Vísir - 03.03.1924, Side 3
IVISIH
Um þann hlutann, sem um cin-
taklingsnöfnin ræöir, cr varla
nna'S cn gott aö segja. AS vísu
imun sumum þykja þaö æriö ó-
frelsi, aö mega ekki láta börn sín
' ieita fleiri nöínum en einu, og get-
:ur þaö satt vcriS, en aftur á móti
;r eklcert á 'móti því, aö takmarka
;=afnaf jöldann ; mörg nöfn á sama
nanninum viröast óþörf viö fyrsta
ilit. En í rejmdinni veröur a’ö vísu
-annaö uppi á teningunum. Eg man
svo laugt, að er eg var í skóla,
> oru þeir, sem hétu tveimur nöfn-
um, venjulega nefndir þeim bá'ð-
um, t. d.'Jóhann Gunnar. Páll Egg-
crt. til aðgreiningar frá öörum,
.-.em hétu Jóhann eöa Páll. Kom
"jbar frani þörfin á ættamöfnum
>tl aðgreiningar mantia. En cí
settamöfn ent leyf'ö, veröur þörfin
tminni á tveimur eöa fleiri nöfn-
'íim, og kem eg þá aö ættarnöfnum.
Eg hefi áöur (í „Landinu“ hér
i árunum) skýrt frá skoðun minni
á þeim og lýst því, a'ö eg liti 4
ifpau sem framhald viðurnefnanna
■fornu (og nýju) og teldi þau enga
málskemd vera, ef þatt væru ís-
íensk orö eða heiti og beygöust
samkvæmt reglum islenskunnar.
iÞarf þaö og engan að hneyksla,
jj'iótt karlmenn bcri kvenkend heiti
tættarnöfn) eða kvenmenn karl-
kend, þvi að svo var oft um viður-
aefni i fornöld, t. d. Gunnlaugur
ormstunga, Þuríður sundafyllir.
Og á öörtt þessara dænta sést ann-
•að einkenni, sameiginlegt ættar-
ítöfnum og viðurnefmurt. að þau
ganga i ættar; Gunnlaugur orms-
iunga fékk auknefnið t. d. eftir
kingafa sinn.
Eg tel þvi ættarnöfnin x sjálfu
scr enga sketnd fyrir íslenskt mál,
,éu þau sætnileg. En hér kcmur
og' annað til greina. Ættarnöfnin
. geta komiö t veg fyrir það og eiga
3’ö gera, að konur nefni sig, eins
•vg nú tíðkast mjög, föðurnafni
mannsins síns með cndingunni
-son (t. d. frú Sigriður Magnússon
t:ða því um líkt), en það er að
vísu hin mesta vitleysa og hvorki
heilt né hálft.
Lóks er eitt atriði enn, sem og
kemur til athugunar. Það er sú
hlið þessa máls, sem snýr að þeim
rtnönnum, cr hafa þegar tekið sér
ættarnöfn. Að vísu gerir frum-
varpið ráð fyrir.að þeim og börn-
um þeirra verði leyft aö halda ætt-
-arnafninu, á tneðan þeir eða þan
Jifa, en síðan skal það leggjast nið-
ur. En hefir maðurinn keypt nafn-
ið fyrir sjálfan sig að eins? Nei,
'hann hefir gert það fyrir ættina,
og er því mikið vafamál, hvort
srétt er að svifta hana ley.fi til aö
ítafa nafni'ö áfram. Og það er al-
snertn mannleg tilfinning, að lánga
'til að láta ættarsambandið koma t
'ijós í nafninu. Sú tilíjnning hefir
fullan rétt á sér, og styrkur henn-
ær sést á því, hvað ættamafnasið-
Ttrinn hefir breiðst mjög út.
Af þessum ástæðum er eg frurn-
varpinu mótfallinn, um ættarnöfn-
sn. Hitt er aftur á móti gott, ef
unt væri aö sjá svo um, að hvorki
einstaklingar né ættir fengi nein
óncfni. Á því er sjálfsagt þörf.
En eins og frumvarpið er, tel eg
það spor í ranga átt. Ættarnöfn-
in eiga að vera Ieyfileg, til auð-
kenningar, en að vísu á ekki þar
fyrir að glata föðurnafninu, held-
ur hafa bæði einstaklingsnafn, föð-
urnafn og ættarnafn, e£ menn kjósa
það.
, Jakob Jóh. Smári.
•ir .„’ík , ..*X* .‘Jf. -Uf.. .itf . dw ,»J<! .%l- ■
Bæjarfréttip.
Flugmenn l(oma til íslands.
Pétur Gunnarsson, kaupm., um-
boðsmaður Bandaríkjastjómar hér,
fékk skeyti frá Bandaríkjastjórn í
gær, þar sem honum er tilkynt, að
flugmenn þeir, sem ætla að fljúga
umhverfis jörðina í sumar, komi
htngað í júlí eða ágústmánuði. —
Eins og menn muna, kom flugmað-
urinn Mr. Crumrime hingað í vetur,
til þess að undirbúa för þessa.
VeðriS í morgun.
Frost um land alt. í Reykjavík
8 st., Vestmannaeyjum 7, Akureyri
8. Seyðisfirði 6, Grindavík 8,
Stykkishólmi 5, Grímsstöðum 18,
Raufarhöfn 5, Þorshöfn i Færeyj-
um 1 st. — Loftvog lægst fyrir
suðaustan Færeyjar; hæg norðlæg
átt. Horfur: Svipað veður. — ísa-
fregnir: í gær var hafíshrafl úti
fyrir Dýrafirði, Súganhafirði og
Isafjárðardjúpi. Aðalvík og Reka-
vík fullar af ís.
Jakob MöIIer,
ritstjóri Vísis, hefir verlð skip-
aður umsjónarmaður banka og
sparisjóða.
Gullfoss
kom í morgun. Meðal farþega
\oru: L. Kaaber, bankastjóri, E.
Jacobsen kaupmaður, Guðbrandur
Jónsson, Steingrímur læknir Matt-
liíasson, Valtýr Stefánsson og
lcona hans o. fl.
ísfiskssala.
Belgaum hefir nýlega selt afki
sinn í Englandi fyrir 1S50 sterlpd.
Fjórir botnvörpungar,
enskir, komu hingað í gær, allir
laskaðir eittbvað, en cnginn stór-
lega.
ísland
fór frá Kaupmannahöfn á laug-
ardagsmorgun. Skipstjóri Frand-
send, sem hefir verið skipstjóri á
,.Sleipni“, skipi sem gengur til
I'æreyja. Lydersen verður áfram
skipstjóri á Botniu.
Tjaldur
kom til Khafnar 5 gærkveldi.
Gjöf
til berklaveiku konunnar: 10 kr.
frá ónefndttm (áheit).
Afmælisfagnað
heldur st. Framtíðin í kveld.
Skemtifundur
í Félagi Vestur-íslendinga verð-
vtr i Báruhúsinu, uppi, kl. Sýý í
kvöld.
uppboð
verSur haldiS í Bárunni naestkomandi þríSjudag 4. tnars klukkas l
eftir hádegi, samkvæmt kröfu hæstaréttarmálaflutningsmanns Jóns Ás-
björnssonar og cand. jur. Sveinbjöms Jónssonar, aS undangengnum
fjámámum 23. ágúst 1923 og 23. janúar síSastliSinn.
VerSa þar seldir ýmsir innanstokksmimir, svo sem: skrifstofuhús-
gögn (yfirdekt meS leSri), fortepíaaó, skrifborS, bókaskápur úr ma-
hogm, myndir, sófi, stóiar, borS, byssur, teppi og margt fleira. Enn-
fremur verSa þar seldar stórar litaSar Ijósmyndir (landslags), grammó-
fónar og fleira.
Gjaldfrest á uppboSsandvirSi fá þeir emir, sem reyndíi eru aS
skilvísi, og ekkert skulda uppboSshaldara.
Bæjarfógetinn í Reykjavík, 23. febrúar Í924.
Júh. Jóhannessoo.
Fyrirlestnr
nm lerð sfna til ámeríkn
ílytnr Steingrfmur Matthíasson lælaiir
og sýnir skuggamyndir, í Nýja Bió þriðjudagiim 4. þ. m. kt. 7 siö«L
Áðgöugumiðar á kr. f,GO seldú við tnnganginn.
lii ii 13 iHi bisi
Eins og bæjarbúar hafa ef tií
vill tekið eftir, hefir Samverjinn
látið minna til sín heyra í vetur
cn ýms fyrri starfstímabil. Eg skal
lireinskilnislega játa ástæðuna.
Það er ekki af því, að Samverj-
inn sé svo efnaður. Gjafimar ti'l
starfsins hafa í vetur verið miklu
minni en-oftast áður, og varasjóð-
urinn frá góðu árunum er bráð-
unt tómur. —
Það er heldur ekki af því, að
þörfin sé minni en áður, fjarri því,
cins og raunar allir vita. Vegna
inflúensunnar og vegna þess, að
vér höfum neyðst til að neita flest-
um bónum um heimsendar máltíð-
ir, þá hafa talsvert færri fengið
mat en sum úndanfarin ár. Eftir-
litið er öi-ðugast, þegar mörgum
er sendur matur heim til sín. Og
}<ví þrengra, sem er í búi, því
strangara er skylt að hafa eftir-
litið. En þó hefir það farið svo,
að í hvert sinn, sem oss hefir unn-
ist tími til heimsókna til þeirra,
sem báðu um mat heim, þá hefir
veriö nærri ómögulegt að synja j
um þá úrlausn, sjón sögu ríkarí
um sár bágihdi. :-----
Nei, ástæðan til hálfgerörar
þagnar vorrar er sú, að vér vitum,
að það er þröngt i búi hjá svo
afar mörgum, líka sumum göml-
um styrktarmönnum Samvcrjans,
auk þess höfum vér, þessir sömtt
nienn, svo margoft að undanfömu
beðið um hjálp til Elliheimilisins
og alt af mætt góðum undirtekt-
um, — en „leiðir verða langþurfa-
raenn", og best að ofbjöða ekki
velvild bæjarmanna, hugðum vér,
og samþyktum því eiginlega í vik-
unni sem leið að hætta matgjöfum
8. þ. m., og vildum með því forða
Samverjanum frá aö verða gjald-
j.rota að fé og vinsældum. — Ekkl
var jtað samt neitt skemtilegt að
verða að hætta svo fljótt, eins og
j>eir skilja, sem séð hafa gesti vora
s vetur. — Blöðin hafa getið nna
]>essa ráðagerð, og það fylgdí
hcnni engin fjárbón. — En sami
— °S l,aö knýr mig til að taka tit
rnáls í þetta sinn, — kom tafar-
laust 300 kr. gjöf í fyrradag, „til
þess að matgjafir geti haldið leng-
ur áfrant", fylgdi með henni. —
Samtsmis, hér um bil, býðst heim-
ili til að gefa einu „Samverjabarn-
inu" fult fæði fram eftir vetri, sem
auðvitað er þakksamlega þcgið. —
Elliheimilinu er heldur ekkt
gleymt: I vikunni sem Ieið bár-
ust mér ívö nafnlaus bréf, í öðru
20 kr. og í hinu 100 kr., handa þvi.
- - Og þrátt fjTÍr öll peningavand-
ræðin hafa mér borist gjafir tii
fleiri málefna, sem mér eru kær,
og tel eg rétt að kvitta fyrir þær
um leið.
Þegar ólafta Jóhannsdéttir var
að fara til Noregs í vetur, lét háu
aíhenda inér um 654 kr. til Sjó-
niannastofunnar á Vesturgötu 4.
og 327 kr. til sjómannaheimilis
Hjálpræðishersins. — Meö siðasfa.
pósti kom tfl mín xoo.kr. gjöf tií
kristniboðs, frá bóndadóttur norft-
ur i Húnavatnssýslu, — og alveg
nýverið frá Ameríku 37 kr. trl'
bíinds gamalmennis liér í bæ. —
Hjartans þökk fyrir þá ánægju, aií
mega skila slikum gjöfum. —
Eg ætla ekki að enda þessar
línur með néinni fjárbón, — cn
viljið þið sarht ekki, sem er hiýtt
[■ til Samvcrjans, fá knnningja ykk-
ar til að líta inn til hans þegar
gestir hans eru flestir (kl. I iþa—
12/4). Það þarf ekki að nefna neitv-
ar gjafir við þá, að eins biðja þá
að taka veí eftir gestunum, sem
eru þá að bofða.
Erí það þyrfti að vera nú i vik,-
unni, því aö þá gæti vel farið svo,
að litlu börnin og sumar mæður
þeirra fengju ókeypis miðdegxs-
verð alla næstu vjku. — Best a!S
gera það sem fyrst, svo það glcyra-
ist ekkL S. Á. GíslasdE/