Vísir - 15.04.1928, Síða 2
VISIR
Noregssaltpétutfinn
■iv kominn og verður afhentur á hafnarbakkanum á mánudag
fjg þriðjudag.
Þýskup kalksaltpétnp
Verður afhentur á hafnarbalckanum i dag (laugardag) og á
mánudaginn.
Superfosfat og kalí einnig lil hér á staðnum.
Fyi*ipligg|andi:
A. Obenhaupt'
Símskeyti
Khöfn 14. apríl. FB.
Flogið vestur yfir Atlantshaf.
Frá Nevv íYork er símaö : Flug-
vélin Bremen neyddist til þess aS
lenda í nótt á Greenlyeyjunni í
Canada, nálægt Quelæc. Benzín-
foröinn var þrotinn. ÞjóSverjarn-
ir Koehl og Huenefeldt og írlend-
ingurinn FitzMaurice hafa þannig
fyrstir manna flogiö yfir noröur-
hluta Atlantshafs frá austri til
vesturs.
Frá ítalíu.
Frá Rómaborg er símaö: Tvö
húndruS menn hafa verið hand-
teknir út af banatilræðinu viö
ítalíukonung. Flestir þessara
manna eru stjórnleysingjar. —
Agenzia Stefani ber til baka þá
fregn, að gerð hafi veriö tilraun
til þess aö sprengja í loft upp lest
J)á, sem Mussolini var i.
F jár málasamtö k.
Frá London er símaö: Voldugt
J.reskt-amerískt fjármálafélag hef-
ir veriS myndað undir forystu Al-
freds Mond. Er sagt, aö félagið
ráíSi yfir hálfum miljarð sterlings-
punda. Tilgangur þess er að
styrkja fjárhagslega iönaöarfyrir-
tæki í Ameríku og Englandi og ef
til viil nokkrum öörum Evrópu-
löndum en Englandi.
Utan af landi.
—0—
Seyöisfirði 14. apríl. FB...
Niðurjöfnun úsvara nýlokið,
upphæð 40 þúsund og 680 krónur.
Gjaidendur 379. Firnrn þeir hæstu
greiða samtals 10 þúsund og 300
krónur. Hæsta útsvar 4000 kr.
Mjög tregur afli á Hornafirði
og Djúpavogi. Er búist við bátum
þaðan í næstu viku aftur. Rey.t-
ingsafli í norðanverstöövunum.
Sýslufundur Norðúr-Múlasýslu
hefst í dag.
Öndvegistíö.
Smápistlar
frá Noregi.
Eftir IndriðaEinarsson.
Sendiherra án skipunarbréfs.
pað er sendiherra íslands í
Noregi sem eg á við. Hann 'tók
á rrióti okkur i Osló um kveld-
ið og hafði tilbúin lierbergi
handa okkur á „Hotel Regina“
og hafði útvegað herbergi handa
Láru dóttur minni á sama stað.
Hann Iiafði undirbúið, að við
feðginin gætum setið saman í
leiklnisinu, cn ]>að var á móti
fyrirætlun liátíðanefndarinnar,
sem vildi að boðsgestirnir allir
væru í fyrstu röðum í leikhús-
inu, en 96 manns hafði verið
boðið. Villij. Finsen fylgdi okk-
ur i gistihúsið og þar fengum
við okluir kaffi saman. Hann
sagði okkur að sér þætti ákaf-
lega vænt um að sjá „livíta
menn“. Hann er annars undir
sömu örlögin seldur og aðrir
Islendingar, sem erlendis eru
búsettir: hann langar altáf
Iieim. Heimþráin er þeirra stöð-
uga mein, þ<) að þeim líði vel
að öðru leyti. Hann liefir verið
einskönar fulltrúi landsins í
Noregi árum saman, og kynt
ísland og Islendinga norskum
blaðlesendum. Fyrsta árið mun
liann hafa skrifað um 20000 lín-
ur um ísland og íslensk mál-
efni, og aldrei fengið neina þökk
eða viðurkenningu fyrir það að
beiman. það er lil bær einhvers-
staðar í Arnessýslu, sem heitir
Drumboddsstaðir. Finst mér
óviðkunnanlegt hversu margir
af landsmönnum virðast vera
ættaðir þaðan.
pessi sendiherra okkar, — án
skipunarbréfs -— er eins og allir
vita og nafnið bendir til, kom-
inn aí einni af Iandsins bestu
ættum. Hann stofnaði „Morgun-
blaðið“, annað dagblaðið, sem
stofnað var til í Reykjavík, og
var fyrsti ritstjóri þess. Fyrir
utan það, að sinna allskonar
beiðnum frá íslandi, og sumum
alleinkennilegum, er hann rit-
stjóri við eitt af stærstu blöðun-
um í Osló, og hefir báðar liend-
ur fullar af daglegum verkefn-
um, sem verða að gerast „fljótt,
í snatri og' undir eins.“
Við heimsóttum liann þrjú og
'drukkum hjá honum kaffi. Frú
Lára Finsen er hin ástúðlegasta
húsmóðir, en skortir nú svo
beilsu, að hún verður að fara
undir læknishnífinn. Við dyrn-
ar rálvum við okkur á litla
stúlku, sem Iivorki vildi segja
okkur til nafns síns eða aldurs.
Inni fengum við þá skýringu,
að þetta væri yngsta barnið á
heimilinu, og frú Finsen sagði
um litlu stúlkuna eittlivað, sem
þýddi svona hér um bil: „hún
er engillinn minn og púkinn
minn.“
Osló.
vVísindamennimir hafa verið
að gera grein fjTÍr nafni bæjar-
ins, og að jeg hygg komist að
þeirri niðurstöðu, að bæjarnafn-
ið væri eiginlega „lóin“ (lilað-
an) við „ósinn“. Lítil á rennur
um gamla bæinn sem heitir
„Loen“, og þar við ósinn mun
hlaðan hafa staðið.
Osló var bær með 8000 íhú-
um 1801. Árið 1828 hafði bær-
inn sömu ibúatölu sem Reykja-
vík hefir nú. Norðmenn búast
við, að bærinn muni vaxa stór-
lega i náinni framtíð, og mér
þykir Hklegt, að norskir bæir
vaxi mikið nú, þegar fólksút-
flutningamir frá Noregi eru
stöðváðir. það er alveg eins og
á íslandi. I Osló eru margar
miklar byggingar, sem prýða
liæinn og gera Iiann virðulegan
útlits. þeir Iiafa liaft tímann
fyrir sér, Norðmennirnir, frá
því 1811, að lagfæra ýmislegt
lieima hjá sér. Islendingar liafa
ekki Iiaft tima lil þess nemá
síðan 1875. Konungshöllin i
Osló var bygð frá 1828—1842.
Frá henni liggur breið gata nið-
ur að stórþingsbyggingunni. Sé
gengið frá höllinni, er háskóla-
hyggingin á vinstri höndina, og
þjóðleikhúsið á liægri. Galan er
kend við Karl Johan (Reriia-
dotte). Rrynjólfur Rergslien
gerði riddaralíkneski af Karli
Jóhanni um 1870, og stendur
það á torgi við götuna. Altítt er
í Osló, að sjá bratta fjallshlíð
fyrir götuendanuni. Rað minn-
ir á Edinhurgh og Reylcjavík.
Nú eru 250,000 niaims í Osló,
en um 100,000 í Bergen. .
(Frh.)
Næsta jarðamat.
—o—
L’ar sem nú fer aö líöa aö næsta
jaröamati, þá hefir mér dottiö í
hug að henda á nokkra galla á
Jarðamatsbókinni og slæmt fyrir-
komulag, eöa gruudvöll þann, sem
matiö er bygt á.
Fg'var einn af þeim mönnum
sem unnu aö síðasta jarðamati, hér
í Gullbringusýslu. Viö matið, og
þó sérstaklega síðan hefi eg rekið
mig á hvaö landverð jaröanna er
oáreiöanlegt og í slæmu hlutfalli.
Eg býst viö, að mér sé óhætt að
fullyrða, aö svo sé á öllu landinu.
Iif borið er saman landverð jarða
i sama lireppi, þá eru strax auð-
sjáanlegar skekkjur, hvað þá ef
lengra er á milli. Þetta er eðlilegt,
;í
Síldarnætur
Þeir sem háfa í hyagju að panta síldarnætur frá
Johan Hansens Sönner A.s. Bergen,
ætta að tala við okKur ná. þegar, því að öðrnm kosti
verður ekki hægt að afgreiða þær nóga tímanlega fyrir síld-
veiðar sökum þess hversu verksmiðjan hefir mikið að gera.
Þórður Sveinsson & Co.
x«aooí5ono;soö»c»oooí>ao«oooí!!0ooooocoooooooíxí0íxsoooooooí»
þar sem matsmennimir hafa ekki
á neinum föstum grundvelli að
hyggja. Nú eru liðirnir í Jarða-
matsbókinni aðeins 3: landverð,
húsaverð og umbætur. Undir sið-
asta liðinn geta heyrt margar um-
bætur á jörðinni, ]>ó sérstaklega
sé ef til vill átt við jarðabætur,
en jarðabætur finst mér aö í hvert
sinn sem mat fer fram, eigi að
leggjast við landverðið. Eg vil því
hafa liðina fleiri; t. d. húsaverð,
landverð, rafmagns- og vatnsleiðsl-
ur, girðingar og önnur hlúnnindi,
og ef þau eru sérstaklega mikils
virði, þá mætti-skýra þau í næstu
linu við jarðarnafnið. Jarðamatið
fór fram áður en tún og garðar
voru mældir, sem að sjálfsögðu
hefði átt að verða á undan. Það,
sem matsmennirnir höfðu aðallega
að styðjast við, voru skýrslur þær,
sem bændur gáfu sjálfdr, eftir því
skýrsluformi, sem þeir fengu, en
þær voru víða illa gerðar og sum-
staðar ekki <til, Það, sem þvi aðal-
lega var stuðst við, var hið eldra
jarðamat. Það var svo hækkað víð-
ast hvar. Þeir, sem vildu hafa
hærri virðingu, lýstu öllum gögn-
um og gæðum í frekasta lagi, en
liinir, sem ekki kærðu sig um hátt
mat, drógu úr gæðum jarðanna.
Svo var nokkuð farið eftir áhöfn
og afrakstri búanna á úndanförn-
um árum, en þar fer auðvitað eftir
dugnaði og framtaki hvers eins, en
ekki eftir því, hvað jörðin getur
gefið af sér.
Fg býst við að mönnum þyki
gaman að vita, hvaða jörð er hæst
metin að landverði á Jæssu landi.
Jörðin er Þorlákshöfn í ölfus-
hreppi. Hún er 1180 hndr., eða
sem næst ýj móts við allar jarð-
irnar i hreppnum, 70 að tölu, og
eru þar þó margar ágætar jarðir.
Þarna sést eitt dæmið um mistök-
in, þótt þau séu ef til vill hvergi
eins áberandi.
Eg álít, að eigi sé hægt, svo vel
sé, að meta landverö jarðanna, svo
að hlutföllin verði nokkuð lík milli
þeirra, néma því aðeins að löndin
séu mæld upp og svo t. d. tekinn
Yi hektar af túni 0g görðtim, 2
hektarar af engjum, 5 hektarar af
vel ræktanlegu landi og 10 hektar-
ar af heitilandi í hvert hundraö.
IT.ðlilega þarf á landflæmis jörð-
um að takmárka við það land, sem
jörðin getur hagnýtt sér, og það
sem þá er umfram teljast afrétt
með 15—30 hekara í hundrað, eft-
ir því hvað landið telst arðberandi.
Það verður máske talið nokkuð
erfitt og kostnaðarsamt að mæla
upp' land allra jarða, en þar sem
til eru mælingar af túnum og görð-
um, má að líkindum fara eftir
]>eim. Svo er herforingjaráðskort-
ið, sem að miklu leyti má styðjast
0
co
Sími 249 (2 línur). Rvík-
Okkar viðurkendu
NIÐURSUÐUVÖRUR:
Kjöt .... í 1 kg. og kg. ds.
Kæfa ... - 1---y2------
Fiskbollur-1-----------
Lax............ -------
fást í flestum verslunum.
Kaupið þessar í s 1 e n s k u
vörur, með því gætið þér
eigin og alþjóðar hagsmuna.
viö, ef glöggir menn eru látnir
setja inn á þau landamerki jarð-
anna. Þar sem víðast hvar eru til
búnaðarfélög í hreppunum, þá
mætti. fela þeim útmælingu land-
anna og skýrslugerðina, annars
hreppsnefnd, en ekki bændum, því
að með því yrðu réttari og gleggri
skýrslur gerðar.
Eg vil leyfa mér að skora á hátt-
virt Alþingi að láta athuga, hvort
eigi sýnist þörf á, að lagður sé
fastari og gleggri grundvöllur fyr-
ir næsta jarðamati. Það virðist lika
að þessi fyrsta bændastjórn larrds-
ins ætti að liafa hug á þvi, að feng-
ið yrði rétt verðgildi allra jarða
á landinu, því hvergi í heiminum
mun landverð jarða vera rnetið eft-
ir ágiskun, nerna hér á landi.
Setbergi, 3. april 1928.
Jóh. J. Reykdal.
Stytting vinnutíina.
Jolm J. Rascob, forseti fjárhags-
ráðs „The Ceneral Motors Corpo-
ration" spáir því, að í framtíðinni
þurfi amerískt verksmiðjufólk
ekki að vinna nema fimm daga á
viku hverri; að hver einasti verka-
maður fái tvo heila hvíldardaga á
viku hverri. Henry Ford, bifreiða-
kóngurinn, kvað vera sömu skoð-
unar. Ýmsir verkamannaleiðtogar
vestra hafa lengi haft „fimrn vinnu-
daga viku“ á stefnuskrá sinni, en
nú benda blöðin á, hve mikil áhrif
það muni hafa til þess að hrinda
málinu áleiðis, að maður eins og
Rascob hefir látið í ljós þessa
skoðun, Því hann er aðalfjármáta-