Vísir - 29.02.1928, Blaðsíða 2
V1S1 ft
fltem i Qlsem C
Höfum til:
Riigmjöl trá. Havnemölien, í Vi pokum,
do. — --- - 7« . —
Hálfsigtimjöl------
Nýkomid:
Rio-kafft prima tegund.
Graetz-vélar og varastykki. '
A* Obenhaupt
Nánari fregnir
af strandi Jóns forseta.
,í gærkveldi komu þeir sunn-
an frá strandstaðnum skip-
stjórarnir Halldór Kr. porsteins-
son og Jón Sigurðsson, og liafði
Vísir tal af Halldóri.
Fregnin af strandinu barst
þeim þegar um nóttina, því að
loftskeyti tókst að senda frá
skipinu áður eii stöðin bilaði.
peir brugðu þá við og fóru suð-
ur í bifreið og komust að bæn-
um Fuglavík, milli Sandgerðis
og Stafness, og fengu þar liesta.
Vegur er mjög seinfarinn og
komust þeir laust eftir kl. 7 á
strandstaðinn. Skipið lá um 300
til 400 faðma frá landi (en ekki
40 til 50 faðma, eins og Vísi
hafði verið sagt áður) á svo
kölluðu Stafnesrifi, og hallaðist
frá Iandi.
í fyrstu sýndist þeim mjög
lítil von um björgun, því að
skipin sem lágu úti fyrir gátu
með engu móti komist nógu
nærri til þess að veita bjálp og
með flóðinu varð engri lijálp
komið við úr landi. En innan
við rifið er djúpt lón, og þar
mátti róa um bátum, þegar fór
að fjara. — Um morguninn var
sent eftir lækni til Iveflavíkur
og tven’ bátar fengnir frá Sand-
gerði. Bátarnir komu með olíu
með sér og annar þeirra feklc
línubyssu að láni í pór, en bún
kom raunar ekki að lialdi.
Á Stafnesi vóru þrír bátar,
einn áttæringui" með vél og
tveir minni bátar. peir fóru á
móti Sandgerðisbátunum og
fengu bjá þeim olíu og línubyss--
una og síðar vóru þessir þrír
bátar notaðir við björgunina.
Lýsi og olíu var lielt í sjóinn,
bæði utan og innan við rifið, en
það kom eklci að lialdi, barst
altaf fyrir straumi og vindi ut-
an við rifið.
Skipverjar á Jóni " forseta
settu út dufl (bauju,) með linu
og tólcst öðrum litla bátnum að
ná því eftir mikla fyrirhöfn. pá
var áttæringinum lagt á lóninu
og kaðall strengdur milli bans
og Jóns forseta. Síðan voru átta
lóðarbelgir bundnir á annan
litla bátirin (fjórir á hvort borð)
og liann dreginn mannlaus út
að skipinu. Skipverjar fleygðu
sér svo í hann og náðust smátt
og smátt, en þegar þrír menn
voru eftir, slitnaði kaðallinn.
pá var öðru dufli fleygt út frá
skipinu og bættu menn lííi sinu
mjög til að ná því og tókst það
að lokum, en bátinn margfylti
áður. pá var eni/dreginn mann-
Iáus bátur út að skipinu, en kað-
allinn bilaði öðru sinni. Tveir
þeirra, sem eftir voru, hentu sér
þá í brimlöðrið og varð öðrum
bjargað af sundi, en liinn náð-
inst örendur. priðji maðurimi
fórst í skipinu. Var þá orðið svo
illt aðstöðu, að engin tök voru
til þess að ná sambandi við
slcipið oftai*.
Læknir veitti öllum mönnum
lijálp, sem björguðust, og voru
þeir tafarlaust reiddir heim að
Stafnesi og fengu þar ágæta
bjúkrun. Fólk kom og frá öðr-
um bæjum með rúniföt og ann-
að, til þess að hægt væri sem
best að bjúkra mönnunum og
bresstust þeir vonum bráðara.
Halldór lofaði mjög hreysti
og dugnað þeirra manna, sem
liættu lífi sinu við björgunina,
og alúð og lijálpfýsi allra, sem
þarna komu til hjálpar, bæði á
sjó og landi. Skipverjar á Jóni
forseta sýndu mikla bugprýði
og æðruðust aldrei í þessum
milclu raunum og báska.
Vísir spurði Halldór, bvort
bann héldi, að björgunarbátur
befði komið þarna að liði. Hann
svaraði þvi svo: Eg er ekki svo
kunnugur þeirn málum, að eg
vilji fullyrða neitt um það, en
þó tel eg líklegt, áð björgunin
befði tekist fyrr, ef völ befði
verið á nýtísku björgunarbát.
Mér finst, að nú ætti að liefja
almenn samskot til þess að
kaupa björgunarbát, og bann
ætti að vera í Sandgerði. En
jafnframt þarf að leggja greið-
færan veg fram með sjónum á
þessum afarháskalega stað. Eg
þekki engan hættulegri stað hér
við land en þetta svæði, og
bóndi, sem eg lritti syðra, sagði
mér, að 40 menn hefðu farist
þarna síðustu 14 árin.
•O
Jón forseti var smíðaður í
Glasgow árið 1906 ogkom hing-
að í janúar 1907. Hann var
fyrsti botnvörpungur, sem smíð-
aður var lianda íslendirigum, og
mjög til bans vandað. Hann
reyndist ágætlega og hafði
aldrei ldekst á fjrr en þetta^
Slmskeyti
Khöfn 28. febr. FB.
Lichnovsky fursti látinn.
Frá Berlín er sírnað: Lichno.v-
sky íursti, fyrrum sendiherra
I’ýskalands í Englandi, er látinn,
Kvikmyndaleikhús-bruni.
Frá Rómaborg er simaS : Kvik-
myndaleikhús í smáhæ einum’á
Norður-ítalíu brann, og fórust 35
menn í brunanum. Margir særð-
ust hættulega.
Deila ítala og Austurríkismanna.
Frá London er simað : Menn bú-
ast alment við því, að deila sú,
sem upp er komin á milli ítala og
AustuiTÍkismanna, muni leiða til
nánari samvinnu á milli Austur-
rikis og Litla bandalagsins.
Leiðrétting.
í skeytinu i gær, þar sem getið
er uramæla Nationaltidende, átti
ekki að standa „raunverulega.(fak-
tisk), heldur „f o r m e 11“, sam-
kvæmt leiðréttingu, sem FB, hefir
borist í dag.
Fi?á Alþixigi.
Þessi mál voi_u til umræ’ðu i
gær:
Efri deild.
1. Frv. til 1. urn- nauðungar-
uppboð á fasteignum og slcipum
(3. umr.) var afgreitt til neðri
cieildar.
2. Frv. til 1. urn eftirlit með
verksmiðjum og vélum, 2. umr.
Allshn. lagði til, að frv. væri sam-
þykt með noklrrum breytingum,
sem að hennar eigin dómi máttu
að mestu teljast orðabreytingar.
Náðu þær allar samþykki deildar-
innar, og var frv. vísað til 3. umr.
3. Frv. til 1. um skiftingu Gull-
bringu- og Kjósarsýslu í tvö kjör-
dæmi, 2. umr. Allshn. klofnaði um
máliö og lagði meiri hl. (J. Bald.
og Ingvar) til, að frv. væri sam-
þykt óbreytt. Minni hlutinn, Jón
Þorl., lagði hins vegar megin-
áherslu á, að með þessu væri verið
að draga „þungamiðju valdsins“ í
landinu úr sveitunum i kaupstað-
ina, og það fanst honum aklrei
mega verða. En ef bæta ætti einu
atkv. á þingi við, kaupstaðina, þá
væri nær að taka það frá öðrum
en Gullbringu- og Kjósarsýslu, því
aö 3 tveggja manna kjördæmi væri
•fámennari en sýslumar án Hafnar-
fjarðar. Fylgjendur frv. lögðu sem
áður áhersluna á það, að Hafnar-
fjörður væri orðinn svo fjölmenn-
ur, að hann ætti sanngirniskröfu
til sérstaks þingmanns. Hins veg-
ar sögðu þeir, að „bændavaldinu“
værí eins gott að losna við kaup-
staðinn, þvi að það gæti þá notið
sín betur á eftir, í hinum hluta
kjördæmisins heldur en þeim þótti
reynslan sýna, að það hefði gert
á undanförnum árum. Eftir að
lengi hafði verið um þetta deilt,
var frv. vísað til 3. umr., með
miklum atkvæðamun.
Neðri deild.
1. Frv. til 1. um sölu prestsset-
ursjarðarinnar Garða á Akranesi
(3. umr.) var sæmþykt og endur-
sent EcL
2. Frv:. til: í. mn skattgreiðslu
h.f. Eimskipafélags íslands, 2.
umr.. Frv. var samþykt með þeirri
Ijreytingu. frá Sigurjóni Á. Ólafs-
syni, að meðan félagrð nyti þeirra
hhmninda, er i lögunum greinir,
mætti það) ekki greiða hluthöfum
nokkurn arð. Frv. var síðan vísað
til 3. umr.
3. Frv. til 1. um heimild handa
ríkisstjórninni til ríkisrekstrar á
viðvarpi, 2. umr. Allshn. mælti
eindregið nieð því, að þessi heim-
íld til stjórnarinnar til þess að reka
stóra útvarpsstöð, væri lögleidþ.
Voru brtt. fáar og fæstar stórar.
Ein var sú, að í stað orðsins „víð-
varp“ skyldi koma „útvarp“, alls-
staðar í frv. Var hún samþykt með
nafnakalli, og það án þess, að séð
væri að hún væri flokksmál nokk-
urs flokks. önnuv brtt. hljóðaði
um það, að ríkisstjórnin mætti taka
að sér „ríkisrekstui* á útvarpi nú
þegar, með minni stöð en hér um
ræðir, til bráðabirgiSa, enda komi
það ekki í bága viö rétt þess fé-
lags, er nú hefir einkarétt á rekstri
útvarps“. Þessu fylgdu j>au til-
mæli frá frsm. nefndarinnar
( Gunnari Sig.), að ekki vaeri fariö
of illa með „brautryðjendurna“ í
útvarpsmálum hér á landi, þ. e.
„h.f. Útvarp“. Héðinn Valdimars-
son gat þess, að hann vildi ekki
veita Jiessa heimild nema ]jví að
eins, að stjómin sæi um, að hún
gæti selt jjessa litlu stöð aftur eða
fengið hana tekna sem jjfborgun
upp í stóru stöðina, sem á að
byggja eftir frv. — Brtt. voru all-
ar samþyktar og frv. vísað til 3.
umr.
4. Frv. til 1. um heimild fyrir
ríkisstjórnina til þess að mnheimta
tekju- og eignaskatt með 25% við-
auka, 1. umr. Þessu frv. Héðins
Valdimarssonar, sem er um þá
• hrossalækningu á t'ekju- eignar-
skattslögunum, að hækka skattinn
á öllum um fjórðung, var vísað til
2. umr. og nefndar.
5. „Eldhúsdaguri’ (frh. 1. umr.
fjárlaga-frv.). Þeir höfðu orð fyr-
ir ihaldsmönnum í gærkveldi og
nótt um árásir á stjómina Magnús
Guðmundsson og Jóhann Jósefs-
son. Magnús beindi orðum sínum
eínkanlega að því,að stjórnin virt-
ist hafa haft sinnaskiíti til hins
betra í ýmsum málum, síðan hún
fékk völdin í hendur. Taldi jjað
sanna skort á samviskusemi og
einlægni í málum þeim, er Fram-
sóknarflokkurinn jjættist liafa
borið fyrir brjósti. Nefndi hann
þar til gengismálið, Spánarsamn-
ingana, sendiheiTaembættið í
Kaupmannahöfn o. fl. Jóhann Jós-
efsson talaði um afskifti dóms-
málaráðherra af varðskipum rík-
isins, og lög’brot þau, er hann taldi
j;ar hafa verið framin og að réttu
heyrðu undir landsdóm. — Stjórn-
in vildi eklci viðurkenna, að hún
hefði „bætt“ ráð sitt á Jjann hátt,
sem M. G. talaði um, og dóms-
malaráðh. varði gerðir sínar um
varðskipin. Munu flestum jjegar
kunn rökin í Jjví máli á báða Ijóga.
Jafnframt sneri ráðherrann un\-
ræðunum í það liorf að verða eld-
húsdagur yfir Magnúsi Guð-
mundssyni og stjórnmensku hans.
Var þar, að áliti dómsmálaráðh.,
um auðugan garð að gresja að
ávirðingum. Nefndi hann m. a.
hörku M. G. um að gq.ng'a eftir
björgxmarlaunum. fyrir enskan
botnvörpung: er „Órðinn“ hafði
biargað úiv sti'andi. Kvað hann
jjað mál mundu hafa orðið landi
og lýð táli stórskammar, ef sín
hefði ekki við notið til að kippa
því i lag. — Einaig nefndi hann
það, aö. M. G. hefði veitt lán úí*
Fiskiveiðasjóði út á skipið Stefni,
cr þá .þegar hafi mátt teljast
ónýtt, og væri lánið nú að fullu
tapað. — Þá sagði dómsmálaráðh.,
að M. G. hefði í raun og veru gef-
ið l'eynifétagi í bænum (Oddfélög-
um) Thorkilli-sjóðinn og fengiS
konung'sstaðfestingu til óheimilla
breytinga á honum. En fé sjóðs-
iiis á nú að verja til hælis handa
berklaveikum börnum. Sagði ráð-
herrann, að opinbert mál mundi
höfðað gegn Oddfélögum fyrir
það, hvernig þeir Jiefðu komist yf-
ir dánarminningasjóð Vifilsstaða-
hælis. — Enn nefndi dómsmála-
ráðh. afskifti Magnúsar af bygg-
ingu olíudunkanna miklu við
Skerjafjörð, er hann taldi geta
orðið hættulega sjálfstæði lands-
ins. Fann hann mjög að afskiftum
fyrv. stjórnar af því máli. — Loks
talaöi dómsmálaráðh. um sýslu-
menskuna í Barðastrandarsýslu,
brot M- G. á fiskiveiðalöggjöfinni
o. fl. Kvaðst vera til með að
smeygja höfðinu í snörtina á eftir,
þegar landsdómur hefði látið
hengja Magnús fyrir afskifti hans
af strandvamarskipunum. —
Umr. var frestað kl. 3 í nótt, og
voru nokkrir á mælendaslcrá. Ekki
voru þær fjörugri en svo, að for-
sætisráðh. kvartaði sáran undan
því, að þurfa að „draga ýsur“
mestallan fundartímann vegna
þess, hve daufir og leiðinlegir
andstæðingarnir væru.
Hegnin garbús vistia
í Reykjavík.
Eftir Sigurbjöm Á. Gíslason.
—o--
VII.
GamJa hegningarhúsið i Reykja-,
vík mætti nota áfram til gæslu-
varðhalds og til gistingar fyrir
ölóða menn.
Annars hygg eg, að ekki veitti
af að vel væri íhugað, hvort þau
hús, sem svo eru notuö í öðrum
kaupstöðum vorum, séu til þess
fallin. Eg hefi séð 3 jjeirra að
innan og leist illa á þau öíl, að
því fráteknu þó, að þau munu oft-
ast auð, sem betur fer.
Aðalstórgalli jjeirra allra var sá,
að enginn frjáls maður eða eftir-
litsmaður býr í jjessum húsum.
Verði gæslufangi eða ölóður mað-
ur snögglega veikur, er engá hjálp
að fá tafarlaust, geti hann ekki
kalláð á einhvern, sem framhj á
gengur, og mun þó ekki ætlast til
að gæslufangar skrafi við fólk á