Vísir - 19.11.1926, Blaðsíða 2

VISIR
Allir sem versla með spll.
ætlu a5 muna eftir, að Holmblads-spilin frá S. Salo-
mon & Co. eru lang vinsælust allra spila, sem hér fast.
Höíum 6 teguadir fyrirliggjsndi
Símskeyti
■—o—
Khöfn 18. nóv. FB.
Ofsóknir fascista.
Símað er frá Berlín, að blaSiö
Vorwártz skýri frá því, aó marg-
ir kunnir ítalskir stjórnmálamenn,
þeir er til and-fascista teljast, hafi
veri'S handteknir og sitji nú í
fangelsum, víSsvegar á ítalíu.
Olía unnin úr kolum.
Símah er frá Berlín, aö þýskur
maður að nafni Bergius hafi fund-
iS upp nýja aSferS til þess aiS
vinna olíu úr kolum. Vekur upp-
fundning þessi liina mestu at-
hygli, því atS eftir öllum líkum
aiS dæma, tekur hún langt fram
fyrri uppfundningum á þessu
svi'ði. Fari svo, a'ð hún reynist vel,
en því búast menn fastlega við,
gera menn ráð fyrir a'S verð á ben-
síni og steinolíu muni falla um
heim allan að miklum mun. Sumir
telja, aS uppfundning þessi muni
leiða það af sér, að þjóðimar i Ev-
rópu muni geta gert sig algerlega
óháðar olíumarkaðinum í Ame-
ríku.
Utan af landi.
Vestm.eyjum 18. nóv. FB.
Sj ómannaf élag Vestmannaeyj a
var stofnað í gær með rösklega
200 meðlimum. í.
Eyðisg rotin.
—o---
Bæjarbúar hafa séð 1 blöðun-
um, að rottunni er sagt stríð á
hendur, og heitið á menn að
láta uppskátt um verustaði ó-
vinarins. pessi styrjöld fer fram
á ári hverju, þegar tíðin kólnar,
og líkur eru til þess að rotturnar
leiti í húsin. pað er ekki lítið
verk, sem heilbrigðisfulltrúinn
og liðsmenn lians vinna. Eitruð-
um bveitibrauðsbögglum er
stráð í þúsundatali víðsvegar um
bæinn; ekki einasta í vöru-
skemmur og íbúðarhús, beldur
og um alla strandlengju bæjar-
landsins. Nákvæin skoðun fer
fram á þvi, hve mikið er etið af
þessu góðgæti, og alt skrásett.
Bæjarbúar greiða, með útsvör-
um, 10—12 þúsund krónur á ári
hverju, fyrir eitrunina.
Rottur auka svo mjög kyn
sitt, að 6—12 ungar fæðast í
senn, en meðgöngutíminn að
eins þrjár vikur. Skemdarverk
þeirra eru öllum lcunn. En auk
þess taka rottur ýmsa sjúk-
dóma og er vafalaust að mönn-
um getur af því stafað nokkur
liætta. Stundum eru þær sýkla-
berar; veikjast ekki sjálfar, en
sýkja frá sér.
þótt mörguiji kunni að taka
sárt til dýranna, sjá menn þó
ekki önnur ráð gagnvart þess-
um ófögnuði, en eyðing með
eitri. Bæjarbúar munu og yfir-
leitt samþykkir því, að þessi ráð-
stöfun sé gerð á kostnað bæjar-
sjóðs. Hitt er annað mál, hvort
hernaði þessum er hagað sem
heppilegast.
Með eitruninni eru vafalaust
höggvin talsverð skörð i óvina-
hópinn, og verstu vandræðun-
um afstýrt. Eitrið nær þó ekki
til allra, né vinnur á þeim. Með
skipum mun einatt berast slæð-
ingur af rottum. Hitt er þó lak-
ara að nýir hópar koma úr ná-
grenni Reykjavíkur, þar sem
engin eitrun er framkvæmd,
nema e. t. v. hjá einstöku manni.
í Seltjarnarneshreppi, Hafnar-
firði og öðru nágrenni bæjarins
fer elcki fram neinn allsherjar
rottuhernaður, sem í Rvík.
Liggur í augum uppi, að lítil
skynsemi er í þessari tilhögun.
Eyðing rottu í Rvik verður
aldei nema kák eitt, ef rottan
kemur jafnharðan úr nágrenn-
inu, þar sem sveitarfélögin haf-
ast ekkert að í þessu máli.
• Hér dugar ekki að hver bauki
i sinu liorni. Alþingi þarf að
setja lög um fast skipulag á eyð-
ing rottunnar. Æskilegt væri, ef
einhver hinna mörgu alþingis-
manna, sem búsettir eru i höf-
uðstaðnum, vildu bera fram
frumvarp til laga um þetta efni.
Erlendis mun löggjafarvaldið
sumstaðar hafa tekið þetta mál
í sínar hendur. Má og vera að
því hafi verið hreyft á Alþingi
endur fyrir löngu. — Trúlega
mætti skifta landinu í svæði eða
umdæmi, vegna landslags og
staðhátta annara, þar sem rottu-,
eitrun færi fram samtímis. —
Rottan er til vandræða í sveit-
um og við sjó, og mál þetta þvi
þess vert, að reynt sé að koma
skipulagi á framkvæmdir allar.
G. Cl.
Fri bðptmaMj
í gær.
Byggingarnefnd flutti þá til-
lögu, að laun byggingarfulltrúa
bælcki frá áramótum í 5 þús.kr.,
auk dýtíðaruppbótar, enda megi
hann ekki hafa önnur störf með
höndum. Jafnframt var sam-
þykt sú breyting á byggingar-
samþyktinni, að frá nýári verði
gjald fyrir byggingarleyfi 10
aurar á teningsmeter.
Nöfn á götum í Sólvallatúni
voru samþykt þessi: Ljósvalla-
gata, Blómvallagata, Hofsvalla-
gata, Brávallagata. En frestað
tillögu um, að kalla eina götu
þar pingvallagötu. — Tvær göt-
ur í Hlíðarhúsatúni voru skirð-
ar: Hrannarstígur og Marar-
gata.
Erindi um strætisvagna frá
Finni Ólafssyni var synjað, en
jafnframt samþykt að fela vega-
nefnd að athuga það mál, og
koma fram með tillögur í því,
ef það þætti tiltækilegt kostn-
aðarins vegna.
Atvinnuleysismálið var mikið
rætt, og samþyklar tillögur at-
vinnuleysisnefndar frá síðasta
fundi um gatnagerð í Selstúni,
vegagerð í Laugamýri og vega-
ruðning í Langbolti. En frestað
að taka frekari ákvarðanir að
sinni. — Einnig var samþykt að
byrja á undirbúningi á byggingu
barnaskólans nýja sem fyrst.
Nefnd, til að ákveða hverjir
skuli njóta dýrtíðarvinnunnar
var borgarstjóra falið að skipa
eftir tillögu fátækranefndar.
Niðurjöfnunarnefnd var end-
urkosin.
Fjárhagsáætlun 1927 var lögð
fram. Eftir henni eiga útsvör að
lækka urn ea. fjögur hundruð
þúsund krónur. En sennilega
verður lækkunin elcki svo mikil,
þegar endanlega verður gengið
frá áætluninni. Enda ber hún
það með sér, að sparnaðurinn
er að miklu leyti fólginn í tak-
mörkun verklegra framkvæmda
í bænum.
Mjólkurverðið.
»—O-
Pétur Jakobsson skrifar í Visi
í dag um mjólkurveröiö og þaiS
ósamræmi, sem á aö vera hjá
Mjólkurfélagi Reykjavíkur á út-
söluverðinu og útborgu'öu mjólk-
urverði til bændanna.
Pétur er ekki sá fyrsti, sem
hefir reynt aö vekja upp þennan
„draug“, svo aö honum heföi átt
aö vera i minni eldri skrif um
jielta sama efni, og láta sér nægja
þau svör, sem eg hefi á'öur gefiö,
nema hann hafi langaö til aö eg
lýsti hann ósannindamann aö orö-
um sínum.
Pétur byrjar á því, aö Mjólk-
urfélag Reykjavíkur hafi verið
stofnsett méð þeim tveimur boð-
oröum: i. að framleiöa góða
mjólk, og 2. að framleiöa ódýra
mjólk.
Tilgarigur Péturs meö grein
sinni, virðist vera sá, að vilja færa
fram sannanir fyrir því, aö M. R.
hafi þverbrotið bæði þessi boðorð.
Eg get óhræddur skotið undir
dóm bæjarbúa aðgerðum M. R.
og árangri um bætta mjólkurmeð-
ferð.
Um mjólkurverðið má eflaust
deila, en það get eg sagt Pétri, að
allar þær niðurfærslur, sem orðið
hafa á mjólkurverðinu síðan það
fór að lækka (utan einu sinni '5
aura lækkun), eru allar M. R. að
þakka, og í hvert skifti höfum við
fengið óþökk flestra þeirra fram-
leiðenda, er utan við félagið
standa.
Það virðist heldur ekki vera til-
VEEDOL.
Höfum fyrirliggjandi eftirtaldar tegundir af
hinni heimsþekiu VEEDOL smurningsolíu :
Gufuvéla oh’a,
Bifreiða —
Skilvindu
Koppateiti fyrir allar tegundir af
vélum.
AthugiS verð og reynið gæði
þessara tegunda, og berið saman
við verð og gæði annnra tegunda.
Jóh. Ól&isson & Co. Reykjtvik.
Aðalumboðsmenn fyrir:
Tide Water Oil Co. New York.
Vernons „Millennium“
Fiaked Oats
er besta haframjöl, sem til Iandsins flyst.
Selst í sjöpunda léreftspokum.
Fæst livarvetna.

gangur Péturs með grein sinni, að
halda því fram, að mjólkin sé seld
of háu verði, heldur að framleið-
endur fái of lítið fyrir hana, sam-
anborið við útsöluverðið.
Pétur segir, að þegar M. R. hafi
verið stofnað, hafi útsölukonur
tekið 4 aura í útsölulaun af hverj-
um lítra.
Nýmjólk var seld hér í Reykja-
vík á 22 aura hver líter fyrir stríð.
Þá var sölugjaldið 3 aurar af lítr-
anum. Nú er mjólkin seld út á 5°
aura og sölugjaldið er reiknað 8
aurar af lítranum hjá M. R.,
reyndar hefir félagið elcki þurft
að nota nema 7 aura undanfarin
ár, sem er því hið raunverulega
sölugjald. 1 eyrir af hverjum lítra
hefir verið færður á séreign hvers
einstaks félagsmanns. Þar sem
Pétur mun vera barnakennari, þá
getur hann sett þessar töluj: upp
í einfalt þríliðudæmi, og mun hann
þá komast að þeirri niðurstöðu, að
sölugjaldið sé alt að því /s úr
eyri hærra nú, hlutfallslega, held-
ur en fyrir stríðið.
Eg skal fúslega viðurkenna, að
sölugjaldið hefir aldrei verið hlut-
fallslega eins hátt í tíð félagsins
og það er nú, borið saman við út-
söluverðið (sölugjaldið hefir aldrei
farið fram úr 10 aurum á lítrann
í tíð félagsins),
En ástæðurnar til þess að fé-
lagið hefir ekki getað fært niður
sölugjaldið í sömu hlutföllum og
mjólkurverðið, eru þær, að aðal-
kostnaðarliðirnir við mjólkursöl-
una hafa til þessa ekkert lækkað,
t. d. er kaup þeirra er selja mjólk-
ina og leiga á mjólkurbúðunum
enn þá í hámarki. Áður mátti selja
margar vörur í mjólkurbúðunum,
sem nú er algerlega bannað. Má
þar nefna: smjörlíki, dósamjólk,
niðursoðna ávexti og allskonar
dósamat, öl, gosdrykki, saft,
súkkulaði og jafnvel cigarettur og
vindla. Þetta gaf auðvitað tekjur
og létti undir sölukostnaðinn á-
samt fleira.
Pétur heldur því fram, að þeg-
ar mjólkurlíterinn kostaði eina
krónu í útsölu, hafi sölu- og flutn-
ingskostnaðurinn verið 48 aurar á
líter. Hann segir raunar: „er mér
tjáð að farið hafi upp í 48 aura
fyrir hvern líter.“
Pétri þykir auðsjáanlega þægi-
legt að stinga sér undir pilsfald
„Gróu“ og láta svo skella á henni
endursendingar ósannindanna. Eg
ætla ekki að gera upp á milli
systkinanna, þau mega hvort held-
ur annað eða bæði eiga heiðurinn
af því, að fara með staðlausa
stafi.
Enn segir Pétur: „en mér er
líka tjáð, að bændur fái nú 31
eyri netto fyrir líterinn, svo að í
sölu og flutningskostnað fara nú
sem næst /$ hlutar brúttó-verðs-
ins.“ Enn þá heldur Pétur sig und-
ir pilsinu.
Eg er áður búinn að skýra frá
sölugjaldi félagsins, sem reikna
má hvort heldur vill 7 eða 8 aura
af lítranum.
En hvað flutningskostnaði
mjólkurinnar viðvíkur, þá kemur
það mál félaginu ekkert við.
Pétur ætlar að verða fastur þar
sem hann er kominn. Hann lýkur
máli sínu með því „að sér hafi ver-
ið tjáð,“ að mjólk frá M. R. standi
ekki þau fituákvæði sem krafist