Vísir - 22.02.1928, Blaðsíða 2

VlSiR
mrn & QisemI
Krydd:
Pipar, livítur
do. svartur,
Kanill,
Engiier,
Kryddblendin gur.
Fyrirliggjandi:
Milka og Velma átsúkkulaði,
Suchai»ds koniekt í fallegum umbúð-
um. Sirius, Konsum og Huskoldning
siikkulaði.
A. Obenliaupt*
ÁriS 192"7 hafði Chevrolet meiri sölu en nokkur Önnur bifreiða-
verksmiðja i heiminum.
Nýp Chevpolet kemur í mars mánuði. — Stærri,
sterkapi, kpaftmeiri, fegurri, skrautlegri og
þœgilegpi í akstri en nokkru sinni áður.
Jóh. Olafsson & Co.
Aðalumboðsmenn á íslandi fyrir General Motors.
TEOFANE - FINE
cigarettur
eru lóttar og IjúiTeDgar. Þær kosta
minna en allar aðrar sambærilegar
cigarettnr. Þór getið reykt þær allan
daginn án þess þær særi hálsinn. 20
stk. kosta 25 aurum meira en algeng-
ar Virginia cigarettur. „TE0FANI“
er trygging íyrir gæðum.
20 stk. 1,25.
Fást hvarvetna.
Utan af landi.
—o—
Akureyri 21. febr. FB.
Bæjarstjórastaðan hér haföi ver-
58 auglýst taus. Umsóknarfrestur
var útrunninn í gær. Tveir um-
sækjendur, þeir sömu og síöast,
Jón Sveinsson bæjarstjóri og Jóu
Steingrímsson bæjarfógetafulltrúi.
Akveðiö var á ‘bæjarstjórnarfundi
í dag, aö kjósa bæjarstjóra á
næsta reglulegum fundi þ. 6.
mars.
í gær var afspyrnu suö-suð-
vestan rok og þeyr, meiri og minni
skemdir á mannvirkjum. Hey
fuku og menn meiddust lítillega.
'V’atnavextir miklir.
Frá Alþingi.
í>ar voru þessi mál til umræöu
i gær:
Efri deild.
j. Frv. til 1. um tilbúinn áburö,
2. umr. Landbn. hafði klofnað um
}:>etta mál. Meiri hlutinn, þeir Ein-
ar Árnason og Jón Baldvinsson,
vildi samþykkja þessa heimild til
ríkisstjórnarinnar, til þess að taka
í sínar hendur einkasölu á tilbún-
um áburöi. Frv. gerir ennfremur
ráö fyrir, aö stjórninni sé heimilt
aö greiöa úr ríkissjóði kostnað af
flutningi áburöarins, bæði frá út-
löndum og hafna á milli, meðan
einkasalan helst, en meiri hlutinn
taidi eigi rétt að veita þessi fríð-
indi lengur en til þriggja ára. Jóii-
as Kristjánsson var í minni hluta
og kvaðst ekki geta fallist á, að
heppilegt væri að taka upp einka-
sölu á tilbúnum áburöi, og taldi
líklegt, að hann yrði, þegar til alls
kæmi, notendum ódýrari í frjálsri
samkepni. — Brtt. nefndarinnar
var samþykt, og frv. vísað til 3.
umr.
2. Frv. til 1. um breyting á 1.
um vörutoll, x. umr. Þetta frv. Ing-
vars Pálmasonar, fer franx á að
breyta vörutollinum að rnestu í
sama horf og var eftir vörutolls-
lögunum frá 1921, þ. e. að hækka
aftur þá tollstofna, sem lækkaðir
voru á þingi 1926. Á að þrefalda
kolatollinn, eða láta hann verða
3 kr. á hverja smálest, hækka salt-
tollinn úr 1 kr. í kr. 1,50, en olíu-
tollur á að vera óbreyttur. Enn-
fremur á að leggja á ab nýju
tunnutoll og korntoll. Hyggur flm.
að tekjuauki ríkissjóðs af þessu
muni verða nálægt 42Ó þús. kr.
Frv. var vísáð til 2. umr. og nefnd-
ai.
3. Frv. til 1. um breytingu á
1. um verðtoll af nokkrum vörum,
í. umr. Verðtollslögunum er ætlað
að falla úr gildi nú í árslok, en
í!m. telur ríkissjóð ekki mega
verða af þeim tekjum, er verðtoll-
urinn fær honum. Vill hann því
framlengja lögin til ársloka 1930
ög jafnframt hækka tolliiin um
þriðjung, þannig, að af þeirn vöru-
tegundum, senx nú greiðist 20%
xerðtollur, sé framvegis greidd
30%, og 15% af þeim, sem nú
greiðast 10% af. Þess ætti að véra
óþarft að geta, að Ingvar T’álma-
son flytur frumvarpið. Var því
visað til 2. umr. og nefndar.
4. Till. til þál. um hagskýrslur,
íyrri umr. Tillaga þessi er borin
fiam af Jóni Þorlákssyni, og er
um að skora á stjórnina að sjá til
þess, að skýrslur hagstofunnar
komi venjulega ekki seiaua út en
á næsta ári eftir lok þess tímabils,
er skýrslan tekur yfir. Tillögunni
var vísað til síðari umræðu.
Neðri deild.
1. Frv. til 1. um fræðslumála-
nefndir, 1. umr.
2. Frv. til 1. um breyting á 1.
t;m þingsköp Alþingis, 1. umr. —
Báðum þessum frv., sem Ed. hefir
áður samþykt, var vísað til 2. umr.
og nefnda.
3. Frv. til 1. um einkasölu á
saltfiski, 1. umr. Frv. þetta er flutt
af öllum jafnaðarmönnum i neðri
deild, og er um ríkiseinkasölu á
söltuðum og þurkuðum fiski. Hef-
ir það margsinnis verið borið fram
áður, en altaf verið felt við 1.
umr. Er frv. einn þáttur í þeirri
starfsemi jafnaðarmanna, sem þeir
nefna „að koma skipulagi á at-
vinnuvegina". Segja þeir, að einka-
sala á saltfiski liljóti ekki einungis
að hækka verðið, með þvi að lands-
menn bjóði þá ekki fiskinn niður
liver fyrir öðruffl, heldur geri
einkasalan jafnframt mun hægra
um vik að leita nýrra markaða, og
jafnframt ab koma á nýjum verk-
unaraðferöum. Jón Ólafsson og
jón A. Jónsson töldu þessar ráð-
stafanir ekki einhlítar til að hækka
fiskverðið, með því að fiskifram-
leiðendur hér ættu við fleiri að
keppa en aðra íslendinga. Aðal-
samkepnin væri frá útlendingum
og ríkiseinkásala stæði illa að vígi
i sámkepni viö þá, þar sem fisk-
kaupendur, einkum Spánverjar,
r.umdu vissulega gera alt, sem i
þeirra valdi stæði, til aö koma
einkasölunni á kné. Álitu þeir stór-
kostlega áhættu fyrir ríkissjóð að
fara að fást við . saltfisksverslun-
ina, og væri vafalaust öllum betra,
aö rekin væri samkepnisverslun
með fiskinn, enda þótt einstakling-
ar yrðu stundum fyrir nokkrum
skakkaföllum í þeim viðskiftum.
Annars ílutti Jón Ólafsson þá
kenningu, sem sumum þykir sjálf.-
sr.g-t fróðleg, ab islenskir franileiö-
endur hefðu haft miljónagróða af
„fiskhringnum" um árið. Umræð-
unum varð ekki lokið, og verður
enn ekld séð hvort frumvarpið á
aö þessu sinni að fá aö fara til
2. umr. og nefndar. Sýndist flm.
það mikið áhugamál, og sést ekki,
að of dýrt væri borgað hlutleysið
við stjórnina, ]>ótt hún sæi til þess
að málið fengi a. m. k. að sofna
i nefnd eða jafnvel að falla við
2. umr.
Nýtt frumvarp.
Bjarni Ásgeirsson flytur frv. til
I. um eignarnám á Nikulásarkeri
i Norðurá.
Hegningarhúsvistin
í Reykjavík.
Eftir Sigurbjöm Á. Gíslason.
—o—-
I.
Vænt þótti mér um, er bók dr.
Björns Þórðarsonar „Um reísivist
á íslandi 1761—1925“ köm út, í
fyrra haust, og hin röggsamlegu
og harðorðu ununæli Jóhannesar
bæjarfógeta i Reykjavík, um hegn-
ingarhúsið, er Morgunblaðið flutti
skömmu síðar. Mér var fullkunn-
ugt um, að þar var ekkert ofsagt.
Nú er sá skriður kominn á það
mál, að það verður ekki svæít
Iengur. Rikisstjórnin hefir þegar
sýnt, að hún vill flýta umliótum
i þessu efni eftir því sem auðið er.
Langar mig til að undirstrika
umbótaþörfina, því að enn kunna
cinhverjir að vera svo ókunnugir
málinu, að þeir telji óþarfa „að
fara nú að brjótast í að reisa nýtt
betrunarhús“.
Að vísu mætti segja, að i fyr-
nefndri bók dr. Björns Þórðarson-
ar sé alt sagt, sem segja þarf, til
að sýna fram á livað hegningar-
húsvistinni i Reykjavík er áfátt.
Eg er honum alveg sammála um
allar aðfinningar hans, sem eru
niargar og alvarlegar, þótt hann
1 iti varlega og með prýðilegri nær-
gætni í garð allra þeirra, sem
hefðu íitt fyrir löngu að taka al-
varlega í taumana, til umbóta. En
hætt er viö, að bók hans sé ekki
lesin jafnvíða og hún á skilið, og
því verði almenningi ekki eins ljóst
og vera 1>er, hve umbótanauðsyn-
in er brýn.
Það er langt síðan að mér var
hún augljós, og hefi oftar en einu
sinni á liðnum árum átt tal um
bana við þá, sem færastir áttu að
vera til forgöngu, en fékk þá ým-
ist þau svör: „Það veröur bráð-
lega farið að éndurskoða alla hegn-
ingarlöggjöf vora, og þá verða um
leið gerðar ráðstafanir til endur-
bóta refsivistinni", — eða: „Það
er óþarfi að gera galla hegningar-
hússins að blaðamáli, stjórninni
tr vel kunnugt um þá, en verkefn-
in eru svo mörg, að engin tök eru
á að sinna þeim öllum fyrst um
sinn, og því hlýtur þetta mál að
bíða um hríS ennþá.“ —•
Því miður hefi eg látið slík um-
mæli liamla mér frá árum saman
að skrifa um hegningarhúsið. Aulc
þess var mér kunnugt um, að harð-
orðar greinar um fangelsisvistina,
sem Nýtt Kirkjublað flutti 1914»
frá sira Kjartani Helgasyni og
Gtiðmundi Hjaltasyni höföu engan
sýnilegan árangur borið.* Enn-
íremur var eg hálfhræddur um aö
tnér tækist ekki að skrifa nógu var-
lcga, og berorð blaðagrein frá mér
um hegningarhúsið yrði til þess
* Sjá N. Kbl. 1914, 156. og 246;
bls. — Sbr. og bréf Þórhalls bisk-
ups og sr. Kjartans i N. Kbl. 5.
tbl., 1915.
cins, að niér yrði ekki framar
leyfður írjáls aðgangur að fanga-
klefunum, en það frelsi vildi eg
ekki missa, — i annað sinn.
Vonandi er engin hætta á því
framar, þar sem eg hefi svo litlu
við það að bæta, sem dr. Bj. Þ.
hefir þegar sagt í bók sinni. —
En að þvi leyti ber mér enn að
tala varlegá, að fjölmargt hafa
fangarnir sagt mér á liðnum ár-
um tim hagi sina, sem rangt væri,
þeirra vegna, að gera að blaða-
niáli, — enda óvist, hvort alt þa‘S
var bókstaflega satt, — en er mér
persónulega sterkasta sönnun þess,
hvað hegriingarhússvistin er ger-
samlega óviSunandi aS ‘flestu leyti.
Eg gæti sagt likt og maSurinn,