Vísir - 15.09.1924, Blaðsíða 2

RtSIH

„Vi-To
Kraftskúripúiver.
Hreinsar alt. Hreinsar best. Erlódýrt,

Símskeyti
Khöfn 13. sept. FB.
Frá ftalíu.
SímaS er frá Róm: ftalskur tré-
•smiöur hefir skotið á Fascista-
Jjingmanninn Armando Casalini,
i hefndarskyni fyrir að Fascistar
drápu Matteotti. Eru menn hrædd-
ir um, að þetta sé foyrjun til al-
anennrar opinfoerrar mótspyrnu
•vdð Mussolini. Talið er líklegt, aö
hann reyni að hafa mannaskifti í
stjórninni, til þess að ná samvinnu
við aðra flokka. Til samkomulags
hefir hann boðið að breyta hinum
illræmdu kosningalögum ftala.
Uppreisn í Kákasus.
Simfregnir frá Konstantínópel
nm Berlín segja, að Kákasuslýð-
v?eldin Georgía og Azerbadjan, sem
Rússar hafa undirokað, hafi gert
uppreisn. Reyna bolsjevikar að
bæla hana niður og nota til þess
hin mestu fantabrögð.
Símað er frá Genf, að á fimtu-
daginn hafi scndinefndir Frakka,
Breta og Belga farið fram á, að
alþjóðabandalagið miðli málum
rnilli uppreisnarmanna og Rússa.
Khöfn 14. sept. FB.
Bandaríkin og skuldir Frakka.
Frá París er símað, að í sím-
iréttum frá Washington segi, að
Bandaríkjamenn muni bráðlega
krefjast þess, að Frakkar fari að
greiða herskuldirnar. Eru þær
samtals 3300 miljónir dollara. Er
talið algerlega vonlpust um, að
Frakkar fái nokkra lækkun á
lánsupphæðinni, hvað þá algera
uppgjöf.
Samkvæmt lauslegri áætlun er
gert ráð fyrir, að Frakkar greiði
100 miljónir dollara á ári fyrstu
16 árin. Heyrst hefir, að stjómin
ætli að reyna að útvega lán í New
York, að upphæð mörg hundruð
miljónir dollara. En slíkt lán er
talið ófáanlegt, nema Frökkum
takist að gera fjárlög sín tekju-
hallalaus.

Utanför
Eftir Indriða Einarsson.
(Framh.)
Xeitin að því hentasta. Leikhúsið
í Odense.
Odense hefir haft leikhúsbygg-
ingu, sem búin var að standa í
hundrað ár, — eg hygg 1914. Þá
ákváðu þeir að byggja sér nýtt
í
leikhús, sem var fullgert 1917. F'g
var að leita þess hentasta, og fékk
Emilíu dóttur mína til að fara með
inér yfir til Odense, til að skoða
leikhúsið. Okkur var sýnt það með
mestu alúð. Þaö hafði kostað 1917
alls 480.000 kr., en þá hafði alt
verið svo ódýrt, að nú álitu þeir
að það mundi kosta alt að einni
rniljón króna. Áhorfendaplássið
hefir 650 sæti, þar af eru 347 á
gólfi, 164 á neðra palli, og 139 á
efra palli. Opið á leiksviðinu er
liðugar 14 álnir. Leiksviöið innan
veggja 25 álnir. Frá íremri brún
leiksviðsins og aftur að hinum eig-
inlega gaíli þess, eru 20 álnir, og
við þá dýpt má bæta 5 álna út-
skoti, ef sýna skal eitthvað langt
í burtu. Dýpt leiksviðsins má því
kalla 25 álnir. Carl Lund benti
mér á, að eg skyldi gæta að því,
hvernig baktjöldunum væri komið
fyrir þar, og þau eru öll geymd
á sama gólfi og Ieiksviðið er, og
ganga beint út frá því, og beint
inn á mitt leiksviðið ofari úr loft-
inu, kemur svo ás, sem efri rönd
tjaldsins er fest við með þremur
cða fjórum snærislykkjum, og
baðan er tjaldið dregið upp að
lofti. Þessu síðasta er svo fyrir
komið á öllum leikhúsum, ]>ar sem
leiksviðið er nógu liátt undir loftið.
Baktjöldin eru 16 álna breið og
J2 álna há, og þegar þau eru dreg-
in upp að lofti, sést ekki neðri
íaldurinn frá áhorfenda-plássinu.
Öll leiktjöld, sem fest eru á ramma
cru á sama gólfi og leiksviðið, og
út frá því sama megin sem tjöldin;
þau eru að eins framar, því að
þar eru þau notuð. Það einasta,
sem setja mætti út á fyrirkomu-
lagið er, að húsgögnin, borð, stól-
ar, sófar o. s. frv. eru geymd
nokkuð hátt uppi.
Smiðurinn hefir ekki gleymt
klæðaherbergjunum, þau eru all-
mörg; flest þeirra eru ætluð fyrir
tvo, nokkur fyrir fjóra; eitt ein-
asta er ætlað handa einum, og það
cr handa manni eða konu, sem
kæmi að, og léki þar sem gestur.
íbúar Odense-bæjar voru 14000
árið 1860, 42.000 1910, 45.000 1916,
en 49.000 1920. Þegar þeir voru
orðnir 45.000 höfðu þeir hugrekkí
lil þess að láta reisa þetta góða
leikhús upp á eigin spýtur. — Nú
kemur samanburðurinn, sem fell-
ur svo erfiðlega, framan af að
minsta kosti. íbúar Reykjavíkur
voru 1400 árið 1860, 6000 1901,
11600 1910, og 20.140 í árslokin
1923. Það var viðurkent um síð-
ustu aldamót í Danmörku, að eng-
inn bær i öllu Danveldi yxi til-
tölulega eins fljótt og Reykjavík.
1908 gerði eg allvandaða áætlun
um viðgang Reykjavíkurbæjar, og
niðurstaðan var þessi: íbúar
Rcj’kjavikur verba að líkindum
20.000 1922, 30.000 1934, 40.000
1946, og 50.000 árið 1958. Ætli
þeir verði ekki 100.000 árið 2000?
Þeir geta sagt til, sem þá ganga
lifandi hér á götunum.
Hugmyndin um þjóðleikhús hér
á landi tyllir nú tánum niður á
jörðina. Alt það, sem eg kalla hið
hentasta, verður að koma til yfir-
vegunar, þegar byggja skal. Ýms-
ir leikvinir munu vilja að bygt sé
yfir 500 sæti, og hafa engin stæði.
Eg hugsa mér ávalt 600 sæti, til
þess að þriðjunginn megi selja ó-
aýrt. Þá verður Ieikhúsið fyrst
skóli fyrir hugsandi almenning.
Hvorttveggja bendir á minna leik-
hús, en í Odense. Að alt landið
geti ráðist í nokkuð líkt og 45.000
manns í Odense réðist í, þykir
mér ekki hæfa að hugsa mér, en
hvenær þessi bygging kemur, er
mest komið undir því, hvernig Al-
þingi hugsar 1929, þegar það hefir
setið „næstum óbrotin" 999 ár að
þvi, að ráöa fram iir landsmálum
vorum. (Frh.)
Frá Danmörku
(Tilk. frá sendiherra Dana).
Jarðfræðingurinn Niels Nielseit
varði doktorsritgerð sina 9. þ. m.
Er hún um járnvinslu í Jótlandi
til forna. Gekk vörnin hið besta.
Andmælendur voru prófessorarnir
\rahl og Blinkenberg. Meðal á-
heyrenda var Finnur Jónsson pró-
fessor.
Á árshátíð Dansk Kunstílidsfor-
ening fékk ungfrú Guðrún Eiríks-
dóttir frá Bakkakoti hin einu
iyrstu verðlaun, sem veitt voru.
Verður hún, ásamt öðrum, er verð-
laun fengu, síðar leidd fyrir vernd-
ara félagsins, ekkjudrotninguna,
sem ekki gat komið á hátíðina
vegna veikinda.
Afmælisfélagið.
Síðan eg las í blöðunum um
s stofnun Afmælisfélagsins hefi eg
] verið að hugsa um að mæla með
]>ví í einhverju blaði, þó að e-kki
hafi fyr af því orðið vegna burt-
veru úr bænum.
Það er liklega varla hægt aö
gera neitt fyrir Reykjavikurbörn,
sem þeim er nauðsynlegra en það,
að hjálpa þeim til þess að komast
i sveit á sumrin, bæði fyrir sál
þcirra og líkama. Hugsunt okkur
allan þann auð, sem Reykjavíkur-
barn kemur með eftir góða sumar-
dvöl 1 sveit, endurminningar um
og merki eftir þetta frjálsa líf úti
i „guðs grænni náttúrunni“. Að
ganga sífelt á grasi, leika sér á
túni, velta sér i þurru heyi, tína
blóm og ber, reka kýr, ríða fyrir
framan eða aftan „stóra“ fólkið,
Cement
SyrlrliggSandi Irá
Chrisfmm Porf-
laid Cementfabrik.
>ðRBUK SYEmSSOH & QO.
sjá og kynnast skepmmum, og
verkum fólks í sveitinni, alt þetta
er svo óendanlega ólíkt þvá, að
hýrast hér í rykinu á götunum og
leika sér að moldarhrúgunum, a8
erfitt er að gera sér grein fyrir
því.
Það er þvi verulega gíeðilegti,
hve sú hreyfing er að eflast hér,
að koma börnum í sveit. En eitt
]>að allra smellnasta í þessu efni
finst mér afmælisfélagið vera. Eg
var ekki lengi að skrifa mig með
konu og böm í það ágæta félag,
og skal heldur segja mig úr ein-
hverju öðru en komast í þrot meS
að innleysa blessuð afmæliskortm
frá því, þegar eg veit íil hvers þaer
tvær krónur fara.
En gagn þess byggist á þvi, að
iriargir, fjöldi, sé í því. Það ætti
að vera í því þúsundir. Tvær króxt-
ur, — það er sægur manna hér,
sem veit ekki af því, að láta_ þær
nokkrum sinnum á ári. Og þó aS
maður viti af því, þá er það engin;
goðgá. Neitaðu þér heldur um eitt-
hvaö og gáttu í afmælisfélagitfj,
svo að það fái margar þúsundir til
]>essa góða málefnis.
Faröu núna strax og skrifaðu
þ’K °S þína í félagið, svo að þá
gleymir því ekki. Ef þú gleymír
]>ví, verður eitthvert fátækt barn
að gjalda þess. M.
Góðir gestir.
Meðal góðra gesta, sem hafa
heimsótt fsland á þessu sumri, ber
ekki sist að minnast hjónanna
Þórðar ó. Jónssonar, yfirtoll-
]>jóns í Kaupmannahöfn, og frú.
Steimmnar ólafsdóttur. Komu þatt
hjónin hingað ásamt to ára gömL

Nýkomið:
:'///?"’-'VJ
SOKKAR
fyrir konur, karta og
börn.
yjmafdmjfl incmn