Vísir - 25.11.1928, Blaðsíða 3

yisiE
Hlutaveltnbaimið.
—X—
„Ekki er öll vitleysan eins“,
csegir ganiall málsháttur.
— Eins og allir vita, fundu
yfirvöldin upp á því snjallræÖi
hér um árið, að banna liluta-
veltu-hald hér í bænum. Var
láíið i veðri vaka,.að þetta væri
gert í sparnaðarskyni, til þess
að vernda borgarana fyrir ó-
þarfri eyðslu'.
Menn vila af gamalli reýnslu,
að öil þau bönn, sem fólkið tel-
ur ranglát, eru brotin. Væri
hægðarleikur að greina mörg
dæmi því til sönnunar, en þess
gerist ekki þörf. Dæmin. eru
deginum Ijósari. — En einkan-
lega rís þó eðli manna öndvert
gegn allri afskiftasemi liins op-
jnbera um það, livernig hver og
einn eigi að fara með eignir sin-
ar. par vilja flestir vera einráðir
í lengstu lög.
pað var þvi fullkomið ráð-
leysi og barnaskapur af yfir-
völdunum-, að láta sér detta i
hug, að almenningur sælti sig
við þær ráðstafanir, að hér
mætli ekki halda hlutaveltur.
Menn voru ekki lengi að átta
sig á því, að ekki væri nú vand-
ínn annar en sá, að fara með
hlutavellurnar út af bæjarlóð-
inni. En yfirvöldin hafa fráleitt
komið auga á þá sjálfsögðu
lausn málsins.
Mörg eru þau félög hér i bæ,
og sum harla nytsöm, sem afl-
að hafa sér fjár með hlutavelt-
um á undanförnum árum. Sum
þessara félaga liafa mikla og
virðingarverða lílcnarstarfsemi
xneð liöndum, og bæjarfélagið
á þeim þakkarskuld að gjalda.
pau verja öllu því fé, er þeim
áskotnast, til líknar bágstödd-
um meðbræðrum sinum. önnur
nota féð til eflingar félágssam-
tökum og öðru þess háttar. Og
loks er því ekki að leyna, að
sumir þeir einstaklingar, sem
stofnað liafa til hlutaveltu-
halds á liðinni tið, muni því
miður liafa varið fénu til eigin
hagsbóta. Er þvi engin bót
mælandi, er slíkl kemur fyrir,
og þess konar mönnum og fé-
lögum, ef til eru, er sjálfsagl að
banna fjársöfnun með þessum
hætti. Hitt, að banna hlutaveltu-
hald nytsamra félaga, er ein-
hver níesta fásinnan, sem upp
hefir verið fundin af yfirvald-
anna liálfu i háa lierrans tirð.—
Reynslan hefir nú sýnt svo
greinilega, að ekki verður um
deilt, að ofannefnt hlutaveltu-
hann kemur að engu haldi.
„Hringurinn“, Jiið nytsamasta
líknai’félag, liefjr orðið að
hröklast suður i Kópavog með
sína hlutaveltu. Fólk hefir flykst
þangað suður eftir og eytt þar
fé sínu, engu siður en þó að
hlutaveltan liefði verið lialdin
hér í bænum. En kostnaðar-
samara hefir almenningi orðið,
að styrkja starfsemi „Hrings-
ins“ með hlutaveltu-sókn þar
syðra. Munar þar bifreiðarfar-
ínu báðar leiðir. Og vitanlega
hefir „Hringurinn“ orðið að
leggja allmikið fé og fyrirhöfn
i það, að flytja hlutaveltumun-
ina suður eftir o. s. frv. Hagnað-
ur félagsins hefir því orðið
TBOFANl — er oröið
— J,25 á borðið. —
ENGUM 25 AURUM
er jafn vel varið
og þeim, sem þér
bætið við krónuna
til þess að geta
fengið TEOFANI.
Stór íslensk landslagsmynd í hverjum pakka.
minni, en orðið liefði hér í bæn-
um, þó að jafnmörg „númer“
hafi verið dregin. Niðurstaðan
liefir þvi orðið þessi: Bifreiða-
stöðvarnar hafa grætt á bann-
inu, almenningur eytt fé að ó-
þörfu og liið nytsama félag bor-
ið minna úr býtum, en maklegt
er og orðið liefði, ef það hefði
fengið að halda hlutaveltu hér í
bænum.
Annað félag hér i bæ hefir
orðið að lialda lilutaveltu sína
frammi á Seltjarnarnesi, og
verður ekki séð, að það hafi
orðið neinum til hagsbóta, öðr-
um en bifreiðastöðvunum, sem
flutt liafa fólkið fram og aftur.
Loks er þess að minnast, að
síðastliðilm sunnudag voru tvær
stórar hlutaveltur tveggja
iþróttafélaga hér i bænum
lialdnar uían takmarka bæjar-
landsins, önnur að Álafossi, en
liin að pormóðsstöðum við
Skerjafjörð, örfáa faðma frá
landamerkjum bæjarins. Er
mælt, að dregnir hafi verið
2000 drættir á Álafossi, lang-
mest af Reykvikingum, og lík-
lega annað eins eða meira að
pormóðsstöðum. Munu þeir
bæjarmenn hafa skift þúsund-
um, er sóttu þessar hlutavellur,
og er þá auðsætt, að þeir hafi
eylt allmiklu fé i bifreiða-akst-
ur til þessara staða. Er þvi fé
öllu að þarflausu eytt.
Mundi nú ekki kominn tinu'
til, að yfirvöldin hyrfi frá villu
síns vegar og feldi úr gildi liið
alræmda og heimskulega liluta-
veltu-bann ?
Er tæplega ráð fyrir öðru ger-
andi, en að þau sjái það, sem
allir aðrir sjá, að bannið nær ,
hvergi nærri tilgangi sínum, og
hefir ekki orðið til þess sparn-
aðar, scm ætlað var í upphafi.
8. nóvember 1928.
Sneglu-Halli.
Ath. Siðan þetta var ritað,
hafa tvær lilutaveltur verið
haldnar á pormóðsstöðum, og
hin þriðja verður þar i dag.
Ritst j.
Henry Ford
um áfengisbann.
„Eg liygg', að samkepni þjóð-
anna í iðnaðarframleiðslu muni
gera þeim óhjákvæmilegt að
lögleiða lijá sér áfengisbann, og
þannig verður það um allan
heim.“
pannig segir í Temperance
Advocate, Toronto, Ont., hinn
heimskunni Henry Ford, einn
af inestu iðnaðarfrömuðum
veraldarinanr, og má skoða
þessi uinmæli hans ekki aðeins
sem von, er hann lætur í Ijós,
heldur sem niðurstöðu athug-
ana lians og eigin reynslu.
]?að er eins víst eins og dag-
ur fýlgir nóttu, að alheims
áfengisbann kemst á, og það
fyr en margur liyggur nú, og
eru augu allra málsmetandi
manna öðurn að opnast fyrir
því, að allur sá lofsöngur, sem
áfengum drykkjum hefir verið
kyrjáðu r er lijáróma, falskur
«*Á 7.
og ósannur. Menn eru farnir að
veita athygli þeim staðreynd-
um, sem ótrauðir, samvisku-
samir vísindamenn liafa sann-
prófað, að alcoliol er eitur, sem
hefir skaðleg' áhrif á likama og
sál mannsins; augu manna eru
að opnast fyrir því, að það er
sama sem að berja liöfðinu við
steininn að neita þessum stað-
reyndum. En liitt er sldljanlegt,
að sumir eigi erfitt með að átta
sig á þessu í fljótu bragði og
eigi jafnvel enn erfiðara með að
kyngja sinni fyrri skoðun. Sum-
ir eru nú einu sinni svona gerð-
ir, að þeim finst það einhver
rýrð á sér að skifta skoðun,
jafnvel þó þeir hverfi frá rangri
skoðun að réttri.
H.
Reiðlijólin hættulegu.
—o—
Tii viðbótar við það, sem
,',Vegfarandi“ ritaði nýlega í
Vísi viðvíkjandi umferðinni i
bænum mætti benda á, hvað
götulínan Laugavegur—Banka-
stræti—Austurstræti er orðin
óeðlilega fjölfarin.
Hér ægir öllu saman, gang-
andi fólki, fólksbílum, flutu-
ingabílum og reiðhjólum. Af
þessum fartækjum sýnast reið-
lijólin vera hættulegust. Á-
rekstrar verða oft margir á dag,
og þótt blöðin hafi eklci haft
ástæðu til að geta um nema ör-
fáa af þeim, þá má minna á,
að frá þvi í fyrra liaust liafa 3
nafnkendir menn hlotið lirettu-
Nýtt! Nýtt!
íslenskar rímur og þjóð-
lög, kveðin af
Ríkarði Jónssyni.
Grænlandsvísur. Lágnætti
(ísl. rímnalag). a) porri
bjó oss þrönga skó, b) llt
er mér í augunum. a)
Sofðu unga ástin min, b)
Austan kaldinn á oss blés.
Ungur var eg og ungir.
í Hlíðarendaköti. Litla
skáld á grænni grein.Fyrsti
maí. Rammi slagur. a) Of-
an gefur snjó á snjó, b)
Rangá fanst mér þykkju-
þung
kemur á morgun.
Munið að þessa daga fást
10 PLÖTUR
íslenskar eða aðrar eftir
vali kaupanda
á aðeins 2,50 stykkið.
þegar keyptur er fónn. —
15 tegundir af borð- og
ferðafónum nýkomnar, frá
kr. 75,00.
Biðjið um nýju skrána
(fyrir 1929).
Hið nýja safn,
Bjarna porsteinssonar
inniheldur meðal annars:
Iíirkjuhvoll — pess bera
menn sár. — Gissur ríður
góðurn fáki. — I djúpið
mig langar. — Taldu sorg
mína. — Systlcinin. — Sól-
setursljóð (nú vagga sér
bárur). íslands fáni.
pessi lög fást öll á plöt-
um nema 2 síðastnefndu.
j HljóBfærahúsið.
leg slys af völdum reiðhjóla —
þeir Sighvatur Bjarnason fyrv.
bankastjóri, Magnús Kristjáns-
son ráðlierra og nú síðast Ólaf-
ur Lárusson prófessor. — Hvað
þarf nú að bíða eftir mörgum
fleiri slysum til þess að menn
skilji að þörfin heimtar að
gripið sé í taumana og eittlivað
gert til að dreifa umferðinni.
pað liggur í augum uppi að
úr því að þessi áðurnefnda
götulína er sú langfjölmennasta
af gangandi fólki, þá þarf að
friða hana og bægja það-- n sem
flestum fartækjum, nema kan-
ske helst fólksbílum, sem þó
þarf að skylda til að fara þar
hægara en á fáfarnari götum.
Að láta nota „Bakarabrekk-
una“ fyrir rennibraut handa
reiðhjólum eins og gert er, það
nær auðvitað engri átt. pað
blöskrar vist flestum að sjá
inenn renna sér á fleygiferð
niður þessa braut og beint á
fólksfjöldann í Austurstræti
eins og altaf er gert. Hér má
bókstaflega ekkert út af bera til
þess að slys verði. Ef hemill bil.
ar á hjóli, ef maður víkur sér
til á götunni öðruvísi en hjól-
arinn liafði reiknað út, þá er
auðséð hvernig fer, enda sýnir