Alþýðublaðið - 16.05.1928, Qupperneq 2

3
ALÞÝÐUBLABIÐ
jALÞÝÐUBLAÐIÐ j
< kemur út á hverjum virkum degi. j
J Afgreiðsla i Alpýðuhúsinu við !
5 Hveriisgötu 8 opin frá kl. 9 árd. j
J til ki. 7 síðd. t
< Skrifstofa á sama staö opin kl. !
J 9Vs —10 V, árd. og kl. 8 — 9 síðd. J
í Slmar: 988 (afgreiðslan) og 23M >
J (skrifstofan). \
< Verðlag: Áskriftafverð kr. 1,50 á j
j mánuði. Auglýsingarverðkr.0,15 \
* hver mm. eindálka. j
J Prentsmiðja: Alþýðuprentsmiðjan j
j (i sama húsi, simi 1294). >
Svarti fámlim.
h I-, ^ ! ---
I.
Fysrir skömmu flutti „Mgbl."
girein, sem hót „Rauði fámnn“(
í grein þeirrd var tofuð frelsis-
ást feðranna, átthagaást bóndans.
Þar var lasitaður Haraldur kon-
ungur hárfagri fyrir álögur sínar
á norska bændur — og á það
bent, að þeir, sem bæru hið rauða
merki hér á tandi vildu nú feta í
fótspor Haralds konungs og
þröngva kosti íslenzkra bænda.
Skal nú lítið eitt leitast við að
breg'ða ljósi sannleikans yfir
þfrelsisþrá" og „átthagaást‘“ feðra
vorra og stefnu þá, er fram kom í
hátterni þeirra og kemur .enn fram
hjá mörgum afkomendum þeirra.
II.
Áður en Haraldur hárfagri
komst til valda í Noregi, var
landinu skift í mörg ríki, ersmá-
konungar réðu. Þeir deiidu sín á
milti, og alt landið logaði_ í eldi ó-
friSar. Persónulegur hagná&ur
smákonunganna og þeirra höfð-
ingja, er þeir- veittu völd, réðu
öllum aðgerðum. Heildina yar
ekki hugsað um. Þjóöarheiliin var
algert aukaatriði. Meö 'veldi Har-
alds varð norska þjóðin stjórnar-
farsleg heild. Konungur lagði
skafta á þjóðina, því að rikisvald-
ið þurfti á fé að haldá til þess að
gæta laga og réttar og friður yrði
í landinu. En rifbaldarnir þoldu
ekki álögurnar. Þeir voru vanir
að þrælka fjöldanjj, en vildu
ekkert á sig leggja fyrir Iiag
hejldarinnar. Þeir vildu geta rænt,
brent og drepið, án þess að nokk-
urt vald gæti gripið í taumaná,
hindrað þá og hegnt þeim. Þetta
var frelsisþráin. Og átthaigaástin
var svo rík, að rifbaldarnir stukku
úr landi — og gerðu síðan her-
ferðir til heimalands sins, rændu
þar bæi búenda, brendu skóga og
blómlegar ekrur og drápu sína
eigin landa. Sumir fóru til is-
lands. og settust þar að. Einstaik-
iingshyggjan, sjóræningjahugsun-
arhátturinn fylgdi þeim. Svarti
fáninn blakti yfir höfði þeirra og
trá var hverjum búin, sem mat
ekki hag þeirra og heimskulegt
stórlæti öllu öðru meira. Þeir
settu ekkert framkvæmdavald í
iandi sínu. Hver höfðingi otaði
sinum tota. Lögum og landsrétti
tröðkuðu margir þeirra með
fræridafyigi — og fjöldans hagur
var mjög fyrir borð borinn. Fá-
-einir rifbaldar náðu geypimiklum
auð og geysimiklu valdi í sinar
hendur. Þeir bárust á banaspjót-
um og fórnuðu hundruðum
manna á altari metorðagimdar
'sinnar, ágirndar og valdafiknar.
Þeir ieituðu til erlends auðvalds
og gerðust hirðmenn erlendra
konunga — og einn þeirra gerðist
jarl Noregskonungs. Þeir seidu
frelsi þjóðar sinnar og bökuðu
henni aldaianga þrælkun.
Svarti fáninn er merki sjóræn-
ingja. Sjóræning/ahugsunarháttur-
inn varð þess valdandi, að þjóð
vor týndi frelsi sinu og hafði því
nær valdið henni fullri tortim-
ingu. Vá fylgdi svarta fánanum
alls staðar.
• •
III.
Enn þá blaktir svarti fájtinin
við hún allvíða á landi hér. Enn
þá er sá hugsunarháttur ýmsum
Islendingum eiginlegur/sem Norð-
menn og islendingar hafa verið
lofaðir fyrir, en Tyrkir hafa hlot-
ið fyrir þungt ámæli. En nú eru
þeir, sem hylia þennan hugsunar-
hátt, ekk’i hersar, höldar eða goði-
ar, heldur er þá nú að fmna í
flokki .stórsála, stö'rútgerðar-
manna, framkvæmdastjóTa, mál-
færslumanna, konsúla. Nú þiggja
þeir ekki bir&mannsnafn eða
jarlstign af exilendu ríkisvaldi,
heldur verða þeir danebrogsridd-
arar, kommandöraT o. s. frv. En
leppmenskan fyrir erlent auðvald
er hin sama og áður. Tvö þúsund
krónur á ári í vasann og svo er
islenzkur „stórborgari“ orðinn
erlendur leppur. Sam'i er hugsunr
hátturjnn og áður — þó að hann
fái annað form í verki. Sjálfsagt
er að reyna að koma sér að svo
miklu leyti, sem hægt er, undan
réttmætum sköttum, flytja úr
sveit sinni í aðra sireit eða úr bæ
sínum í annain bæ, ef nokkrar
krónur á ári vinnast við j>að.
Sarna er hugsunaTÍeysið um hag
fjöldans, sama fyrÍTlitningin , á
honum. „Þess fáfróðari sem al-
þýðumaðurinn er, þess betri
verkamaður," sagði annar foringi
svartliða hér á landi á fjölmenn-
um fundi austur í sveitum. Og,
þessi orð sýna, að svartliðana
ísienzku vantar ekki hugsunarhátt
þann, er þarf til þrælahalds.
IV<
Rauði fáninn, fáni jafnréttis og
bræðralags, og hinn svarti
fáni sjórænnigjahugsunarháttarins
blakta nú báðir yfir þessu landi.
En liðsmenn þeir, er ganga undir
svarta fánanum, vita, að jjeirra er
ekki fnamtíðin. Hin íslenzka al-
þýða hefir hafið sig upp yfir sjó-
ræningjahugsunarháttinin. Blað er-
lendra og innlendra svart-
liða harmaði það í ,gær, að ekki
bíyrist islenzk alþýða á banaspjót-
urn eins og pólsk aiþýða hefði
gert fyrsta maí. Svo lítiil er or'&in
sigurvon svartliðanna, að þeir sjá
enga björg fyrir veldi sitt aðra
en þá, að íslenzk alþýða veiki
mátt sinn og úthelli blóði sínu
í innbyrðisstríði. Slíkt örvæni
mundi mega telja full-greinilegt
daudarnark.
Tilrannlr með
bjorgnnartæki.
Á síðast liðinni vetrarvei'tíð
hafa siys á sjó orðið með mesta
móti. Skip og bátor hafa strand-
að eða farist með öllu. Auk ]>essa
hafa 7 menn dottið út af mótor-
skipum og týnt lífinu. Mönnum
er áhyggjuefni þessi tíðu slys og
áhugi mannia vaknaður fyrir
vörnum gegn þeim<
I „tilskipun um eftirlit með
skipum og báturn og örygggi
þeirra" eru margs konar vairmir
gegn slysahættu fyrirskipaðar. En.
sá ljóður mun á vera, að eftir-
litið með að tilskipuninni sé fylli-
lega fylgt víðs vegar um land, sé
ekki eins strangt og það þyrfti að
vera.
Eitt af ákvæðum tilskipunariinin'-
ar eru björgunaTbeltin og björg-
unarvestin (16. og 38. gr. tiisk.),
sem eiga að hafa það flotmagn,
að þau fijóti í sólarhring með 8
kg. þunga úr járni.
Aimennast múnu hi:n svo
nefndu korkbelti vera niotuð á
skipum ( hér, enda airnent álitin
öruggust hvað flotmagn snertir.
En sá galli fylgir þeim, að lítt
möguiegt er að bera þau á sér
daglega vtð vinnu á mótorbát-
um og öðrum fiskifleytum. Til
þess eru björgunarvestin hentugri.
Þeim geta rnenn kiæðst sem
hverri annari flík innan undir ol-
íufötum. Að vísu eru þiau heit
fyrir menn að vinina í þeim, en
þó engin frágangssök, ef það
gæti varnað iíftjóni þeirra manna,
sem faila útbyrðis frá vinnu sinni
á fiskiskipunum. Sjómannalféiag
Vestmannaeyja skrifaði undirrit-
uðum um þetta mál s. 1. vetur
og óskaði að' björgunarve&tin
yrðu lögboðin. En þess þarf ekki,
því þau eru það samkv. áður-
nefndri tiiskipun. Þetta bendir til
þess, að bjargvestin séu ekki not-
uð þar, og svó mun víðar vera.
Aðaiatriðið er, að skipaeigendur
kaupi þessi vesti og iáti skip-
verja nota þau.
Ég flutti þetta mál innan stjórn-
ar Slysavarnafélags íslands. Var
því þar tekiö með góðum skilii-
ingi og áhuga til að hefjast
handia. Beiti þessi eru til hér hjá
kaupmönnum. Trúna á gagn-
semi þeirra þarf að skapa. For-
maður Siysavarnafélagsins, Guðm.
Björnson landlæknir, hvatti til
þess að beltin skyldu reynd. Sú
tilraun fór fram á sunnudaginn
6. þ. m. hér á ytri höfninni. 2
menn vo-ru klæddir olíiufatnaði og
sjóstígvélum, annar með bjarg-
vestí, ,en hinn m-eð korkbelti á
sér. Þeir fleygðu sér í sjóinn og
Fimleikaflobkur f. R. lagði af
stað í Gaiais-forina i gær.
Kven-fimleikaf,lokkur i. R. fór
utan í gær með Gullfossi. Björn.
Jakobsson fimleikakennarl og
Tryggvi Magnússon fóru með
flokknum. Flokkurinn vann sér
góðan orðstír. í för isinni til Nor-
egs í fyria, og vona menn, að
ekki hafi hann versnað síðan.
Þessar stúlkur fóru: Hólmfríður
Jónsdóttir, Vilborg Jónsdóttir,
Gyða SigurðardóttLr, Lovísa Jóns-
dóttir, Guðbjört ólafsdóttir,
Hanna Gísladóttir, Laufey Ein-
arsdóttir, Halldóra Guðmunds-
dóttir, Sigríður Þorsteinsdóttir,
Jónína Jafetsdóttir, Vilborg Á-
mundadóttir og Anna Guðmunds-
dóttir. Ætlað er, að flokkurinn
komi til Calais 25. maí.
hreyfðu hvorki legg né lið á sjáv-
arfietinum. Báðir flutu jjeir eins
og kefii í fullar 7 mínútur án
• þess að nokkuir merki séeust að
þeir sykkju dýpra. ‘ Qllu meirai
flotmagn hafði sá, er korkbeltið'
hafði. 3. máðurinn fór síðan í
sjóinn, klæddur í olíubuxur og
kápu ásamt stígvélum, og í bjarg-
vesti. Sama reynsla varð einnig
með hann. Tilrauniunum er elddi
að fullu lokið enn. En þessi litla
tilraun gefur nokkra hugmynd
um, að bjargvestin eiga að takast
tii nofkunar og sjómenn að klæð-
ast þe.im við vinnu sína ofan
þilja. I mörgum tilfellum má
bjarga manni, sem fellur útbyrðL
is, á 5~-10 mínútum og þó lengri
tími líði, ef hann aninars ér of-
ari sjávar; en bjargvestin og
bjargbeltin eiga að vera öryggi
fyrir því.
S. Á. Ó.
Innlend fíðindú
Þjórsá, FB„ 15. maí.
Einmunatíð í allan vetur. —
Skepnuhöld góð, og voru hey-
birgðir bænda yfirleitt miklar í
vetrarlokin. Nógur gróðuir er
kominn fyrir sauðfé, má segja, að
gróður sé hátt upp undir mánuð
á undan venjulegum tíma.
Nýir vegir verða ekki lagðir
hér nærlendis í sumar, en giarnil-
ir vegir verða endurbættir á köff-
um<
Húsmæður
Dollar - stangasápan
hreinsar betur og er miklu
mýkii fyrir fötin og hendur-
nar en nokkur önnur
SHF- þvottasápa,
Fæst víðsvegav.
1 heildsölu hjá
Halldóri Eiríkssyni,
Hafnarstræti 22. Sími' 175.