Alþýðublaðið - 14.07.1928, Blaðsíða 2
2
AL!»ÝÐUBLA®I©
Ulþýbublaðiðí
kemur út á hverjum virkum degi. j
í Afgreiðsla í Alpýðuhúsinu við í
1 Hveriisgötu 8 opin frá ki. 9 árd.
j tii kl. 7 síöd.
| Skrifstofa á sama staö opin kl. |
j 9V*—lO'/j árd. og kí. 8—9 síðd. t
5 Slmar: 988 (afgreiðslan) og 23 )4 j
3 (skrifstofan). í
| Verðiag: Áskriftarverö kr. 1,50 á j
j mánuði. Auglýsingarverðkr.0,15 í
j hver mm. eindálka. »
J Prentsmiðja: Alpýðuprentsmiðjan [
j (i sama húsi, simi 1294). E
SamviMfisiiSélait
ísfirðiuga.
Viðtal við S’ímm Jéusson.
fsfirðiirgar kaupa í'inim
vélskip.
Alþbl. hitti að máli Finn Jóns-
son póstmeistara á ísafirði, sem
er nýlega kominn frá útlöndum.
Talið barst aÖ Samvinnufélagi Is-
iirðinga, sem mjög vekur nú at-
hygii manna.
„Þér fóruð utan í erindum fé-
lagsins ?“ spurði tíðindamaður
blaðsins.
„Já, ég ferðaðist í þrjár vikur
um Danmörku, Noreg og Sviþjóð,
safnaði tilboðum í vélskip, skoð-
aði vélaverkstæði og heimsótti
skipasmíðastöðvar. Það var úr
mörgu að velja.“
„Gerðuð þér kaup á skipum ?“
„Já, ég hefi gert samninga við
A/B. Svenska Maskinwerken Söd-
ertalje í Svíþjóð um 5 vélskip
handa mönnum í samvinnufélag-
inu.“
„Á ekki félagið skipin sjálft ?“
’„Nei, hvert skip er sérstök eign
út af fyrir sig og með sér rcikn-
ingi. Skipstjórar, vélamsnn, há-
setar o. fl. eiga þau í sameiningu,
en samvinnufélagið sér um öll
innkaup og söiu.“
i „Hvað eru skipin stóír ?“
„Þau verða ttm 40 smálestir að
stærð, brutto, lengd h. u. bL. 60
fet, breidd 16 fet og dýpt 7,6
fet, bygð úr eik, með 90 hestafla
Ellwe-diesel mótor.“
„Það er lítt þekt vélategund
hér á íslandi?“
„Já, fremur, en háþrýstivélarn-
ar hljóta innan skamrns að verða
almennar, og glóðarhausa vélarn-
ar að hverfa úr sögunni. Óvii-
hallir yísindaimenn eins og t. d.
próf. Liitz við Norges Tekniske
Höjskole, sem mikið hefir athug-'
að mótora sem starfsmaður há-
skólans, segir m. a. í ársskýrslu
fiskiveiðafélagsins í Þrándheimi
fyrir 1927 um háþrýstivélarnar
í fiskiskip, að pœr séu gló)d:?r-
hausavélunum mikln ódýrari í
rekstri, Q9 dð mjnsta kpsti eins
gtíngtryggdr•*)
Að minni hyggju myndu Is-
lendingar geta sparað sér' hundr-
*) Sbr. Trondhjems Fiskeriselskabs
aarsberetning for 1927, bls. 36.
uð þúsundir króna á ári með því
að fá sér þær í skip sín í stað
glóðarhausavélanna, sem þuv
nota nú. Lágt reiknað eyða þær
20—30o/o minna en hiinar, þaninig,
að skip með gló'ðarhausvél, sem
notar olíu fyrir 6000 kr. á ári,
myndi með diesel-vél spara sér
1200—1800 kr. á ári.“
„Eru skipin öll af sörnu stærð ?“
„Já, þau verða öll nákvæmlega
eins að öllu leyti. Ætlunin er að
gera tilraun með að samræma
mótorskípaútgerðina."
„Þetta verða vönduð skip?“
„Já, það eiga þau að vera. Þau
verða bygð undir þaki hjá einni
af elztu 'skipasmíðastöðvum Norð-
manna. Allur gildleiki á viðum
er ríflega eins og norska Veritas
eftirlitið krefst um 50 smálesta
mótorskip. Það vax strax byrjað á
smíðinni, og þau eiga að vera
tilbúin í síðasta lagi 30. nóvem-
ber þ. á.
„Hvað eiga þau að kosta?“
„Þau kosta þrjátíu og sex þús-
und sænskar krónur hvert, við
smíðastöðina, með öllum útbún-
aði, eins og krafist er af íslenzku
fiskiskipaskoðuninni.“
„Hver lítur eftir smíðinu?“
„Eiríkur Einarsson skipstjóri
frá Isaíirði geriir það fyrir hönd
samvinnufélagsins.“
„Gátuð þið borgað skipin út?“
„Nei, svo ríkir erum við ekki.
Ég útVegaði lán í Svíþjóð til
kaupanna að 4/s hlutum með rík-
is- og bæjar-ábyrgð, samkvæmt
beimild þeirri, er síðasta alþingi
gaf stjórninni. Lánið er veitt til
10 ára með 6/4% ársvöxtum, af-
fallalaust."
„Vakti það ek-ki undrun, að ríkið
skyldi ver-a að ábyrgjast slík
lán ?“
„Nei, síður en svo. Danir,
Norðmenn og Svar styrkja fiski-
veiðar sínar á þann hátt, að ríkin
veita sjómönnum lán út á ein-
hvern hluta skípsverðsins með 31/2
0/0 vöxtum.“
„Hvérnig hyggja menn til þessa
nýja skipulags þar vestra?“
„Yfirleitt býst ég við að menn
telji félagsstofnunina heillavæn-
lega. Annars er útgerðin á Isa-
firði búin að fara eiiinkeininilega
hringferð. Þégar litlu vélbátarnir
tóku við af róðrarbátunum, áttu
formennirnir hluta í flestum
þeirra. Eins var um mörg af hin-
um stærri mótorskipum í fyrstu.
Kaupmenn voru meðeigeindur
þeirra og höfðu stjórnina. Ein-
hvern veginn eignuðust þeir líka
smátt og smiátt hluta formann-
anna. Fyrir þremur árum var
mestur hluti skipanna komiran á
hendur þriggja útgerðarmanina og
félaga. Fjárhagur þeirra hafði
stöðugt farið versnandi síðan 1919,
og svo var alt stöðvað skyndi-
lega. Nokkuð hafði lika týnst af
skipum. Nú eru að koma ný skip
í í'igu sjómanna að mestu leyti,
og' er nú eftir að vita, hvort
samvjnnufélagsskapurinin ekki
gefst betur en sameignin við
kaupmennlna. Að Vísu er öll að-
staða til útgerðax mun örðugri
en þegar fyrst var byrjað á hinnl
stærri útgerð, og kreppur geta
öllu grandað, en vonandi vegur
bætt skipulag nokkuð upp á
móti því. F-élagið leggur sérstaka
áherzlu á að safna í sjóði. Ot-
gerð -einstakra manna var svo
mjög komin í kaldakol á ísafirði,
að við jafnaðarmerm urðum að
hefjast handa, og flestir okkar
munu líta svo á, að þetta sé
bezta skipulagið, sem unt var að;
hiafa, næst ríkis- éða bæjar-
rekstri.“
„Hefir samvinnufélagið keypt
línuveiðarann „Auders?"
„Nei, samvinnufélagið hefir
hvorki keypt „Anders“ né önn-
ur skip.“
Alþbl. veit, að almenningur í
landinu ber þær óskir í brjósti,
að Samvinnufélagi ísfirðitoga
vegni sem bezt, og blaðinu er
kunnugt um, að allur almenningur
á Isafirði hefir brennandi áhuga
fyrir því, að samvinnufélagið
verði bænum til þeirrar blessunar,
sem forgön-gumennim-ir ætlast til,
og öðrum iandsmönnium, er fiski-
veiðar stunda, hvöt og fyrirmynd
til framkvæmda.
fCappleiknrlBiM
í gærkveldi.
Vlkingar — Skofar.
Jafntefli: 2 s 2
I gærkveldi fór fram fjörug-
asti Skotakappleikurinn, sem háð-
ur hefir verið hingað til, að þessu
sinni. Var það knattspyrnufélagið
Víkingur — hið 3. í rööinni að
knál-eik til í flestra augum, er að
þessu sinni átti að etja við Skot-
ana. Bjuggust fæstir við að kapp-
leikurinn mundi enda á þann veg,
er raun varð á, því trú ■ manina
var sú, að Valur og K. R. hefðu
staðið svo vel í þessum erl-endu
köppum, að ekki væri að vonast
eftir betr-a frá íslenzku félagi.
Vindur var mikill af norðri, og
áttu Víkingar að sækja undan
vindi, en gegn sólu í fyrri hálf-
leik. Hófu þeir þegar í upphafi
leiksins harða sókn, og má segja,
að knötturinn hafi allan fyrri hálf-
leikinn 1-egið á Skotunum, og þeir
lítið annað gert en að verjast.
Fór og svo, er hálfl-eikurinn var
tæplega hálfnaður, að Víkingar
skoruðu mark, og litlu síðar ann-
að til. Voru það þeir Guðjón
Ein-arsson og Tómas Péturssoin, er
skoruðu mörkin. 1 þessum hálfleik
gerðu Skotar nokkur upphlaup, en
fá skæð. Er líka auðséð, að þeir
eiga v-erri aðstöðu til að keppa,
þegar vindur er, hvort sem hann
er með þeim eða móti. Reyndi lít-
ið á m-arkmann Ví-kiinga, Þórir
ÍKjartansson, í þessum hálfleik, en
í þau fáu skifti, er knettinum var
skotið á mark hans, gr-eip Þóiir
hann prýðilega.
1 -seinni hálfleik sóttu Skotar
undan vindi. Var þá sól horfin.
Lá knötturinn næstum undantekn_
ingarlaust á vallarhelmingi Vík-
inga. __ Leið svo g-óð stund, að
ekkert har til tíðinda. Skotar
sóttu, en Víkingar vörðust af
mikilli leiikni. Var það sérstaklega
Þórir í markinu, er varðist prýði-
lega, og stundum svo, að undr-
um sætti. Gerði hann ýmist að
grípa knöttinn laglega, og varpa
honum fram á völlinn, eða ijösta
hann með hnefanum yfir höfði
Skotanna, og vakti það mesta að-
dáun áhorfenda. — Þegar þessi
síðari hálfleikur var rúmlega
hálfnaður, skaut einn Skotanna
knettinum knálega á mark Vík-
inga — Þóxir greip hann, — en.
misti hann, og k-nötturinin rann
ofur rólega inn fyrir marklínu.
Fyltust nú Víkingar Vikiingslu-nd
mikilli, og kváðu við eggjunarorð
formannsins. Þustu þeir með
knöttinn nokkrum sinnum að
marki Skotanna, — ein — ekki
lengra. Skotarnir komust með
hann jafnharðan að marki Víkinga
aftur, og innan lítillar stundar
nam knötturinn staðar í neti Vík-
inga í annað skifti —. Þá var
„kvittað".
Tókst nú harður l-eikur af
beggja hálfu um stund, en litið
gekk. Var þó knötturinn alla-jafna
við mark Víkinga, og fengu Skot-
ar ho’rn-spyrnu þrisvar í röð,/en
án þess að koma knettinum í
mark. Varðist Þórir aðallega með
því, að greiða knettinum lagleg
hnefahögg — og endaði þanniig
leikurinn, að ekkert breyttist —
með jafntefli, 2 : 2.
Að leiknum loknum hrópuðu
knattspyrnumennirnir húrra hver-
ir fyrir öðrum, — út af vellinum.
var Þórir borinn á „gullstóli". —
Átti hann það sannarlega skilið,,
kappinn. ,
Síðan hrestu knattspyrnumenn-
irnir síg á kaffi á Hótel Skjald-
breið. H-efir þar víst mikið verið
talað bæði á ensku og íslenzku,
— e;n tíðindamaður Alþýðuiblaðs-
tnsi viltli ekki láta blaðið í dag
verða án þessarar greinar og
flýtti sér því að skrifa og get-
ur þess vegna ekki sagt I-esendum
frá þv/ er sagt var undir borðum.
Spymir.
AtvÍMMMÝækiit
offásleitæka pJéHin
eftir Árna Á'gústsson.
Telja má tvær höfuðástæður
fyrir því, að landbúniaðurinn hefir
verið svo semþr-oska, og í flest-
um gneimim staðíð í sama spoxinu
frá fyrstu tímum. Fyrrl ástæðan
er: Dáðleysi og blin-dni bænda-
lýðsSns fyrir framtíðarm-öguleikum
landsins. Þekkingar- og skilnings-
leysi han-s á nauðsyn þess að
leysa úr læðingi blundandi öll í