Vísir - 25.09.1928, Blaðsíða 5

VI S IR
Þriðjudaginn 25. sept. 1928.
Skðlamál á Bretlandl.
Eins og lesendum Vísis er
kunnugt, liafa Jmr íslenskir
kennarar dvalið á Bretlandi í
sumar til þess að kynna sér þar
skólamálin, einkum barna-
fræðslu. Af þessum þrem kenn-
urum er Hallgrimur Jónsson
enn þá i Englandi, en nýkomin
eru heim frú Anna Bjarnardótt-
ir frá Sauðafelli og Hervaldur
Bjarnarson skólastjóri. Með því
að íslenskir kennarar liafa áð-
ur frekar leitað annað en til
Bretlands, er þeir fóru utan í
þessum erindagerðum, þótti
Visi nýbreytnin ekki með öllu
ómerkileg og hefir hann því lát-
ið hafa tal af þessum tveim
kennurum, frú Önnu og Her-
valdi. Höfðu þau margt fróðlegt
til frásagnar, en vegna rúm-
leysis verður fæst af því talið
hér, enda munu þau bæði liafa
i hyggju að skrifa eitthvað um
reynslu sína af breskum skól-
um. þ>að sem hér fer á eftir eru
sundurlaus atriði gripin á víð
og dreif úr samtalinu.
í hinni miklu Ivelvin Hall í
Glasgow er árlega lialdin skóla-
sýning mikil; fá menn aðgang
að henni gegn gjaldi, sem varið
er til þess að kosta fátæk börn
til sumardvalar í sveit. Á sýn-
ingu þessari má sjá starfandi
bekki úr allskonar skólum og
þótti íslensku kennurunum það,
næsta fróðlegt. þ>ar mátti t.d. sjá
verklega kenslu eins og liún fer
fram í skólunum. Telpur voru
þar að starfa að matreiðslu,
bæta föt, taka til i herbergjum
og þvo þvott. Drengir og full-
tíða menn við trésmiði, prent-
un, bókband, fatasaum og skó-
siniði. Nemendur frá verslunar-
skólum sýndu vélritun og lirað-
ritun og skrifuðu með ótrúleg-
um hraða eftir grammófóni
Teikningar voru sýndar frá
byrjun skólabarna upp í full-
komnustu iðnskóla. Frá skólum
andlega vanþroska barna voru
þarna undursamlega vel gerðir
munir, sem sýndu, hvilik á-
hersla er lögð á að þessi börn,
sem ekki eru fær um bóknám,
geti þroskað sitt verklega gáfna-
far, ef nokkurt er.
En leggja ekki Bretar mjög
ríka áherslu á að þroska likams-
atgervi æskulýðsins ahnent?
— Jú, þeir hafa sérstakt orð
á sér fyrir það, og skólar þeir,
er við heimsóttum, voru yfir-
leitt óræk vitni um þessa upp-
eldisstefnu. í miðjum sýningar-
salnum i Kelvin Hall er stórt
svið með hækkandi sætum á 3
vegu og stúku fyrir hljómsveit.
parna sýndu fimleikaflokkar
allskonar æfingar. Hópar 70
100 stúlkna, frá 12—18 ára,
sýndu fimleikadansa eftir or-
kestermúsík. Var aðdáanleg
leikni, samræmi og æskufjör
sameinað í dönsunum. pað var
stórkostlega áhrifamikið að sjá
þessa flokka hreyfa sig eftir
hljóðfallinu.
I stórum sal, sem útbúinn er
með leiksviði, sungu barna-
flokkar, léku smáleiki og lásu
upp sögur. þau fóru mjög vel
með þessi verkefni sin. Sum
börnin, sem léku og lásu upp,
voru aðeins 8—10 ára gömul.
Báðir kennararnir tóku það
fram með sérstakri áherslu, að
í barnaskólum og framlialds-
skólum væri meiri rækl lögð
við að kenna nemendum að
lesa og tala með viðeigandi
raddbreytingum (intonation)
heldur cn að troða í þá mál-
fræðisreglum. Bretar vita að
álirif talaðs máls fara meira
eftir hljóðfalli lieldur en mál-
fræðisreglum, sem slundum eru
meira að segja vafasamar.
Með þvi að vér vissum, að
Hervaldur liafði kynt sér breska
kennaraskóla rækilega eftir því
sem föng voru á, snerum vér
oss sérstaklega að lionum um
þau efni.
Kennaraskólinn í Glasgow,
segir hann, er stórmyndarlegur,
þar eru 3 heimavistahús. Inn-
göngu í skólann fá aðeins stú-
dentar og háskólamenn. Sumir
læra þar aðeins ýmiskonar
handavinnu, trésmíði, járn-
smíði, eldamensku og önnur
eldhússtörf. I sérstölcum sal
með margskonar tækjum er
nemendum kent að gera ýmis-
konar sálfræðislegar athuganir
á börnum. Skuggamyndir eru
mikið notaðar. Um sýningar-
tjaldið er þannig búið, að sýna
má um hábjartau dag án þess
að byrgja glugga. I skólanum er
geysi rúmgóður lestrarsalur og
stórt bókasafn. Kennaraskólinn
í Leeds er einhver liinn full-
komnasti á Bretlandi. Nemend-
ur eru um 500. par eru átta
heimavistarhús, fimm fyrir
karla og þrjú fyrir konur. Hver
nemandi hefir sitt eigið her
bergi og er það í senn dagstofa
og svefnlierbergi. Skólaliúsið
sjálft er ákaflega vandað og
mikið og standa líkneski margra
merkismanna á göngum þess.
Ivenslustofurnar og áhöld eru
svo fullkomin sem verða má.
Vér spurðum um kenslu krist-
inna fræða i barnaskólunum og
beindum spurningunni til Her-
valds.
í skólum þeim, er eg kom í,
var engin trúarjátning kend og
. ekkert „kver“. Foreldrar eru
algerlega sjálfráðir um það,
'hvort þeir láta börn sín nema
kristin fræði i skólunum, og
engin eru lögboðin próf í þeirri
grein.
Kyntuð þér yður nokkura
sérskóla?
Eg kom i Technical Scool
í Leeds. NJemendur eru dreng-
ir 13—15 ára; námsgreinar:
teikningar af lilutum,sem smiða
átti, búnar til sagir, skrúfjárn,
rær, trektir o. fl. o. fl. Enn-
fremur var þar móðurmáls-
kensla, fjTÍrlestrar um almenna
sögu, verslunarsögu, iðnaðar-
sögu og breytiþróunarsögu
(saga jarðarinnar, jurta, dýra
og mannsins). Nemendum er
ætlað að lesa siðan um þessi
efni. pessar námsgreinar eru að
mínu viti hinar þörfustu, sem
unt er að kenna, að félagsfræð-
inni undantekinni, enda er and-
leg't og verklegt nám sameinað
svo sem best má verða. Jeg kom
í annan skóla í Lundúnum
svipaðan þessum. J>ar eru nem-
endur engir eldri en 14 ára. I
trésmíðasalnúm smíða þeir þar
'borð, stóla. skápa o. m. fl.
Flest húsgögnin á skrifstofu
skólastjórans höfðu drengir í
skólanum smíðað. í járnsmiðj-

þegar fjölskyldai
ætlaði að kanpa bíl -
A -
74

£
('
'hd

Húsmóðirin
vildi fyrst og fremsl vera viss um, að ör-
ugt og létt væri að aka bifreiðinni.-----
Hún kaus Chevrolet.
Dóttirin
var sérstaklega lirifin af, hve auðvelt var
að opna og loka rúðunum, liversu liand-
liægir vasarnir voru í hurðunum og liinu
slcinandi Duco-lakki. — — Hún kaus
Chevrolet.
Sonurinn 1:
vildi fá skrautlega bifreið og rennilega,
og ekki neitt skrapatól, sagði hann.-------
Hann kaus Clievrolet.
Afi
sagðist ekki þekkja mikið til bifreiða, en
þegar hann heyrði, að General Motors sel-
ur 7000 Clievrolet-bifreiðar á dag — kaus
hann Clievrolet.
* ' * i , t
í»* tfr ' - ..MuuS&L?
Tengdasonurinn,
sem var verkfræðingur, hélt fyrirlestur
um, að vélin væri hjartað, loftlireinsarinn
lungun, og olíuhreinsarinn samsvaraði
nýrunum. þegar þessir hlutir eru í lagi, er
það trygging fyrir því að bifreiðin sé
ábyggileg. — Vegna sinnar vei-kfræðilegu
þekkingar kaus hann Chevrolet.
Húsbóndinn
leit í sparisjóðsbókina, og þegar liann
heyrði, hvað Chevrolet var ódýr, og hve
borgunarskilmálarnir eru liagkvæmir hjá
General Motors, kaus hann og keypti
Chevrolet.
i<a

Jóh. Olafsson & Co.
Reykjavík.
Aðalumlioðsmenn fyrir General Motors iiifreiðar á Islandi.
unni gerðu þeir ýmsa hluti úr
járni. par voru margs konar
járnsmiðavélar, meðal annars
rennibekkur, og gengu vélarn-
ar fyrir litlum rafmagnsmótor.
Líking var þar af járnbraut með
stöðvum og lest, sem knúin er
með rafmagni. Litla handpressu
(prentsmiðju) liöfðu nemendur
einnig smíðað og eru i lienni
prentaðar skýrslur skólans, aug-
lýsingar, reikningar og annað
það, er þarf að láta prenta.
Bóknám er litið i skólanum,
enda nemendur taldir að hafa
litla hæfileika í þær áttir.
pér mintust áðan á fræðslu í
félagsmálum; þér munuð hafa
kynt yður méðferð hennar í
enskum skólum?
— Vitaskuld. Fræðsla í þess-
ari grein fer þar vaxandi og hef-
ir þó lengi verið mikil, enda
telja margir, að pólitiskt séu
Bretar þroskaðri en nokkur
önnur þjóð. Fyrst og fremst er
kent um bæjarfélagið (sveitar-
félagið), þá um þjóðfélagið og
loks um þjóðabandalagið. Enn-
fremur er sumstaðar kent um
helstu stjórnmálastefnur, sem
nú eru uppi. Bretar eiga ógrynni
námsbóka og lesbóka um þessi
efni, enda er þeim það Ijóst, að
fátt er hættulegra fyrir þjóðfé-
lagið en að borgararnir livorki
viti né skilji sínar eigin skyld-
ur og réttindi. Æskan þarf að
þekkja það þjóðfélagsskipulag,
sem hún hlýtur að arfi frá for-
feðrunum, til þess að geta á sín-
um tíma skilað því fullkonm-
ara í hendur framtíðinni.
Börn eru skólaskyld á Bret-
landi frá því að þau eru 5 ára,
svo smábarnakensla er þar
væntanlega með öðru móti og
lengra á veg komin en hjá okk-
ur?
— Með langt öðru móti og
miklu lengra á veg komin, svar-
aði frú Anna. Fyrir smábama-
kenslunni er það lagt til grund-
vallár, að liaga henni þannig,
að börnin taki þátt í náini sem
leik, en ekki sem skyldustarfi.
Með því er áhuginn vakinn og
glæddur. þá er og likamsment-
unin rækt sem best má verða
þegar frá upphafi. par með er
ekki einungis hugsað um að
slyrkja og þroska likamann,
heldur einnig að gerá allar