Vísir - 04.01.1938, Blaðsíða 2

V 1 S IR
VÍSIR
DAGBLAÐ
Útgefandi:
BLAÐAÚTGÁFAN
VÍSIR H.F.
Ritstjóri: Páll Steingrímsson.
Skrifstofa \ Austurstræti 12.
og afgreiðsla )
S í m a r:
Afgreiðsla 3400
Ritstjórn 4578
Auglýsingastjóri 2834
Prentsmiðjan 4578
Verð 2 krónur á mánuði.
Lausasala 10 aurar.
Félagsprentsmiðjan. -
Framboð.
PRAMISÓKNARMENN liafa
lagt allmikla stund á það,
um langt skeið, að reyna að
sannfæra Reykvíkinga um það,
að bænum væri það fyrir bestu,
að fela Framsóknarflolcknum
aðalforsjá málefna sinna. Af
einskærri umhyggju fyrir vel-
ferð bæjarins, hafa þeir nú ár-
um saman og með ærnum
kostnaði haldið úti dagblaði hér
í bænum, til þess að upplýsa fá-
fróðan almúgann um það, hver
ráð hinir vitrustu menn þeirra
sæi til þess að hjarga við hag
bæjarfélagsins. Reykvíkingar
hafa hinsvegar sýnt lítinn lit á
því, að þeir kunni að meta slíka
góðvild og ósérplægni, og um
ekkert viljað hlíta forsjá Fram-
sóknarflokksins. Mætti því ætla,
að þolinmæði flokksins væri að
þrotum komin. En því fer þó
fjarri, að svo sé, eins og sjá má
af þvi, að flokkurinn hefir nú
ákveðið að gera bæjarmönnum
kost á þvi, að kjósa sjálfan for-
mann flokksins í bæjarstjórn.
Menn höfðu búist við því, að
hitaveitusérfræðingur flokks-
ins, sá sem vildi láta bora „nið-
ur úr jarðskorpunni“, eflir lieita
valninu, mundi að þessu sinni
verða settur í efsta sætið á kjör-
lista flokksins til bæjarstjómar.
En það hefir þó ekki orðið, og
þó að nafn hans sé að visu á
listanum, i næst neðsta sætinu,
þá er þess lítil von, að hæjar-
félaginu gefist kostur á þvi, að
fá að njóta djúphyggni hans í
bæjarstjórn næsta kjörtímabil.
Og ef til vill geta bæjarmenn
kent sjálfum sér um það, vegna
þess live htinn só.ma þeir sýndu
honum, fjæir vísindalegan á-
huga hans í sambandi við lausn
hitaveitumálsins, þegar hann
var hér i kjöri við síðustu Al-
þingiskosning/ár. Hinsvegar er
nú formaður flokksins heldur
ekki alveg gersneyddur allri
þekkingu á hitaveitum, ef i það
fer, enda mælir sjálfur sérfræð-
ingurinn eindregið með kosn-
ingu hans.
Það er þó tvísýnt mjög um
það, hvernig Frams óknarfIokk-
urinn muni snúast við hitaveit-
unni. Er nú risinn upp alveg
nýr spámaður í liði floklcsins,
sem hefir lesið það í frönsku
tímariti, að rafmagn muni að
minsta kosti engu dýrara til hí-
býlahitunar en heitt vatn, ef
það fáist nógu ódýrt. Gerir
liann grein fyrir þvi i dagblaði
flokksins, að til þess að komist
verði að ákveðinni niðurstöðu
um þetta, verði að framkvæma
ýmsar rannsóknir, sem þegar
hafa verið gerðar, þó að hon-
um sé ókunnugt um það.
Aðalerindi formanns Fram-
sóknarflokksins i bæjarstjóm,
skilst manni nú liinsvegar, að
eigi ekkert skylt við hitaveitu
eða rafmagn. Það á að vera
blutverk hans, að beina stjóm
bæjarmálanna á braut sam-
vinnustefnunnar, frá „öfgunum
til beggja hliða“, og reisa við
fjárhag bæjarins meðal annars
með því að stofna lil „sameigin-
legra innkaupa á nauðsynjum
þurfamanna“ og draga með þvi
úr koslnaðinum við fátækra-
framfærið. Er framsóknar-
mönnum það þannig ekki nóg,
að stofna kaupfélag í bænum til
þess að að girða fyrir „okur“
kaupmanna á nauðsynjavörum
ahnennings, heldur virðast þeir
telja brýna nauðsyn á þvi, að
gera bæinn að einu allsherjar
kaupfélagi, til þess að aflétta
okri kaupfélagsins!
Væntanlega dylst það því
engum, að framsóknarmenn
muni þykjast hafa „ráð undir
liverju rifi“. En það er eftir að
vita, hvort Reykvikingar þelckja
nú sinn vitjunartíma frekar en
áður, og vilja þelckjast þau ráð.
ERLEND VÍÐSJÁ:
Smuts:
Það, sem mestu máli
skiftir.
Jan Christian Smuts, hershöfð-
ingi, einn af kunnustu stjórnmála-
mönnum heims, flutti nýlega ræ'Öu
í Johannesburg í SuÖur-Afríku, og
komst þá meðal annars að orði á
þessa leið:
„Eg hefi einu sinni áður vikið
að því í ræðu, að er eg hafði gegnt
opinberum störfum í fjóra tugi ára
— á miklum erfiðleika- og umróts-
tímum — væri svo ástatt fyrir mér,
að eg gegndi nákvæmlega sama
starfi eins og þegar eg gerðist op-
inber starfsmaður undir stjórn
Kriigers fyrir 40 árum. Eg segi
þetta vinum mínum til bendingar,
svo að þeir geti lært af mér, vin-
um mínum, sem stööugt vilja kom-
ast hærra og bera meira úr býtum.
Eftir 40 ára opinber störf, sem voru
éins erfið og hugsast getur, gegni
eg nú sömu stöðu og áður og við
sömu laun. En eg er enn hamingju-
samur maður. Það er ekki staðan
eða Iaunin, sem mestu máli skiftir,
heldur tækifærin til þess að gera
gagn, og eg er þakklátur fyrir að
hafa haft tækifæri til þess öll þessi
liðnu ár, að helga þjóð minni krafta
mína. .. Það eru ekki launin, sem
vér fáum, stöðurnar, hrósið, ljóm-
inn, sem máli skiftir, heldur tæki-
færin til þess að sýna hvers menn
eru megnugir, hvernig menn geta
best notað hæfileika sína í þágu
meðbræðra sinna. .. Eg hefi séð
þjóð mína í friði og ófriði — eg
hefi séð hana í innanlandsstríði, er
svo margt gerðist, er vér eitt sinn
héldum, að árangurslaust væri að
vona, að nokkuru sinni yrði fyrir-
gefið eða sætst á. En eg hefi séð
ósátt og ósamlyndi hverfa — sam-
Iyndi og sáttfýsi koma í þess stað,
hamingju í stað örvæntingar — eg
hefi séð hversu þjóðin var sam-
einuð — séð alla þá, er land vort
byggja, vinna að þessu sama
marki."
Eridge-kepnni.
Um 20. þ. m. efnir Stúdenta-
félag Reykjavíkur til bridge-kepni
hér í bænunj, og mun það verða
fyrsta samkepni þeirrar tegund-
ar hér á landi. Væntanlegir þátt-
takendur snúi sér til Lárusar
Fjeldsted, stud. jur., Tjarnargötu
33, sími 4595, og Árna Snævarr,
Galtafelli, sími 4344.
Bretar sýna hernaðarlegan
Austur-Asíu.
mátt
sinn 1
StóFkostlegustuL lieræftngar,
sem Breta? liafa stofnad til
í Asíu, veröa haldna? í
næsta mánuði.
EINKASKEYTI TIL VÍSIS.
London í morgun.
Singapore-blaðið „Straits Times“ skýrir frá því
samkvæmt áreiðanlegum heimildum, að hin
nýju „batteri“ Singapore-nýlendunnar, séu
hin öflugustu í heimi sinnar gerðar. Eru „batteríin“
15 að tölu og öll útbúin 18 þumlunga (45.72 cm) fall-
byssum. Verða þau reynd í fyrsta skifti á næstunni, en
þá munu fara fram stórkostlegar heræfingar hjá Singa-
pore.
Hrsboðskanr Imi
ta.
London í gær. FC.
DOOSEVELT forseti flutti
hinn árlega boðslcap sinn
til þingsins, þegar þing kom
saman i dag, og var ræðu lians
endurvarpað um allar breskar
stöðvar kl. 6.30 eftir Lundúna-
tíma.
Heræfingarnar verða
látnar fara fram í febrúar-
lok og taka þátt í þeim m. a.
25 herskip, fjöldi flugvéla
og 10 þús. fótgönguliðs-
manna. Þrjár flugdeildir
(squadrons) munu koma
frá Indlandi og Irak til að
taka þátt í æfingunum og
Malaya og Punjabiherdeild-
ir munu verða fluttar ofan
úr landi. Er jafnvel talað
um, að Hong Kong-her-
deild verði send til Singa-
pore.
United Press.

London, 4. jan. FÚ.
KÍNVERJAR SEGJAST HAFA TEKIÐ HANGCHOW.
Kínversk blöð í Shanghai birta í morgun þá frétt að Kín-
verjar hafi náð Hangchow aftur úr höndum Japana. Yfirmað-
ur japönsku herstjórnarinnar ber á móti þessari frétt.
TSING-TAO—HONGKONG.
1 Norður-Kína hafa Japanir umkringt Tsing-tao. 1 Hong Kong
hafa reglugerðirnar frá 1931 verið lýstar í gildi, en samkvæmt
þeim er lögreglunni veitt sérstakt vald, meðal annars að gera
hiisrannsóknir án lögregluúrskurðar og ennfremur er ritskoð-
un leidd í gildi.
LOFTÁRÁS Á NANKING.
Kínverskar flugvélar gerðu á nýársdag árás á flugvöllinn í
Nanking, enn hann er nú í höndum Japana, og voru tvær jap-
anskar sprengjuflugvélar eyðilagðar. Síðar um daginn gerðu
Kínverjar loftárás á sjálfa borgina.
London 4. jan. FÚ.
ÞINGFORSETI EGIPTA REKINN ÚR WAFDISTA-
FLOKKNUM.
Á fundi þeim er Wafdistar héldu eftir að þingsalur hafði
verið ruddur í egipska þinginu i gær, var þingforsetanum og
þremur öðrum fulltrúum á þingi vikið úr floklcnum.
MAHMOUD PASHA HYLTUR.
Þegar breski sendiherrann Sir Miles Lampson fór á fund
Iiins nýja forsætisráðherra, Mahmoud Pasha, á nýársdag, safn-
aðist saman múgur og margmenni á torginu fyrir framan for-
sætisráðherrabústaðinn, og var hinn nýji forsætisráðherra
hyltur. Hann lýsti því yfir, að allir hópfundir og kröfugöngur
væru bannaðar hvort heldur sem þær væru farnar til fylgis við
hann eða gegn'honum. Siðan þakkaði hann fyrir það traust
sem alþýðan hefði sýnt lionum og bað hana að forðast alt það,
sem gæti leitt til óeirða.
Þingfnndam frestað á
Egiptalandi.
London í gær. FÚ.
Mikil liáreisti varð í egipslca
þinginu í dag, þegar ritari
þingsins las tilskipun lconungs
um að þingfundum slcildi frest-
að í einn mánuð. Þingforset-
inn ávítaði Nahas Pasha, fyr-
verandi forsætisráðlierra, fyr-
ir framkomu hans. En hann
sagðist ekki láta banna sér að
taka til máls, og slcipaði þá
forsetinn, að allir, sem á svöl-
unum voru, skyldu ganga út
og síðan voru ljósin slökt.
Gengu þá þingmenn út úr
fundarsalnum, en Wafdistar
komu saman á fund í liúsi sínu
þar skamt frá, og stóð fund-
urinn yfir, þegar síðast fréttist.
Tepuel.
Upppeistapmenn
hraktir úp Santa
Clara.
EINKASKEYTI TIL YÍSIS.
London í morgun.
opinberri tilkynningu frá
4 Barcelona, er slcýrt frá því,
að hersveitir stjórnarinnar hafi
í morgun telcið nunnuklaustrið
Santa Clara í Teruel, en þar
hafa uppreistarmenn varist
undanfarið. Hafa þeir þá bælt
niður vörn uppreislarmanna á
aðalstöðvunum, en þeir verjast
])ó ennþá í Hotel de Aragon, og
er það síðasti staðurinn, sem
þeir halda í borginni. Bardag-
Forsetinn hóf mál sitt á þessa
leið: „Þegar eg í þetta sinn
ávarpa þingið, þá krefst bæði
nútíðin og framtíðin þess, að
eg tali lireinskilnislega um þær
ástæður, sem liggja til grund-
vallar ástandinu, hæði utan-
lands og innan.“ Forsetinn vék
fyrst að ófriðarástandi því, sem
rikti í lieiminum, og sagði með-
al annars, að vegna gætni
stjórnarinnar og sjálfstjórnar
þjóðarinnar, hefði tekist að
halda þjóðinni utan við strið,
enda þótt þau skilyrði hefðu
verið fyrir hendi, sem óhjá-
kvæmilega liefðu leitt til styrj-
aldar samkvæmt hugsunum og
venjum fyrri tíma. Þó taldi
hann, að of langt mætti ganga
i því, að halda sér utan við
þau mál, sem snertu aðrar
þjóðir, og ef Bandaríkin ættu
að geta haldið áfram að vera
öndvegisþjóð, þá þyrftu þau að
hafa nægilegt hervald til þess
að tillit væri tekið til réttar
þeirra á alþjóðlegum vettvangi.
Á yfirborðinu væri stefnan
í dug burtu frá lýðræði til ein-
ræðis, sagði forsetinn, en
Bandaríkin ætluðu sér hér eft-
ir sem hingað til, að fylgja lýð-
ræðisstefnunni. Hann taldi það
hafa sýnt sig, að friðinum væri
mest hætta búin af þeim þjóð-
um, sem annaðhvort hefðu
kastað frá sér lýðræðinu eða
aldrei eflt það hjá sér. Hann
kvaðst hafa notað orðin „á yf-
irborðinu“ vegna þess, að liann
tryði því elclci, að þær þjóðir,
sem byggju við einræði, lytu
því nema að nolclcru leyti í
hjarta sínu, en myndu fyr eða
arnir um borgina liafa nú stað-
ið i 3 vikur.
United Press.
Oslo 3. jan.
Samlcvæmt tilkynningum frá
Franco, hafa uppreistarmenn
nú alla Teruelborg á sínu valdi
og hafa gersigrað stjórnarher-
inn á þessum slóðnm.-— Frakk-
neskir blaðaménn segja hins-
vegar, að bardagarnir um yfir-
ráðin yfir borginni lialdi á-
fram, þrátt fyrir hríðarveður
og 10 stiga frost. Stjórnarher-
inn, segja þeir, liefir austur-
hluta borgarinnar á sínu valdi.
(NRP—FB).
•h
Jes Zimsen
lcaupmaður andaðist i Landa-
lcotsspítala í gær, eftir nokk-
urra daga legu. — Þessa at-
hafnamilcla og vinsæla kaup-
sýslumanns , verður nánara
minst síðar hér í blaðinu.
BLÓÐVELDI STALINS.
London 4. jan. FÚ.
I fregn frá Sovét-Rúss-
landi er sagt að 8 hátlsettir
embætismenn í Armeníu
liafi verið dæmdir til dauða.
síðar slíta af sér höftin. „Vér
trúum því,“ sagði forsetinn, „að
á vegi lýðræðisins muni heim-
urinn í framtíðinni ganga inn
í hið fyrirheitna rílci friðar-
ins.“
Að öðru leyti fjallaði ræðan
um innanríkismál.
M. a. boðaði hann löggjöf, er
miðaði að þvi, að aulca sam-
starfið milli stjórnarvalda og
auðvalds í þágu almennings og
bað um stuðning þeirra full-
trúa, sem komnir eru úr land-
búnaðarhéruðunum, til þess að
bæta kjör verkafólks í iðnað-
inum, eins og borgarfulltrú-
arnir hefðu á sínum tíma lagt
lið sitt löggjöf til viðreisnar
landbúnaðinum.
Forsetinn sagði, að fjárlögin
myndu ekki verða tekjuhalla-
laus, en tekjuhallinn myndi
verða minni en síðastliðið ár
og fara minkandi ár frá árí.
Hann sagði, að það hefði ver-
ið skorað á sig, hvað eftir ann-
að, að minka útgjöldin, en eng-
inn hefði treyst sér til að benda
á leiðir til þess. Hann sagði, að
liið opinbera myndi, eftir sem
áður, halda uppi vinnu fyrir
atvinnnuleysingj a, í stað þess
að borga atvinnuleysingjum
beinan styrk.
„Játa verður, að löggjöf sú,
er stjórnin hefir komið á, hef-
ir í ýmsum atriðum brugðist,
en það er ekki nein vissa um
það ennþá, hvort mistökin
liggja í eðli löggjafarinnar eða
niðurrifsstarfsemi. En stjórn-
in trúir á þær grundvallarregl-
ur, sem sú löggjöf byggist á, og
víst er um það, að það verður
ekki aftur hörfað til þess á-
stands, sem áður var.“
Mussolini
snéri á Breta.
EINKASKEYTI TIL VÍSIS.
London i morgun.
JpTRÁ Jerú-
salem er
isimað, að
Mussolini hafi
sigrað í fyrstu
slcærunni í „út-
varpsstríðinu“
við Breta. Hófu
Bretar eins og
kunnugt er út-
sendingar í gær á arabisku. Seg-
ir i fregninni frá Jerúsalem, að
Arabar liafi hætt við að hlusta
á England, en hlustað í þess
stað á Bari, en þá stöð notar
Mussolini til hinna arabisku út-
sendinga sinna. Orsölcin fyrir
því, að Arabar hlustuðu á
ítölsku stöðina er sú, að Musso-
lini lék það bragð, að fá vin-
sælasta söngvara Araba til að
sjmgja í útvarpið í Bari. Heitir
söngvari þessi Abdul Wahah.
United Press.
Mussolini.