Vísir - 24.12.1928, Page 1
VZSIlt
Mánudaginn 24. des. 1928.
............ Wll lllllll MIIUWIilllil*MJ>JjaBaE!iaBaMMaEBaB«yMMI!X'llll»*riWmTHMBSgBS^
Stúlkan handalausa.
(ÞýSing eftir Stgr. Thorsteinson.)
Einu sinni var mylnumaður, sem
verið hafði vel efnaður, en nú var
gengið svo af honum, að liann átti ekk-
ert eftir nema mylnuna sína og stórt
eplatré, sem stóð baka til við myln-
una.
Það var einhverju sinni, að hann
hafði farið út í skóg að sækja brenni-
við; þá kom til lians gamall maður
og mælti:
„Því viltu alt af vera að þreyta þig
á að liöggva brennivið? Eg skal gera
þig að ríkismanni, en þú verður aftur
á móti að skuldbinda þig til þess að
láta mig fá það, sem stendur bak við
mylnuna þína. Að þremur árum liðn-
um kem eg og sæki það.“
Mylnumaðurinn hugsaði með sér:
„Það getur ekki verið annað en epla-
tréð mitt, sem hann á við.“ Hann gekk
því að hoði mannsins og' liét lionum
skriflega því, sem hann hafði upp selt.
Gamli maðurinn liló við, svo ánægður
var liann með kaupin, og fór leiðar
sinnar, en mylnumaðurinn fór heim
til sin. Kemur þá kona hans fasmikil
á móti honum og segir:
„Heyrðu, maður! Hvaðan koma
þessi miklu auðæfi i lnis olckar? Alt
er orðið fult, kistur og kassar, og eng-
inn hefir þó borið neitt inn.“
„Það skal eg segja þér,“ sagði
mylnumaðurinn, „eg hitti gamlan
mann úli í skógi og frá honum er auð-
urinn; eg liefi axtur á móti veðdregið
lionum það, sem stendur baka til við
mylnuna.“
„Æ, maður minn,“ segir konan ótta-
slegin, „tarna verða aumu vandræðin.
Það hefir verið fjandinn, sem þú.hefir
liitt, og liann hefir meint hana dóttur
okkar, því að hún stóð þá einmitt að
haka til við mylnuha og var að hreinsa
- til í garðinum.“
Dóttir mylnumannsins var frið
stúlka og frómhjörtuð, og lifði hún liin
fyrgreindu ár í guðs ótta og án synda.
Þegar nú sá dagur fór í liönd, að liinn
vondi kæmi að sækja hana, þá þvoði
hún sig lireina og dró hring í kring-
um sig með krít. Fjandinn kom
snemma morguns, en ekki mátti liann
koma nærri lienni. Segir hann þá í
reiði við mylnumanninn:
„Talctu frá henni alt vatn, og sjáðu
um að hún geti ekki þvegið sér, svo
eg geli náð tökum á henni.“
Mylnumaðurin þorði ekki annað en
að gera eins og hann sagði.
Kemur svo fjandinn næsta dag, en
stúlkan hafði grátið á hendur sínar,
svo að þær voru tárhreinar.
Ekki gat hinn vondi heldur þá nálg-
ast hana. Verður liann þá bálvondur
og segir við mylnumanninn:
„Högðu af henni hendurnar, svo eg
geti tekið til liennar.“ En mylnumað-
urinn skelfdist við og mælti:
„Hvernig ætti eg að geta liöggvið
hendurnar af harninu mínu?“
Hinn vondi heitaðist þá við hann
og sagðí:
„Ef þú ekki gerir eins og eg segi, þá
ert þú á mínu valdi, og þá tek eg þig
sjálfan.“
Þá varð faðir stúlkunnar angistar-
fullur og lofaði fjandanum því, að
hann skyldi fara að orðum hans. Síð-
an gekk liann til dóttur sinnar og
mælti:
„Dóttir mín, ef eg ekki hegg af þér
hendurnar, þá fer djöfullinn burt með
mig sjálfan; eg liefi lofað houum því
í dauðans angist og bið þig að fyrir-
gefa mér það.“
„Faðir minn,“ svaraði hún, „þú mátt
gera við mig, hvað sem þér þóknast;
eg er barnið þitt!“
Þar með rétti hún fram báðar hend-
ur sinar og lét hann höggva þær af.
Djöfullinn kom i þriðja sinn, en þá
hafði hún grátið svo lengi og svo mik-
ið á stúfuna, að hún var tárhrein enn.
Þá varð hann að víkja hurt og liafði
glatað öllu tilkalli til hennar.
Nú segir mylnumaðurinn við dóttur
sína:
„Það er fyrir þig, sem eg er orðinn
stórríkur, enda skal eg lialda þig svo
ríkmannlega, sem unt er, alla æfi.“
En dóttir hans svaraði:
„Nei, faðir minn. Ilér get eg ekki
verið framvegis. Eg ætla að fara út
i víða veröld. Það, sem eg þarf, mun
eg víst geta fengið hjá brjóstgóðu
fólki.“
Því næst lét hún binda báða handar-
stúfana í klæði og festa á bak sér,
lagði því næst af stað um sólarupp-
komu og gekk svo liðanlangan daginn,
þangað til nótt var komin.
Þá kom hún að aldingarði, sem kon-
ungur átti, og sá hún í tunglskininu, að
liann var fullur af trjám með fegurstu
aldinum; en vatnsgryfja var, alt um-
hverfis garðinn. Og með því að hún
hafði einskis neytt allan daginn og var
sársvöng, þá hugsaði liún með sér:
„Æ, það vildi eg, að eg væri komin
þarna inn, svo eg gæti etið lítið eitt af
þessum aldinum; að öðrum kosti verð
eg með öllu örmagna.“
Að svo mæltu lagðist hún á kné og
bað innilega til guðs. 1 sama vetfangi
kom engili og hleypti fyrir flóðgátt í
vatnsgryfjunni, svo að gryfjan þorn-
aði og gengt varð yfir um. Hún gekk
þá inn i aldingarðinn og engillinn
fylgdi henni eftir. Hún sá tré nokkurt
alsett lystilegustu perum og fékk löng-
un til þeirra; en þær voru allar taldar.
Þangað fór hún og át með munni sin-
um cina peru af trénu, til að sefa liung-
ur sitt. Garðyrkjumaðurinn sá það, en
af því að engillinn stóð lijá lienni, þá
var hann smeykur og ímyndaði sér,
að þetta væri einhver andi og ekki
kallaði hann og ekki sagði liann nein-
um frá þessu. Þegar stúlkan hafði etið
peruna, var hún södd og faldi sig milli
runnanna.
Konungurinn, sem átti aldingarðinn,
kom þangað morguninn eftir; taldi
hann þá perurnar og varð var við að
eina vantaði. Hann spyr garðyrkju-
manninn hvað orðið sé af perunni;
ckki lá liún niðri undir trénu, en horf-
in var hún. Þá svaraði garðyrkjumað-
urinn:
„Hér kom andi í nótt; hann var
handalaus og hann át peruna með
munni sínum, á sjálfu trénu.“
Konungur mælti: „Hvernig komst
þessi andi yfir vatnið, og hvert er han.n
farinn?“
Garðyrkj umaðurinn svaraði:
„Það kom einhver á snjóhvitum
klæðum ofan úr liinmi; hann hleypti
flóðgáttinni fyrir, og tepti vatnið; og
þegar eg sá að þetta var engill, varð
eg hræddur, og þorði ekki að spyrja,
og ekki heldur að kalla á neinn. Eftir
þetta gekk andinn burt aftur úr garð-
inum.“
„Næstu nótt mun eg vaka liér sjálf-
ur,“ mælti konungur.
Þegar dimt var orðið, kom konung-
ur ol'an í garð og hafði með sér prest,
sem átti að tala til andans. Þeir settust
báðir undir tréð og liöfðu gætur á.
Um miðnætti kom stúlkan skríðandi
fram undan runnunum, fór til og át
aftur með nnmninum eina peru af
trénu. Engillinn hvitklæddi stóð við
lilið hennar. Þá gekk presturinn fram
og sagði við stúlkuna:
„Ert þú frá guði komin, eða erl þú
af þessum heimi? Ert þú andi eða
manneskja?“
„Fjarri er því, að eg sé andi,“ sagði
stúlkan, „lieldur er eg vesalings mann-
eskja, sem vfirgefin er af öllum nema
guði.“
Þá mælti konungur:
„Hafi heimurinn yfirgefið þig, þá
skal eg samt ekki yfirgefa þig.“
Því næst fór hann með hana til hall-
ar sinnar, lét búa til handa henni silf-
urhendur, og fyrir þá sök að hún var
svo fríð og frómlijörtuð, þá fékk liann
á henni innilegustu ást, og tók hana
fyrir eiginkonu.
Að einu ári liðnu varð konungur að
fara í leiðangur, og sagði hann þá við
gömlu drotninguna, móður sína:
„Þegar hún legst á sæng, þá verður
þú að hjúkra henni sem best og skrifa
mér tafarlaust til um þetta.“
Skömmu síðar ól drotningin unga
fagurt sveinbarn og samslundis skrif-
aði gamla drotningin konunginum,
syni sinum, og tjáði honum þessi fagn-
aðar tíðindi.
En svo bar til, að sá, sem með bréfið
var sendur, hvíldi sig hjá læk og sofn-
aði. Þá kom djöfullinn, sem jafnt og
stöðugt sat á svikráðum við góðu og
guðhræddu drotninguna, og vildi
steypa henni i glötun. Hann nær bréf-
inu og lætur annað í staðinn, sem í
stóð, að drotningin sé léttari orðin, en
það, sem hún liefði í heiminn fætt, væri
herfilega ljótur umskiftingur. Þegar
konungurinn las hréfið, varð hann
hræddur og hryggur um leið, en slcrif-
aði samt til drotningarinnar, móður
sinnar, að hún skyldi fara vel með
drotninguna og barnið, og sjá sem best
fyrir þeim í öllu, þangað til hann kærni
heim. Sendimaður fór með bréfið,
hvíldi sig á sama staðnum og sofnaði
aftur. Þá kom djöfullinn aftur og lét
annað hréf til gömlu drotningarinn-
ar i vasa hans, og stóð i þvi bréfi, að
hún skyldi drepa bæði drotninguna
og afkvæmi hennar. Þegar móðir kon-
ungsins fékk bréf þetta, kom yfir liana
liræðsla mikil ,og skrifaði hún lcon-
unginum aftur sama og áður, en fékk
ekki annað svar, því að djöfullinn
stakk altaf falsbréfi á bréfberann, og
í seinna bréfi konungs stóð ennfrem-
ur, að hún skyldi geyma tungu og augu
drotningarinnar, til jarteikna um það,
að vilja hans hefði framgengt orðið.
En konungsmóðirin gamla grét yfir
því, að hún átti að úthella svo saklausu
Ixlóði. Hún lét þvi um nóttina sækja
hind og slátra henni, skar úr henni
tunguna og augun og geymdi. Þvi næst.
sagði hún við ungu drotninguna:
„Eg hefi ekki brjóst til þess að drepa
þig, en hér gelur þú ekki lengur hald-
ist við; farðu með barnið þitt út í víða
veröld og komxlu hér aldrei fi*ainar.“
Síðan vafði liún barnið í klæði og
hatt á hak henni, og hélt svo vesalings
konan grátandi af stað og fór inn í
eyðiskóg mikinn. Þar lagðist hún á kné
og bað til guðs; þá birtist henni engill
guðs og leiddi hana að litlu, snotru
húsi, og hékk á því spjald, sem þessi
orð voru á letruð:
„Hér býðst hverjum einum ókeyp-
is húsavist!“
Út úr húsinu kom mjallhvít mey og
sagði:
„Komið heilar, drotning!“ og leiddi
Iiana inn i stofu. Þar leysti hún reifa-
strangann frá haki hennar, lagði svein-
inn á brjóst henni, að hann mætti
sjúga, og því næst í fallegt, vel upp
búið rúm. Þá mælti vesalings unga
konan:
„Hvernig veistu það, að eg er drotn-
ing?“
Þá svaraði meyjan hvíta:
„Eg er engill af guði sendur, lil þess
að þjóna þér og barni þinu.“
í þessu húsi dvaldi nú drotningin i
sjö ár, og hafði hina bestu aðbúð, og
fyrir miskun Drottins og fyrir sakir
guðhræðslu hennar, þá uxu aftur út
á henni afhöggnu hendurnar.
Þegar konungurinn var kominn
heim, vildi hann sjá konu sína og barn-
ið; tók þá móðir lians að gráta, og
mælti:
„Þú vondi maður! Iiefir þú ekki
skrifað mér sjálfur, að eg skyldi drepa
þau hæði, saldeysingjana?“
Þar með sýndi liún lionum hæði
bréfin, sem liinn vondi hafði falsað, og
sagði ennfremur:
„Eg gerði eins og þú bauðst mér.“ —
Að svo mæltu sýndi hún honum aug-
un og tunguna til sannindamerkis. Þá
tólc konungur að gráta enn heisklegar
yfir konu sinni og barni, svo að móðir
lians kendi í brjósti um hann og sagði:
„Láttu huggast; liún er lifandi enn;
en þetta, sem eg liafði til jarteikna, er
af hind, sem eg lét slátra á laun. Konu
þinni bauð eg að fara út i víða ver-
öld og batt xipp barnið á bak henni,
og lét eg hana heita mér að koma
hingað aldrei framar, því þú værir
henni svo sárreiður.“
Þá mælti konungur:
„Eg fer nú burt héðan, svo langt,
sem himininn er blár, og neyti hvorki
matar né drykkjar, fyrr en eg hefi aft-
ur fundið ástríka eiginkonu mína og
harn mitt, cf þau eru ekki dáin úr
neyð og hungri. Eftir það fór liann viða
um lönd, í sjö ár samfleytt, og leitaði
í öllum hellum og klettagjám, en fann
hana ekki og hélt, að liún hefði farist.
Ekki mataðist hann eða drakk, allan
þenna tíma, en Drottinn hélt við lífi
lians. Loksins kemur liann í eyðiskóg-
inn og finnur þar litla húsið með
spjaldinu, sem þetta stóð á: „Hér býðst
hverjum einum ókeypis húsavist!“
Meyjan hvíta kom út úr húsinu, tók