Vísir - 14.01.1938, Síða 3

X SX
V í SIR
1934 vap að&Hcosniiig&'-
mál ©oeialista* að bær-
inn keypíi 10 togara og
gespði tLt á sína ábyrgð.
Nú 0F ekki minst á
bæjarútgerð.
AÐ vekur athygli nú er líð-
ur á tíma þann, sem flokk-
arnir hafa til undirbúnings
kosninganna, að socialistar og
kommúnistar bera ekki fram
fyrir kjósendur eitt einasta mál
er þeir telja sérstakt bardaga-
mál sitt við kosningarnar.
Við undanfarnar kösningar
til bæjarstjórnar hér í Reykja-
vik og þá einkum kosningarn-
ar 1934 hafa rauðliðarnir stag-
ast á bæjarútgerð, sem hinu
eina ráði til að reisa við alvinn-
una i hænum og bæjarfélagið
sjálft úr þeim rústum er þeir
telja það komið í „undir stjórn .
ihaldsins“.
Við kosningarnar 1934 var ;
það aðalkosningamál socialista,
að bærinn ætti að kaupa 10 nýja
togara og reka þá á sína ábyrgð.
Hver greinin rak aðra i Al-
þýðublaðinu um þetla mál og
löngu eftir að kosningarnar
voru afstaðnar, var ekki sparað
að minna hæjarmenn á að þeir
hefðu kastað frá sér 10 nýjum
togurum með þvi að veita sjálf-
stæðismönnum meirihluta.
Nú í yfirstandandi kosninga-
baráttu er ekki minst á bæjar-
útgerð lengur.
Socialistar liafa algerlega
gefist upp á því, að reyna að
veiða atkvæði á slíkum hug-
myndum.
Ástæðan mun vera sú, að síð-
an 1934 hefir fengist fremur
dapurleg' reynsla af bæjarút-
gerð socialista.
Bæjarútgerðin í Hafnarfirði
er í sökkvandi skuldafeni og
hefir ekki orðið bænum meira
bjargræði en það, að bænum
hefir á síðasta ári verið fleytt
áfram með því að taka 4—500
þús. kr. lán á ýmsum stöðum.
Samvinnuútgerð Finns Jóns-
sonar á ísafirði gekk ekki bet-
ur en svo, að höfuðpaurarnir,
Finnur, Vilmundur og Harald-
ur Guðmundsson, flýttu sér að
losa sig við ábyrgðina og skeltu
allri súpunni yfir á herðar bæj-
ar og ríkis.
Aðrar samvinnuútgerðir með
opinberum stuðningi sem stofn-
aðar hafa verið, hafa ekki gef-
ist betur, og eftir dæmunum frá
Ilafnarfirði, Norðfirði og Isa-
firði dettur engu bæjarfélagi
fyrir alvörU í hug að leggja i
slík fyrirtækk
Ef Reylcvíkingar hefðu gleypt
við flugu socialista 1934 og ráð-
ist i kaup á 10 nýjum togurum,
geta menn gert sér í liugarlund
liverjar afleiðingarnar hefðu
orðið eins og hagur útgerðar-
innar hefir verið síðan. Að vísu
var fai-ið að halla stórkostlega
undan fæti 1934, en síðan liefir
aðstaða okkar Islendinga til út-
geröar versnað svo mjög, bæði
út á við og inn á við, að það
sjá allir hvert slíkt hefði leitt,
ef 10 skipum hefði verið bætt
ofan á tapflota útgerðarinnar
árið 1934.
Rauða liðið sér vel, að það
dugir ekki við kosningarnar
nú að veifa framan í kjós-
endur bæjarútgerð, sem reki
10 skip eða fleiri.
En þegar bæjarútgerðar-
flugan er orðin úrelt, þá hafa
þeir ekkert til að taka upp í
staðinn.
Takið eftir því, Reykvíking-
ar, að kosningabarátta rauðlið-
anna snýst að langmestu leyti
um það, að rægja sjálfstæðis-
menn með almennum ókvæðis-
orðum, og eigna sér þau mál,
sem meiri hluti bæjarstjórnar-
innar hefir hrundið í fram-
kvæmd á liðnum árum.
En þessir flokkar hafa eng-
in mál að flytja bæjarbúum,
er miða til aukinnar atvinnu
,og þæginda, á saina hátt og
þau tvö stærstu mál, sem
sjálfstæðismenn liafa barist
fyrir, og eru að berjast fyrir
— Sogsstöðin og liitaveitan.
Þetta mál-leysi socialista
mun stafa af því, að þeir munu
eftir togaraflaninu 1934 og árin
þar á undan og vilja ekki eiga
á liættu, að heimska sig aftur
opinberlega á svipaðan liátt nú.
Nfjasta bilstofan á
Norðnrlöniim.
Edward Rodhe, bislcup, vígði
nýja bálstofu í Trelleborg þ. 7.
nóv. s.l. I þessari borg, sem er
nálægt suðurodda Sviþjóðar,
eru ekki nema 13^2 þús. ibúar.
En deild úr „Svenska Eldbe-
gángelseföreningen“ liefir starf-
að þar í 7 ár og tekist að koma
upp bálstofu, með framlögum
af opinberu fé og frá einstakl-
ingum. Sparisjóður bæjarins
lagði fram 10 þús. kr., enda er
það skv. spamaðarstefnum
sparisjóðanna, að gefa borgur-
unum kost á ódýrum útförum.
Eru sparisjóðir víða um Norð-
urlönd teknir að sinna þessu
menningarmáli. Bálfarir reyn-
ast allstaðar miklu ódýrari en
greftranir.
I kapellu Trelleborg-bálstof-
unnar eru sæti lianda 110
manns. Það þykir kannske lítið.
En í sænskum borgum sækja
aðeins vandamenn og nánustu
vinir útfarir. Það tíðkast ekki
þar, eins og í Reykjavík, að
fjöldi óviðkomandi manna
þyrpist saman, fyrir forvitnis
sakir. Líkofninn er hitaður með
gasi. Bálstofan kostaði 140 þús.
kr., enda vönduð og skrautleg
bygging.
Bálstofur í Svíþjóð tíðkast nú
meir og meir með ári hverju.
Sænska bálfarafélagið liefir 100
deildir, víðsvegar um landið.
30 nýjar bálstofur eru ráðgerð-
ar, og sumar þeirra í smfðum.
I Stokkhólmi sjá bálstofurnar
nú um útför meira en þriðjungs
þeirra, sem falla frá.
Hin nýja bálstofa i Ti’elle-
borg er sú 18. í röðinni í Sví-
þjóð, en alls er 41 bálstofa á
Norðurlöndum. (Tilk. frá Bál-
farafél. ísl. — FB).
Jnlíns GuSnmmisson
kjörinn ísrmiðnr
nefndarinnar.
Fundur var haldinn í Fiski-
málanefnd í gær. Var það fyrsti
fundurinn, sem haldinn hefir
verið í nefndinni, síðan er hún
var endurskipulögð. Á fundin-
um fór fram formannskosning
og var
Júlíus Guðmundsson út-
gerðarmaður kosinn for-
maður nefndarinnar, en
hann er fulltrúi Lands-
bankans í nefndinni.
Það mun óliætt að segja, að
útgerðarmenn og sjómenn hafi
alment fagnað því, er Iiéðinn
Valdimarsson liröklaðist úr
nefndinni við lítinn orðstír, en
þegar svo rikisstjómin skipaði
Emil Jónsson til setu í nefnd-
inni, í stað Héðins, var furða
manna meiri en orð fá lýst, og
þótti skipunin sýna hug at-
vinnumálaráðherra til útgerð-
armanna. Hefir um þetta verið
rætt áður hér í blaðinu og því
ekki ástæða til að fjölyrða um.
Sem betur fer hefir nú svo
skipast, að gætinn og reyndur
útgerðarmaður hefir verið val-
inn í formannssæti i Fiskimála-
nefnd og spáir það góðu um
framtíðarstörf nefndarinnar, að
jafnhæfur maður og Júlíus
Guðmundsson er, verður þar
við stýrið.
Meðan Héðinn Valdimarsson
var í formannssæti, voru rauð-
liðar einráðir í nefndinni. Það
eitt var nægilegt til þess, að H.
V. hefði ekki átt að skipa stöð-
una, að hann hafði enga
reynslu eða þekkingu í útgerð-
armálum, en það ætti að vera
eitt fyrsta skilyrðið, þegar
menn eru valdir í slika nefnd
sem þessa. Væntanlega verður
svo gert framvegis, enda ætti
menn að liafa sannfærst um
nauðsynina á að þannig sé val-
ið, af því, Iivernig til tókst með
ýmislegt, sem Fiskimálanefnd
hafði með liöndum i stjórnar-
tið H. V., og má þar til nefna
liinar misliepnuðu fisksölutil-
raunir o. fl.
Bágt eiga mennirnlr á
Moskva-listanum.
Alþýðan trúir þeim ekki.
Enginn trúir þeim.
Þeir eru sjálfir vonlausir.
Sjálfstæðismenn,
sem verða fjarverandi úr bæn-
um á kjördag, verða a'S kjósa hjá
lögmanni, áður en þeir fara. Kosn-
ingaskrifstofa lögmanns í Arn-
arhváli er opin daglega frá io—
12 árd. og i—4 síðd., nema sunnu-
daga. Allar upplýsingar kosning-
unum viðvíkjandi geta menn feng-
ið á kosningaskrifstofu Sjálfstæð-
isflokksins i Varðarhúsinu, sími
2398.
Sjálfstæðismenn,
sem vita um flokksmenn, sem
hér eiga lcosningarétt, en eru
staddir úti á landi, gefi upplýs-
ingar um þá hið fyrsta, svo að
hægt sé að ná í atkvæði þeirra í
tæka tíð. Látið kosningaskrifstofu
Sjálfstæðisflokksins í Varðarhús-
inu, sími 2398, þessar upplýsing-
ar í té.
Hjarlans þakkir fyrir auðsýnda samúð við fráfall
mannsins míns,
Jes Zimsens.
Ragnheiður Zimsen.
Norska Stórþingið var
sett í
Fjárlagafrumvarpið og mörg önnur frumvörp hafa
verið lögð fram. Skattabyrðarnar eru ekki þyngdar.
Bensínskatturinn hækkar þó, en gengur til nýrra vega
n? iárnbrauta.
Rs skmyad tjrir
skíiðfðik.
íþróttafélag Reykjavíkur hef-
ir átt því láni að fagna frá önd-
verðu að eiga framsýna stjórn-
endur, og það hefir fylgst vel
með nýjungum á ýmsum svið-
um íþróttanna.
Á öndverðum vetri fékk fé-
lagið þýska kenslumynd í skíða-
íþróttinni — tekna i Alpafjöll-
um með aðstoð ýmsra færustu
skiðamanna suður þar.
Mynd þessi hefir nú verið
sýnd tvisvar opinberlega í liúsi
K. F. U. M. fyrir fullu liúsi, hef-
ir Steinþór Sigurðsson menta-
skólakennari skýrt liana glögg-
lega fyrir áliorfendum. Er
myndin í 8 köflum, sýnir mis-
munandi göngulag, sveiflur,
fjallastökk og yfirleitt allar
listir sem fullkominn skíðamað-
ur þarf að kunna til að njóta
hinnar „hvitu íþróttar“.
Sýning myndar þessarar er
viðburður í íslensku iþrótlalifi,
og eg hygg að öllum sem séð
hafa myndina sé Ijóst hverjum
regin framförum slriðaíþróttin
Iiefir tekið á síðari árum.
Heimurinn veit að Norðmenn
voru frumkvöðlar íþróttarinnar
og hafa átt þar fremstu menn á
ýmsum sviðum, en liitt er jafn
víst að Þjóðverjar, Austurríkis-
menn og Svisslendingar hafa
umskapað ýmsar greinar og
gjört íþróttina fjölþættari.
Hinu nýja hefir verið tekið
með nokkurri torlryggni, því
atvinnumenn hafa leyft sér
ýmsar öfugar í metakapphlaup-
um og talið sig liálfgerða
galdramenn.
En skíðaíþróttín er i eðli sínu
auðlærð og heillandi, það sýnir
þessi slcemtilega skíðamynd
betur en bækur eða ræðumenn
fá gjört.
Fyrst er sýnt livað kent er á
námskeiðum i hinum látlausu
en þægilegu skólum Alpafjalla,
svo fylgjumst við með þeim
sem lengra eru komnir og að
lokum sýna liinir færustu listir
sínar.
Þannig hefir íþróttin þroskast
í fjöllum lið fyrir lið og hinir
örmjóu snjógeirar hafa skapað
undraverða leikni í sveiflum,
hengjur og hindranir knúið
fram Alpastökkið (þverstökk)
og alt þetta er sameinað í liug-
takinu „Slaalom" — sem er
fornskandinaviska og við ætt-
um að þýða með „hindrunar-
skrið“ (hlaup). —
Fyrir 20 árum voru sveiflur
aðallega notaðar til að stöðva
sig með þeim en nú er þeim
breitt i viðnámskerfi sem veitir
iþróttamanni ótæmandi mögu-
leika til að ráða ferð sinni og
nota ójöfnur landslagsins til
hins ýtrasta. Tækni kvikmynd-
anna gjörir mögulegt að sýna
sveiflur og stökk sem gjörast
með leifturhraða svo hægt að
maður sér nákvæmlega hvernig
íþróttamaðurinn nolar líkams-
þungann og mótstöðu snjólags-
ins og Ioftsins. — Yið sjáum að
þetta eru eklci eins miklir galdr-
ar og sumir vilja halda hekiur
einfalt reikningsdæmi.
Það er órétllát skoðun að
skíðaíþróttin sé seinlærð og
glæfraleg, þvi með fyrirsögn
góðs þjálfara er liægt að læra
undirstöðugreinarnar á 2—3
vikum. — En, vegurinn er lang-
ur frá fyrstu plógsveiflum í
hægri brekku til hraðsveiflu
(Temposcliwing) sem tekin er
á hengjubrú með leifturliraða.
Svið þessarar kenslumyndar
eru æfingasvæðin á takmörk-
um skóga og fjallveggja, þetta
svæði er tilvalið til að þroska
snarræði og athyglisgáfu nem-
andans, að frádregnum trján-
Osló, 13. janúar.
í liásætisræðunni, sem lesin
var upp af konungi, við hina
hátiðlegu setningu Stórþingsins
i dag, var boðað hvaða laga-
frumvörp yrði lögð fram. Meðal
þeirra eru: Frumvarp til laga
um tannlæknaliáskóla, frv. til
I. um sameignarlönd (almenn-
inga) smábænda, frv. um botn-
vörpveiðar, ný fiskifriðunarlög,
frv. til 1. um vinnutíma á sldp-
um, frv. um stjórn rikisútvarps-
ins (ný tilliögun) o. s. frv. —-
Frv. til fjárlaga fyrir næsta
fjárhagsár hefir verið' Iagt
fram. Niðurstöðutölur samtals
563 milj. kr. Ríkisstjórnin
kveðst liafa reynt að koma í
veg fyrir nokkura hækkun á út-
gjöldum til reksturs þeirra
stofnana og fyrirtækja, sem
rikið hefir með höndum, og eru
þessi útgjöld svipuð sem á yfir-
standandi fjárhagstimabili. Til
húsabygginga, vega og járn-
brauta er meira veitt, þ. e. til
vega nemur hækkunin 9 milj.
kr. og til járnbrauta 4 milj. kr.
Til þess að vega upp á móti
þessum útgjöldum er lagt til, að
bensínskatturinn hækki um 2
aura lítrinn, en að öðru leyti
eru skattar ekki hækkaðir. Til
afliorgana af ríkisskuldum eru
ætlaðar 41 milj. kr. — Gert er
ráð fyrir, að stofnuð verði
Sendiherra Rússa kveður.
Osló, 13. janúar.
Jakobowitz, sendiherra
Rússa, var í dag í kveðjuheim-
sókn hjá Hákoni konungi. —
Ráðstjórnin rússneska hefir
óskað þess, að aðalræðismanns-
skrifstofan í Leningrad verði
lögð niður, þar sem ráðstjórnin
óski ekki að Norðmenn hafi
fleiri ræðismannsskrifstofur í
Rússlandi en Rússar í Noregi.
Ráðstjórnarríkjasambandið hef-
ir nú að eins einn ræðismann í
Noregi og ræðismannsfulltrúa
á Svalbarða. — Svipaðar óskir
hafa verið bornar fram við
Dani og Svía í þessum efnum.
NRP.-FB.
um ekki ólíkt okkar æfingar-
svæðum. Á milli þátta sýnir
myndin kamba fjallanna og
brimþokuna, en bak við tind-
ana liggja jöklarnir og þangað
stefnir liugur skíðamannsins að
afloknu námi, því þar byrjar
hans sjálfstæða líf.
Eg leyfi mér að skora á I. R.
að sýna þessa ágætu mynd oftar
og ráðlegg jafnframt öllum sem
áliiiga liafa á sldðaíþróttinni að
sjá myndina tvisvar — eða lielst
oftar — því þá er liægt að
glöggva margt sem tapast við
fyrstu sýn.
Guðmundur Einarsson,
frá Miðdal.
sendilierraembætti i Bukarest
og Mexico City en ræðismanns-
embætti í Hongkong. Rithöf-
undinum Överland eru ætluð
2000 kr. skáldalaun. Til land-
hersins eru ætlaðar um 24 milj.
kr. (óbreytt) og til flotans liðl.
16 milj. kr. Þar af 3 milj. kr. til
smiði nýrra herskipa. NRP.-FB.
Fréttir í dag frá
ýmsum löndum.
NORÐUR-ÍRLAND:
Nýjar kosningar.
London, 13. jan. — FÚ.
Að afloknum ráðuneytis-
fundi i Norður-Irlandi í dag var
tilkynt, að almennar kosningar
ættu að fara fram 9. febrúar.
Aður liafði verið gert ráð fyrir
að þær færu ekki fram fyr en
i maí. Tilgangurinn mun vera
sá, að komast sem fyrst að því,
hver vilji kjósenda i Norður-
írlandi sé i sambandi við skift-
ingu írlands.
I dag er tilkynt að hinn fyrir-
hugaði fundur bresku og írsku
ráðherranna muni hefjast á
mánudaginn kemur i London.
ERITREA:
Kælihús fyrir síld og fisk.
Kaupmannahöfn, 13. jan. FÚ.
Norska blaðið „Norges Hand-
els- og Sjöfarts Tidende“ birtir i
dag símskeyti sem segir frá því
að ítalir séu nú að reisa kælihús
í Eritreu, með það fyrir augum
að auka innflutning á síld og
fiski til Eritreu og Abessiniu og
mun þetta geta orðið markaður
fyrir þau lönd sem eru hlutlaus
i stjórnmálastefnu sinni gagn-
vart Ítalíu.
FRAKKLAND:
Gengisfall.
London, 13. jan. — FÚ,
Gengisfall varð mikið á
franska frankanum í gær og
enn meira i dag. Þegar viðskift-
um lauk í dag á kauphöllinni i
Paris var frankinn 153.5 miðað
við sterlingspund, en 147.5 i
gærkveldi. Þetta þykir benda
til þess, að gengisjöfnunarsjóð-
ur frönsku stjórnarinnar sé
genginn til þurðar.
Franska ráðuneytið kom
saman á fund i dag og að lion-
um loknum sagði Chautemps,
að stjórnin hefði ákveðið að
koma í veg fyrir frekari gengis-
lækkun. Hann sagði að liagur
rikissjóðs væri góður, skatta-
innheimtur gengju vel og yfir
liöfuð væru engin þau skilyrði
fyrir hendi sem réttlættu þetta
gengisfall.
NOREGUR:
íbúatala Noregs.
Osló, 13. janúar.
Ibúatala Noregs var við síð-
ustu áramót áætluð 2.900.000
eða 14.000 meira en i árslok
1936. — NRP.-FB.