Vísir - 10.03.1924, Blaðsíða 3

VlSIR
arhöf. í því sambandi eru einnig
jþvættingur út í loítitS. Og þaS full-
yrSa allir, sem þekkja til uppbotSa
-erlendis, a5 þar fáist yfirieitt
asjilclu betri kaup á innanstokks-
"jsnunum heldur en hér.
Hugmyndir Brynjólfs um skyldu
>yppbo5shaldara til aö iýsa mun-
‘!m og ábyrgö hans á göllum, eru
bjánalegar firrur. En vorkunn er
honutn, ólögfróðum manni, þó a5
liann beri ekkert skyn á slíka hluti,
-en hitt ætti aö mega heimta, aö
bann heföi betri stjórn á skaps-
fiumim) sinum en raun hefir á
orBiö. Kristinn ólafsson.
Ættarnafnaíramvarp
Bjama Jónssonar frá Vogi.
—o—•
Frumvarp þetta var í fyrra sam-
‘pykt af ne'öri deild alþingis, meö
/aiklum meiri hluta, en þá vanst
eigi tími til að láta málið verða
útrætt. Þetta frv. flytur nú Bjarni
frá Vogi aftur, og er það vitanlega
eigi annað en áframhald af hinni
alkunnu starfsemi hans um langa
;efi, að hlynna að öllu því sem
íslenskt er, og varðveita ])að frá
spillingu. Þessi tilraun Bjarna er
*g í fullu samræmi við hina íniklu
baráttu hans og langvinnu, til að
r-fla á allan hátt sjálfstæði og full-
veldi íslendinga. Frumvarpið er
dika eftir reynslunni að dæma,
nauðsynleg vörn til að verja ís-
lenska tungu og þjóðgróna siö-
venju frá spillingu þeirri, sem yf-
ir ])essum íjöreggjum ])jóðernis-
áns vofir, af óviturleik sumra
manna, en hégómaskap annara.
Samt hefir sá málfróði maður Jak-
■nb Jóh. Smári fundið hvöt hjá sér
: til (í 53. tbl. Visis þ. á,), að hefja
irödd sína á móti frumvarpinu. En
< ngan efa tel eg, að ])arna mis-
sýnist honum stórlega, og hafi þvi
rangt gert. Fyrst ræðst hann á
éyrra hluta frv., er ræðir um ein-
r-;taklinganöfnin. Þar segir hann,
að við fyrsta álit viröist mörg nöfn
á sama manninum óþörf vera, en
í reyndinni vcrði annað ofan á,
f>vx t. d. i skólum séu Jóhann Gunn-
.«tr eða Páll Eggert o. s. frv., nefnd-
ir báðunx nöfnunum, til greining-
ar frá öðrum mönnum, er heita
jóhann eða Páll, og sýni það þörf
settarnafna. En þetta er eigi rétt,
þvi jafnhægt er að greina menn-
ana sundur með föðumöfnunum.
Vitanlega er hugsanlegt, að tveir
fmenn, geti heitið Gunnar eða Páll
«g verið Einarssynir báðir, séu i
sama skólanum, en það geta engu
RÍður verið þar tveir menn, er
fcvortveggja heiti t. d. Árni Djún-
gal o. s. frv., svo þar verður þá
íireint engu meira aðgreiningar-
gagn í ættarnafninu. Þarna er þvi
vissulega að óþörfu seilst um
ttiurð til lokunnar.
Höf. segist líta á ættarnöfnin
framhald viðurnefnanna hjá
iommönnum, og telji hann enga
■málskemd, ef þau hafi fulla beyg-
mgu samkvæmt reglum íslensk-
nn«ar, og tekur þá til dæma nöfn
eins ®g Gunnlaugur Ormslunga og
Þuríður Sundafyllir. Ea reynslau
er sannleiktir, og hún sýnir, að
þessi leið er aldrei farin og alls
eigi neitt í áttina til þess, heldur
eru þau ættarnöfn er nú tiðkast
hér á landi, fallendingalaus viðrinx
með alútlendu sniði beygingalausra
nýmála. Það er gersamlega ólíkt
því er var að fomu í latínu og
enn er í rússnesku og fleiri slav-
neskum tungum, sem beygingarík-
ar em. Eða hverjum er þessi ný-
breytni til góðs ? Eða hver ætti að
gæta þess, að nöfnin væri ávalt
svo valin, að íslensk hneiging hlyti
jafnan að lylgja þeim? Ekki er
til neins, að hugsa sér, að einhver
tilsett nefnd annaðist þetta, því
þar vantar alla góða tryggingu
samkvæmt reyndinni um sumt ann-
að, og þetta líka, jafnvel þótt mál-
fræðingar væri í henni. Ekki er
heldur fýsilegt að láta Stjórnarráð-
ið gera þetta, hvorki eftir þeim
ættamöfnum allmörgunr að dæma,
er það hefir leyft, né heldur eftir
breytingum þeim á bæjanöfnum,
sem það hefir fallist á. Yfirleitt
má fremur segja, að málspjöll en
málsumbætur hafi komið frá
Stjórnarráðinu. Höf. segir, að ætt-
arnöfnin geti komið í veg fyrir,
að konur nefni sig svo hneykslan-
'ega sem nú er alltítt, að kalla sig
s o n, t. d. Sigríður Magnússon.
Hér er einmitt öllu snúið öfugt
við það, sem rétt er, þvi ættar-
riöfnin hafa beinlínis aukið og lög-
fest heiti eins og Guðrún Björn-
son, iHerdís Gislason o. s. frv. Vit-
anlega gæti ættamafnalögin fyrir-
Ixoðið þetta, en best verður því þó
útrýmt með því að banna ættar-
nöfnin alfarið. Hér dugir eigi að
svífa i hugsjónaheimi einum sam-
an um það, hvernig nöfnin eigi
að vera, heldur verður umfram
alt að sjá og skilja raunverulega
ástandið hjá þjóðinni. Það er nú
reýrlslan búin að margsýna, að
hugsjóninni verður eigi náð með
þeim tækjum, er vér ísletidingar
liöfum til þessa haft ráð yfir.
Væri góð völ á verulegum umbót-
um til aö koma í veg fyrir ónefni
á einstaklingum og ættum, hefði
höf. eflaust stungið upp á breyt-
ingum á frumv. Bjarna en eigi
lýst sig mótfallinn því. En um
rétt manna til að binda niðja sína
tim ókomnar aldir til að bera á-
kveðið ættarnafn skal eg hér eigi
Jxrátta, heldur láta duga að benda
á það eitt, að einstakíingarnir
verða að þola það iðulega, að þeir
séu sviftir hinu eða þessu sem
])eir vilja fá að hafa, þegar heill
og hagur þjóðarinnar í heild
heimtar að ríkisvaldið taki til
sinna ráða. Nú er hér að ræða
um mikilsvert efní fyrir viðhald
islensks máls og þjóðernis, sem
Bjami frá Vogi karai betur að
meta en flestir aðrir íslendingar
nú á tínnim. Vitanlega em launin
sem hann fær hjá samtíð sinni að
mörgu leyti mest skammir og róg-
ur, en sú kemur tíðin að réttlátur
dómur sögunnar veitir honum
fulla uppreisn fyrr en andstæðinga
hajis varxr.
Jóhannes L. L. Jóhansson.
Tvö bréL
Þegar Ramsay MacDonaid hafði
tekið við síjómarformensku í Bret-
landi, ritaði hann Poincaré, stjóm-
arformanni Frakka, bréf það, sem
hér fer á eftir, og er það dagsctt
26. janúar.
Kæri forsætisiáðherra. — Lönd
obkar hafa þolað þær raunir hvort
með öðra og lagt svo mikið í söl-
umar fyrir eitt og sama málefni,
að þá er eg tek við völdum, sendi
eg yður þessa einkaorðsendingu,
ekki einasta til þess að segja yður
frá breytingu þeirri, sem orðin er,
lieldur og til þess að senda yður
kveðju mína og bestu óskir.
Mér sámar að sjá, hve mörg
atriði em óútkljáð, er okkur varða,
og eru okkur til óþurftar, og meg-
ið þér trúa því, að eg mun daglega
reyna að gera mitt til þess, að
jafna það, er í milli ber, svo að
báðir megi vel viö una. Siim þjóð-
arvilji ríkir í hvora landi; þér eig-
ið þjóðarhagsmuna að gæta, og
eins eg. Stundum kann svo að sýn-
ast í fyrstu, sem þeir hagsmunir
fari ekki saman, en cg er saim-
færður um, að með kappsemi og
góðum vilja má jafna ágreining
um þau efni, og þær leiðir muxin
finnast, sem færar era Frakklandi
og Bretlandi í hjartanlegTÍ einingu.
Við getum verið opinskáir án
fjandskapar, og varið hagsmuni
landanna, án þess að til óvináttu
dragi. Verður bandalagið þá meira
en nafnið eitt, og Frakkland og
Stór-Bretaland geta unnið saman
að friði og öryggi í Norðurálfunni.
Eg sendi yður þessi hollustumál
með djúpri virðingu og bið yður
aö treysta því, að eg er yðar auð-
mjúkur þjónn.
Ramsay MacDonald.
Bréfi þessu svaraði Poincaxé á
þcssa leið:
Kæri stjórnarformaður. — Eg
er mjög snortinn af hinu góða
béfi, sem þér hafið ritað mér, til
þess að tilkynna mér um hið göf-
uga starí yðar, og senda mér
heillaóskir yðar.
Eg vona af einlægu hjarta, að
tilraunir yðar til þess að vinna
að velferð þjóðar yðar, megi bíess-
ast sem best. Bönd þau, er tengja
lönd okkar, hafa verið hnýtt á tím-
um þrauta og fómfæringa, eins og
þér drepið á. Þér megið trúa því,
að minningar þeirra tíma ganga
mér aldrei úr hug, fremur en yður.
Eg harma það sárt, aS nokkur
mikilsverð málefni eru enn óút-
kljáð í milli landanna. Eg mun,
eins og þér, neyta allrar orku, til
þess að jafna þau af vinsemd, svo
að báðir megi vel við urca. Þó að
við verðum að taka tillit til þjjð-
arviljans, hvor t sínu landi, og
báðir hafi þjóðarhagsmuna að
gæta, þá er eg sannfærður um, aö
et við neyttum allrar orku og góð-
vildar, hvor á sinn hátt, eins og
þér minnist á, til þess að jafna
ágreiningsatriðm okkar í milli,
mun okkur takast að ráða þeim
svo til lykta, að haldist geti sam-
vinna með Stór-Bretalandi agr,
Frakklandi, sem nauðsynleg erj'
heill beggja landanna, og til þessj,
að friðsæld megi ríkja í heúxráfc^
txm.
Eg mtm eigi verða siður opin-. '
skár en þér, og ef eg kynm 2
sýna kapp í vörn minni fyrir hags
tnunum Frakka, eins pg þér í vöns:
breskra hagsmuna, þá megið þér'
treysta því, að ekkert fset Ttokkurto-
shani breytt þeim hjartanlegu ag’
djúpsettu tilfinningum, sem eg her
á brjóstí. Það er með öllu óhugs-
andi, að okkur mistakist að gera<
fcandalag okkar traust ag áhrifa-
mikið, svo gagnteknir sem víE-
erato báðir af sams konar tilfúm-
ingum, og mun það bera þá ávöxtu^.
að Norðurálfan njóti enix friðar:
og farsældar og frjálsræðis tiD
starfa. Eg bið yður, kæri stjórnar-
formaður, að treysta innilegusta.'
samúð minni og óska eg yðor afj
hjarta allra heiUa.
R. Poracaré..
lelga Oaðmanðsðóttir
Irá Eskibltð.
(Erfiljóð).
Sólbjarta mey.
Á æskunnar indæln stundum
andi þinn leið guðs að fundum,,
Sólbjarta mey.
Svásíega mey.
í friðhelgum fegurðarblóma
fölva sló brátt á þinn Ijómæ,
‘■'ií*

i'W
Sváslega mey.

Draumhýra mey.
Þig dreymdi um dásemd og jnál
en dauðinn þig tök burt í skynx
Drauinliýra mey.
Glaðværa mey.
Ávait var andi þinsn kátírr j j “f
unað þú vaktir og hlátur,
Glaðværa mey.
mm
Vinsæla mey.
I>ú árdegis indæli svanm
varst tíl uminar sérhverjumraaraá’j.
Vinsæla mey.
Ástrika mey.
Til allra þú útheltir gæðuna
ímynd guðs kærkika af hæðua:' .
Ástrika mey.
Far þú nú vcl.
Heim að guðs hásæti Hðin
Mjótandi eilrfa friðinn.
Far þú nú vcL
*A
I8A *iir )lt
Bæjarfrétlir.
□ EDDA 59243117 - 1
VeSrið í morgun.
Frost á þessum stöðvuin: Rv&
2 st., Vestmamiaeyjum o, tsafirði
6, Alcureyri 14, SeySisfirði 5,.