Vísir - 26.09.1928, Blaðsíða 5

VÍSIR
Miðvikud. 26. sept. 1928.
med peyklausu púðpi og hert-
um ltðglum nýkomin. - Verðið
miklu lægpa en í fyppa.
Jóh. Ólafsson & Co.
Reykjavík.
Enskuskóli fyrir börn.
Eg hefi fengið áskoranir frá málsmetandi mönnum um
að stofna hér enskuskóla fyrir börn. Vegna þess að eg tel hug-
myndina þarflega, hefi eg afráðið að verða við þessum áskor-
unum svo framariega sem næg þátltaka fæst. Tek eg á móti
börnum frá 5 ára alt upp að fermingaraldri. Mér væri kært
að þeir sem hugsa sér að sinna þessu, vildu tala við mig sem
fyrst.
Bergstaðastræti 10 B. — Sími 1190.
Anna Bjarnardóttir
frá Sauðafelli.
Heimilin
og félagslífið í Reykjavík.
—o—
(pó að Vísir sé hvergi nærri
samdóma höfundi eftirfarandi
greinar í öUum atriðum og telji
sumar fullyrðingar hans nokk-
uð hæpnar og öfgakendar, þyk-
ir honum þó rétt, að greinin
komi fyrir almennings sjónir,
þvi að margar aðfinslur höf.
eiga all-mikinn rétt á sér. —
Má þar til nefna m. a. það, sem
hann segir um útivist barna og
unglinga á kveldin og fram á
nætur. Er það liinn mesti ósið-
ur, að leyfa börnum að flakka
úti við fram eftir öllum kvöld-
um, eða sitja á skemtunum
fram yfir háttatíma, og getur
liaft alvarlegar og skaðvænlegar
afleiðingar í för með sér).
Nú á dögufn eru uppi hávær-
ar raddir um það hér i höfuð-
staðnum, hve erfitt sé að halda
heimilunum saman, þvi víða
tolli enginn lieima; það sé rétt
skotist heim til að borða, en svo
sé óðara þotið á stað aftur, og
langoftast sé þetta viðkvæðið:
„Eg þarf að fara á fund.“
Mjög margir húsráðendur eru
svo bundnir ýmsum félagsbönd-
um, að þeir hafa nálega engan
tima til að staldra við nökkra
stund heima að loknum vinnu-
tima. þá kalla félögin þá á
fundi, sem einatt standa langt
fram á nætur. Af þessu leiðir,
að konan verður ein að annast
heimilið, hafa til matinn og föt-
in, til þess að maðurinn hennar
geti komist á fund.
Mörg konan hefir int þetta
starf af hendi með sóma, en
eðlilegt er, að þetta þreyti þær,
þegar til lengdar lætur, er þær
verða einar að amstrast i upp-
eldi barnanna og öðrum heim-
ilisskyldum.
Nú mun æði mikið farið að
brydda á því, að konurnar séu
farnar að feta í fótspor okkar
karlmannanna; verðiu- þá auð-
vitað vinnustúlkan að taka við
heimilinu, ef hún er þá nokkur,
eða þá elsta barnið. pegar svo
er komið, er þá ekki éðlilegt, að
þömin rangli eitthvað frá, þeg-
ar svona er í pottinn búið. —
það hefir verið sagt, að heim-
ilin skapi þjóðina. En nú litur
helst út fyrir, að Reykvíkingar
séu að breyta því sannmæli á þá
leið, að samkvæmi skapi þjóð-
ina. því að svo virðist sem mörg
heimili séu svo haldin af þessu
félagsfunda-fári, að það sé bók-
staflega enginn thni til að sinna
heimilunum sjálfum.
Mörg af þessum félögum eru
stofnuð í góðum og göfugum
tilgangi. Og sum liafa unnið
mikið gagn eða verið þörf í
þjóðfélaginu; aftur eru önnur
gagnslitil eða jafnvel verri en
ekki, að því er manni virðisl.
Eg ætla að nefna nokkur
þessara félaga, svo sem Odd-
fellow-regluna og Frímúrara. I
þeim eru mestmegnis lieldri
borgarar höfuðstaðarins; er
mér sagt, að þeir liafi nokkurs
konar heimili fyrir sig i sam-
komuhúsum sinum til borð-
lialds og annars, ef til vill til að
ónáða ekki húsmóðurina heima.
petta eru leynifélög og hafa
sálfsagt fagrar stefnuslcrár og
hlynna vel að meðlimum sín-
ufn. Oddfellow-reglan danska
liefir int liér af hendi göfugt
mannkærleikastarf, sem orðið
hefir þjóðinni til blessunar. Og
innlendu Oddfellow-arnir hafa
hrundið af stað líknarverkum,
sem þeir eiga fylstu þakkir fyr-
ir. Frímúrarar hafa sjálfsagt
gert eittbvað í líka átt, þó mér
sé síður kunnugt um það. —
pá er að nefna þriðja stærsta
félag borgarinnar, Goodtempl-
ara-regluna; stefnuskrá hennar
er mjög fögur, enda hefir Regl-
an unnið mjög að útrýmingu
áfengis. En sá er ljóður á henn-
ar ráði, að heimilin hefir hún
tæmt um of með lélegum og
löngum fundum og skemtana-
fargani, og fer það altaf vax-
andi.
pá vil eg minnast á kvenfé-
lögin. pau eru nú orðin mörg,
eins og eðlilegt er. Við karl-
mennirnir erum búnir að gefa
konunum fordæmið. pað er
eðlilegt, áð þær langi til að
skreppa á fundi, þegar við erum
altaf á fundum.
Og nú er i ráði að nokkrar
konur borgarinnar gangist fyr-
ir þvi, að koma upp stóru húsi,
sem heiti „Hallveigarstaðir“, og
verða skal nokkurs konar
kvennaheimili. í stefnuskránni
er það látið Iieita svo, að það sé
lieimili handa konum, sem
komi hingað utan af landi. En
eg held, að það sé gylling ein.
Ef eg þekki rétt sveitakonurn-
ar, þá mundu fæstar þeirra taka
sér þar bólfestu; bæði mundi
þær skorta fé til þess, og svo
eru fæstar þeirra svo fram-
gjarnar, að þeim sé hugur á að
dvelja í nokkurs konar veitinga-
liúsi. J?ær mundu lieldur vilja
verja fé sínu til að hlynna að
heimili sínu og börnum. pað er
ætlun mín, að hitt ráði meira
hjá þeim framtakssömu kon-
ur borgarinnar, sem fyrir þess-
ari Hallveigarstaða-byggingu
standa, að þær vilji með þvi
eignast heimili fyrir sig sjálfar,
til þess að geta eitthvað líkst
Oddfellowum og Frímúrurum
að jdra hætti að minsta kosti,
og átt sér heimili til fundai--
halda og til að rabba saman. Ef
margar húsmæður vendu nú
komur sínar þangað iðulega, þá
mundum við karlmennirnir
varla geta sungið með glöðu
geði „kvennaprísinn“ okkar
fagra:
„Blessað sé þitt blíða
bros og gullin tár.
þú ert lands og lýða
ljós i þúsund ár.“
Já, sannarlega hafa þær mæð-
urnar okkar verið ljósgjafi
þjóðarinnar í þúsund ár. En það
ljós hefir komið frá þeirra eig-
in heimilisarni, en ekki frá
fundaskvaldri kvenfélaga.
Eins og það er óholt heimilis-
lífinu, að húsbændurnir séu
löngum utan heimilis, þá stend-
ur þó heimilinu enn meiri hætta
af því, ef húsmóðirin vanrækir
það.
Eg mintist á börnin hér að
framan. Kennurunumviðbarna-
skólann er legið á hálsi fyrir
það, live litlum tökum þeir nái
á börnunum, að þau láti eins og
villidýr kringum þá. þetta getur
vel satt verið. En eru það nokk-
ur undur, ef húsbændurnir van-
rækja sínar foreldraskyldur við
börnin, með því að festa ékki
yndi heima, heldur eiga allar
sínar ánægjustundir í fundar-
sölunum eða sækja þangað lé-
legar skemtanir eins og, því
miður, er farið að brydda á.
„Smekkurinn sá, sem kemst í
ker, keiminn lengi eftir ber.“
Pað er víst, að heimilisbrag-
urinn setur sitt mót á börnin
og barn er ekki gamalt, þegar
'það mót fer að koma í Ijós með
ýmsum hætti. Og er börn eld-
ast, feta þau einmitt í spor for-
eldra sinna, eins og auðvitoð er;
festi foreldrar þeirra ekki yndi
á heimilum sínum, þá er eðli-
legt, að börnin sæki út á vjð
lika. pau eru yfirleitt ekki eins
og litla stúlkan, sem sagði við
móður sína, er hún kom heim
af einum fundinum: „þegar eg
er orðin stór og eignast börn,
þá ætla eg að vera lieima lijá
börnunum mínum, en ekki á
þessum fundum.“
Og þegar börnin una ekki
heima, hvað tekur við þeim þá,
nema götuskvaldrið, bióin og
aðrar lélegar skemtánir og ó-
hollur félagsskapur, sem götu-
lifinu fylgir.
það litur svo út sem talsvert
af þessum félögum öllum sé
starfrækt til þess að fólk geti
fengið að „njóta lífsins“, sem
svo er kallað, utan heimilanna.
pví er sjálfsagt í öllu þessu fé-
lagsfargani að halda skemtan-
ir einu sinni í viku og eigi
sjaldnar en einu sinni í mánuði
og þar fram cftir götunum. Og
þá er verið að spreyta sig á, að
skreyta skemtisahna sem best,
og er þá ekki horft í kostnaðinn
við það. Blöðin flytja lýsingar
á þessum skreytingum í heilum
dálkum. Svo hefir verið kepst í
því að setja met i slíku til að
gera skreytingarnar svo ginn-
andi sem unt er, svo að fólkið
gæti setið þar í leiðslu í hálf-
rökkri eða jafnvel myrkri, sbr.
fyrirlestur Reinholts Richter i
útvarpið í vetur; kveðst hann
hafa sjálfur verið á mörgum
slíkum skemtunum og er að
vara ungt fólk við þeim, eins
og þær væru nú. Sá fyrirlestur
var ófögur lýsing á samkvæm-
islífi borgarinnar.
pá eru það barnaskemtan-
irnar. því fer fjarri, að eg sé
þvi mótfallinn, að börnum sé
skemt. En eins og þær eru orðn-
ar nú, þá eru þær óhafandi.
Börnin eru látin koma á þær á
níunda og tíunda tíma á kvöld-
in og siðan látin dansa til kl. 2—
3. Allir ættu að geta skilið, að
slíkar skemtanir eru ekki holl-
ar börnum, síst þeim, sem eiga
að vera komin í barnaskóla kl.
8 að morgni.
Er ekki mál til komið fyrir
Reykvikinga, að fara að breyta
til og draga dálítið úr þessu
kvöld- og nætur-ralli. þegar lit-
ið er yfir Reykjavíkurbæ að
morgni, þá er ekki margt fólk
á gangi á götunum, að undan-
teknu verkafólki, sem er að
ganga til vinnu. það er víst æði-
stór hópur manna hér i borg-
inni, sem ekki fer i rúmið fyr
en kl. 12—2 á nóttunni. Svo
sefur sá f jöldi langt fram á dag.
Af þessu lendir alt í óreglu á
heimilunum. þeir, sem að erfið-
isvinnu ganga, verða að vera
komnir til vinnu kl. 6—7, en
hinir fara ekki á fætur fyr en
9—11.
Er nú ómögulegt að breyta
Iþessu og sjá svo um, að búðar-
fólk og skrifstofufólk byrji
vinnu fyr á morgnana, en hætti
fyr á kveldin, svo að ýmsar
skemtanir og n auðsyn j afundir
gætu byrjað fyr en nú tiðkast.
Sömuleiðis að veitingahús og
kaffihús og bíó mættu eigi vera
opin lengur én til kl. 10—10þ§ (
og bílar mættu eigi vera lengur
á ferð en til kl. 11.
Ef bæjarstjórnin sýndi þá
rögg af sér, að taka verulega í
taumana með þetta kvöldráp,
þá mundi verða rólegra á mörgu
heimili en nú á sér stað og mörg
krónan sparast.
í þessu efni ættum við að
talca nágrannaþjóðirnar okkar
til fyrirmyndar, fremur en að
elta tildur og hégóma, sem við'
erurn svo fljótir að apa eftir.
pó að eg hafi nú ekki lýst
nánar þessu óholla borgarlífi
voru, né dregið fram Ijótustu
myndir þess, þá er það von min,
að góðir menn, sem sjá þetta og
reyna ekki siður en eg, bindist
nú samtökum um að reyna að
bægja þessari ólyfjan frá lífi
borgarbúa, og ritfærir menn og
konur skrifi hispurslaust um
þetta og hætti eigi fyr en þessu
er komið í betra horf.
S.
Sérstaka athjgli
vill Vísir vekja á auglýsingu,
sem frú Anna Bjarnardóttir
birtir hér í blaðinu, um ensku-
skóla fyrir börn. Reynslan
sýnir, að börn eru ótrúlega
fijót að læra að mæla á er-
lenda tungu, og vitaskuld
verður þessi kensla aðallega á
þann hátt, að frúin talar við
börnin á ensku og notar bæði
myndir og aðra hluti til skýr-
ingar. Hún notar með öðrum
orðum liina svonefndu beinu
aðferð og því fyr sem börnin
eru látin byrja, þvi betra. Með
þessu móti fæst hin besta
liugsanleg undirstaða undir
bóknám í málinu síðar. Mr.
Little, sem notar þessa söinu
aðferð, hefir kent nokkrum
börnum hér undanfarna vetur
og hefir árangurinn orðið
mjög glæsilegur, en ekki hefir
liann séð sér fært að verða við
áskorunum manna um að
stofna sérstakan skóla fyrir
börn, enda hefir hann réttilega
fremur talið það hlutverk sitt
að kenna þeim, sem búnir eru
að fá undirstöðu í málinu ann-
ars staðar. — Hér býðst nú
foreldrum tækifæri til þess að
láta börn sín læra nokkuð i
þeirri tungu, sem segja má að
sé að verða hverjum manni
ómissandi. Má ætla að þessu
fyrirtæki frú önnu Bjarnar-
dóttur verði vel tekið.