Vísir - 21.01.1924, Blaðsíða 3

V t S IR
•ilrepsskapur undir fáguöu yfir-
borSi. En leikni ])eirra og fágun'
tígrar honum, hann ærist og tryll-
isl, hamast í gullastokknum,
sparkar, hendir og hrín og býö-
nr jáfnvel 'einu af leiksystkimim
sínum, er leikur tignan mann, aS
hoppa yfir staf eins og rakki. .. ,
En engin fullnæging. 1 skóginum
gelur gaukurinn og báran seiSir
yift sandinn. Og hann rennur á
bijóSift. verSur bljúgur og meyr,
-i’reymir sig inn í unaSsheima nátt-
urunnar og Hfir ástalifi Edensbúa
meS Iselin, en DiSrik stendur á
bak viS tré, búinn til þess aft reka
•j>au úr Paradís. En Iselin er Evu
slægari, og þá er komiS á hæsta
.tindinn. Og aö lokum hefir Ham-
sun í NóbelsverSlaunabók sinni
fengift ]>á útkomu, er hann sættir
sig vift: AS éins sá verðtir sæll, er
sýgur móðurbrjóst JarSar eins og
ómálga barn.
„Pan“? Jlvaft er þá sýnt eSa
sagt í „Pan“ ? í fám orSum get eg
ckki lýst því betur en svo: Þár
kemur ])aö greinilega fram, sem
skilur náttúrubarniS, hiröingjann,
veiSimanninn, sem hvergi hefir
fastan bústaS, frá þeini, sem tek-
IS hefir sér bólfestu á ákvéSnum
•staft og íinnur sig barn ménning-
arinnar. NáttúrubarniS ber hinn
rauSa fána, vill livorki viSurkenna
hin jarShesku, né hin svonefndu
himnesku lagaboS. En náttúrmmi.
inóSÚr sinni, lýtur þaS í auðmýkt,
tekur sömu þökkum sól og regni,
íiljóSum nóttum og harðviSrisdög-
um. Ut og gott er i meSvitund
þess jafn eðlilegt. Og náttúran
þekkir ekki synd.
Og þetta er sagt okkur meS
töfrum. Ótal ráS á Hamsun til aS
láta okkur sjá og heyra þaS, er
liann vill. MáliS leikur honum á
íungu, og i stílnum eru töfrarn-
ir í algleymingr. Eins og leiftur
fljúga hugsanir gegnum höfuS
ókkar, myndir fyrir augu okkar.
Stundum eru töfrarnir í því fólgn-
ir, aS hver spurningin rékur aSra
og alt snýst fyrir okkurjt uns hann
hefir komið okkur í þaS ástand, er
l.onum hentar. Stundum endurtek-
ur hann setningu, eSa þaS, sem i
henni felst, stunclum bætir hanu
viS stuttri, lokkandi athugasemd.
og eigi ósjaldan eru töfrarnir í því
fólgnir, aft hann bréytir örlítiS
orSaröS efta jafnvel greinar-
merkjaskipun'. Vilji hann fá okk-
ur til þess aS gefa frekari gætur
aS þyí, sem á undan er komift, er'
hann vís til aS bæta vi'S einuhirSu-
leysislegu ,,jæja!“. Okkur bregS-
ur, og viS tökum aS athnga, hvort
þetta cigi nú þarna viS. Þá má þaft
vel vera, aS vift uppgötvum eitt-
* livaS, sem fram hjá okkur hefir
íariS, t. d. ])aS, aS stígurinn ofan
;>.S mylnunni hefir margar sögur
aS segja! Ef til vill hefir fátækur
maSur freistast til að stela rnjöli,
ef til vill hefir garnall rnaSur hnig-
ift niSur meS Jjungan mjölpoka á
þéssum stíg — eSa ung stúlka
strokiS þarna mjölið af andliti
unnusta síns, áSur en hún kvsti
hann.
Vert cr aS athuga ])aS, hvern
veg fariS er , náttúfuiýsingum
Hamsuns. Hann lýsir sjaldnast
fjöllunum, briminu, risafurunum,
órnunum eSa bjarndýrunum. Nei,
frekar lynginu, f jalldrapanum, mos-
anurn, grasinu, hérunum, orrunum
og spörvunum. En úr þessu verð-
ur samfeld lýsing; ])ú sérS spörv-
ana fljúga, hérana stökkvay heyrir
skrjáfa í fjalldraþanum og finnur
iiminn úr jörftinni. Menn og kon-
ur, er Hamsún lýsir, renna svo aö
segja saman viö'þessa náttúrU, fá
hennar svip, hennar ástríður. AS
vorinu gengur smalastúlkan fús-
lega inn í kofa veiðimannsins, er
nátta tekur, en aS haustinu heyrir
hún ekki rödd hans, gefúr honum
eigi hinn mínsta gaum. „Hún var
sofnuS úr öllum æSum.“Ogjafnvel
fúið sprek veröur lifandi. Glahn
Icggur þaS varlega frá sér, „stend-
ur yfir þvi og þyldr vænt. um þa5.“
En hvers vegna skyldi hann leggja
varlega frá sér dauSan Iilut, sem
cinkis er verður?
Um manníýsingarnar skal fátt
sagt, annaö en þaS, sem þegar er
á drepiS í sambandi viS kjama og
náttúrulýsingar bókarinnar. Glefti
persónanna veröur eins og þey-
vindurinn, ást þeirra eins og ítJó-
hvöt blómanna, reiði þeirra eins
og svipvindarnir og brimift. HvaS
er aö fást um ])aS, þótt stúlka
verði fyrir steini og liggi „öll nist
og kramin sundur, flakandi á síS-
r.nni og niftur eftir maganum og
ekki mannsmynd á“ — eSa þótt
maSur sé skotinn úti í skógi- sirft-
ur á Indlandi? Festir ekki elgur-
inn fótinn í urft og tígvisinn er
skotinn? Ef þér finst þetta und-
; rleg-t, þá „spurSú mánuSína
tólf, skípin úti á hafi, spurðu
guS, sem ræöur hjörtunum og eng-
inn skilur ___“
En svona er „Pan“. Og á bók-
inni gæti staöiö: „Náttúran þekk- >
ir ekki synd“ — eöa jafnvel: |
..Ureinum er alt hreint.“ ]
Um þýftinguna er þaS aS segja. |
aS ekki mun betur fylgt höfundi s ‘
r.okkurri þýSingu, sem út hefir
í5 mjúkt og angandi, kjarnmikift
og hreint. Eg hefi boriS þýSing-
nna saman viS frmnritift, orði til
orSs, og þótt skemtilegt verk fyr-
ir.þaer sakír, aS furftulegt er aft
sjá, hve þýftandi hefir lipurlega
Icyst þau gresjárn, er höfundur
V.nýtir. „Viktoría“ þótti vel þýdd,
og er þaS. En þar missir stíllinn á
stöku staS glitiS og málift angan
sina. Þarna fær Hamsun aft njóta
sín svo sem unt er — ogeigi þykja
mér tveir fegurstu’ kaflarnir,
E.S. Dago
(frá Wilson Lmef
f«r frá New York 2. febrúar.
V
E.s. Marengo
(frá Wilson Line)
fer frá New Yírt*k 16. febrúar^
Bæði skipin taka fíutning til ura-
hleðstu í e.s. Lagarfoss i Hult
23. fefer, ag 29. mars.
S. H F. í.
Meðlimir geri svo ve! að vitja.
aðgönguntiða að fundum fólagsirss
i Álafoss afgreiðsluna í Hafnarstr..
Stjórnla.
c’raumur Gfahns um Iselin og~
Járnnætumar, hafa mist hiö
minsta af töfrum sínum. En vift
]>ví er búi'S, aö ýmsum kunni aft
þykja kymlega aS orfti komist og'
einkennilega valdar likingamar
sumar. Mætti taka mörg dæmi, er
svndu glögglega, hve vel þýftatidi
an veg hinn prýðilegasti, og vfldí
og ]>aft ráö gefa eigingjömnm-
raönnum, er hyggjast aft styrkja
S t úd entagarft i nn meft nokkrum
krónum, aft kaupa „Pan“. H inum
ræft eg aft gera hvorttveggja, bæfti
gefa til Stúd entagarðsins og lcáupa.
bókina.
Guðmundur Gíslason Hagalfa..
komiö á Islensku. Og samt er mál- hefir Ieyst af hendi verk sitt, en-
j ess gefst hér eigi kostnr.
Frágangur bökarinnar er á all—
ENGINN VEIT SÍNA ÆFINA -h
En amlárs kann eg engar frcttir að segja,
því að eg fór úr verinu örstuttu siðar en
þú. Eg varð fyrir ofurlítilli hepni, það var
ekki mikið, og bráðum verð eg að halda
heimleiðis.“
„Jæja, við getum alt ,aí' talað um það,“
sagði Rafe. „Eg læt þig bráðum fara. Við
verðum að skemta okkur saman áður,
Fennie, eins og gömlum félögum sæmiv,
þegar þeir hittast í framandi landi. Já,
vcröldin er skrýtin! Eg skal kenna þér að
líta í kring um þig —. En það er satt, þú
hefir sjálf séð ýmislegt. Hvernig leist þér
á LondoU, Fennie? Litil borg og lagleg,
eða hvað?“
„Já, ákaflega skemtileg,“ svaraði hún
■og gerði sér úpp lflátur; hann varð ekki
s var við hrollinn, sem fór um liana. „En eg
fór ekki víða, sá eklci margt.“
„Jæja, þii fær það þá seinna,“ sagði
liann og kinkaði kolli íbygginn. ,,Eg þarf
margt að sýna þér.-Við eigum mikla skemt-
un‘í vsendum."
„En — en’ — þú mátti ekki fara um alt
með mér. Hvað m^mdu þessir tignu vinir
þínir segja?“
„Fari þeir norður og riiður,“ sagði Rafe
og hristi höfuðið hlæjandi, cn roðnaði þó
við um leið. „Hvað eiga þcir yfir okkur að
segja? Dettur þér í hug að eg bregðist
gcmlum vini, vegna cinhverra vina, hvorl
sem þeir eru tignir eða ekki?“
„pykir þér þá engin skömm að mér,
Rafe?“ spurði hún í lágum rómi, og leil
feimnislega á nýju föjtin lians.
„Skömm að gamalli vinstúlku, Fennie
Iitla?“ sagði hann af ákefð og óvarlega,
„hvaða mann heldurðu eg Iiafi að geyma?“
Og hann lagði handlegginn um mittið á
henni í gáleysi, en liúri hallaði höfðinu
að öxl lionum, eins og segulmagn hefði
dregið hana íil hans. „Við verðum saman
í London, — en fyrst Iiér. Gáðu að, þetta
er Ijcjmandi lögur borg, og eg varð hrif-
inn af henni jafnskjótt sem eg sá Iiana,
og nú höfum við tima lil að lilast um
lilla stund, áður cn kemur að kveldverði.
Við hittumst öll þr jú á matsöluhúsinu og
förum svo i leikhús á cftir, eða i einhvem
annan skemtistað. En heyrðu, þú vai-st
lieppin að rekast á félaga mnn, liann Tra-
vers! Hvernig getst þér að honum?“
Hann sá ekki framan í hana, þegar hún
svaraði eftir litla þögn:
„Hann —- virðist nógu góður.“
„0, hann er bcsti maður!“. sagði Rafe
liugfanginn. „Við erum góðir vinlr, hann
er skrifari minn. pér verður að Mæja að
því, að eg skuli hafa skrífara, cn það þarf
margt að gera, eins og eg sagði þér, Fenniev
þegar á að vinna þesshátlar námu, mörg—
um brcfum að svara og þess hátíar. Hann,
segir mér lika lil um ýmislegt; það er
margs að gæta i þessu lávarðsstandi, og:
Travers þekkir það alt, alveg eins og hann.
hefði alist upp við það. Og cf satt skai
segja, þá væii hann niiklu belri lávarðnr
en eg, þvi að eg er dálilið stirður í snún-
ingum og seinn að álía mig. Eg karm bet—
ur yið mig i kofa mínum i Jöruveri eix
kaslalanum i Glenfyre.“
„Áttu heima í kaslala, Rafe? — stór-
um kostala eins og sagt er frá í sögum ?“,
sagði Iiún lágt og leií á hann slörum aug-
tim.
„Svo er þaftsagfti Raíe eins og ekkerfc
væri. „Hann er ákaflega stór og inikilfeng-
legur, og ])ó aft undarlegt mcgi vírSast, ]>á
Iiefi eg unaft mér þaryel. Eg fékk mætur á
honum jafnskjött sem eg sá hann. Eg s’kylclv
búa ]>ar alian ársins hring, ef eg mætti ráft-v,
því aft þar er frjálsmannlegt og hrikalegt og
alt miklu geftfeldara mér en húsin í I.ondon.
sem eg sá fyrst. Mér þætti gamnn aft sým
þér hann. — Og hvers vegna skyldl eg efeki
gera þaft?“ bætti hsxm vift, hálfvcgrs stork-
andL