Vísir - 13.01.1938, Blaðsíða 3

V t S I R
buast við stuðningi frá
óánægðutn sosialistum.
Mei*óp fpamsóknarmanna
Itefii* ætíd vepids
Niður med Keykjavík.
TÍMALIÐIÐ stendur nú eins
og soltinn hrafn yfir
leifunum af Alþýðu-
flokknum og hygst að ná undir
sig þeim mörgu kjósendum, sem
nú falla frá sósíalistum.
Tímamenn þykjast hafa von
um að ná odda-aðstöðu i hæjar-
stjórninni með hjálp þeirra, sem
nú skilja við Alþýðuflokkinn,
en auðvitað er þetta algerlega
út í loftið og aðeins sett fram i
þeim tilgangi að reyna að draga
að sér atkvæði með því að láta
svo sýnast sem einhver árangur
gæti orðið af því að gefa Jónasi
frá Hriflu og Sigurði Jónassyni
atkvæði..
En reykvísir sósíalistar munu
margir vera þeirrar skoðunar
að það sé litlu minni svik við
Alþýðuflokkinn hér í bæ að
kjósa Tímaliðið heldur en kjósa
kommúnista.
Sósialistar hafa að réttu lagi
skoðað Tímaliðið sem aðal-
fjandmenn Reykjavíkur og
þarf eltki annað en að minna á
i því sambandi hvaða vitnisburð
sósíalistar hafa gefið Tímalið-
inu við kosningar. Alþýðublaðið
gaf Tímamönnum eitt sinn um
kosningar svolátandi einkun:
„Öllum er kunnugt að Tíma-
íhaldið situr á launráðum við
verkalýðinn þó það tali flátt
fyrir kosningar. Kaup verka-
lýðsins á allstaðar að berja
miskunarlaust niður. Úr opin-
berri vinnu á að draga allstaðar
með stöðvun framkvæmda.
Tollum og sköttum á að skella
yfir á bak verkalýðsstéttanna“.
„Heróp „Tímans“ er: Svelt-
um verkalýð bæjarins. Niður
með Reykjavík!“
Þannig litu sósíalistar á hug-
arfar Tímaliðsins og er það enn
óbreytt. Sósíalistar draga nú úr
árásum sínum aðeins vegna
þess, að þeir telja sig geta haft
gagn af Tímafulltrúum i bæjar-
stjórninni i andstöðunni við
framfarastefnu Sjálfstæðis-
flokksins i bæjarstjórn fram-
vegis eins og verið hefir í hin-
uin vonlausa minnihluta.
Það er ekki langt síðan að
sósíalistar i Reylcjavik voru
þeirrar skoðunar, að enginn sá
sem léti sig sæmd og velgengni
Reykjavíkur nokkru skifla gæti
kosið Tímaliðið. Þessum Al-
þýðuflokksmönnum hlöskraði
rógur og níð Tímamanna um
Reykjavík, sem enn klingir all-
staðar út um sveitirnar hvar
sem Tímamenn koma.
Þessari rógsviðleitni hafa
sósíalistar lýst þannig í blaði
sínu:
„Það er eins og Framsókn
leggi aðaláhersluna í kosninga-
baráttunni á að æsa sveitamenn-
ina gegn Reykjavík og að aðal-
vopnið sé að breiða sig út yfir
hvað Reykvíkingar séu mikill
skríll“.
Það er mála sannast, að fyrir
róg Tímamanna er nú svo kom-
ið viða út um fjarlægar bygðir
landsins, að sveitafólkið telur
að Reykjavík byggi tóm úrhrök
og landeyður.
Gott dæmi þessa hefir Al-
þýðuhlaðið tilfært við einar
kosningar:
„Framsóknarþingmaður
sagði á hverjum einsta fundi,
sem að hann var á í kjördæmi
sinu núna fyrir kosningarnar,
eitthvað á þá leið að Reykjavík
ætti sem minst áhrif að hafa á
landsmálin, því til Reykjavíkur
hefðu safnast allir þeir menn,
er ófærir væru til allrar vinnu,
bæði andlegrar og líkamlegrar.
-----„Skríllinn í Reykjavík“,
var aðalinntakið í ræðunni“.
Það er mála sannast að
verri grikk geta Reykviking-
ar ekki gert sjálfum sér en
kjósa Tímalistann nú við
hæj arst j órnarkosningarnar.
Merkmr vidburöui* í sögu
vestur-íslenskrar blaða-
mensku.
j SLENSKU blöðin vestan hafs
* hafa frá því er þau fyrst
hófu göngu sína komið íslend-
ing'um vestra að ómetanlegu
gagni. Þau hafa meira en flest
annað tengt þá saman, þótt
tíreifðir sé um hina miklu Vest-
urálfu, flutt fregnir um störf
og félagsleg samtök í hinum
ýmsu íslendingabygðum, og
það, sem oss hér á íslandi má
ekki þykja minna um vert, flutt
mikinn fróðleik héðan til landa
vestra, fróðleik og fréttir, sem
landar okkar vestra ella hefði
ekki fengið, en þetta hefir aftur
leitt til þess, að landar vorir
hafa lifað í nánari andlegum
tengslum við okkur og land
vort. — Vestur-íslensku blöðin
hafa, síðan er fólksflutningar
héðan stöðvuðust að mestu, lif-
oð við þrengri kost en áður, og
það sýnir virðingarverðan á-
huga og dugnað þeirra, sem að
blöðunum standa, og þeirra,
sem kaupa þau, að þau hafa um
svo margra áratuga skeið, sem
reynd ber vitni, sigrast á öllum
erfiðleikum.
Minningarblað, sem út kom
22. des. í tilefni af fimtugsaf-
mæli „Löghergs“, flytur m. a.
Iieilla-orðsendingar í tilefni af-
mælisins frá W. L. Mackenzie
King, forsætisráðherra Canada,
John Braeken, forsætisráðlierra
Manitoba, William Langer, rílc-
isstjóri í North Dakota, Banda-
ríkjum, Tweedsmuir lávarði, J.
T. Tliorson og fleiri víðkunnum
önnum og þjóðræknisfélag-
Öll þau ár sem Tímamenn
hafa verið við völd hefir stjórn-
arstefna þeirra beinlínis verið
miðuð við það að flá Reykvík-
inga svo sem unt er.
Reykvíkingar mega engra
hluta njóta, en verða að taka á :
sig þyngstu framfærsluhyrð-
arnar og gefa þeirn hæjar- og
sveitarfélögum upp skuldir,
sem lcomin eru í þrot, án þess
að fá nokkuð í staðinn. Reyk-
víkingum er að vísu altaf ljúft
að hjálpa, cn það eru talcmörk
fyrir því livað langt má ganga
i því að leggja eitt einstakt
bæjarfélag í einelti.
Slík rangsleitni sem Tíma-
liðið hefir ætíð beitt Reykja-
vík er því meira óþolandi
sem þetta lið hefir jafnframt
því sem það er að sjúga út
Reykvíkinga, rægt þá og nítt
á hinn svívirðilegasta hátt út
um bygðir landsins.
Reylcvíkingar munu nú verða
fáir til þess að kjósa Tímaliðið.
Ilver einasti Reykvíkingur sem
efla vill atvinnuna í bænum og
að lialdið sé áfram sömu stefn-
unni um stórar og vel undir-
búnar framkvæmdir í bænum,
hann lcýs sjálfstæðismenn. —
Sjálfstæðisflokkurinn er
ílokkur framkvæmdanna —
flokkur atvinnunnar — hann
er flokkur hvers einasta Reyk-
víkings.
SÍLDARVERKSMIÐJUR
RÍKISINS.
Þormóður Eyjólfsson var
kosinn formaður stjórnar Síld-
arverksmiðja ríkisins, á fundi,
sem liún hélt í gær. Fékk Þor-
móður 3 atkvæði, Þorsteinn M.
Jónsson 1, en einn seðill var
auður.
Finnur Jónsson gerði sér
vonir um, að Þ. M. J. yrði fyrir
valinu, en sjálfstæðismenn i
stjórn verksmiðjanna tóku
þann kost, að greiða Þormóði
atkvæði, í þvi augnamiði að efla
samvinnuhug og eindrægni inn-
an verksmiðjustjórnarinnar. —
Brugðust því vonir Finns hrap-
allega og munu menn alment,
einkum sjómenn, fagna því, er
afskiftum hans af síldarútvegs-
málum lýkur að fullu, sem
væntanlega verður fyr en
siðai*.
inu. Einnig er þar samfagnað-
arskeyti frá forsætisráðherra
íslands.
Þykir hér sérstök ástæða til
þess að taka upp ummæli
Tweedsmuir lávarðs, ríkisstjóra
í Canada, liins ágætasta íslands-
vinar, er hann segir i tilefni af
afmælinu:
„Með því, að eg hefi alla
æfi borið djúpa virðingu fyr-
ir íslensku þjóðinni, er eg
stoltur af þeirri meðvitund,
að vér höfum notið veiga-
mikilla íslenskra áhrifa í
canadisku þjóðlífi.
Islenska þjóðin hefir ávalt
látið stjórnast af löghlýðni,
jafnframt því, sem hún hef-
ir verndað einstaklingsfrelsi.
Enginn þjóðflokkur frá Ev-
rópu hefir lagt til hugrakk-
ari brautryðjendur.
Eg vona, að íslendingar í
Canada haldi ævarandi trygð
við erfðaeinkenni þjóðar
sinnar, því þau eru ómetan-
legt tillag canadiskri menn-
ingu“.
Saga blaðsins Lögbergs er
rakin í höfuðatriðum í ágætri
grein eftir Richard Beck pró-
Gott s tðatasri
er nú á Ivili vestra, við Botns-
súlur, og víðar þar í fjöllun-
um; er nú bílfært i Þingvalla-
sveit og geta menn komist á
snjó, þegar hjá Kárastöðum.
Fór hópur manna um þessar
slóðir fyrir skömmu, milli jóla
og nýárs, og aftur um síðustu
helgi, og láta menn ágætlega af
skíðafærinu þar eystra. Er víð-
ast mikill og góður snjór.
Lsiiýrarækt Svía e§
Norðmania.
12. janúar. FÚ.
Tekjur Norðmanna af loð-
dýrarækt á síðastliðnu ári eru i
hagfræðilegum yfirlitum um
atvinnuvegi Noregs áætlaðar
svipaðar og árið 1936. Ennþá
Fluiieriir lilli liirtis
oi Iéié.
Niclasen fulltrúi Færeyinga í
danslca landsþinginu liefir átt
viðtal við danska hlaðið Social
Demokraten, og segir þar meðal
annars, að Færeyingum sé það
mikið áhugamál, að fastar flug-
ferðir komist á milli Noregs og
íslands, með viðkomu í Færeyj-
um. Aðal-póstmeistari Dana
liefir og látið i ljós, að póst-
stjórnin danska hafi mikinn á-
huga fyrir málinu, en lætur
jafnframt í Ijós efa um að ferð-
irnar muni borga sig. Segir
hann jafnframt að liann muni
bráðlega eiga viðræður við hinn
íslenska póstmálastjóra um
þetta mál. (FÚ.). —
liggur ekki fyrir nákvæmt yfir-
lit nema um útflutning silfur-
refaskinna og nam hann á ár-
inu 1937 35 miljónum króna og
er það verðmæti 290 þúsund
skinna. Snemma í haust féll
verð á silfurrefaskinnum nálega
um þriðjung, miðað við sama
líma 1936, en verðlagið rétti sig
fullkomlega á skinnauppboðun-
um í Osol i desember.
Tekjur Svía af loðdýrarækt á
síðastliðnu ári eru taldar í
kring um 9 miljónir króna.
Sýnist af skýrslum sem dýra-
stofninn hjá Svíum sé nú á þá
leið að til séu í landinu 132 þús-
und silfurrefir, 41 þúsund
minkar, 26 þúsund blárefir og
8 þúsund af öðrum dýrum.
Refaræktarsamband Svíþjóðar
héfir seni ríkisstjórninni áskor-
un um það, að bannaður verði
útflutningur lifandi silfurrefa. í
áskorunarskjalinu segir stjórn
refaræktarsambandsins, að ef
Sviþjóð fylgi dæmi Norðmanna
um þetta, muni verða ákaflega
torvelt fyrir lönd sem keppa við
Svíþjóð að ná í lifandi silfur-
refi og geti Noregur og Sviþjóð
þannig haklið aðstöðu sinni á
mörkuðunum í langan tíma.
Sjálfstæðismenn,
sem vita um flokksmenn, sem
hér eiga kosningarétt, en eru
staddir úti á landi, gefi upplýs-
ingar urn þá hið fyrsta, svo aS
hægt sé að ná í atkvæði þeirra í
tæka tíð. LátiS kosningaskrifstofu
SjálfstæSisflokksins í Varðarhús-
inu, sími 2398, þessar upplýsing-
ar í té.
fessor í North Dakota háskóla.
Yekur liann i upphafi greinar
sinnar athygli á því, að vestur-
islensk blaðaútgáfa er nærri
jafngömul landnámi íslendinga
þar, því að íslenska nýlendan í
Nýja íslandi var stofnuð 1875,
cn „Prentfélag Nýja-íslands“
1877 eða tveimur árum síðar.
Þá um haustið (10. sept.) lcom
út fyrsta íslenska blaðið í Vest-
urheimi, blaðið Framfari. Þ. 9.
sept. 1886 kom út fyrsta blað
Heimskringlu, og telur dr. Beclc
sem rétt er, að það sé merkis-
atburður í sögu vestur-íslenskr-
ar blaðamensku, því að blaðið
var miklu stærra en önnur blöð,
sem íslendingar höfðu gefið út,
og sniðið eftir þarlendum hlöð-
KBattspjrnai í Engianíí
Síðasta leikdag var hlé í „Lea-
gue“-kepninni. 1 stað þess fór fram
fyrsta stóra umferSin í „Cup“-
kepninni, þ. e. fyrsta umferÖin þar
sem félögin úr 1. og 2. deild at-
vinnumanna eru með. Fóru fram 32
leikir og urðu úrslitin þessi:
Aldershot—Notts County ... 1:3
Arsenal—Bolton .......... 3:1
Birmingham—Blackpool .... 0:1
Bradford—-Newport......... 7:4
Bradford City—Chesterfield . 1: 1
Brentford—Fulham ........ 3:1
Bury—Brighton & Howe ... 2:0
Charlton—Cardiff City.... 5:0
Chelsea—Everton .......... 0:1
Crystal Palace—Livefpool .. 0:0
Derby County—Stoke City . . 1:2
Doncaster—Sheff. United .. 0:2
Grimsby—Swindon.......... 1: 1
Huddersfield—-Hull City .... 3:1
Leeds United—Chester .... 3:1
Manch. United—Yeovil..... 3:0
Mansfield—Leicester City .. 1:2
Middlesbrough—Stockport .. 2:0
Millwall—Manch. City ..... 2:2
New Brighton—Plymouth ... 1:0
Norwich City—Aston Villa .. 2:3
Nottingham—Southampton .. 3:1
Preston—West Ham ......... 3:0
Scarborough—Luton Town .. 1: 1
Sheff. Wednesday—Burnley . 1: 1
Southend—Barnsley......... 2:2
Sunderland—Watford ....... 1:0
Swansea—Wolverhampton .. 0:4
Tranmere—Portsmouth...... 1:2
Tottenham—Blackburn ...... 3:2
West Bromwich—Newcastle . 1:0
York City—Coventry ....... 3:2
í þeim leikjum, sem var'S jafn-
tefli, hefir orSið aS leika aftur, og
eru úrslitin kunn í sex þeirra. Þau
eru sem hér segir: Barnsley—
Southend 2:1, Chesterfield—
Bradford City 1: 1, Liverpool—
Crystal Palace 3: 1, Luton Town
—Scarborough 5: 1, Manch. City
—Millwall 3 : 1, Swind'on—Grirns-
by 2: 1, Úrslitin í kappl. milli
Einar Hjörleifsson (Kvaran).
„Var Lögbergi og vestur-ís-
lenskri blaðamensku í heild það
ómetanlegur gróði, að Einar
gerðist ritstjóri blaðsins og
skipaði þann sess árum sam-
an“, segir Richard Beck. — Af
öðrum ritstjórum blaðsins ber
að nefna Sigtry'gg Jónasson,
Magnús Paulson, Stefán Björns-
son cand. theol., nú prófast á
Eskifirði, dr. Sig. Júl. Jóhann-
esson, Kristján Sigurðsson
(Imnn var bróðir Ögm. Sig.
skólastj.), Jón J. Bíldfell, Einar
Pál Jónsson, núverandi ritstj.,
en af meðritstjórum Hannes S.
Blöndal skáld, Björn Pálsson
(Ölafssonar skálds), Baldur
Sveinsson blaðamann o. fl.
uni. í janúar 1888 hóf vilcu- Auk greinar dr. Becks flytur
blaðið Lögberg göngu sína, en
7. des. árið áður liafði verið sent
út boðsbréf, af stofnendum
blaðsins, en þeir voru:
Sigtryggur Jónasson,
Einar Hjörleifsson,
Bergvin Jónsson,
Ólafur S. Þorgeirsson,
Árni Friðriksson og
Sigurður J. Jóhannesson.
blaðið fjölda margar greinar,
m. a. um Jón Ólafsson skáld,
„Nokkur sýnisliorn af vestur-
íslensku og rannsóknum um
hana“, eftir dr. Stefán Einars-
son, háskólakennara í Balti-
more, og ótal margt annað, sem
rúm leyfir þvi miður eigi að
telja, m. a. myndir og greinir
um merka Vestur-íslendinga og
íyrirtæki.
Fyrsti ritstjóri Lögbergs varð
A. Th.
/Burnley og Sheff, Wednesday erti
enn ekki kunn. — Chesterfield og
Bradford City veröa nú að reyná
meö sér í þriðja sinn á hlutlaus-
um (neutral) velli.
Yfirleitt er óhætt að segja það,
að öll þessi úrslit voru nokkurn-
vegin viðbúin, eða aÖ minsta kosti
vöktu engin þeirra neina sérstaka
athygli. —- Nú hefir verið dregið
um það, hváða félög skuli reyna
með sér i næstu umferÖ, og eru
>etta helstu leikirnir: Wolverhamp-
ton—-Arsenal, Brentford—Ports-
mouth, Everton—Sunderland,
Charlton—Leeds, Preston—Leices-
ter og Aston Villa—Blackpool. Má
búast við sérstaklega skemtilegum
leilc milli Wolverhampton og Ar-
senal, og verður leikvangurinn þá
áreiðanlega fjölsetinn.
í skóla kóf-
dpykkj uxinax*
Ef menn kynnu að hugsa
hyggilega, þá væru ekki stríð
i heiminum. En i stað þess að
liugsa skynsamlega um vanda-
málin, skjóta menn hver á ann-
an. Og í stað þess að liugsa yf-
irleitt nokkuð tala menn, og
tala oft mikla vitleysu. Fátt er
manninum tamara en það, að
bleklíja sjálfan sig og aðra.
Hann telur sér trú um, að liann
trúi allri mögulegri vitleysu og
að rökvillur og hugsanagraut-
ur sé hyggindi. — Þegar eg segi
þetta, þá hefi eg alls enga
flokkun manna í liuga, því
þetta gildir yfirleitt um þessa
hálfvöknuðu vitsmunaveru
— manninn, — sem kallaður
er „hugsandi skepna“, en hugs-
ar þó bæði lítið og vitlaust.
Oft segja menn í minni á-
heyrn, að við íslendingar þurf-
um að læra að drekka lióflega
og kunna að fara með áfengi,
eins og sumar aðrar þjóðir.
Annað hvort er þetta sagt í
hugsunarleysi, eða menn liafa
þá hlúð að mjög vitlausri hugs-
un hjá sér. Þessi regin flónska
er oft sögð þannig, að til þess
er ællast ,að maður taki slíkt
sem eitthvert viskuorð. Reynsl-
an dærnir þessi orð sem ó-
merka vitleysu. Þjóðir hafa
ekki lært að fara með áfengi
sér til lieilla, og slikt mun illa
takast.
Hve lengi liafa Englendingar
gengið i skóla hófdrykkjunn-
ar? Áfengi liafa þeir haft um
hönd öldum saman, og ekki
hefir áfengisbann æst upp
þorsta þeirra, þvi þeir liafa
aldrei bannþjóð verið.
Bindindishreyfingin liefir
unnið mikið og gott verk með-
al ensku þjóðarinnar, og fyr-
ir nokkrum árum var fram-
gangur liennar svo ákveðinn og
öruggur, að kærum fyrir ölv-
un hafði fækkað á árunum
1930—1933 úr 51.717 niður í 29.-
826. En livað skeður nú? Brugg
ararnir sjá, að svo búið má
ekki lengur standa. Þeir
strengja þess lieit, að kenna
miljónum ungra manna að
drekka öl og áfengi, sem enn
liafi ekki lært það. Þeir eyða
2—3 miljónúm sterlingspunda
i áfengisauglýsingar. — Og
hvað skeður? — Tekjur þeirra
stíga úr 16 miljónum sterlings-
punda árlega, upp í 23 miljón-
ir, eða meira, — og enska æsk-
an lærir að dreklca. Verð á öli
er lækkað, og kærum yfir ölvun
fjölgar á árunum 1933—1936
úr 29.826 upp i 43.539, og þeim
heldur áfram að fjölga.
Háttsettur mentamaður i
Englandi segir: „Enn einu
sinni sér maður nú drykkju-
ræflana á götunum, í bílun-
um og járnbrautarlestunum.
Drykkjuskapurinn liefir aftur
haldið innreið sína hjá þjóð-
inni hin síðastliðnu fimm ér.
Eftirlitsmaður eins járnbraut-
arfélags sagði mér nýlega, að