Vísir - 30.08.1929, Blaðsíða 2

V í S I R
D teTMM IÖLSEINI1
Nýkomid:
Confetti,
Karameilnr,
Lakkrís.
*
Sighvatur Bjarnason
justitsráð,
fyrrum bankastjóri, andáðist að
heimili sínu í nótt.
Æviatriða lians verður síðar
getið hér i blaðinu.
Símskeyti
—o—
Khöfn, 29. ág. FB.
Hnattfluginu lokið.
Frá Lakehurst er símað: Loft-
skipið „Graf Zeppelin“ lenti hér
í dag kl. 13 (Mið-Evróputími)
ng hefir því flogið kring um
Imöttinn á 21 degi og 5 klukku-
stundum.
Haagfundurinn og skaðabóta-
málið.
Frá Haag er símað: Vegna
samkomulagsins á milli Bretaog
handalagsþjóða þeirra um skift-
ingu skaðabótanna, vérður
sennilega hægt áð koma til leið-
ar endanlegri afgreiðslu Young-
samþyktarinnar. Þjóðverjar
hafa að vísu ekki enn fallist á
samninginn um skiftingu skaða-
bótanna, en samningurinn eyk-
ur nokkuð byrðar Þjóðverja. Þó
er búist við, að samþykki Þjóð-
verja fáist. Ennfremur hefir
náðst samkomulag um greiðsl-
ur Þjóðverja til Bandamanna
með vörum. Samkomulagið er
hagfelt Bretum, því að greiðsla
Þjóðverja með kolum hefir ver-
ið takmörkuð. Auk þess liefir
ítalska stjórnin lofað að kaupa
eina miljón smálesta af ensk-
um kolum árlega í þrjú ár.
Heimköllun setuliðs Banda-
manna úr Rinarbygðum er riú
sem stendur rædd á Haag-fund-
inum, og er von manna, að mál-
ið verði leitt til farsællegra
lykta innan skamms.
Róstumar í Palestínu.
Frá London er simað: Óeirð-
irnar í Palestínu eru nú mestar
í Haifa. Ai’abar hafa rænt og
brent Gyðingabústaði þar, en
breskir hermenn hafa rekið Ar-
aba á flótta eftir harðan bar-
daga. Alment er óttast, að óeirð-
irnar breiðist út fyrir Palestínu.
Vaxandi æsing er á meðal Ar-
aba í Transjordaníu og Sýrlandi.
Tuttugu þúsund Arabar í Dama-
skus hafa látið í ljós andúð
gagnvart Gyðingum. Herlið hef-
ir verið sett á vörð við bústaði
Gyðinga í borginni.
Reuter-fréttastofan tilkynnir,
að Arabar haldi því fram, að
ásóknarstefna Gyðinga sé orsök
óeirðanna, sem sé ekki beint
gegn Bretum.
Frakkar hafa sent beitiskip
til Beyruth.
Blaðið New York World skýr-
ir frá því, að fascista-sinnaðir
Gyðingar Iiafi átt upptökin að
óeirðunum.
Hinsvegar eru skeyti um
grimd af hálfu Araba i garð
Gyðinga samhljóða.
Kliöfn, 30. ágúst, F.B.
Vígbúnaður Japana.
Blöð í Tokio skýra frá því,
að flotamálaráðuneytið hafi
samið tillögur um, að Japan láti
smiða fjögur tíu þúsund smá-
lesta beitiskip, 15 stóra tundur-
spilla og mörg minni herskip
á næstu sex árum. Kostnaður-
inn áætlaður 400 miíjónir yen.
Tilgangur þessara áforma Jap-
ans-stjórnar virðist vera sá, að
gera aðstöðu Japans auðveldari
á væntanlegum stórveldafundi
um takmörkun herskipaflota.
„Aukning Valhallar".
~ Fjárlög næsta árs mæla svo
fyrir, að ríkisstjórninni skuli
heimilt, „að veita Jóni bónda
Guðmundssyni á Brúsastöðum
alt að 25 þús. kr. viðbótarlán
úr viðlagasjóði, til aukningar
gistihúsinu Valhöll á Þingvöll-
um, eða ábyi'gjast lán fyrir
hann, gegn þeim tryggingum,
er stjórnin metur gildar, enda
samþykki liún tilhögun breyt-
inga þeirra, sem gerðar verða
á gistihúsinu.“
Eins og kunnugt er, hefir
„Valliöll“ verið rifin niður og
flutt vestur um Öxará og reist
þar af nýju. Mun stjórnin hafa
lagt fjárstyrk nokkurn til
þeirra flutninga, en fráleitt
hefir þó sá styrkur lirokkið
nándar-nærri fyrir öllum kostn-
aði, er af flutningunum hefir
leitt. — Hefir Jón Guðmunds-
son, eigandi „Valhallar",- vafa-
laust orðið að bæta við allmiklu
fé úr eigin vasa, því að flutn-
ingarnir á efniviði hússins urðu
miklu kostnaðarsamari, en
áætlað hafði verið i fyrstu. Mun
liafa verið gert ráð fyrir, að
flutningarnir gæti farið fram á
isum síðastliðinn vetur, en þvi
varð ekki við komið, sakir þess,
að Öxará lá aldrei undir isi degi
lengur allan veturinn. Var því
ekld annars kostur, en að ferja
alt efni yfir ána, og reyndist
það ærið taf-samt og dýrt.
Gistihúsið er nú fullbúið að
mestu, og verður bæði hent-
ugra og rúmbetra en áður.
Verður ekki betur séð, en að
hin nýja „Valhöll“ mUni verða
nægilega stórt gistihús á Þing-
völlum um margra ára skeið.
Þess ber að gæta, að gistihús til
sumardvalar eru nú að risa
upp allvíða hér syðra þessi árin.
Gistihúsið i Þrastaskógi (Þrasta-
lundur) liefir nú starfað tvö
sumur, og nýtt gistiliús er risið
upp að Ásólfsstöðum. Er mælt,
að þar hafi jafnan verið fjöldi
gesta i sumar. Þá hefir og
Iieyrst, að i Laugarvatnsskól-
anum verði framvegis tekið á
móti gestum sumarmánuðina,
bæði til næturgistingar og lengri
dvalar. Og vafalaust bælast við
enn fleiri gestahæli austan
f jalls á næstu árum. - Eru því
litlar liorfur á, að aukast muni
gestasókn að Þingvöllum næstu
árin. Hitt er öllu sennilegra, ef
haldið verður áfram að fjötra
þar alt í girðingum og þröngva
kosti gesta á annan liátt af op-
inberri liálfu, að fólk leggist frá
hinum fornhelga stað og leiti í
aðrar áttir, þó að flestum, sem
reynt hafa, beri saman um, að
framkoma gestgjafans og að-
búnaður allur af hans hálfu sé
í besta lagi.
Það yrði þvi að teljast mjög
misráðið, ef sá kostur yrði tek-
inn, að fara nú áð stækka Val-
liöll til nokkurra muna. Þeirrar
stækkunar yrði áreiðanlega ekki
nein þörf til venjulegra nota.
„Aukningin“ mundi ekki verða
að neinu gagni, nema jiessa fáu
daga, sem hátíðahöldin standa
þar eystra að ári. En nú hefir
heyrst, að reisa eigi matskála
hjá Valhöll fyrir þær 25 þús.
kr., sem stjórninni er heimilað
að lána gestgjafanum. — Og
sá skáli á ekki að verða neitt
smásmiði. Hann á að sögn að
rúma 300 gesti í sætum og geta
menn af því ráðið, hversu stór
hann muni verða. Væri sök sér,
þó að slegið yrði upp ódýrum
timburskála til bráðabirgða, er
nota mætti til borðhalds þessa
fáu daga. — Hitt er vitanlega
óðs manns æði, að fara áð koma
þarna upp með ærnum kostn-
aði einhverju rokna-gímal'di úr
steinsteypu. — Sá mikli skáli
hlýtur að kosta stórfé og því fé
er öllu á glæ kastað, sakir þess,
áð skálinn verður að engu eða
sama sem engu gagni, livorki
landinu né gestgjafanum, nema
eina þrjá eða fjóra daga. Timb-
urskála mætti rífa niður, þegar
að liátíðaliöldunum loknum og
liafa eitthvað upp úr efniviðun-
um, en steinskála-verðið er al-
gerlega glatað fé. — Það er nú
altalað, að þegar sé ákveðið, að
steinsteypuskálinn skuli reistur,
og má um það segja, að ekki sé
öll vitleysan eins. — Og gest-
gjafanum í „Valhöll“ er ætlað
að taka stórfé að láni, og verja
því í byggingu, sem ekki eru
neinar liorfur á, að nokkuru
sinni geti gefið honum liinn
allra minsta arð, nema þessa
fáu daga, sem liátíðahöldin
standa yfir að ári.
Jón Guðmundsson mun liafa
tapað all-miklu fé á flutningi
gistihússins vestur um Öxará.
Að vísu er Valhöll vandaðra og
betra liús í sjálfu sér i hinni
endurbættu útgáfu. En gisti-
húsið er miklu ver fallið til að-
sóknar á hinum nýja stað og
má þvi búast við, að liagnaður
eigandans af rekstrinum verði
ekki meiri en áður. — Allir
þeir, sem um Þingvelli fóru,
hlutu að koma í gömlu Valhöll,
því að hún var á almannaleið.
Hin nýja „ValhölP' liggur mjög
afskekt og rýrir það gildi lienn-
aé sem veitingahúss. — Þar er
ogalt f jötrað í gaddavírsgirðirig-
um og má nærri geta, að slílct
er lítt til þess fallið, að laða
gesti að staðnum. — Veit eng-
inn hvenær því gaddavírs-fári
muni linna, en sennilega rekur
að því, áð íslendingum þyki
þröngt um sig i gaddavirs-kvi-
um stjórnarinnar þar eystra, ef
svo verður stefnt til lengdar,
sem nú horfir.
Það verður nú ekki betur séð,
en að Jón Guðmundsson verði
allhart úti, ef hann á að þola
])að bótálaust, að vera relcinn
með gistihúsið af einhverjum
allra-Iiaganlegasta staðnum i
QOOOOOOOOOCStíOOOCSOOOOOCSOOOOííOOOOOOO1
TEOFANI e* opdið —
1,25 á. borðið.
OOOOOOOCSOOCSCSCSCSCSOOCSCSOCSQCSCSOOOOQCSOCSOC
Besta skemtiterðin
nú um helgina, verBur skemtiferð með áætlunarbifreið Steindórs. —
Á laugardagskvöld og sunnudagsmorgun ti! Þingvalla eða í ÞjfftSta*
skóg, að Ölfusárbrú, Eyvarbakka eða austur í
Fljótshlíð. — Heim aftur á sunnudagskvöld.
mr STEINDÓR.
Þingvallalandi og lioláð niður á
einum Irinna lökustu. Sérsták-
lega verður ranglætið áberandi,
er þess er gætt, að liann hefir
beðið allmikinn lialla af flutn-
ingunum og getur átt það á
hættu, að aðsókn þverri að gisti-
húsinu sakir þess, hversu illa
þvi er i sveit komið. — Og ofan
á alt þetta er svo ætlast til, að
liann taki stórfé áð láni og verji
þvi til skálabyggingar, sem fyr-
irsjáanlega verður arðlaus eign.
Róður
skólanámsgrein.
Að æfa iþrótt, hverju nafni
sem hún nefnist, skapar þrótt
og þol og eykur þvi starfshæfni.
Þess vegna hafa allar íþrótta-
iðkanir óbeina liagræna þýð-
ingu fyrir þjóðfélagið. Auk þess
eru sumar íþróttir þannig, að
þjóðirnar geta ekki án þeirra
verið, vegna atvinnu sinnar og
lífsbaráttu.
Slík íþrótt er róðurinn fyrir
okkur Islendinga. Öll okkar
fiskimannastétt hefir fram að
þessu fengið bróðurpartinn af
líkamsuppeldi sínu við árarnar.
En nú hefir vélmenningin með
öllum sínum kostum og göll-
um liertekið þennan atvinnu-
veg, svo að sfegja alveg. Og því
er spurningin: Við livað eiga nú
hinir upprennandi sjómenn að
efla orku sína og þrótt — þegar
áranna gerist ekki lengur þörf
við hin daglegu störf.
Stoltir erum við af þvi, að
eiga einhverja hina harðfeng-
ustu og hraustustu sjómanna-
stétt, sem til er í heiminum.
En hvernig hefir þessi stétt
]>roskast? Við brimróður og
liarðræði víðsvegar við strend-
ur landsins. Og hvernig verður
nú þegar róðrinum, þessari
þróttgefandi íþrótt, er sjómenn-
irnir hafa iðkað af blákaldri
þörf frá blautu barnsbeini, er
skyndilega lcipt burt úr upp-
eldi þeirra og ekkert látið í
staðinn? Það þarf ekki mikla
þekkingu á þróunarlögmáli
manna og dýra, til að sjá hvern-
ig þetta hlýtur að fara. Óhjá-
kvæmilega hlýtur stéttin, ef
ekkert er áð gert, að missa mátt
smátt og smátt og úrkynjast.
En hvað á þá að gera til að
bæta upp þetta tap, sem vélarn-
ar valda?
Það á að gera róður að föst-
um lið í uppeldisstarfseminni.
Við eigum að kenna og æfa
róður í öllum skólum þessa
lands, þar sem því verður við
komið.
Hver sú þjóð, er þekkir sínar
eigin þarfir, og veit hvers ber
að vænta af uppeldi, hagar
þeirri starfsemi með þarfimar
fyrir augum. Nú er það aug-
ljóst, að mjög mikill hluti
þeirra unghnga, er alast upp við
sjávarsíðuna, verða sjómenn.
Og líka er hitt kunnugt, að þrátt
fyrir allar vélarnar, er fleyta
áfram flota vorum, þá geta þau
atvik altaf komið fyrir, að sjó-
mennirnir þurfi að grípa til ór-
anna og.geta þá átt lif sitt und-
ir þvi, að kunna vel að neyta
þeirra. Vaxandi sjómanni er því
nauðsyn, áð læra að róa. Fyrst
og fremst af því, að róðrar-
kunnáttan getur oft og einatt
verið honum lífsnauðsyn. Og í
öðru lagi hefir langvarandi
reynsla sýnt okkur, að það, að
æfa róður, er einliver sá allra
besti undirhúningur, er sjómað-
ur getur fengið undir sitt erfiða
og áhættusama lífsstarf.
Og varla verða bomar á það
brigður, að sjómannastéttin
hafi aflað svo mikilla auðæfa
fyrir þessa þjóð, að liún eigi
kröfu til þess, að vera ekki lak-
ar undirbúin til starfs síns af
hálfu lrins opinbera, en aðrar
stéttir. Enda ætti þjóðfélagið
að sjá sinn eigin hag í því. En
eins og nú standa sakir, hefir
ungur sjómaður, sem ekki kann
að róa, ekkert tækifæri til þess,
áð læra það, hvað þá að hann
geti æft róður í fristundum sín-
um, sér til ánægju og hreysti-
auka.
Reykjavíkurborg hefir risið,
svo voldug og sterk sem hún er,
að mestu fyrir atgerðir sjó-
mannanna. — Tilvera hennar
byggist að mestu á þeim. Það
væri þvi hvorttveggja i senn
hagsmuna og metnaðarmál fyr-
ir þetta bæjarfélag, að hefjast
nú þegar banda og gera eitt-
öxfopd-
buxup
eru nú enn komnar aftur í
raörgum brúnum litura og
ennfreraur gráar.