Vísir - 07.04.1928, Síða 3

Vísir - 07.04.1928, Síða 3
VÍSIR Laugardaginn 7. april 1928. í heildsölu: JLarbepjalaui Vínb er jae dik Edikssýpa. Ömiasandi þar scm rauBmaginn ’er kominn á markaðinn. i.í. Elnaprð Revkjauíkur. Símskeyti ■o— Khöfn, 5. apríl. F. B. Mussolíni vill vingast við Tyrki. Frá Rómaborg er símað: Mússólíni átti í gær samræðu við utanríkisráðherra Tyrk- lands og fullvissaði liann um vináttu ítala í garð Tyrkja. Ætla menn, að tilgangur Múss- ólini muni vera sá, að gera til- raun til þess að koma þvi til leiðar, að Tyrkir og ítalir geri með sér bandalag gegn „Litla bandalaginu“ og fraklcneskum áhrifum á Balkanskaganum. Tjón af vatnavöxtum og ofviðri. Frá Berlin er simað: Storm- ur og flóð hafa orsakað stór- tjón í Feneyjum. Álta hundruð fjölskyldur lieimilislausar af þessum orsökum. Fjöldi bænda í Pódalnum hefir og neyðst til þess að yfirgefa heimili sín vegna flóðs. Útflutningshöft á gúmmí. Frá London er símað: Bald- win forsætisráðherra liefir til- kynt neðri málstofunni, að út- flutningshöft á gúmmi frá bresku Malaya og Ceylon verði afnumin í nóvembermánuði. Lortl Devonport strandið. Frá þvi er skýrt i „Tlie Week- ly Scotsman“ á þessa leið þ. 24. mars: Botnvörpungurinn Lord Dev- onport er var á lieimleið frá Is- landi með afla, strandaði við Hoyliead á Orkneyjum s. 1. sunnudagskveld kl. 11. Mikill leki kom þegar að sltipinu og fyltist það af sjó. Sloknuðu öll Ijós á skipinu, og gátu skips- menn engin neyðarmei’ki gefið. Leið svo öll aðfaranólt* mánu- dags, að eigi varð kunnugt um strandið. Átta af skipsmönnum fórust. Fiskimenn frá Straunx- nesi bar að á mánudagsmorgun, en gátu eigi bjargað mönnun- um. Sneru þeir þegar aftur ti Straumness og gerðu viðvart um straixdið. Á Straumnesi er nýr bjöi'gunarbátur (íxxótorbátur). Brugðu menn þegar við og fóru til strandstaðarins. Tókst að bjarga sex af skipshöfninni. Hinir höfðu beðið bana af vos- búð eða skolast fyrir borð. Á meðal þeirra er fórust var eins og kunnugt er Jón Hansson skipstjóri. Lætur hann eftir sig konu og dóttur. (F. B). FMdhelgi. Algengt var í fornöld, að mettn liöfðu lielgi íxiikla á ein- stökuixi blettunx hjer á landi. Alkunn er lxelgi sú, seixi höfð var á Helgafelli og pórsnesi við Breiðafjörð. Hún stafaði frá átrúnaði fonxnxanna. Héraðs- þing voru friðhelg meðan þau störfuðu, lxvar senx voru á laxxd- inu. Mest kvað að lielgi Alþing- is á þingvöllum. Á seinni árum liefir önnur helgi orðið til, þótt lítt sé lcunn hér á landi, það er náttúrufrið- lielgi. Munurinn er sá, að helgi, sem áður livíldi yfir störfum nxanna á þingum og mannfund- unx, er nú látin ná til náttúrunn- ar á einstöku svæðunx. Blettir þeir eru undanskildir allri ann- ari rætkun en þeirri, sem nátt- úran ræktar af sjálfsdáðum. Engan gróður má skemnxa eða skerða á friðhelgu landi. par má ekki drepa eða særa nokkra vilta skepnu. Hvergi má liagga við jarðvegi, klettum eða stein- um. par má ekki grafa eftir málnxum þó að í jörðu séu. pó nxá, ef brýn nauðsyn krefur, leggja vegi, brýr yfir ár og reisa gistiliús, handa þeim, sem vilja njóta friðhelgimxar og kynnast störfunx náttúrunnar. Fi’iðhelgu svæðin eru einskonar náttúru- paradís undir vemd og varð- veislu xnanna. peir eiga að gæta þess, að enginn höggormur í’aski þar ró né friði. pangaö er safnað ýixxsum tegunduxxx af villijuitum og villidýrum, eink- unx ef þau eru sjaldgæf, til þess að varðveita þau frá að vei’ða aldauða. Húsdýrum er ekki leyfð vist fyrir innan takmörk friðhelginnar; jafnvel lxuxxdar og kettir eru þaðan útreknir. Friðlielgu svæðin eru ríkis- eign, og alt innan þeirra talv- marka. Ríkið kostar friðunina að öllu leyti, og fær tekjur a:: lienni. Einstökum mönnum eða félögum eru leigð gistihús til reksturs, en verða að sætta sig við að selja greiða eftir taxta, sem i’íkið setur, og yfir liöfuð nxá enginn selja vinnu sina, liver senx hún er, dýrara en rík- ið leyfir. petta er gert til að forð- ast okur. Enginn má bera á sér vopix eða flytja með sér veiði- áhöld uixx friðhelga landið, öðruvísi en innsiglað. Allir gestir telja það skyldu sína að koma þar fram eins og siðaðir menn. par mega engin fjárhættuspil eiga sér stað, eng'- ar auglýsingar birta þar aðrar en þær, sem snerta friðlielgiixa. Strangar reglur eru settar um unxferð nxaixixa og dvöl á frið- lxelga landinu. Háar sektir og fangelsisvist. liggja við ef út af þeim er brugðið. Sem dænxi þess, live friðhelgu löndin eru gerð þjóðleg, fá þeir einir atvinnu við þau, sem eru innfæddir ríkisborgarar. Að öðru leyti standa þau öllunx op- in. En liver senx í hlut á, verður að Ixaga sér eftir þeinx löguixi og regluxxx, sem þar gilda. Landslilutar, senx slcara frani úr að hrikalegri náttúrufegurð, en fjölskrúðugir af jurta og dýralífi, fornir helgistaðir og mannvirkjaleifar, sem eiga sér mterba sögu o. s, frv., eru gerðir að friðhelgu landi. panipg eru xiix friðlýstu svæði í Bandarikj- ununi, senx nefnast þjóðgarðar og frægir eru uixx allan heim. I eðli sínu eru þeir frábær upp- eldisstofnuix. ]?eir liafa íxxent- andi áhrif á fólkið, sem kynnist xeim og nýtur þar hinnar óspiltu náttúru. Á náttúrufriðhelgi, sem hér er lýst, erindi til vor Islendinga? Er hún þess virði að tilvinnandi sé að fórna henni lijartastað Is- Iaixds? Eðá liefur náttúrugróður liér á laudi lagt svo mikinn skerf til þroska þjóðarinnar, að vert sé að sýna honum svo mikla rækt, að friðhelga liann á ein- um einasta bletti á landinu? Og er ekki þörf fyrir þau ixxeixn- ingaráhrif, sem friðheilagt land getur haft á þjóðina i framtíð- iixni ? G. D. bjartastar vonir — bæöi um söngv- arana og kenslustarísemi Siguröar Birkis. Eg óska þess ekki af per- sónulegri velvild til þeirra, sem hult eiga aö máli, heldur vegna alls almennings, bæöi hér i bæ og þióöarinnar í heild. Aðalst. Eiríksson. hvaö síst iönaöarmenn. Þeir hafa þar allir eitthvaö aö sækja sér i hag. Z. Sðngskemtun. A annan páskadag kl. 3, halda nemendur Siguröar Birkis, söng- oKemtun 1 uamia Bíó. Söngvarar vcroa niu samtals. A söngskránni eru ísiensk iog, „Komancer“ og Aykki úr óperurn, þar á meöal du- cttar. Þaö, senx einkum vekur athygli rnanns á þessari söngskemtun, er j.do, aö þeir, sem syngja, eru nem- uidur, söngvaraefni, senx hafa xengiö nxentun sína hér heima, hjá Siguröi Birkis, söngvara; þeini nxanni, sem eftir langt og kost- gæfilegt nám hefir sett sig hér nið- ur til þess aö kenna söng. Vel er það, að maður nxeð hæfi- leikum og þekkingu Sig. Birkis ræðst i slíkt á eigin spýtur, en það niá ekki minna vera, en að við veit- unx því athygli, sem er að gerast. Að mínu áliti er hér stigið þýð- ingarnxikið spor i áttina til söng- mentunar og getur í framtíðinm haft heillarík áhrif á sönglíf þessa bæjar. Nú þurfa söngvaraefni ekki að fara í eins mikilli óvissu út i lönd, og leggja í ærinn kostnað — hér í Reykjavik ættu þeir að geta fengið nauðsynlegan undir- l.úning og vitneskjú um, hvort lengra skuli haldið. Svo hafa sagt nxér nenxendur Sig. Birkis, að vart geti samviskusamari kennara og heilráðari nemendunx sínum. Mér kæmi það ekki á óvart, þó þessi starfsenxi Birkis ætti í framtíðinni góðan þátt i að bæta snxekk al- mennings 0g mentun í þessari grein. Undanfari söngnxentunar er þekking og þjálfun. — Hin full- komnasta þekking og tamning fæða af sér hina fullkomnustu list. Það eru því tvennskonar ástæður til þess að veita söngskenxtun þess- ari athygli. Önnur er sú, að kynn- ast hæfileikum verðandi söngvara okkar og fylgjast með þroska þeirra, — hin er sú, hvort kensl- an, sem söngvaraefnin eiga kost á hér heinta, er líkleg til þess að skapa skilyrði fyrir sannri list og bættri söngmentun almennings. Það ætti að vera metnaður okk- ar, að mentun íslendinga fari fram á íslandi, að svo miklu Ieyti, sem unt er. Eg vildi óska þess, að söng- skenxtunin í Gamla Bíó á annan gtöfi sem besfcar öjg frá UestDriSleodi! Sýning Ríkarðs Jónssonar í „Baðstofu“ IÖnaðarmannafél. —u- Við höfum aldrei átt marmara til þess að vinna úr, og pergament og pappir var fyr á öldum fágæt og dýrmæt vara, sem aðeins var í eigu „dugnaðarmanna", en lista- meam — oft förumenn og flæking- ar — snertu sjaldan svo dýra dóma, nema þegar þeir fengu að vinna fyrir brauði sínu við samn- ing rita og afskrift annara. Þeir féngu að vefa úr ull, og sumir að smiða úr silfri og kop- ar, og straumar úthafsins íærðu þeinx við til að vinna úr. Þessir nxenn áttu fæstir nokkuð „útistand- andi“, en þeir skulduðu nxörgum. Þó hafa þeir arfleitt okkur að ó- metanlegum sfjársjóðum. List þeirra er þjóðinni andlegur afl- gjafi. Térskurðurinn gamli mótar list Rikarðar. Þar hefir lxamx lært að þekkja sjálían sig, — eigin smekk sinn og vilja. Þangað hefir hann sótt þann ram-íslenska anda og trumleik, sem einkennir verk hans. Eg vil minna á stólinn, sem síra Magnús Helgason fékk í vetur að gjöf frá Heniendum sínum, 0g er nú þarna sýndur. Við skulum at- huga bríkur stólsins, bakfjölina íxieð höfðaletrinu og húnana á baki og bríkum, og svo allan í heild. Þarna er íslensk fegurð og frum- leiki, sem skipar smíðisgrip þess- u.nx í, röð bestu listaverka okkar. Svipað er með hillur eins og þær, senx eru í eign Helga Valtýssonar, Jóns Ólafssonar framkvænxdar síjóra og Erlings Pálssonar, og svo nxarga fleiri tréskurðarmuni, sem eru á sýningu þessari. Þótt munirnir séxt nxjög ólíkir "innbyrðis, að efnisvali og meðferð, þá er þó auðfundinn einn og sami andi lxstamannsins bak við alla fjölbréytnina. Þarna eru einnig”til munir, seni eru í sjálfu sér frumlegir, en ekki að sanxa skapi fagir og listrænir Eru það einkum þeir eldri, því Ríkarður er ávalt að eflast og þi'oskast í list sinni. Nokkrar andlitsmyndir úr gipsi eru á sýningunni, t. d. af Guð- mundi myndskera frá Mosdal og „djáknanum fi-á Djúpavogi“. Þær eru gamalkunnar; þó ekki ennþá sem vera skyldi. Ennfrenxur er þarna allmikil syrpa af mörgum skrítnunx og á gætum smáteikningum. „Baðstofan“ sjálf, sem Iðnaðar- mannafélagið Iét gera sér 5 fyrra, til fundarhalda, er sérlega merki- leg. í þeirri snxíði á Ríkarður mörg handtök. Var þó ýmislegt að henni fundið, —- sumt sjálfsagt með réttu. En stráksleg árásargrein l garð eins aðalhvatamanns og starfanda að þessu verki, var á- íeiðanlega óþarft gjald góðrar viðleitni. Sýning þessi verður opin yfir hátíðina, og hefðu ‘allir gagn og gfaitran af txð btíntó þangöÖ, ekki FB. í apr-íl. Þing Þjóðræknisfélagsins var sett að nxorgixi þess 21. febr. i Winnipeg og lauk þvi um miðnætti i . 23. s. m. Þingstörf fóru fram á óaginn, en á kveldin voru almenn- ar skemtisamkomur. M. a. fór franx á þeim kappglíma. Annað kveldið hélt Þjóðræknisdeildin Frón hiö árlega miðsvetrarinót sitt. Síra Run. Marteinsson stjórnaði því, en ræður íluttu þar síra Ragnar Kvaran, Sig. Júl. Jóhann- esson læknir o. fl. Karlakór Brynj- ólfs Þorlákssonar skemti og enn- fremur Sigfús Halldórss ritstjóri með einsöng. Síðasta kveldið flutti síra Jónás A. Sigurðsson erindi unx þióðrækni. Síðasta þingdaginn fóru fram kosningar enxbættismanna og hlutu þessir kosningu: Síra Ragnar E. Kvaran, forseti, Jón J. Bildíell, ,’araforseti, síra Rögnvaldur Pét- ursson, skrifari, sírav Runólfur Marteinsson, varaskrifari, Árni Eggertsson, féhirðir, og O. S. Thorgeirsson, bóka- og skjala- vörður. íslendingar í Hnausabygð í Manitoba hafa nýlega komið sér upp nxyndarlegu sanxkomuhúsi. Dánarfregn. Fyrir nokkru er látin vestan hafs Mrs. Hólmfríður Gannon, fædd i Reykjavik þ. 18. nóv. 1906. Ilún var dóttir Guðfinns Einars- sonar trésmiðs frá Patreksfirði og Guðrúnar Guðmundsdóttur úr Leirársveit. Hólnxfriður fluttist vestur með móður sinni 1911. Hún giftist fyrir tæpum tveimur árum manni af norskum ættum, Mr. James Gannón. Eignuðust þau eina dóttur, Pálínu. Þ. 13. jan. þ. á. lést á gamal- nielinahælinu Betel að Gimli,Man., Alexander Davíðsson Westman, f. 10. júní 1853 í Snóksdal í Dala- sýslu. Hann hafði flutst til Ame- ríku 1883, en fluttist eigi til Canada fyrr en 1903. Alexander var ókvæntur maður og banxlaus. Þ. 20. febr. andaðist í Regina, Sask., Can. Margaret Jackson, gift C. E. Jackson bónda. Var heimili þeirra skamt frá Regina. Lést Mrs. Jackson frá tveimur ungum börn- um. Hún varð 32 ára. gömul. Hún var dóttir Jóns Anderson og konu hans, en þau eru búsett í Regina. I'aðir hennar var bróður- og fóst- ursonur Jóns A. Hjaltalín, skóla- stjóra, en móðir hennar var dóttir Bergþórs Jónssonar, en Bergþór var bróðir Janusar prests Jónsson- ar- (Lögb.). Hitt og þetta. —0— Bændaheimsóknir. Bændur frá ýmsum nýlend- unx Bretaveldis hefja þriggja mána'ða kynnisför um Bret- landseyjar þ. 6. júní. Næsta ár er ráðgerð kynnisför frá Bret- IarrdSVýfum ög ýmsúnx bríesk-

x

Vísir

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Vísir
https://timarit.is/publication/54

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.