Vísir - 12.02.1928, Blaðsíða 2
ViSift
Olsemí
Umbúdapappíp
20, 40 og 67 coi. breiÖir strangar.
Pappírspok&r
ýuisar stærðir.
Bindlgarn*
Gúmmíbönd.
frá kon mtíleKri hollenskri verksnnðiu, mahogni,
Hachals mahoKni meh 3 pednlum.
— Læg ta veið beint frá verkHmiíjunni. —
A. Obenhaupt.
Varhugavert mál.
Wý samA-byrgðarflækja.
—O- -
íhaldsflokkurinn á Aiþingi ber
fram frumvarp til laga um at-
vinnurekstrarlán handa sam-
ábyrgðarlánsfélögum.
Frá því var skýrt hér í blaðinu
í gær, aö íhaldsmennirnir í efri
deild bæri fram írumvarp um at-
vinnurekstrarlán handa bændum
til sveita og sjávar. Það er auðséð
á íhaldsblöðunum, að þeim finst
mikið til um þetta mál. Blöðin
,,Morgunblaðið“ og „Vörður“, sem
út komu í gær, skýra bæði frá
þessu í gréinum með gleiðletruð-
um fyrirsögnum, og fullyrða með
rniklum fjálgleik, að þetta sé lang-
merkasta málið, sem fram hafi
komið á þessu þingi. — Alveg ð-
sjálfrátt kviknar grunur hjá les-
endunum um það, að hér sé á ferð-
inni ekki eingöngu þjóðþrifamál,
iieldur ef til vill fyrst og fremst
flokks-þrifamál, mál, sem fyrst og
íremst sé til þess fram borið, að
„slá sér upp“. En að sjálfsögðu
verða menn forvitnir og fýsir að
Jesa þetta merkilega frumvarp.
Efni frumvarpsins er í fám orð-
um það, að heimila ríkisstjóminni,
að ábyrgjast fyrir Landsbankann
5 miljóna króna reikningslán er-
lendis, en lán þetta skal nota til
þess að veita bændum til sveita
og sjávar rekstrarlán, fyrir milli-
göngu sparisjóða og annara
lryggra peningaStofnana.
Virðist þetta ekki vera aðeins
lieimild, fyrir Landsbankann og
sparisjóðina, til að veita jæssi lán,
beldur valdboð. í 2. gr. frv. er
svo að orði kveðið: „Af fé því,
sem ræðir um í i. gr., veitir Lands-
fcankinn (þ. e. hann skal veita) lán
til sparisjóða, hanka og bankaúti-
búa utan Reykjavíkur". í 3. gr.
segir svo: „Peningastofnanir þær,
er fá lán hjá Landsbankanum,
samkvæmt 2. gr., veita (þ. e. skulu
veita) lán til rekstrarlánafélaga",
aem uppfylla þau iskilyrði, tsejm
sett eru í lögunum. Slík rekstrar-
lánafélög, sem skv. frv. eiga kröfu
til að fá slík lán, geta stofnað
hverjir 10—30 menn, sem vilja,
3 hverju bygðarlagi. En skilyröi
Ágœtt
Smjöp
K.lein, Frukkustig 16.
]>au, sem þessi félög þurfa að upp-
fylla, eru mjög auðveld. Stjórn
hvers félags ákveður rekstrarláns-
þörf livers félagsmanns, alt að 4000
kr. Gagnvart lánsstofnununum
ábyrgjast allir félagsmenn, einn
fyrir alla og allir fyrir einn, allar
skuldbindingar félagsins. Aðrar
tryggingar fá þær ekki. Hver fé-
lagsmaður á hinsvegar, í orði
kveðnu, að setja félaginu „fult
veð eða aðra tryggingu" fyrir
rekstrarláni sínu, en það kemur
ekki til kastalánsstofnunarinnarað
meta þau veð eða þær tryggingar.
Trygging sú, sem lánsstofnanirn-
ar eiga að fá, er eingöngu sam-
ábyrgð félagsmanna.
í lok greinargerðar frumvarps-
ins segja flutningsmenn: „Oss er
kunnugt um, að ýmsir bændur
hafa viljað afla sér rekstrarfjár
með svipuðum hætti og hér er gert
ráð fyrir, en hefir strandað á þvi,
að fé hefir ekki verið fyrir hendi í
lánsstofnununum í þessuskyni, svo
neinu nerni". — Ekki verður séð,
að þetta hafi veriö talfært á nokk-
urn hátt við Landsbankann eða
aðrar peningastofnanir, sem nota
á til að ausa út þessu fé. Það er
látið nægja, að „ýmsir" menn vilja
afla sér rekstrarfjár með þessum
hætti. * ‘
Sjálfsagt hefðu margir þótst
geta búist við einhverju sliku
frumvarpi sem þessu, úr öðrum
herbúðum, eti ihaldsherbúðunum,
þar sem samábyrgðin væri í meiri
metum, enda verður því ekki neit-
að, að hér er fundið ráð til þess
að hjálpa skuldunautum kaupfé-
laga og annara kaupsýslufyrir-
tækja til að greiða skuldir sínar.
En þannig er málið úr garði gert,
að full ástæða virðist vera til þess
að athuga það grandgæfilega, áður
en þvr verður hrundið í fram-
kvæmd. Og skal vikið aftur að
því hér í blaðinu næstu daga.
Frá Alþingi.
í gær voru þessi mál til um-
ræðu:
Efri deild.
1. Frv. til 1. um bæjarstjóm á
Norðfirði, 2. umr. Allsherjamefnd
var öll á einu máli um það, að
Norðfirði stæði mjög fyrir þrif-
r.m að þurfa að vera kauptún, með
þeirri réttarstöðu, sem þeim er
fengin í sveitarstjórnarlögum.
Taldi nefndin þetta ekki að eins
hafa ill áhrif á fjárhag Norð-
fiarðar og menningu, heldur jafn-
vel heilbrigðisástand hans. Meiri
hlutinn,, Ingvar Pálmason og
Jón Baldvinsson, vildu bæta úr
þessu á þann hátt, að taka Norð-
fiörð í kaupstaðatölu og fá hon-
u.m bæjarfógeta, eins og frv. ger-
ir ráð fyrir. Komit þeir að eins
með litlar breytingartillögur við
það. — Jón Þorláksson var í
minni hluta og taldi réttara að
bæta úr vandræðum Norðfjarðar
á þann hátt, að bæði þar og ann-
ars staðar, sem eins stæði á eða
svipað, væri heimiluð nokkur af-
brigði frá sveitarstjórnarlögunum,
t. d. að sameina mætti hjá einum
inanni störf oddvita og hrepp-
stjóra, ásamt innheimtustörfum
sýslumanns og fógetastörfum.
Gætu svo ríkissjóður og sveitar-
sjóður greiitt kaup þessa manns í
sameiningu. Taldi J. Þ. að þetta
ínætti verða til sparnaðar, en gæti
þó bætt úr brýnustu þörf. Bar
hann fram rökstudda dagskrá um
trávísun málsins að sinni til und-
irbúnings á þessum grundvelli. En
sú tillaga hans var ekki meira
metin en aðrar, sem íhaldsmenn
bera fram að þessu sinni. og féll
við nokkurn atkvæðaimyi. Frv.
var síðan samþykt og sent til 3.
umr. með breytingum frá allsherj-
arnefnd og Guðm. ól, sem ekki
breyttu efni þess í neinu verulegu..
2. Frv. til 1. um sölu á landi
Garðakirkju í Hafnarfirði, 1. umr.
Frv. þessu, sem Nd. hefir áður
samþykt, var vísað til 2. umr.
mótmælalaust.
3. Frv. til 1. um breyting á yf-
irsetukvennalögum, 1. umr. — Sú
villa var í þingfréttum Vísis i gær,
r.ð þessu máli hefði verið vísað til-
2. umr. í fyrradag. En þá var
niálið tekið af dagskrá og kom
aítur fyrir í gær. Getur nú alt
átt við, sem um það var sagt í
síðasta blaði.
Neðri deild.
1. Rakarafrumvarpið var sam-
þykt með 15 :4 atkv. •— Fékk það
nú þær sárabætur fyrir margra
ára illa meðferö, að vera fyrsta
írv., sem afgreitt var sem lög frá
Alþingi, að þessu sinni.
2. Frv. til hjúalaga, 2. umr.
Allshn. kom með fáar brtt. við frv.
og ekki stórar, enda hefir það
fengið að velkjast á þingum áður,
og þá sennilega hlotið einhverjar
lagfæringar. Annars lagði hún ein-
rórna til, að frv. væri samþykt, og
var því vísað til 3. umr. — Frv.
þetta var fram borið samkv. á-
skorun síðasta Alþingis, og var þá
jafnframt skorað á stjórnina að
undirbúa lagafrv. um lögheimili
og bygðaleyfi. — Bar nú Pétur
Ottesen fram fyrirspurn um það,
hvort nokkuð hefði verið gert í
þá átt, og svaraði forsrh., að slík
frv. mundu senn koma fyrir dags-
EJCCOOOOOOOCXXSOOOOCOOOOOOOOOÍIOOOOOOOOOCOOOOC?
-Java-
—Rio—
I. Brynjólfsson & Kvaran.
2000000000000000000000000000000000000000000(3
ins ljós. Hefði stjórnin látið semja
j>au og nú nýlega afhent þau alls-
hn. til athugunar.
3. Frv. til 1. um framlengingu
á dýrtíðaruppbót embættismanna,
2. umr. Frv. þetta, sem fer fram
á að framlengja ákvæði launalag-
anna um dýrtíðaruppbót um tvö
ár, eða til ársloka 1930, hafði ver-
ið athugað í fjhn. og fékk með-
mæli hennar. Skoraði nefndin
jafnframt á landsstjórnina að und-
irbúa endurskoðun launalaganna
eftir föngum, fyrir næsta þing. Ef
nauðsyn þætti að skipa milliþinga-
r.efnd í málið, áleit meiri hlutinn
nægan tíma til þess á næsta þingi,
en Sig. Eggerz gerði þann fyrir-
yara, að sainilega mundi réttast
aö hverfa nú þegar að þvi ráði.
— Frv. var vísað til 3. umr. með
almennu samjiykki.
Ný frumvörp og tillögur.
Jón Sigurðsson, Bernharð Ste-
fánsson og Magnús Guðmundsson
1‘lytja till. til þál. um rannsókn
akvegarstæðis milli Siglufjarðar
og Haganesvíkur.
Jóhann Þ. Jósefsson flytur frv.
til 1. um viðauka við hafnarlög
fyrir Vestmannaeyjar.
Ingvar Pálmason og Erlingur
Friðjónsson flytja frv. til áfengis-
laga.
Símskeyti
Khöfn 11. febr. FB.
Mowinckel reynir að mynda stjóm
í Noregi.
Frá Osló er símað: Hornsruds-
stjómin hefir beðist lausnar. Mo-
winckel hefir tekist á hendur að
mynda stjóm.
Manntjón af snjóflóðum.
lYfir tuttugu manns hefir farist
í snjóflóðum í Suður-Noregi.
Margar skepnur hafa og farist.
Tilraunir Baird.
Frá New York-borg er símað:
Vegna þess hve Baird liafa hepn-
ast vel fjarsýnis-tilraunir með
radio-tækjum, býst forstjóri fjar-
sýnisfélagsins við þvi, að fjarsýn-
is-viðskifti milli New York og
London verði opnuð fyrir almeun-
ing innan ársloka.
íhaldsmenn tapa.
Frá London er símað: Þing-
kosning hefir fariö fram i Lan-
caster. Frjálslyndir unnu kjör-
dæmið af íhaldsmönnum.
Agaleysi.
Á síðari árum hafa reglur og
lög verið sett um umferð hér í
höfuðstaðnum og annarstaðar, og
fjöldi fyrirmæla, eldri og nýrri
mun vera til um, hvernig fram-
koma fólks og hegðun skuli vera
á almanna færi.
Mikill hluti jæssara fyrirmæla
mun vera dauður bókstafur öll-
tim almeiiningi; sumpart þekkir
fólk ekki fyrirmælin og sumpart
kærir jiað sig kollótt um að breyta
samkvæmt þeim, þó að það vití
þau. T. d. munu allir fullvita menn
vita, að víkja ber til vinstri, en
það er hrein undantekning ef sjá
rná, að jietta sé gert nema fyrir
tilviljun. Ef menn fylgdu regiunni
cins og vera ber, mundi fólks-
straumurinn oftast ganga í eina
átt á annari gangstétt strætis, en
í öfuga leið á hinni gangstéttinni.
En hvenær sést slíkt? Það er ekki
svo vel, að fólk kæri sig unl, að
halda sig til vinstri á gangstétt,
og af því leiðir svo, að undir eins
og slangur af fólki er á götunni,
svo sem í byrjun matmálstíma ura
hádegið, eða þegar fólk kemur aí
samkomum eða fer þangað, er
jafnan erfitt að komast leiðar sinn-
ar, nema með einlægum krókaleið-
um.
Vitanlega kemur þetta örsjaldan
að slysi, því venjulega er það
hættulaust, þó maður rekist á
mann. E11 þegar fólk notar sama
háttinn, er það fer um akbraut, og
jafnvel gerir sér leik að því, að
flækjast út á sjálfri akbrautinni,
er hættan vís, enda eru slys eigi
fá af þeim sökum.
Því verður ekki neitað, að
bieytni sums fólks í þessum efn-
um virðist bera vott um, að það
telji sig upp úr því vaxið, að hlýða
reglum. Enda gerast þess mörg
Skyndi—
salan
he dnr áÞam meO
fallnm
krafti
næsta daga.
AthaglO vO nr og verO.
Haraldar Amason