Vísir - 26.08.1928, Blaðsíða 2

VISIH
)) INIhtmhm <s Olsem f
Nýkomið:
Blandað marmelaði,
Flópsykur,
Svínafeiti,
Hveiti,
Rúgmjöl,
Hálfsigtimjöl.
u
Hveiti
ýmsap tegundir.
Haframj el
(Flaked Oats).
Fyx*iFliggjandi«
ÞÖRÐUR SVEINSSON & 00

Síldarleit Snlunnar
og nytsemi flugvéla lil land-
helgisgæslu og síldarrannsókna.
Eins og mönnum cr í fersku
minni, var „Súlan“ við land-
helgisvarnir og síldarleit fyrir
Norðurlandi dagana lö.—18. þ.
m. Var flogið héðan að morgni
hins 13. ágúst, og voru í förinni
dr. Alexander Jóhannesson,
Walter flugstjóri, Gunnar
Backmann símritari, vélámenn
og flugmaður. Stjórnuðu þeir
dr. Alexander og hr. Walter til-
raununum í samráði við Geir
skipstjóra Sigurðsson og Frið-
rik Ólafsson skipstjóra á „Þór“
Hefir atvinnumálaráðuneyt-
inu nýlega horist skýrsla frá dr.
Alexander um rannsóknirnar
og árangur þeirra, og er það,
sem hér verður sagt, bygt á
þeirri skýrslu.
Loftskeytatæki voru sett i
„Súluna“ áður ea farið væri á
stað. Voru þau að vísu ekki
kraftmikil, cn nægðu þó til að
senda skeyti til skipa, sem voru
mjög nærri. — Störfum var
svo háttað, að flogið var eina
eða tvær ferðir á degi hverjum,
og að þeim loknum voru til-
kynningar um ferðirnar og á-
rangur J)eirra festar upp á
Siglufirði og Akureyri. Voru
þær einnig símaðar hingað,
og útvarpaði loftskeytastöðin
þeim á liverju kveldi kl. 7.45.
Þá voru og haldnir fundir á
kveldin á Siglufirði, með starfs-
mönnum Flugfélagsins, Geir
Sigurðssvni, yfirmönnum af
„Þór“ og nokkrum mönnum
öðrum. Var þar ráðgast um,
hversu liepj)ilegast væri að
haga ferðúm daginn eftir.
Flaug „Súlan“ víða um fyr-
ir Norðurlandi og bæði austur
og vestur með landinu, svo sem
kunnugt er af tilkynningum
Flugfélagsins. Hafa þær birst
hér í blaðinu, og er þvi óþarft
að rekja ferilinn að nýju. Þeir
tóku þátt í' flugférðumuny
auk vélanianna' og flugmanns:
Geir SígurðssonyLoftur Bjarna-
son skipstjóri, skipstjórinn á
„Þór“ og báðir stýrimenir, Wal-
ter flugstjóri og dr. Alexander
Jóhannesson. Ennfremur var
Bachmann símritari oft með í
ferðum.
Það var þegar i upphafi á-
kveðið, að auk sildarleitarínn-
ar skvldi „Súlan“ hjálpa til við
landhelgisgæslu nvrðra. Sá hún
að vísu aldrei erlent skip í
landhelgi, en J)ar með er ekki
sagt, að hún liafi ekki komið
að neinu gagni i })eim efnum,
því að sennilegt er, að Norð-
menn Iiafi farið varlegar, J)ar
sem þeir vissu, að Jieir gætu
átl réttvísina „yfir höfði sér“
á hverri stundu. „Annars liafði
„Súlan“ í flestum férðummr ak-
keri og dufl með sér,“ segir í
skýrslunni, „lil Jiess að varpa
niður, ef erlend skip sæist í
landlielgi, og var J)á áformað
að setjasl, fara yfir í ndtabát-
ana og neyða viðkomandi skip
til að fara inn i höfn og sæta
sektum fyrir landhelgisbrot ..
Flugvél, sem væri útbúin
nýtísku senditækjúm, ætti að
vera auðvelt að ná sambandi
við varðskip livar sem væri á
Norðurlandi, og ef slík sam-
vinna væri hafin með réttum
útbúnaði, má telja fullvíst, að
ekkerl skip myndi nokkrusinni
þora að fara inn fyrir línuna,
meðan sildveíðitíminn stæði
yfir.
Veður var mjög hagstætt til
rannsóknar á sildargöngum,
meðan flugvélin var nyrðra,
venjulega sólskin og' blíða. Hef-
ir það verið álit kunnugra
manna, að síld vaði uppi tvisv-
ar á dag, um þetta leyti sum-
ars, fram undir kl. 10—11 á
morgnana og eftir kl. 4 á dag-
inn. Staðfestu athuganir „Súl-
unnar“ þetta álit, eftir því sem
Jiær hrukku til. Sáu Jieir félag-
ar síld aldrei vaða uppi um
miðjan daginn, en niðri í sjón-
um sáust torfurnar þó all-
grcinilega, eins og dökkir blett-
ir, venjulega nokkuð Iiring-
mvndaðir. Vírtísf betra að sjá
síld úr nokkurrí hæð, 1-2 J)ús.
feta, heldur en ef flogið var
nærri sjávarflefí, enda fæst
betra jdirlít hátt uppí.
Vitanlega var ekkí hægt að
seg'ja alveg nákvæmlega um })á
sfaði, þar sem síldartorfur
voru, í tilkynningum Jieim, er
sendar voru frá flugvélinní eða
Flugfélagínu. Þó sýndist Jiað
ekki koma að neinni sök. „Höf-
um víð fvrir satt,“ segir í
skýrslunní, „að allmörg skip
fylgd'u bendíngum „Súlunnar“
og fluftu síg á J)á staði, er við
bentum fil, og veíddu vel. Örð-
ugleikum var nokkrum bundið
að vísa einsfökum skipum á
sildarstaði, en Jiá Iéfum við
smiða allmörg tréliylkí, er voru
hol innan, J)ar sem skevti var
stungið iim í, og var siðan tappi
settur í oj)ið og rauð dulabund-
in við. Blakti dulan Jiá um leið
og skeytið datt niður, og var
best að liendá Jieiin niður 20—
30 metrum áður en flugvélin
nálgaðist skipið, er skeytfð átti
að fá. Dátt J)að J)á niður rétt
hjá skipshlið, og sáum við
venjulegást, að skiþsmenn
náðu Jiessum skeytum og fóru
af stað í áttina til sildarstað-
arins.“
Skýrsla dr. Alexandérs end-
ar á nokkrum orðunr um fram-
tíðarhorfur og fýrirkomulag
þessara mála. Hyggur liann, að
nóg muni að liafa eitt varðskip
til landhelgisgæslú nyrðra um
síldveiðitímann, ef Jiað hefði
flugvél til aðstoðar. Auðvitað
þvrfti'vélin að'liafá loftskeyta-
tæki, bæði til að sendá og táka
á mótí skeytum.
U'm sildarleit úr löftimi segir
svo, að hún ættí'að vera tvenns-
konar:
„1) Flugvélin flýgur daglega,
eða eins oft og Jyörí" gerist, yfir
alt' síldársvæðið og sendir frá'
sér ahnennar skýrslur um síld1
argö'ngur, er sé útvarpað til
allra íslenskra ski'pa. Þyrfti
Jyessar tilkynniiigar Jyví að vera
á duhnálí; en ramrar mún veif-
ast erfilt að sjá uin, að erlend
skip komisf ekkl að innilktldi
þeirra. Þó'. er sú bót i má'll, að
síTdíh ' hel’dur sér oft ihnan
landheTgi. Forsfjóri sildarrann-
sóknanna ætti að merfcja á
hverjum degi á landabréf all-
ar sildartorfur, er sjást, og
verður J)á unt fyrir hann að
fylgjast nákvæmlega með öli-
um sildargöngum, og eftir
nokkurra ára starfsserni verður
vitað um, hvernig sildin hagar
sér á göiigu sinni. Þessar al-
inennu skýrslur munu leiða til
Jyess, að íslensk skip Jiurfi ekki
að eyða mörgurn dögum i á-
rangurslausa leit að síld, og
verður sá sparnaður ekki töl-
um talinn.
2) Þegar vitað er nákværn-
lega um, hvar síldin heldur sig,
getur flugvél dag eftir dag flog-
ið yfir takmarkað svæði, t. d.
Húnaflóa eingöngu, og vísað
skipum á síldartorfur, með því
að varpa niður skeytum, lækka
flugxð, þar sem síldartorfur eru
o. s. frv. Ætti flugvélin J)á að
brevta um dvalarstað, vera t.
d. á BTönduösi þegar síl'd er á
HúnafTóa, á Hofsösi, þegar liún
er á SkagafíTði, o. s. frv._“'
„Við hyggjum,“' segir enn-
fremur, „að hentug til síldar-
rannsókira sé flugvéT með T90
—200 knr. hraða á klst.; eru
slíkar flugvérar til, öllu minni
en „SúTan“, og Iiafa opin sætí
fvrir 2—3 nrenn (að flugmanni
meðtöTdúm). í flugvél, sem
bæði æfti' að gæta íandlielgihn-
ar og rannsaka síTdargöngur,
Jyyrfti að vera fvei'r menn, er
kynni sextántmælingar, svo að
unt'væri' að draga sökudölgana
fyrir lög og döm; færi' vel á
})ví, að annar Jyessara manna
væri símritari um leið. -— Is-
lenskir tlugmenn verða vitan-
lega að annasf þessi' störf, Jieg-
ar fram- í sækir; á meðth eng-
ihn islenskur ITugmaður er til,
mun ráðlegast að Iéigja flugvél'
tiT Jiessara starfa.“'
Frá Mr-lsWii.
—o—
I ágúst'. F) Bl
Mánnslát.
}?.. 2. júlí þ. á. lést T Dakota
Gunnar Guðmundsson, f. 1854.
Hán-n var ættaður úr Skagaj-
fi'rði', sonur Guðmundar bóndá á
Ingveldarstöðum, Gunnarsson-
ar og konu hans Valgerðar.
Gúnnar var tvíkvæntnr, átti
fýrst Sigurlaugu Björnsdóttur
frá Hafragili en misti liana,
og kvongaðist síðar Elínu
Pálmadöttur á KTeif á Skaga,
Jónssonar. Hún andaðist í Da-
kota T914. Á fslandi stundaði
Gunnar sjómensku. Segir Rögn-
valdur Pétursson svo frá í
Heimskringlu: „Mætti minnast
þess, að í inannskaðaveðrinu í
okföber T879 var skipið, er
Gunnar var formaður á, hið
eina af fjörum, er reri af Slcaga
þann dag, er komst af.“ —
Gunnar fluttist vestur um haf
1888 og settisl að norðan við
Mountain i Dakota og bjö þar,
uns kona hans andaðist 1914.
Einn sona Gunnars er skóla-
stjóri í Elizabeth, New Jersey,
en önnur dóttir hans er gift
Edward porlákssyni háslcóla-
kennara í Edmonton í Alberla-
fylki. Sira Rögnvaldur lýsir
Gunnari svo, að hann liafi ver-
ið „greindur vel, minnugur og
vinfastur, og ræktarmaður hinrr
mesti \Tð venslafölk og ætt-
ingja. Hanm var hraustTeika-
maður, iðjusamur, förn í lund.
harðger, og Tét ekki alt á sér
festa, félágsmaður góður.“
Síra Rágnar Kvaran
för í júlilók vestur á Kyrrahafs-
strönd til þess að flytja erihdi
á meðal ísléndinga á strönd-
inni) Ætlaðf hann alla leíð snð-
ur til Los Angelés.
Dánarfregn.
Sunnudáginn 10. júní s. T.
andaðist að heimilí sinu, 444
Dufférin Ave., Selkirk, Man.,
konan Oddný Oddsdóttir, fædd
13. ágúst 1875 á Jámgerðar-
stöðúm i Grindavik. — Hún var
döttir Odds Jónssonar smiðs og
konu hans Guðbjargar .Tóns-
döttur. Oddný ólst upp þar i
: Vikihni að mestti Teyti, á Járn-
gerðárstöðum. Flútfist þaðan
: ung að aldri til Nörðurlands og
■ giftist þar Guðmundi Gúð-
; mundssyni frá Aðalbóli í Mið-
firði. J?au hjóú eignuðust 9
l)örn, eru 8 á Tífi, 6 í Canada og
2 á Tslandí.
NB. Réykjávikurblöðin eru
. heðin um að hirta dánarfregrn
þessa.
Reglugjöpd
um söl'ta og veitingar vi'na J'iei'rra.
er ræðiir ttm í lögunr nr. 3-, frá
1923, hefi'r dómsmáTaráðntieytið
gefið út 24. þm., og- er hún birt
í Lcgbirtiugablaðimt, og hljóðar
svo ;•
i.gr. Áfengisversíun ríkisins Kef-
ir aðsetur sitt í Keykjavík og- útbú
i Keykjavík, Hafnarfirði. Vest-
irtannaeyjum, SeyÖisfirÖt, Akttrejæi,
Siglufirði og Isáffrði. — 2. gr.
Áfengisvershm ríkisins má ein
flytja vínin inn, — y. gr. Áfengis-
verslunin selur vinin, éftir því sem
nánara er ákveðið í reglugerð Jtess-
ari og gilclandi lögum. Verslunin
skal jafnan hafa forða í Reykjavík
af vínum. — 4. gr. Áfengisverslun-
in selur vínin Jteitn, er hér segir:
1. Veitingastöðum, sem veita mega
vínin samkvæmt reglugerðinni. 2.
Læknum er rétt hafa til lyfsölu, og
lyfsölum, Jtó aðeins þau vín, sem
talin eru í lyfsöluskrá, og aðeins til
lyfja. — 5. gr. Áfengisverslunin á-
kveðttr útsöluverð vínanna. Er
henni heimilt að leggja 25—75% á