Vísir - 19.03.1924, Síða 3

VlSISt
aippi nauðarflagg, og er eg var viss
<urm þaS, sigldi eg þegar til skipsins,
sem var frakknesk fiskiskuta og var
Siún mjög lek. Einn af hásetum
mínum kunni lítið eitt í ensku og
sagði hann mér að skipstjóri vildi
sigla skipinu á land. Hefði ætlun
]j>eirra verið að sigla til Reykjavík-
arr, en þess var eigi kostur þar sem
vindur var mótdrægur. Eg sagði, að
cg.vildi hafa tal af mér betri mönn-
um á landi, áður en eg sigldi skip-
jnu upp, en þeir voru því mótfalln-
ir og vildu að eg gerði það þegar.
Eg fór þó til lands, talaði þar við
mér meiri menn og varð niðurstað-
an sú, að eg sigldi skipinu upp á
Stckkseyri. 24 menn voru á því
skipi.
Hinn 4. desember 1899 fórst bát-
ur á Stckkseyrarsundi, sem var að
koma úr fiskiróðri. Af þeim bát
bjargaði eg þrem mönnum utan halt
í sundinu. Eftir litla stund fór eg
inn Stokkseyrarsund og lentist vel.
Nokkrir bátar leituðu lands í J?or-
Jákshöfn.
Hinn 14. mars árið 1900 var
vindstaða austlseg og va.r auðsjáan-
íegt, að veður mur.di breytast. Eg
var á leið til sjávar, ásamt skips-
höfn minni, í hálfbjörtu um morgun-
inn, og var ætlunin að róa til fiskj-
ar. pegar við komum niður að sjó,
heyrðum við skip pípa í ákafa fyrir
sunnan Stokkseyri. Eg stökk upp á
sjógarðinn og sá þaðan ljós suður
í brimgárðinum. Eg sá að brimið
var að aukast og sagði við háseta
inína, að þýðingarlaust mundi vera
að fara með línuna og var hún send
heim, en við flýttum okkur til skips
okkar, sem var í lendingunni, setr-
um það fram og rerum í mesta flýti
út fyrir svonefnt Músasund. Sá eg
þá að sjór var orðinn svo úfinn, að
um björgun mundi eigi að ræða, þar
sem bátar voru rónir út um allan
sjó og þar út af sem botnvörpung-
urinn lá, og munu þeir ekki hafa
treyst sér til að eiga neitt við hann.
Við hertum róðurinn og stefndum
þangað sem skipið stóð í brimgarð-
inum. Skipið lá flatt fyrir briminu
og gengu sjóir sí og æ yfirþað. Bát
sinn höfðu skipverjar látið út og
voru tveir menn í honum er við kom-
um að því. Skipið hentist frá einni
hlið til annarar, svo að mér virtist
ekki árennilegt að leggja að því.
pá sá eg að það var eins og lygna
undir skipsbátnum, sem þeir höfðu
látið út, og datt mér í hug, að þeir
mundu hafa látið lýsi eða olíu í sjó-
inn. Eg tók það ráð, að snúa bát
mínum og hafa aftur á inn í brim-
rð, cg um leið gaf eg skipsmönnum
bendingu um að fara í sinn eigin bát
og-róa móti mér. peir brugðu skjótt
við, og á svipstundu voru þeir
komnir í bátinn. Svo rerum við aft-
ur á bak inn í brimið og þeir á móti
ókkur, en þegar við náðum í borð-
stokk skipsbátsins, var hann fullur
af sjó, því að hann hafði brotnað
er þeir létu hann út, og var að
sökkva er við náðum í borðstokk
hans, og sleptum honum ekki fyrr
en skipshöfnin, 12 að tölu, var kom-
in upp í mitt skip’ Ekki voru liðnai
meira en 3 mínútur frá því eg tók
meanina, þar til skipið var horfið.
Gríðarstór alda kipti skipinu út af
skeri því, er það stóð á, en hyldýpi
var við það og sökk skipið þar þeg-
ar. Má því segja, að menn þessir
hafi ekki verið bráðfeigir. Voru
skipverjar, sem voru Englendingar,
fegnari en frá mégi segja, er þeír
voru komnir í bát minn. I þessu
kom til okkar mótorbátur og tók
hann nokkra af skipbrotsmönnunum
og flutti til lands. Sjór var að verða
ófær og var orðinn ófær eftir hálfa
klukkustund, af brimi og roki.
Ástæðan til að mótorbáturinn kom
seinna en eg á vettvang var sú, að
hann varð að fara lengri leið. Við
próf það, sem haldið var, kom það
fram, að þar sem botnvörpungurinn
stóð, var dýpið 1 faðmur er stikað
var fram á skipinu, en 8 faðma
dýpi er mælt var aftur á því, og
ætla eg að skipið hafi staðið á sker-
inu aftur að miðjum kjöl. Skipið
hét ,,Desdemona“ frá Hull. — Fyr-
ir þessa björgun fékk eg sjónauka,
en hásetar mínir ekkert.
Hinn 2. apríl árið 1908 bjarg-
aði eg einum manni lifandi og náði
þremur dauðum. petta var af bát,
sem fórst á Stokkseyrarsundi. Síðan
varð eg að fara til J?orlákshafnar
ásamt fleirum, er þangað urðu að
hleypa.
Hinn 19. mars 1913 sótti eg
skipshöfn (12 menn). pessi skips-
höfn var frá Loftsstöðum, náði ekki
lendingu og komst í enskt botn-
vörpuskip og var þar 3—4 daga.
Skipið kom upp að Stokkseyri og
sótti eg mennina í stórbrimi. Bát
sinn höfðu þeir íslensku mist. Mér
lentist ágætlega.
Hinn 16. apríl 1913 ætlaði eg
að leggja þorskanet og fór með þau
út á svonefnt „EIáaleiti“ milli J?or-
lákshafnar og Selvogs. A þvj ferða-
lagi fékk eg versta veður, afspyrsu-
rok af norðri. pá voru allir á sjó
úr porlákshöfn og gekk nauðlega
að ná sinni lendingu. J?egar eg var
á heimleið og var keminn austur
fyrir J?orlákshafnarnes, sá eg bát á
siglingu fram á hafi og datt mér x
hug, að seint mundi hann ná lend-
ingu. Fór eg því til hans, batt hann
aftan í minn bát og tók að draga
hann og gekk það stirt. Eg fór með
bátinn til Eyrarbakka, því þaðan
var formaður hans, þótt hann stund-
aði sjó frá }?orlákshöfn. J7etta skip
held eg hcfði ekki lent þá um kveld-
ið, hefði því eigi komið hjálp, og
köld hefði nóttin verið fyrir menn-
ina, því gaddharka var mikil. Mig
minnir að skipshöfnin væri 12—13
manns. — Guðmundur íslcifsson á
Stóru-Háeyri, Eyrarbakka, segir
mér, að þetta skip hefði aldrei lent
hjálparlaust þetta kveld.
Hinn 14. febrúar 1919 reru þrír
mótorbátar frá Stokkseyri og var eg
fyrir einum þeirra. Eg fór stutt og
lagði línuna suður af Stokkseyri.
Veður var sæmilegt. ]7egar á dag-
inn leið fór að hvessa á austan og
gera vont veður. Oldur tóku að
vaxa og alt benti til að brim mundi
verða. J?egar við höfðum dregið
hálfa línuna, kom annar báturinn
rekandi á reiðanum fram hjá okk-
ur. Eg hélt áfram að dragá línuna,
en þar sem mistrið og rokið var svo
rnikið, sá eg þegar, aS eg mundi
missa sjónar á bátnum héldi eg á-
fram að draga og skar því á lín-
una og hélt til bátsíns, sem eg síðan
dró á eftir mínum bát upp að
Stokkseyrarsundi. Er þangað kom
var komið stórbrim og með öllu
ólendandi. Dró eg þá bátinn til
porlákshafnar og lágum við þar um
nóttina. Daginn eftir komumst við tii
Stokkseyrar. Eg vil ekkert dæma
um, hver afdrif báts þessa hefðu
orðið, hefði hann eigi verið hirtur.*
Jón Sturlaugsson."
pannig hljóðar skýrsla Jóns.
Elann sagði mér í sumar, að hann
hefði bjargað og IiSsint á sjó um
60 manns. Mér telst svo til, að þeir
séu 70 eða 71. pað verða um 1.7*
krónur á hvera íslending, en Eng-
lendingamir 12, eru með sínar 41
krónu, þó því að eins, að kíkirinn
hafi verið 500 króna virði.
Mér dettur ekki í hug að fara aS
berja Iómiim eða betla fyrir Jón,
því með orðunum: „Elcki þarf eg að
kvarta,“ wðist sem honum þyki sér
rausnarlega greitt með um 1500
krónum. fvrir að bjarga og greiða
veg 70 manna a sjónum, auk far-
kosla, sem hann hefir dregið ti!
lands, en minnast mætti á, hvort
verðlatmapeningur fyrhr aS bjarga
mönnumum úr sjáoarháska ætti
ekki heima meðal annara heiðurs-
merkja þjóðarinnar, og þeir sæmd-
ir honum, sem vel ganga fram í því
að veita þeim lið, sem illa era
staddir á sjó.
Gera menn sér alment grein fjnr-
ir hvað gerist, þegar mönnum er
bjargað í vondu veðri á hafi úti.
Formaður tekur ákvörðun og gerir
sig um leið herra yfir lífi og limum
háseta sinna, yfir tímanlegri velferð
aðstandenda þeirra og sínna er á
landi bíða, en þeir sem eru í nauð-
um síaddir ,og þurfa hjálpar, eiga
einnig skyídulið og ástvini, sem bíða
og 'vona, að þeir komist heilir á húíi
til lands, og svo það, að sjá menn
í háska stadda, lætur harm taka þá
ábyrgð á sig, sem ekki verður met-
in til peninga. pað kar.n enginn að
reikna til fjár, hvers virði björgun
á sjó er, eða dæraa úm, hvort ak
hefði draslast af, hefði enginn kom-
ið til hjálpar. í þessum vandræðum
að reikna þetta ómögulega dæmi,
hefir þjóSupum dottið í hug að
greiða með heiðursmerki, sem í raun
réttri kostar að eins fáar krónur, ea
hefir sitt gildi, sem viðurkenning frá
þjóð, og sýnir, að hún hefir tekiS
eftir þeim, er heiðursmerkið ber og
eftir því starfi, sem hann vann.
Peningar eru ágætir og vel kem-
ur sér ætíS að fá þá, en sé manns-
líf metið 30 þúsund króna virði og
menn fara að bjarga svo tugum
manna skiftir, þá fara björgunar-
Iaun að verða nokkuS há, efíir
hvaða mælikvarða, sem reiknað
væri, og Iíklega yrði að kjósa nefnd
til að ákveða upphæðina. pær þjóð-
ir sem í flestu eru langt á undan
okkur hafa séð það fyrir, að út-
gjöld yrðu mikil, væri greitt í pen-
ingum að verðleikum fyrix: björgun
* Líklega hafa veriS 5 menn á
bát þessum. Ritsij.
og hafa því tekið það ráð, að út-
hluta ,jmedalíum“, sem er hreinastt
búhxoykkur fyrir hverja þá þjóð, er
finnur það, að hún kemst ekki hjá
að !áta eitthvað af hendi rakna fyr-
ir ve3 unnin störf.
peir eru margir hér á lacdi, scra
bjargað hafa mönnum á sjó, en það
fer fyrir þeim eins og hásetum Jóns
Sturlaugssonar, þegar þeir björguðu
12 mönnum úr „Desdemona“, þrera
mínútum áður en skipið tók djúp-
kafið, þeir fá elfkert, líklega sökunt
þess, að þeir, sem helst aettu að geta
þess og þakka, þeir þegja. pað fer
• eins og hjá þeim, sem áttu að skrifa
til Englands, hvort hásetar Jóvs
verðskulduðu ekki svo sem svaraði
meðalhfut fyrir að bjarga 12 mönn-
um; þeir voru ekki „stífir“ i skrift-
uBum.
Væri hér máltækið gildandii
„peim heiður, sem ixeiður ber,“ þá:
mxmdu ýmsir sjást á mannamótum
með heiðurspening á brjóstinu fyr-
xr björgun, því þeir eru margir, sera
hann haFa verðskuldað, þótt hljótt
sé um.
Sveinbjöm Egilson.
—.... i ■
llt .A |J> str il« tlf ylr ik nlrK
I
Bæjarfréttir.
Föstuguðsþjánusta
í dómkirkjunni ki. 6 í kveld. Síra.
Bjami Jónsson.
Jarðarför
Guðmundar læknis porsteinsson-
ar fer fram hér í bænxxm næstk.
föstudag, Lík hans var flutt hing-
að á e.s. Vxöemœs að austan.
Veðrið í morgun.
Frost á Öllum stöðvum: I Rvík
3 st., Vestmannaeyjum l, ísafirði
5, Akureyri 6. SeySisfirði 4*
Grindavík 4, Grímsstöðum 10,
Raufarhöfn 6, Hólum í Homafirði
3, pórshöfn í Færeyjum 1, Kaup-
mannahöfn 5, Utsire !, Jan Mayen.
10 «t. — Loftvog lægst fyrir sunu-
an land. Norðlægur á VesturlancB;
breytilegnr annars staðar. Horfur:
Norðvesíiæg átt.
HvttabanJrxftcmíunm
verður í íðnó í kveld kl. 8. Inn-
gangur 1 króna fyiir fullœðna og
50 aur. fyrir börn.

Af veiðum
komu í gær: Njörður (85 tn.)
og Trygg\i gamli (rúmar 80 tn),
en Gylfi i mcrgun.
Hásþálafrœðsla.
AnnaS lcvéld kl. 6—7: Dr. Kort
Kortsen: Um brautryðjendur í bófe-
mentura Dana (Georg Brandes}.
T engdamamma
verður íeikin annað kveld. ping-
mönnum og bæjarfulltrúunt boðiS.
Verslunarmannafél. Roihur
heldu/ fund annað kveld kl. 8V2
í Kaupþkxgssalnum. Á dagskrá:
Innflutningshöftin o. fl. pessi funá-
ur er að eins fyrir félagsmenxL.