Vísir - 18.07.1928, Blaðsíða 2

VlSIR
Höfum tils
Umbúðapappfr í ströngum 20, 40 og 57 cm.
Umbúðapoka, ýmsar stærðlr,
Smjörpappfr í 20 cm. strúngum.
Nýkomiö:
Burma Hrísgrjón
ítölsk do.
A. Obenliaupt'
Símskeyti
—o—
Khöfn 17. júlí. FB.
Svíar ætla að hefja rannsókn
út af láti Malmgrens.
Frá Stokkhólmi er símað:
Statsminister Ekman liefir til-
kynt, að sænska stjórnin liafi
í liuga að gera ráðstafanir til
þess að stofna til opinberrar
rannsóknar út af dauða Malm-
grens. Búast hlöðin við því, að
stjórnin í Svíþjóð ætli að semja
við stjórnina i Noregi um
málið.
Krassin bjargar Sjuknovsld.
Frá Moskvu er símað: Krass-
in hefir bjargað rússneska
flugmanninum Sjuknovski og
félögum Jians. Ætlar ísbrjót-
urinn nú til Advent Bay, til
þess að byrgja sig upp að kol-
um, en fer að þvi búnu að leita
að loftskipsflokknum og A-
mundsen.
Frakkar og tillögur Kelloggs.
Frá Paris er simað: Stjórn-
in í Frakklandi iiefir sent
Bandaríkjastjórninni svar við-
víkjandi ófriðarbannstillögum
Kelloggs. Felst Frakklands-
stjórn á tillögurnar.
Járnbrautarslys í Þýskalandi.
Frá Berlín er símað: Tvær
járnbrautarlestir hafa rekist á
utan við Múnchen. Tíu menn
biðu bana, en þrettán meidd-
ust.
Utan af landi.
Akureyri 17. júli. FB.
f gærkveldi höfðu eftirtöld
skip lagt upp í Krossanesi síld-
arafla sinn, sem hér segir,
reiknað i málum: Sjöstjarnan
1391, Rán 1450, Helgi magri
1351, Kristján 1084, Björninn
890, Hjalteyrin 957, Noreg 857,
Ifelga 811, Sandv. 572, Bláhval-
ur 530, Pétursey 513, Grótta
529, Hvítingur 458, Pajiey 366,
Flóra 420, Reginn 314, Perev
321, Ólafur Bjarnason 307, Liv
233, Rifsnes 514 (314?), Faxi
368, Valur 204, Gestur 199, Bris
124, Vonin 135, Stella 113,
Hröyn 116, Kolbeinn ungi 101.
Grasspretta batnað síðustu
vikuna. Sláttur alment byrjað-
ur. Brakandi þurkur í dag.
Heimsdkn
í sænska trjáviðarveilksmiðju.
(Fréttabréf til Vísis).
—o----
(NiÖurl.)
Hér hljóta að koma feiknin öll
af sagi og úrgangi. Hvað er gert
við það alt?
Ekman bendir okkur á aðra verk-
smiðju, sem stendur hinum megin
við vikina. í nokkur hundruð metra
fjarlægð. Hún er eign sama félags.
— Hér fer ekkert til ónýtis. Margir
kláfar ganga eftir loftbraut milli
verksmiðjanna. I þeim er úrgangur-
inn fluttur úr sögunarsmiðjunni yf-
ir í hina, ]>ar sem hann er notaður
til eldsneytis.
Stórir reykháfar eru á þessari
verksmiðju, (sá hæsti rúinir íoo
metrar), og þaðan leggur heldur ó-
þekkan þef. Þar er búinn til pappir
og spiritus úr trjáviðinum, sulfit
og sulfat og fleiri efni, sem eg kann
ekki skil á.
Við brugðum okkur snöggvast
yfir víkina og iiin i pappírsverk-
smiðjuna. A leiðinni sagði Ekman,
að þarna væri stærsta spíritus-verk-
smiðja í Svíaríki.
Á bryggjunni gætir Ekman ]>ess
vandlega, að enginn sé að reykja.
Ef einhver verkamannanna kveikir
sér í vindlingi i verksmiðjunni, er
hann umsvifalaust rekinn. —
Þarna var okkur sýnt í stórum
dráttum, hvernig sænsk furutré
breytast i pappaspjöld og pappír.
Sérstök áhersla er lögð á að búa
til svoneínt ,,cellulosa“, sem aðal-
lega er flutt út til Vesturheims. Þar
er það notað í bláðapappír, ásamt
fleiri efnum. Er mjög sókst eftir
sænsku cellulosa. Pappírinn úr þvi
verður sterkari en úr hinu amer-
íska. og þarf sterkan pappír til að
standast blaðapressurnar í amerísku
stórborgunum.
Til þess að vera satnkepnisfærir,
segir Hkman, verðurn við hér á
.Norðurlöndum altaf að gera okkur
far tim að hafa bestu vörti á boð-
stólum. Það er ekki til neins annað
en að fylgjast með öllum nýjttng-
um og hafa altaf bestu áhöld. —
I sttmar á að kosta 2 miljónttm
króna til breytinga og nýbygginga
við þessar verksmiðjur. Þar ertt io
háskólalærðir verkfræðingar starf-
andi, og sægttr annara verkfróðra
manna.
Við fáttrn og að vita, að þessi
verksmiðja standi sérstaklega vel
að vigi að því leyti, að hún eigi
bestu skógana i allri Svíþjóð; —
en sænskur viður þykir bera af öll-
um öðrum, sent kunnugt er. Ein-
hver okkar spyr, hvort ekki sé
hætta á því, að skógarnir gangi
bráðlega til þurðar. — Núna kaup-
um við þann við, er til næst, svar-
ar Ekman, en eftir svona 20 ár get-
unt við altaf fengið nóg handa
verksmiðjunum úr okkar eigin
skógunt, með svipaðri framleiðslu.
— Sjálfur er Ekman tt]iphaflega
skógfræðingur, og er í þeirra hópi
sem best þekkja til sænskra skóga
og skógræktar.
Kj'ór verkámanna.
Hálft fimta þúsund verkamanna
hefir atvinnu hjá íélagi því, er á
verksmiðjurnar. 3000 vinna að
skógarhöggi og að því að fleyta
trjánum til sjávar. Um 1500 vinna
við verksmiðjurnar.
Mér er forvitni á að vita ttnt kjör
þessara tnanna og spyr framkvæmd-
arstjórann.
Kattpið er venjulega nálægt 3000
kr. (== 3600 ísl. kr.) á ári, og
er nálega alt unnið í ákvæðisvinnu.
Með þvi nióti er rniklu nteira af-
kastað. Vinnutíminn er 8 sturidir á
dag, eins og sænsk lög mæla fyrir.
Eg hafði tekið eftir tvílyftum,
rauðuni timburhúsum, allstórum,
sent bygð voru nokkur satnan í fer-
hyrningum, skamt frá sögunarverk-
smiðjunni, — og spyr, hvort það
sétt verkamannabústaðirnir.
Já, ]>að eru verkamannabústaðir,
sem félagið sjálft á, og bygði fyrst,
er það fékk sér bækistöð á þessutn
stað. Hver fjölskylda hefir eitt stórt
herbergi, annað minna og eldhús.
Nýlega hefir félagið bygt 100 ibú'S-
arhús, hvert fyrir eina fjölskyldu.
Einnig geta verkamenn búið i sin-
um eigin húsum, ef þeir kjósa það
heldur. Það er og algengt, að þeir
geri það. Þá lánar verksmiðjufé-
lagið þéim peninga til að kaupa
gruíin og koma húsinu undir þak.
En ]>á er hægt að fá lán að opin-
berri tilhlutan, með mjög góðum
kjörutn. ■— Við fáum enga vexti
af þesstt fé, segir Ekman, en það
borgar sig samt að lána ])eim það.
Þeir ertt svo miklu ánægðari nteð
lífið og ])ar með duglegri. Og enn
höfttm við ekki tnist einn eyri, sem
við höfum lánað verkamönnum í
þessu skyni. Húsin, sem verkamenn
byggja sér sjálfir, verða sjaldnast
eins falleg og ]>ægileg eins og hin,
en það er eins og þeim þyki vænna
um þau og betra að búa í þeitn,
þegar þeir hafa sjálfir komið þeim
ttpp.
Bókasafn hefir verksmiðjan
handa stárfsmönnum sínum, og eru
3—400 bækur lánaðar út ttm hverja
helgi.
Einnig hefir verksmiðjan verslun
með nauðsynjavörttr handa verka-
niönnum. Þeim, sem það vilja, er
frjálst að versla annarsstaðar. En
]iað gerir næstum enginn, því að
þarna fá þeir vörnrnat; með sama
SWASTIKA
SFECIALS.
Stórar cigarettur eru orðnar á eftir tímanum.
Smekkur manna fer nú jafnan meira og mexra i
þá átt að liafa cigaretturnar minni. „Swaslika
Specials" er sú stærð af cigarettum senx nú ryður
sér til rúms í heiminum.
24 stykki - 1 kp*
Þér kastið frá yður minna af þessum eigarettum
en nokkrum öðrum. Þér reykið jafnmargar „Speci-
als“ eins og þér reykið af öðrum stærri cigarett-
um, en hver pakki endist lengur. — Og gæðin
standa ekki öðrum að baki.
Fást hvarvetna.
K. F. U. M.
Ylfingap.
FariS verður í skálann næsta
laugardag. Talið við foringjaykkar.
—o—
Engin vinna innfrá annað
kveld.
verði, og urn hver jól er ágóðanum
af rekstrinum skift upp á milli
þeirra, eftir því, hve mikið hver
hefir verslað. Síðasta ár nam hann
8%, svo að sá, sem t. d. hafði versl-
að fyrir 1500 kr., fékk 120 kr. til
jólanna.
Hvernig er með gamla starfs-
menn, sem hættir eru að vinna?
Fá þeir nokkur eftirlaun?
Eftirlaunasjóðurinn er alveg sér-
stakt fyrirtæki, óháð verksmiðj-
unni, og er eign verkamanna sjálfra.
Með vissum, lágum greiðslum, ár-
lega eða mánaðarlega, geta menn
trygt sér ellistyrk, eða ekkjunni
eftirlaun, ef þeirra missir sjálfra
við. Þessi sjóður er nú orðinn
nokkrar miljónir. Verkamenn hætta
venjulega að vinna og setjast í helg-
an stein 60—65 ára gamlir. Félagið
á tvær byggingar, þar sem þessir
gömlu starfsmenn geta fengið að
búa. Ekkjur þeirra fá að búa þar
áfram, þótt mennirnir deyi.
Yfir borðum um kveldið fékk
Ekman vitanlega hlýjar þakkir fyr-
ir móttökurnar, fyrir að hafa sýnt
okkur og skýrt fyrir okkur sænsk-
an iðnað. — I svari sínu sagði hann
m. a.: „Það eru ekki peningarnir,
sem ertt æðsta márkmið þessa at-
vinnureksturs, heldur hitt, hvað
hann getur gert þjóðarheildinni til
gagns. Hún verður að mala gullið
til þess að hægt sé að halda uppi
andlegu lífi og vísindum. En þau
gjalda íyrir sig aftur með þeim
hagnýta stuðningi, er þau veita í
lífinu." —
P.
Að gera blakkar
tennur hvítar
og ná húð af tönnum að sér-
fræðinga ráði.
BLAKKAR tennur má gera furðanlega
ljósar, oft meira að segja mjallahvítar.
Til er ný aðferð til að hirða tennur og
tannhoid. Aðferð, sem nær burtu þeirri
dökku húð, sem liggur á tönnum yðar.
Rennið tungunni um tennurnar og þér
finnið þá þessa húð. Hún loðir við tenn-
urnar, sezt í sprungur og festist. Hún gerir
tannhold yðar varnarlaust við sóttkveikju-
ásóknum, tennur yðar varnarlausar við
sýkingu.
Nú hafa nýjustu vísindi fullkomnað öflugt
rneðal gegn húðinni. Það heitir Pepsodent.
Það gerir húðina stökka og nær henni
síðan af. Það styrkir tannholdið og verndar;
fegrar tennurnar fljótt og á réttan hátt.
Reynið Pepsodent. Sendið miðann í dag
og þér fáið ókeypis sýnishorn til 10 daga.
2394 A
0*22? 1
A. H. RIISE, Bredgade 25 E
Kaupmannahöfn K.
Sendið Pepsodent-sýnishorn til 10 daga til
Nafn....................... ..........
Heimili................... ..........
Aðeins ein túpa handa fjolskyldu. IC.20.
B-liðiö og Skotarnir
Skotar vinna með 5 : 0.
—o—
Úrslitakappíeikirnir viö Skot-
ana hyrja óefnilega. Kappleik-
urinn í gærkveldi var daufasti
kappleikurinn seni af er, hing-
að til. Skotar áttu allan leikinn,
nema stutta stund í fyrri liálf-
leik, og samleikur B-liðsins fór
allur í liandaskolum. Einstaka
maður stóð sig vel i vörninni,
en öll upphlaup fóru út um
þúfur. Samleikurinn á milli
hægri og vinstri framlierja var
ekki tii.
B-liðið kepti í nýjum bún-
ingi ,sem ætlaður er Iþróttafé-
lagi stúdenta og væntanlegu
knattspyrnufélagi þeirra.
Dómari var Axel Andrésson.
1. hálfleikur, 2:0.
Skotar eiga á móti stinnri