Vísir - 24.12.1928, Síða 1

Ritstjóri:
PÁLL STEINGRIMSSON.
Sími: 1600.
Prentsmiðjusími: 1578.
Afgreiðsla:
AÐALSTRÆTI 9B.
Simi: 400
Prentsmiðjusimi: 1578.
18. ér.
Mánudaginn 24. des. 1928.
352 thl
Sól í skammdegi.
Les jólaguðspjallið: Lúk. 2, 1—14.
Jólahuglciöing eftir síra Arna Sigurðsson, fríkirkjuprest.
I.
Þegar skuggafarg skarnrn-
degisins hvílir þyngst á oss á
veturna, saknar margur sólar-
innar. En vonirnar lifna við
vetrarsólhvörf, þegar skemsti
dagur ársins er liðinn og aftur
lengir sólarganginn. Þeim, sem
búa þar í löndum, sem dagur
verður að nótt langan tima á
ári hverju, þeim, sem elska
blessaða sólina og sækja i
geisla hennar líf og orku.
verður það fögnuður, þegar
fargi myrkursins léttir og
lengja tekur daginn. Og á
þeim timamótum er þau góðu
straamhvörf verða í rás nátt-
úrunnar, verður þá eðlilegt og
ljúft að halda gleðihátíð.
Myrkrið hefir að vísu enn mik-
il völd, en máttur þess fer
þverrandi og' lýtúr brátt í
lægra haldi fyrir ljósinu.
Það hefir jafnan verið há-
tiðarefni á Islandi er sólin
hækkar á himni. Það hlýtur
að vera hátíðarefni þeim, sem
verða að berjast við myrkur
og hættur vetrarins allar hin-
ar löngu skammdegisnætur.
Víst er það von að þeir elski i
sólina, sem vermir og gleður
og blessar hvern þann, sem
baðar sig i geislum hennar og
leyfir þeim að skína inn til sín.
Sólina hafa íslendingar elskað
frá þvi er þjóð þeirra fæddist
fyrst i þessu landi. I heiðnum
og kristnUm sið liefir blessuð
sólin verið þessum nágrönnum
nörðursins liið fullkomnasta
tákn æðsta máttarins, öflug
asta prédikunin um guðdóm-
inn, hin skýrasta og fegursta
ímynd alheimsskaparans. Og
ógleymanleg verður hún jafn-
an, sagan um þann göfuga
íslending í lieiðnum sið, sem á
banadægri sínu „lét bera sig í
sólargeisla og fal önd sína
þeim guði, er sólina hafði
skapað.“ Sama tilfinningin,
sama sólarþráin og sólarelsk-
an bjó i hrjósti þess Islend- ;
ings, er kvað hin kristnu Sól-
arljóð og mælti svo:
„Sól eg sá;
svo þótti mér
sem eg' sæi göfgan guð.“
Og enn í dag er Islendingum
ekkert jafn dímt og dapurt i
hinum ytra heimi sem skamm-
degið, og ekkert jafn fagurt og'
hugljúft sem sólar sýn. Hann
finnur leysandi og' lífgandi
orku sólar læsa sig um líkama
og sál, þegar daginn lengir, og
finnur að þar er hann í ætt við
alt það, sem lífsanda dregur.
I þá ættina sverja sig þessi orð
eins þjóðskálds vors a sið-
astliðinni öld:
„Af því myrkrið undan snýr,
ofar færist sól;
því eru heilög haldin
liverri skepnu jól.“
Það er kristið skáld sem kveð-
ur svo. En hér eru lionum
straiunhvörf náttúrunnar rik-
ust í huga, þegar hann yrkir
um heilög jól.
II.
En jólafögnuður kristinna
manna á sér einnig aðrar,
dýpvi og andlegri rætur. Hann
stendur i sanibandi við þau
straumhvörf mannkynssög-
unnar er jólin boða á ári
hverju. Þau straumhvörf urðu
við fæðingu Jesú Krists i þenna
heim. Er sá nokkur sem þetta
les, er geti komist hjá þvi að
játa, að Jesús Kristur hafi vald-
ið aldahvörfum? Að minsta
kosti enginn, sem kann að
liugsa hleypidómalaust.
Jólalielgin er i hugum vor
kristinna manna ólöysanlega
tengd þeini meginviðhurði
mannkynssögunnar, sem eigi
einungis markar upphaf nýs
tímatals, heldur og upphaf nýs
tímabils, þegar straumar leys-
andi og lífgandi orku, nýs,
undursamlegs, geislandi ljóss
flæddu inn yfir hugarlönd
mannkynsins, skópu ný trúar-
l)rögð, nýtt siðgæði, nýjar liug-
sjónir að þjóna, ný takmörk
að keppa að.
Og fvá þessum úrslitavið-
burði jarðar vorrar er skýrt í
sögu, sem i eyrum barnanna
lætur sem yndislegt ævintýr.
Og þótt köld og drambsöm
efahyggja vilja kasta henni
burt sem uppspuna, lieldur
Iiún þó áfram að vera mönn-
unum nægtabrunnur fagnaðar
og friðar. Enn er hún óteljandi
grúa manna um víða veröld
eins og jmdisleg gróðurey, þótt
eyðimerkurvindar rangnefndr-
ar visku hafi reynt að granda
henni. Vér nálgumst hina
lielgu jólasögu um fæðingu
barnsins guðdómlega í Betle-
licni með sama hugarfari og
Matth. Jochumsson, er segir
svo í einu jólaljóða sinna:
„Les og lít í letri fornu
hærri speki en spiltra tíma,
dýpri en spár drembins hjarta,
innilegri en efans fræði.“
Og hvað sjáum vér þar?
Hina sömu ljúfu og fögru sýn,
sem vér sáum á öllum þeim
jólahátíðum er vér getum
minst: Barn fæðist af fátækri,
ættgöfugri konu og er iagt í
jötu gripahússins eða fjárhell-
isins. Englar birtast við fæð-
ingu þess, ljósbjartar verur frá
æðri veröld, til að boða hirð-
unum, fulltrúum mannkyns-
ins, í kyrð næturinnar þann
mikla fögnuð, að sá sem mest-
ur var og bestur í dýrð Guðs,
er kominn á jörðu til þess að
lifa sem fullkominn maður
meðal ófullkominna bræðra,
birtast þeim sem ástríkur og
fórnfús frelsari, og öðlast hjá
þeim tignarheitið: Guðs ein-
getni sonur — ljómi Guðs
dýrðar og imvnd veru lians.
Og líf hans og áhrif á jörðu
sanna alt þetta. Hann vei’ður
sá sem veldur aldahvörfum.
Hann verður í samtið sinni og
í frumkristninni andleg sól í
skammdegi því, sem þá grúfði
yfir andlegu og siðfei’ðilegu
lífi þjóðanna. Og livar sem orð
hans keniur til þjóðanna síð-
ar, hvar sem andi hans nær
áhrifum og tökunx — þar verða
vetrarsólhvörf. Sól sannleika,
réttlætis ‘og elsku liækkar á
lofti hvarvetna þar sem Krist-
ur kemst til valda i sálum
mannanna. Mvrkrið snýr und-
an, myrkrið, sem mennirnir
villast i og hrasa. Og sólin sem
skín í því skammdegi, er sú
lxin nýja þekking á Guði og
vilja lians, sá nýi kraftur til
betrunar og þroska, sem Krist-
ur flntti bræðrum sínum, hann,
sem sýndi oss Guð í lífi hins
sanna manns.
Sú breyting, sem koma Krists
hefir valdið í mannheimi, er
af kristnum mönnum táknuð
með fjölda líkingarorða og
spámæla úr lieilagri ritningu,
er tala um hækkandi sól og
vaxandi völd og áhrif ljóssins.
Eitt þessara spámæla er það
senx s.tendur í riti Jesaja (9, 2):
„Sú þjóð, senx í myrkri geng-
ur, sér xxiikið ljós; yfir þá, sem
húa í landi náttmyækranna,
skín ljós.“ Þetta ljós stafar frá
andlegu sólinni, Jesú Kristi,
þessari inxynd þess Gxxðs, sem
eigi að eins er skapandi mátt-
ur, heldur og siðgæðisvilji og
eilífur kærleikur. I geisla-
nxagni persónxi sinnar opiix-
berar Kristxir oss alt eðli Guðs
og tilgang og takmark lifs vors.
Það skildi skáldið, er lieilsar
jólabarniixu og hyllir það nxeð
þessum orðum:
„I þér vér sjáxuxi þýðing lifs,
í þér vér fáum bætur kífs
og skipan hneigjxun skaparans
er skilja vegir Guðs og manns.“
Já. Jesús senx er fæddur í fá-
tækt, Jesús senx lifir til þess að
gera Guðs vilja, Jesús senx birt-
ir elsku hans á krossi — hver
hefir betur en hann kent oss
að skilja þýðing lífsins og lxxta
vilja liins hæsta? I skamm-
degismyrkri maiíhlegrar synd-
ar skín hann senx sólin, er
leysir bundna orku úr læðingi
og gefur nýtt líf. Ljósið skín
í nxyrkrinxx og flytur fölskva-
lausan fögnuð öllxun þéinx sem
vilja taka við þvi. Það varð
forðum fögnuður við jötuna
og í nætui’kyrðinni i hópi liirð-
anna fátæku. En gistihúsið fór
á nxis við fögnuðinn, af þvi að
þar var ekki rúm fyrir bai-nið
lieilaga. Það er svo enn, að
fæðing Krists getur ekki valdið
timanxótum þar sem þi’engsli
eru fyrir. Það verður að vera
rúixx lijá mönnununx haixda
Jesú Kristi, þrá eftir hugsjóix-
uni lians og fyrirmynd, brenn-
andi löngun til að njóta ávaxt-
arins af prédikun lians og kær-
leiksfórn í lífi og dauða. Að
eins þar getur hailn orðið ljós
og' sól þeim, senx x ínyrkri
gengur.
III.
Bjartasti geislinn í sólgeisla-
flóði jólanna er boðskapurinn
unx það, hve nálægur og ástrík-
ur Guð er oss öllum. Hugur
minn og lijarta dregst æ meir
að þeim atriðunx jólasögunnar
lielgu, sem fræða um englana
og dýrð Drottins. Það senx
lengi var torskilið og eins og
fjarlægt og óskylt öllu því sem
vér eigunx að venjast, einmitt
það verður nxér því hugljúfara
sem eg liugsa oftar um það, og
reyni að skilja það. Einn af
jólasálnxum vorunx liinxxnx feg-
urstu, hefst nxeð þessum orð-
uni: „Sjá, hinxins opnast lxlið.“
Já, fæðingarsaga Jesxi sýnir oss
himininn opinn xxxeð sérstök-
um lxætti. Hulunni, sem hylur
æðri veruleika sýix, er burtu
svift frá augum hirðanna.
Englar Gxxðs, sjaldséðir gestir,
birtast nú, hjúpaðir xlýrðar-
Ijóma. Hin yndislega jólafrá-
saga sýnir oss einnig í þessu
atriði, að það er ekki eins
langt milli heinxanna, þess er
vér sjáum, og þess er vér ekki
sjáum, eins og vér flest nxun-
um venjulega halda. Og eigi
er hitt siður sælurikt að sjá,
að englar Guðs geta verið oss
nær en oss gi’unar. Þeir þux’fa
ef til vill ekki nema eitt augna-
blik til þess að koixia inn x
hryggar, óróar og kvíðnar sál-
ir vorar, á liinum öx’ðugu
stundum, huggandi, styrkjandi,
leiðbeinandi og helgandi álirif-
iiin. Áður en varir, kánn að
verða við oss sagt, ef til vill
þá, er dimmast er yfir oss:
Verið óhi’æddir; eg boða yður
mikinn fögnuð! Slík kærleiks-
afskifti Guðs sem gaf oss sinn
eingetna son, lialda stöðugt
áfranx. Og þá opnast nxönnun-
xuxx liinxins lilið, er þeir sjá, að
Guð er nærgætiixix og ástrík-
xxr, alheimstilveran axxðug og
fögur, og að til eru æðri, fegri
og sælli heiixiar en sá, senx vér
byggjuin, og að þaðan ná til
vor kraftai’, af Gxiði sendii’.
Þannig sýna jólin oss, frá öll-
unx hliðunx skoðað, liimininn
opinn. Frá þeim skína sólgeisl-
ar skilnings yfir í-áðgátxir lífs-
ins, sólgeislar íxáðar yfir þá
seixx mæðast undir byrðunx
þess, sólgeislar fvrii’gefandi
elsku yfir synduga sál, senx
þráir lausn og frið.
I einum spádónxi gamla
testanxentisins er nefnt eitt