Vísir - 16.01.1928, Qupperneq 3

VlSIR
Til að rýma fyrif nýjum vörum, seljum
við þessa viku nokkur stykki af
Tetrarfrökkum og Karlmannafótum
fyjpiF hálMpði.
Frakkur, kpuii áður hafa kostað fi2 kr,, seijast nú fyiir 31 kr.
Ftakkar, sem aöur hafa kostaS 110 kr, seljast nú fyrir 65 kr.
Föt, sem liafa kostaö fi8 kr., seljast nú fyrir 34 kr.
Ffit, sem hafa kostað 82 kr,, seljast nú fyrir 41 kr.
Fðf, sem hafa kostaö 95 kr., seljast nú fyiir 48 kr.
JÉmníremur gefum við 10—25°/0 aislátt aí öllum öðrum
fötum og írökkum.
Notið tækifærið til að kaupa ódýpt.
Bpauns-V ersiun
seg'ja, aö hann léti skamt höggva
Uiiili ng rak hver bókin aöra, þótt
iæstar veröi taldar hér. The Re-
tUt® of the Native birtist 1878, en
af sögum hans eru aö eins tvær
frsegarí en sú l>ók, enda er þaö
sannast aö segjá, aö engin þeirra
.aínk!ennn‘ hann betur og engin
þeirra er í rauninni stórfeldari.
Yfir henni hvílirfráupphafitilenda
sánii ægilegi örlagaþunginn sem
ýfir Njálu, og viö fyrstu yfirferö
ftesír hún sig svo inn í huga les-
andans, aö hún líöur honum aldrei
framar úr minni. Jafnvel hin
dauöa náttúra verður lifandi og
starfandi í meðvitund hans. Má
veii segja aö hin ófrjóva og eyði-
lcga Egdon Heath sé engu síður
„pei-sóna“ í sögumii heldur en
sjáifar sög’uhetjurnar, sem þó eru
„Forms more real than living man.
Nurslings of immortality.“
Þær tvær sögur Hardys, sem
ápeBta frægö hafa hlotið, eru Tess
•of the DTJrberviIIes (1891), fræg-
ttst þeirra allra, og Jude tlie
öbscure. Hafa sumir ritdómarar
tekiö svo djúpt í árinni að segja
að hin fyrri sé ágætust skáldsaga
í fieimsbókmentunum, en vand-
hfiefi eru á því, aö kveöa upp slík-
an dóm, því yrkisefnin eru svo
snargvísleg, að samanburöur verð-
ttf oft og eínatt marklitill. En hitt
mun óhætt að fullyrða, aö i öllum
bókméntunum er ekki til göfugri
kona en söguhetjan, Tess. Hún
lifir, hún veröur elskuö og fyrir
henni beygja sig karl og kona i
auömjúkri aödáun og djúpri hlut-
tektungu meöan hugsanir og til-
finningar mannshjartans eru
nokkuð skyJdar því sem nú eru
þær.
Þeg'ar Jude the Obscure kom út,
íyrir rúmum þrjátíu árum (1896),
var hugsunarháttur Breta aö ýmsu
Isyti annar en hann er nú. Hræsn-
ín, sktnhelgin og skilningsleysiö á
ölíu því, er viö kemur kynferöis-
snálunum, voru þá margfalt meiri,
etida var þaö tuttugu árurn áöur
e» Marie Stopes og samherjar
hennar hófu þá hina merkilegu
sfarísemi, sem valdiö hefir bylt-
ífigu í skoöun þjóöarinnar á þess-
tun málum. Ærslin gegn Hardy
gengti sem vænta mátti fjöllunum
íiaara, þegar þessi ömurlega og
%nríega (þvi ógurleg er hún) bók
Ííam út, en löngu eru þau gleymd
hón hefir hlotið örugt og æ-
varandt tignarsarti viö hliöina á
sögum Dostojevskis, „Sekt og
syndagjöldum" og „Vitfirringn-
um“. I þessari bók hefir Hardy
sýnt frant á þaö meö hræðilegri
grirnd, hversu siðferðissljóleiki
getur dregið jafnvel þá, sem best
cru gefnir andlega og auk þess
vel innrættir, niöur í undirdjúp
andlegrar og likamlegrar eymdar,
og hversu órjúfandi það lögmál
er, að eins og maöurirm sáir svo
rnun lrann og upp skera. Og eins
og í Tess kveður hann hér upp
miskunnarlausan dóm yfir hræsni
og yfirdrepsskap þjóöfélagsins.
Unr þessa hók hefir Arthur Sy-
rnons sagt, aö hún sé „perhaps the
most unbiassed consideration in
English fiction of the more com-
plicated questions of sex.“ Vita-
skuld liafa hræsnarar og heigul-
menni, sem ekki hafa komist hjá
]rvi að viöurkenna afburða list
höfundarins í þessum sögum, en
sjálfir ekki getað skiliö, að nokk-
ur heföi hug til þess að hneyksla
smælingjana meö því að ganga í
berhögg við alment ríkjandi yfir-
drepsskap og tvöfeldni, haldiö því
fram, að þaö væri alls ekki tíl-
gangur Hardys, aö beina skeytunr
sinum aö þjóöfélaginu, heldur
\æri lijer unr aö ræöa listaverk,
sem ekki ættu neitt skylt viö veru-
leikann. Þetta er viðlíka röksenrd
eins og að segja, að Þorsteinn Er-
lingsson liafi farið meö marklaust
glamur svona rétt að gamni sínu
þegar hann orti „Brautina". Har-
dy hefir líka sjálfur tekið af skar-
iö í þessu efni og kveöst skrifa í
fullri alvöru og einlægni. Hégóma-
menn á nreðal lesenda sinna kveöst
hann vilja minna á orö Hieróným-
usar kirkjuföður, aö „ef sannleik-
urinn veldur hneyksli, þá er betra
aö hneyksli veröi en aö breitt sé
yfir sannleikann."
Enda þótt líklega megi telja, aö
Hardy hafi meö sögrun sínum
komist svo hátt, aö enginn hafi
náö hærra rnarki sagnaskáldskap
og nauða fáir (ef til vill enginn)
séu þar jafnokar hans, þá dettur
þó engum í hug, aö það veröi fyr-
ir sögurnar sem komandi kynslóö-
ir setji liann hæst eða dá hann
ínest. Skoðanir manna eru skiftar
um mai-gt, og enda um flesta hluti,
en ekki leikur það á tveinr tungum
aö langmest bókmenta-afrek hans
séu söguljóð þau hin miklu, er
hann kallaöi The Dynasts og út
kom á árunum 1903—1908. Þessi
söguljóö („an epic drama“ kallar
hann þau sjálfur) eru saga Na-
póleons frá 1804 er hann hugöi að
ráöast inn í England og til þess er
dónrur hans var endanlega upp
kveðinn í orustunhi við Waterloo
1815. En þó aö þetta sé sagt, þá
er þar meö engin hugmynd gefin
unr hina óendanlegu fjölbreytni
þessa tröllaukna skáldverks. Því
hefir veriö haldið frarir af merk-
um bókmentafræðingum, að eng-
in söguljóö væru til sem þyldu
sanranburö við The Dynasts og
fyrir þessu hafa verið færð mörg
rök meö því að sýna í hve mörgu
hin frægustu meðal eldri sögu-
ljóöa (kviöur Hómers, Virgils og
Miltons) standi jressu verki Har-
dys að baki. Slíkt er þarflitill
samanburöur, og hvaö sem honum
líður, þá mun þaö víst, aö The
Dynasts em eitt hinna allra stór-
feldustu skáldrita heimsbókment -
anna.
Eitt af nregineinkennum Hardys
er miskunnarlaus og ósveigjanleg
rökfesta. Alt rennur sitt fasta
skeið til óumflýjanlegra endaloka.
Maöurinn er hjálparvana leiksopp-
ur blindra og miskunnarlausra
afla, sem eru svo óendanlega vold-
ugTÍ en hann, og ef okkur var þaö
ekki áður ljóst, þá finnunr viö þaö
er viö lesum Hardy, aÖ viö höfum
af litlu aö státa.
Eg leiöi lrjá mér aö tala hér
um önnur rit Hardy’s í bundnu
máli en The Dynasts, enda þótt
mikiö liggi eftir hann af ööiitm
ljóöum. Er þvi ekki að leyna, aö
ástæöan fyrir þögn minni er þekk-
ingarskortur, því kvæöasöfn hans
eru mér að heita má algerlega ó-
kunn. En þaö veit eg, aö margir
hafa miklar nrætur á þeim, og ó-
merlc get eg ekki hugsa mér aö
þau séu.
Thomas Hardy gnæföi hátt yfir
samtrðarskáldin á seinni árum, en
af eftirlifandi sagnaskáldum Eng-
lendinga mun tæplega veröa um
það deilt, að John GaJsworthy sé
fremstur.
Sn. J.
□ EDDA. 59281177-1
Dánarfregn.
Hans Hannesson póstur lést í
nótt eftir nokkurra daga legu. Var
geröur á honum holskurður vegna
garnaflækju um rniöja vikuna sem
leiö, en reyndist ekki hægt aö
bjarga lífi hans.
Veðrið í morgun.
í Reykjavík lriti 1 st„ Vest-
nranneyjum 4, ísafiröi frost 3, Ak-
ureyri 6, Seyðisfiröi hiti 3, Grinda-
vik 4, Stykkshólmi o, Grínrsstöö-
um frost 7, Raufarliöfn 1, Hólum
í Homafirði hiti 3, Blönduósi frost
5, Þórshöfn í Færeyjum hiti 4,
Kaupmannahöfn 2, Utsira 2,Tyne-
mouth 6, Hjaltlandi 6, Jan Mayen
frost 8 st. (Vantar skeyti frá Ang-
magsalik). — Mestur hiti hér í
gær + 2 st„ minstur 4 st. —
Djúp lægö fyrir suövestan land.
Stefnir austur eftir. Suöaustan kul
á Halanunr. — Horfur: Suðvestur-
land : Stormfregn. í dag og í nótt:
Suðaustan hvassviöri. Þíðviöri. —
Faxaflói: Stormfregn. í dag: All-
hvass suöaustan. í nótt: Hvass
suðaustan. Þíöviöri. — Breiöa-
fjöröur og Vestfirðir: í dag og í
nótt: Allhvass suðaustan. Senni-
lega úrkomulaust. — Norðurland
og noröausturland: í dag og i
nótt: Vaxandi suðaustan. Bjart
veður. •— Austfirðir og suöaustur-
land: í dag og í nótt: AJlhvass
suðaustan. Dálítil úrkoma. Frost-
laust.
Skipafregnir.
Gullfoss er væntanlegur tilVest-
mannaeyja í kveld.
Goðafoss er einnig væntímlegur
i kveld til Djúpavogs.
Esja var í Vestmannaeyjum í
morgun. Væntanleg hingaö seint
í kveld.
Selfoss er í Vestmannaeyjum.
Lagarfoss var í Hull á Englandí
á laugardaginn.
KisislL&ffíð gerir aila glaða
Susanna fór héðan í gær með
fiskfarm áleiöis til Spánar.
Dagbjört, fiskflutningaskip h.f.
Kveldúlfs, fór einnig héöan i gæi-,
í ferð kringum land til aö sækja
fis'k.
Imperialist og Karlsefni komu
báðir frá Englandi í gær og fóru
út aftur á veiðar samdægurs. Enn-
fremur fór Geir á veiðar í gærdag.
Tveir útlendir botnvörpungar,
annar enskur, hinn þýskur, sem
konru hingað inn í fyrradag, fðru
aftur út á veiðar í gær.
E.s. Suðurland
kom kl. 2 síðd. í gær frá Borg-
arnesi, með norðan- og vestanpóst.
N orðmannaf élagið
heldur aöalfund í Iðnó kl. 8ý í
kveld. Flytur dr. Jón Helgason
biskup þar erindi um „Norðmenn
og íslendinga fyr og sröar“, og'
auk þess veröur til skemtimar
upplestur, hljóðfærasláttur og sýn-
ing þjóðdansa. Auk þessa veröa
ýms áríöandi félagsmál rædd og
enr meðlimir beðnir að fjölmenna.
Fundur
verður haldinn í félagi frjáls-
lyndra manna í Báruhúsinu, uppí,
annað kveld, kl. 8y2. Fundarefni:'
Bæjarstjómarkosninganiar.
Pétur Jónsson
óperusöngvari hefir veriö ráð-
inn til aö syngja sem gestur á kgl,
leikhúsinu í Khöfn í næsta mán-
uöi aðalhlutverkið í söngleiknum
Othello. Hefir mikiÖ orð veriö á
því gert, hve snildarlega Pétur
fari með það hlutverk. Þó merki-
legt megi heita hefir Pétur aldreí
veriö fenginn til aö syngja á kgl.
leikhúsinu áður.
Þingskrifarapróf
fór frarn i morgun. Geugu 2.1
manns undir það, en eigí er oss
kunnugt um, hversu margir stóð-
ust. Auk þeirra hefir fjöldi manna,
er áður lrafa veriö þingskrifarar
sótt. um skriftir.

v