Alþýðublaðið - 10.07.1928, Blaðsíða 3

ALÞÝÐUBLAÐiÐ
3
S\/$ í
! j A\ '} ]n : í ^^7]
o
N
a
ít
Bensdörps
súkkulaði.
Ekkert sambærilegt súkkulaði
er nu fáanlegt jafn ódýrt.
Reynið — og sannfærist.
BENSDORP's COCOA
fiofum einnlg
Bensdoa>ps kakaé.
■Rrður Halldórsson og 2 Skotar,
og ráku-st þcir hver á annan, en
eftir þann árekstur lágu markmað-
ux og bakvörður K. R. á vellin-
um, og var þá leik hætt í bili.
Markmaðurinn reyndist vcra fót-
brotinn rétt fyrir ofan ökla, og
roru bæði beinin brotin, en Sig.
Halldórsson meiddist einnig svo
mikið, að hann gekk úr leik. Þó
eru meiðsli hans ekki meiri en
evo, að talið er, að hann muni
geta leikið í úrvalsliðinu. Þá
er leikur hófst að nýju, eftir 15
mínútna töf, komu í lið K. R. 2
vara'menn, markvörður varð 2.
flokks markvörður K. R., en Sig.
Jafetsson kom í stað nafna sín,s.
Mjög virtist hafa dregið úr K.
R. mönnum við þetta áfall, er
þeir fengu, og settu Skotar 1
mark skömmu eftir leiksbyrjun.
Var sem nýtt fjör gripi K.-R.-ing-
ana eftir þetta mark, því það er
eftir var leiksins, lá knötturíiinn
mjög Skota-megin á vellinum, og
var oft vel skotið á mark Skot-
anna. Bn markmaður þeirra sýindi
glögglega, að hann var hlutverki
sínu vaxinn, því að hann varði,
markið af mikilli snild.
Þá er eftir voru svo sem 3—5
mínútur af leiknum, skoruðu K,-
R.-ingar 1 mark. Var það Hans
Kragh, er skoraði markið, og end-
aði leikurinn svo, að Skotar unnu
með 2:1.
K. R. á pakkir skyldar fyrir
mjög gój'öa frammistödu í viaur-
eigMnni viið Skotana.
Næsti kappleikur verður á
morgun milli Vals og Skotanna,
og er það von og ósk allra vel-
un;nam knattspymuinnar, að Vals-
menn megi duga drengilega.
X.
Umfaverfis jörðina á
einnm sóiarhring.
Fynir nokkrum vikum safnað-
ist múgur og margmenni, þar á
meðal blaðamenn frá ölilum stór-
blöðum heiímsins, saman við
stærstu bifreiðabraut í Berlín. Til-
efnið var, að þá átti að sýna
eitt mesfa undratæki nútímans,
„rakettu'-bifreiðina, í fyrsta
skiftj.
Eftirvæntingin var mikii, og
hún náði hámarki, þegar dregið
var tjald fró lítilili bifreið, er stóð
rétt við pall þann, er blaðamenn-
irnir sátu á.
Bifreiðin var ekki að sjá mik-
ið frábrugðin öðrum bifreiðum;
mismunurinn sást aÖ eins á því,
að nokkrar pípur stóðu aftur úr
henni. Það voru „rakettu“-pípum-
ar.
Þenna dag átti að gera einn af
djöTfustu draumum mannsandans
að veruleika. Og dauðaþögn ríkti
á áhorfendapölltmum, er hinn
ungi verksmiðjuforstjóri, Karl
Opel, sem smíðað hefir bifreið- ■
ina, steig upp í hana og settist
við stýrið. Kveik# var í raketti-
unum í pípunum, og mikill logi
gaus upp, samfara gífurlegum
hávaða. Ot úr reykjarmekbinum
þeyttist vagnkrílið með ofsa-hraða
— svo miklum hraða, að ekki
verður með orðum lýst. Áhorf-
endurnir voru lostnir skelfingu,
og flestir héldu, að ungi maður-
inn, er stýrði þessum voða vagni,
mynd’i brjóta i sér hvert bein.
Fáir gátu fylgt bifreiðinni með
augunum. En eftir nokkrar mín-
útur nam hún staðar. Hún hafði
þá runnið skeiðið með 400 km.
hraða á klukkustund. Það er
10 isinnum meiri hraða en bifreið-
ar hafa hér vanalega á sléttum
þjóðvegum. Og Opel steig úr
vagninum glaður og brosandi.
Eftir þessa reynsluför flutíi
Karl Opel erindi. Sagði hann, að
hér með væri sannað, að hægt
væri að gera „rakettu“-bifreiðina
að nothæfu samgöngutæki, en
smíði hennar væri að eins spor
í áttina að stærra marki, sem
væri „rakettu“-flugvélin, og þeg-
ar því marlu væri náð, þá væri
hægt að ferðast frá Berlín til
New York á að eins 5 klukku-
stundum. Hann sagði, að þessi
tilraun væri að eins ófullkomin
byrjun; eftir væri að bæta-þessa
hugmynd og fullkomna. T. . d.
þyrfti sð finna upp ráð til þess
að menn gætu farið um loftið
með þessum hraða, án þess áð
hljóta meiðsl af, svo gífurlegur
sem loftþrýstingurimn yrði. En
hann sagðist hyggja, að eftir 1
til 2 ár yrði hægt að fara í kring
um jörðina í slíku farartæki á
einum sólarhring.
Maðurinn, sem fann upp þetta
undratæki, er þýzkur, og heitiir
hann Max Valier. Hann og vinur
hans, sem er sérfræðingur í vél-
fræði og eðlisfræði, hafa brot-
iðheilann um þetfaí lOár. Valier
hefir eytt öllum eigum sínum í
þessar tilraunir, og þegar fé hans
Var þrotið, gekk hann frá auð-
manni til auðmanns og bað þá
ásjár, en fékk alls staðar afsvar.
Flestir héldu hann vitskertan. En
svo þegar hamn hitti Karl Opel,
rann upp hamingjusól hans. Opel
þótti mikið varið í uppfyndiing-
una, lét hamn fá verksmiðju til af-
nota og nægilegt fjármagn. Vann
hann með þeirri hjálp þemnah
glæsilega sigúr. — Því að glæsi-
legur sigur vefður þetta að telj-
ast, þó að svo tækjst í annað sinn,.
er bifreiðin var reynd, að hún
kastaðist af teinunum og gereyöi-
lagðist. Uppfyndingin verður
endurbætt, og innan tiitölulega
skamms tíma ,mun „rakettu“-Jbif-
reiðin trygt farartæki — hvernig
svo sem verður um „rakettu“-
flugvélina.
Má nú segja, að margt gerist
merkilegt í heiminum. Nú sjá
menn milli landa, senda Ijós-
myndir þróðlaust yfir heimshöf-
dn, þjóta eftir vegunum með 400
km. hraða á klst. — og kvik-
myndaleikararnir tala í kvik-
my n dahúsunum, — þótt þeár
séu hvergá nærri. — En ef til
vill fihst þó Islendingum mest
til koma að geta farið milli Ak-
ureyrar og Reykjavíkur á tveim
klukkustundum.
í „Eimreiðina“, 4. hefti f. á.
ritar Helgi Vajtýsson grein um hið
nýja norska tímarit, „Norröna“_
Þótti mér tíðindum sæta útgáfa
þess. En ekki get ég sem Helgi
lýst yfir undrun minini, þótt tíma-
rits þessa hafi eigi verið getið í
íslenzkum blöðum og tímaritum.
Mér þykir eigi „furðuleg" „þögn-
in“ um tímarit þetta. En önnur
þögn gegnir furðu, og það er
þögriin um yfirgang Norðmainna
gagnvart oss Islendingum. Og
hann mun ástæðam fyrir hinni
„furðulegu þögn“.
Síðan ég steig á land í Noregi,
hefi ég verið sannfærður um, að
mikið gætum við af Norðmönnum
lært, sérstaklega um ýrnsar vsrk-
legar framkvæmdir. Hefi ég lítils-
háttar drepið á þetta áðiúr í stutttri
blaðagrein. Ég óskaði þar eftir
því, að vér ættum þar „Norsk-
Islandsk Samfund‘\ til þess að
beina islenzkum ungmennum leiö,
þégar austur um hafið kæmi
Mætti slíkt verða til þess, að þeiro
gagnaðist betur að Noregsferð*
um sínuin, en ég vissi raun á
verða um suma þeirra, því þan
eru staðhættir misjafnir sem hér.
En ég skal jafnframt lýsa yfir
því, að ég hefi alið gremju til
Norðmanna, síðan ég varð þess
á'skynja, að þeir leynt og ljósll
eigna sér íslenzku forn-bókment-
irnar. Sú gremja hefir að vísu
dvínað á stundum fyrir hlýjum
hugsunum, því ég á nokkrum
mætum Norðmönnum margt gott
upp að inna, en hún hefir þá
líka verið því áleitnari á milSI.
Mér hefir einnig á semni árum
aukist skilningur á skaðræði
slíkrar ásælni.
Ég hefi hér hjá mér nokkratfl
Islendingasögur þýddar á ný*
norsku. Framan á kápu Eiriksi
sögu rauða er þetta skráð:
Gamalnorske bokverk
utgjeve av
Det norske samlaget
2
Soga
um
Eirik raude
Gamalnorsk grunntekst
og nynorsk umsetjing
ved
S. Eskeland
Oslo
Det norske samlaget
(Landsmaalslaget)
1907.
Á öftustu síðu kápunnar er upp-
talning á nokkrum „gamalmorske
bokverk“, sem „norske samlaget“
hefir gefið út, svo sem: Völsunga
sögu, Laxdælu, Hrafnkels sögu
Freysgoða o. fl.
Fyrir nokkrum árum þýddi
lektor Leiv Heggstad á Vors
„gamalnorska bokverk“-ið Egils
sögu á „landsmál". Svo rnætti
lengur telja.
Fáfróð norsk alþýða og útlend-
ingar, sem engin deili þekkja á
gullaldarritum vorum, sannfærast
þegar um, að þessar bækur séu
forn-norskar og dá þjóðina fyrir
sína fornu ritsnild.
Af veikum mætti reyndi ég að
hafa dálítil áhrif á þessa frekju
og rangsleitni Norðmanna gagn-
vart oss, meðan ég var hjá Lars
Eskeland. Ég fékk hann til að
hreyfa þessu máli, þegar hann
flutti erindi um „norsku útbygð-
irnar“. Ég man sérstaklega eftiir
einum degi. Ég ók með Eske-
land á járnbrautarstöðina á Vors
Ferð hans var heitið til Stafang-
urs. Skyldi hann flytja þar fyr-
irlestur um ofannefndár „bygðir“.
Á leiðinni til stöðvarinnar kom
Island til tals sem oftar. Klagaði
ég þá yfir því, að Norðmenn
eignuðu sér að öllu forn-bók-
mentir vorar með því að kalla
þær „gamalnorskar“. Mér fanst,
að ekki mætti rninna vera, en að
þær fengju að heita norrænar.
Væri þá öllum veitt nokkuð.
Eskeland var mér sammála og