálfum trú um, að í
skonsu inn af íbúð hans væri
skógur, og þar hafði hann hæns,
kanínur og héra og eina særða
villiönd. Þóttist hann svo stund-
um fara á veiðar og skjóta fugl-
ana. Hann hafði alveg talið sér
trú um, að þetta væri veruleiki.
Vesalings gamli maðurinn!
Sigurður Eggerz ber það með
sér, að hann nærist á slíkri lífs-
lygi. — Hiann er út þaninn af
einhverju, sem hanin hefiir sjálfur
talið sér trú um að heiti „sjálf-
stæði". En al;t hans starf genguir
svo út á að styrkja þá þjóð, er
Islendingar eiga við að etja i
sjálfstæðimáluim sínum. Hann er
bankastjóri fyrir banka hér á
Jandi, er danskir auðborgairair
eiga. Hanin fyilir dálka eins versta
óvinablaðs ísiendinga með mælgi
sinni, og hann heldur fastast í
óþarfasta atriðið í sambandsmál-
wm vorum við Danmöirku
kónginn.
Það getur verið gott fyrir
gamla menin að hálda sér upp úr
á einhverri lifslygi, en það getur
verið slæmt fyrir þjóðbræður
þeirra — stundum — ef of mik-
ill vindur hleypur í gömlu menn-
ina
Kh’öfn, FB., 12. maí.
Kinverjar biðja pjöðbanbanda-
lagið að miðla málum.
Frá Genf er símiað: Stjórniiin í
Nanking hefir sent Þjóðabanda-
llaginu orðsendingu og siakar Ja-
pana um að hafa skert sjájf-
stæðíi; Kína. Fer Nankingstjóm-
i,n friam á íhlutun Þjóðabanda-
lagsins. .
Tilkynt hefir verið, að Þjóða-
bandaiiagið geti ekki orðið við
þesisari beiðni Nankingstjórnar-
inniar, nema eitthvert ríki, seim er
meðiimur Þjóðabandalagsins,
styðji beiðnina, þar eð Nanking-
stjórnin er ekki meðiimur banda-
lagsins.
Þjöðernissinnar í Kína ætla að
herða sóknina.
Frá London er símað: Búiist er
við því, að afileiðingin af áskor-
,un Chang-Tso-lin um að hætta
borgiarastyrjöildinnii verði sú, að
þjóðerniissininar leggi áherzlu á
að ná Peking á sitt vald.
Þoka heftir för Nobile.
Frá Kingsbay er símað: Loft-
skip Nobiles fiiaug af stað í gær
og æílaði í rannsóknarferði til
NikolajHands, en sneri aftur til
Spitzbergen skömimu síðar, þiar
eð þoka. hindraöi ferðina.
Chang-Tso-lin ætlar að hafa
sig á brott frá Pekins.
Frá Tientsin er símað tii Lund-
úniablaðsinis Morning Post, að
Chang-Tso-lin ætii bráðlega að
hafa sig á brott úr Peking.
Khöfn, FB., 13. mal.
Yfirráðafýsn Japana.
Frá London er símað: 03117
Teliegraph skýrir fxá því, að ja-
panska stjórnin muni hafa far-
ið þess á leit við stórveldin, aðf
þau leyfi Japönum, að þeir her-
nemi sjö enskra mílna belti
hringinn í kring um Tientsin. Ef
leyfi stórveldanna fengist, og Ja-
panar hefðu her manms á þessu
svæði, þá mundi það leiða af
sér, að þjóðerniissininium reyndist
eitett að taka Peking herskiklL
Stórveldin, en einkum þö Banda,-
ríkiin, eru talin vera mótfallin,
þv,í, að Japönum verði veitt léyfi
tiil þessa.
Alþjöða blaðasýningin opnuð.
Frá Köin er símað: Alheimis-
sýniing hlaðanna var opnuð í gær
að viðstöddu mikilu fjölmenni.
Viðstaddir voru fulitrúar frá
fjörutíu og þremur löndum.
Wús Karls Marx.
Þýzki jafniaðarmiannaflokkurinn
hefir keypt gamait hús í bænum
Trier, Briichenstra^se 91, sem
verða mun lenjgi eitt af meitó-
legustu „fornminjum" í sögu jafn-
aðarstefnunnar. Fyrir stóirthundtr-
að árum bjó í húsi þessu miáia-
færslumaður, Hemrich Marx að
nafini. Honum fæddist souur hinn
5. imaí 1818. Var, sveiininiinn vatní
ausinn og nefndur Karl. Vaia-
laust hafa foreldrar sveinsins alið
þá von í brjósti, að hanin yrði
nýtur miaður og gildur og góð-
ur borigari. En víst hefir hTiorki'
þaiu né aðra grunað, að hann
yrði áðalhöfundur og leiðtogi
nýrrar liífsskoðunar og lifnaðíir-
hátta alls hins mentaða heims á
feomandi öidum.
Umdaginnog ireginn.
Næturlæknir
er í nótt Matthías Einarsson,
Höfða, simi 1339.
Húsmæður
bóilar - stangasápan
hreinsar betur og er miklu
mýkri fyrir fötin og hendur-
nar en nokkur ö)nnur
þvottasápa,
Fæst viðsvegar.
í heildsölu hjá
Halldóri Eiríkssyni,
Hafnarstræti 22. Simi 175.