Vísir - 29.04.1924, Blaðsíða 3

VtSIR
Jsótt finnast kunni maður innan um,
M5m farinn er að gefa sig fyrir ald-
urs sakir eða aefingaleysis.
Stjórn lögreglumiar hefir einnig
veri'ó legiS á hálsi fyrir ódugnað og
ijarkieysi. petta er ekki heldur rétt.
Pvi að lögreglustjóri virðist hafa
rhillan hug á því að lögreglan geri
•ikyidu sína, en þó verour jiví naum-
ast mótmælt, að lögreglustjóra
virðist vanta æfingu og þekkingu á
að stjóina lógregiunni jregar í bar-
•dfaga slær. petta er mjög eðlilegt
í>ar sem iögreglustjóri hefir mest
íengist við innistörf á skrifstofum
<stjórnarráðinu og lögreglustjóra-
-skrifstofunni) og er sem kunnugt er
jrví hinn nýtasti maður. Enda á, að
tnínu áiiti, aðal framkvæmdastjórn
áigregiunnar úti við, að vera í
nöndum yfirlögregiujijónsins, sem
ibeinlínis hefir lagt stund á það starf
:>g numiS Jrað í útlöndum. Lögreglu-
stjóri á ]?ví að gera út um, hvað
gera skuii cg gefa skipun um það,
en yfirlögregluþjónn að framkvæma
skipunina með tiístyrk iögreglu-
ýjóna. —- Aðalframkvæmdastarfið
rivííir J;ví að mínu áiiti á yfiriög-
íegluþjóni. Hann á að hafa fulla
æfingu í því að beita lögregluliðinu
pannig að fyrirskipun lögreglu-
síjóra sé hlýtt. pað hvílir því afar
mikið og erfitt starf á yfirlögreglu-
•jjóni, einkum þar sem hann hefir
fáa mervn sér til aðstoðar og þá oft
mjög önnum kafna, svo að síður er
hægt að æfa þá til sjáifra lögreglu-
‘ramkvæmdanna úti við. Mikið *er
pví undir }>ví komið, að yfirlög-
?egluj>jónninn sé hugprúður, ein-
oeitíur og skjótráður og láti sópa
dálítið að sér, með öðrum orðum:
áti bera virðingu fyrir sér. — En
auðviíað kemur Jietta ekki að góð-
am notum, ef hann hefir svo Iítið
áið sér til aðstoðar, að jafnvel smá-
iíópur af mótþróafullu fólki getur
■reytt irann og lið hans til undan-
halds og aðgerðaleysís, þar sem
nauðsyn er sóknar og framtakssemi.
Til þess að svo geti eigi farið í
framtíðinni, þarf lögregluliðið að
aukast að miklum mun. Nú eru
ekki efni til þess sem stendur, enda
ekki þörf á lögregluaukningu nema
c.instöku sinnum. Vil eg því bæta úr
þessu með því að komið sé upp rík-
islögreglu. — í ríkislögregluna
skulu skráðir 200 menn, á aldrinum
frá 25 til 35 ára, skal það vera
úrvalalið af mönnum á þeim aldri,
að hreysti og harðfengi og helst
menn sem dvelja að staðaldri í
bænum. Fyrir liðinu skai vera sér-
stakur foringi, sem æfir það og
stjórnar því. pegar lögreglustjóri
krefst aðstoðar þess skal það skyld-
ugt að hlýða fyrirskipunum hans
í öllu og starfar á hans ábyrgð.
IJðið skal hafa kylfur eða stafi til
nctkunar ef þörf krefur. — Allan
kostnað við ríkislögregluna á ríkið
að borga. Mundi hann verða mjög
lítill, því að lögreglumenn fengju
ekki kaup nema þeir þyrftu að
starfa lengur en 3 daga í einu. Rík-
islögregluforingja þyrfti ekki að
greiða nema lágt kaup, því að þetta
yrði að eins aukastarf, að minsta
kostí í fyrstu.
Til eru Jreir menn, sem ef til vill
telja þetta muni vera stofnað til
þess, að brjóta á bak aftur verka-
lýð, en hjálpa atvinnurekendum í
kaupdeilum þeirra við verkamenn.
Svo er þó ekki. Lið þetta á ekkert
að skifta sér af kaupdeilum þessara
stétta, en að eins halda uppi reglu
og góðri stjórn, er deilur rísa eða
Jregar ofbeldisverk á að fremja þá
að reyna að hindra það. — pað er
hinn mesti misskilningur ef menn
halda, að það hafi nokkur áhrif á
úrslit kaupdeilna þótt verkamenn
gætu ráðið niðurlögum fámenns lög-
regluliðs og hindrað það með of-
beldi frá að gera skyldu sína. —
Sigur í kaupdeilumálum hlýtur alt-
af að velta að mestu á því, að mál-
staðurinn sé réttmætur og sanngjarn
og að samtökin séu sterk og órjúf-
anleg. A það verður að leggja
aðaláhersluna, en ekki hitt, að sýna
af sér ofbeldi eða mótþróa gegra
þeim fámenna hóp lögreglumanna,
sem vér höfum fengið það oft og
líðum erfiða starf, að halda uppi
reglu og friði í bæ vorum.
Vér vitum það, að aðalorsök til
þess, að hið forna ísienska lýðveldi
valt um koll vóu- einmitt það, að
það vantaði öflugt framkvæmda-
vald, sem haldið gæti uppi lögum
og. reglu í iandinu. Ofstopamenn
og ribbaldar gátu virt lögin að
vettugi og faiið sínu fram óáreittir.
Afleiðingin varð sú, að enginn gat
verið óhultur um líf sitt eða eignir.
Frelsið var ekki orðið nema nafnið
tómt, þar sem menn áttu stöðugt á
hættu að þurfa að lúta boði og banni
ósvífinna yfirgangsseggja. — pað
hlaut því að fara eins og fór, að
menn kysu. heldur erlend yfirráð og
frið, heldur en innanlands ófrið, of-
beldi og óstjóm.
Nú þegar vér byrjum að nýju
sjálfstjómarskeið vort, væri illa far-
ið, ef vér létum ekki vítin oss að
varnaði verða og iífyndum þegar í
byrjun að gera innlenda fram-
kvæmdavaldið svo öflugt, að engum
ofstopa eða óróamanni gæti IátiS
sér detta í hug að fcoma á slað
óspektum og æsingum í von um að
hann fái unnið málstað sínum gagn
með slífcu framferði. — pað virð-
ist líka barnaskapur einn, að láta
sér detta í hug að nokkurt ríki, jafn-
vel þó fáment sé, geti staðist iengi
án þess að eiga nokkra ríkislög-
reglu, það er: vald, sem tekur í
taumana þegar æstar tilfinningar
fjöldans ætla að bera vitið og stiíl-
inguna ofurliði. Fyrr eða síðar hlýt-
ur því að reka að því, að stofna
verður ríldslögreglulið, með svipuðu*
sniði og því, sem eg hefi stungið hér
upp á.
pað kann engmn að segja, hvaða
afleiðingar það getur haft í för með
sér, ef lögregluliðið þarf altaf þegar
mikið ríður á að láta undan og
flýja af hólmi, en mótþróamemi
bera sigur úr býtum og fara sínu
ÍTam 5 trássi laga og réttar. pað
gæti vel svo farið, að þau meiðshi
og slys hlytust af sem lítt yrðu bætfc
og þau óheiRaverk unnín, sem raeniv
síðar iðruðust eftir. -
pað er því að mínu áliti nauð-
synlegt að ríkíslögreglan yrði stofn-
uð sem fyrst, því það getur verið
full seint að fara að safna liði o«
æfa það. þegar í bardagann er
fcomið. Orn eineygðt.
Málverkasýnmg.
—•—
I verslun Jóharanesar NorðfjörS
1 við Austurvöll hafa verið til sýni.v
og sölu nokkur málveik. Margii'
hafa numið þar staðar og skoðað
málverk þessi með óblandinni ár
nægju og mimu þau vera orðm þekfc
af mörgum. Málarann þekkja ef til
vill ekki eiras mikiS, enda virðist sve >
sem hann geri ekki mikið til að
hreykja ser upp eða láta bera mik-
ið á sér. Engar stórstflaðar auglýs-
ingar hafa boðað myndasýning
hans, og mætti þó engu síður geta.
þessara málverka en annara sem.
sýnd hafa verið og seld fyrir hátt
verð. — Eg vil því í fám orðuns
Sáta álit mitt í ljósi um myndir þessa
unga málara, sem er nú fyrst aS'
koma fram á sjónarsvlðið. Málar-
inn virðist hafa sérstaklega glögf
auga fyrir allri náttúrufegurð og
öflum höfuðskepnanna. pað sýnir
t. d. myndin af Kötlugosi, þar ser®
eldurinn biýst fyrst upp, en á sama
$VARTI ÖLMUSUMAÐURINN. 22
Lögreglumaðurinn lét Xavier verða sér sam-
ferða ofan stigann, en herra Moutet þóttist sæll
og heppinn, að ekkert varð af rannsókn á
þriðju hæðinni í húsi hans.
pegar Xavier gekk út úr spiiavítínu, sat
svarti ölmusumaðurinn á steini þar nálægt. Síð-
ustu hálfu klukkustundina hafði hann séð hvem
spilamanninn á fætur öðrum koma út úr hús-
inu. Xavier var sá eini, sem ekki kom.
„Eg vona, herra minn,“ sagði Xavier, þeg-
ar þeir komu ofan á götuna, „að þér ekki að
nauðsynjalausu gerið mér þá svívirðingu, að
láta hermenn fara rneð mig.“
„Við skulum ganga saman tveir einir,“ sagði
iögreglumaðurinn. „pessir tveir henar geta
kcmið á cftir okkur.“ Hann benti á fulltrúa
sinn og skrifara.
Xavier fór þegar af stað til ráðhússins. Hann
var sneyptur, því að honum fanst, að allir
mundu geta séð á sér hvílíkri óvirðingu hann
hafði orðið fyrir.
Svarti ölmusumaðurinn fór í humótt á eftir
þeim.
„Gæslufangi! “ sagði hann við sjálfan sig
fuliur örvæntingar. Og hann leitaðist við á all-
ar lundir að gera sér grein fyrir, hvað kyn-
blendingnum gæti hafa gengið til þess, að leggja
íþessa sviksamlegu tálsnöru fyrir Xavier. Hann
war engu færari en Xayier til þess að meta,
hverjar afleiðingar þessi handtaka Xaviers
kynni að hafa, og einmitt af því að honum
var þetta óljóst, var hann exm pá hræddari við
þær afleiðingar.
pegar Xavier kom til ráðhússins. var honum
og lögreglumanninum vísað inn til hins konung-
líjga Jögmanns. Lögreglumaðurinn skýrði firá
málavöxtum og fór síðan burt.
Hinn konunglegi Iögmaður hætti starfi sínu
og hvesti augun á Xavier.
„Herra minn,“ sagði hann. „pér heitið
Xavier?"
Xavier játaði því.
„Hvaða starf hafið þér á hendi?“
„Eickert,“ svaraði Xavier.
„Svo, ];ér hafið ekkert starf á hendi!“ tók
lögmaðurinn upp eftir honum. „Hvernig farið
þér þá að fæða yður og klæða?“
Xavier skýrði í stuttu máli frá því, hvemig
honum væri á óskiljanlegan hátt borgaðir pen-
ingar mánaðarlega.
pað var auðséð, að hinn alvörugefni lög-
maður átti bágt með að trúa þessu, og hæðnis-
bros lék um varir hans.
,JVIig grunar, að þér segið mér ekki satt,“
sagði Hann, „og þar sem vera yðar í illræmdu
húsi veitir yfirvaldinu rétt til þess að rannsaka
þetta mál, neyðist eg til að setja yður í gæslu-
varðhald um stund.“
í þessu opnuðust dymar að herberginu hægf,
og inn um ]?ær gekk svarti ölmusumaðurinn með
snjóhvíta hárið og skeggið. Hann gekk frarn
fyrir lögmanninn og staðnæmdist þar.
„Hvemig stendur á því, að yður hefír veri.ð
hleypt hingað inn? Hver eruS þér og hvað vilj-
ið þér?“ sagði lögmaðurinn og hleyptl brúnura
„Eg hefi heyrt það, sem hér hefir fram far-
ið,“ sagði svertinginn. „pér viljið fá að vits,
á hverju hann lifir. Eg skal segja yður það.‘*
Olmusumaðiuinn þagnaði stundarkom, elns:
og hann þyrfti að átta sig.
„Drengurinn, hefir sagt yður satt,“ sagðú
hann. „Honum eru sendir 300 frankar á mán-
uði, og það er eg, sem fleygi þeim upp á sval-
irnar hjá homnn.“
„Frá hverjum kemur það fé?“ spurði lög-
maðurinn.
„Frá sjálfum mér,“ svaraði svertinginn.
Lögmaðurinn ypti öxlum. Svertinginn horfði
beint í augu hans.
„En hvers vegna eruð þér að gefa honunx
þetta fé?“ spurði lögmaðurinn.
„Hvers vegna?“ sagði svertinginn, eins og;
hann yrði alveg hlessa. „pér spyrjið, hvess
vegna eg gefi honum þetla fé! Nú, — það er
sjálfs hans vegna. pað er hans vegna, að eg
hefi gerst ölmusumaður, og beðið góða menrs
að miðla mér ofurlitlu."
Xaviey var orðinn fölur eins og Iík. Ffantt
Hustaði sem þrumu Iostinn á hvert orð svert-
ingjans, og kvalræðis hugsanir sýndust vakna á
„brjósii hans.