Vísir - 17.01.1938, Blaðsíða 3

V 1 S I R
SjilfstzðismsnR nui gunnreifir lil
ornstunnar við raiðlili 30. jifiar.
Fjársafnari frá A'listannm villir
heimildir á sviksamlegan hátt.
Þau líðindi bárust skrifstofu Sjálfstæðisflokks-
ins fyrir helgina, að kvenmaður einn hafi kom- .
ið til ýmsra sjálfstæðismanna og beðið um fjár-
framlög til C-listans (S.jálfstæðisflokksins). Þetta
þótti mörgum grunsamlegt, því að vitanlegt er, að
þar er að eins f jármálaráð flokksins sem hefir slík-
ar fjárreiður með höndum. Yar lögreglunni geft
aðvart um starfsemi stúlkunnar og náðist hún á
laugardaginn. Viðurkendi hún fyrir lögreglurétti,
að hún væri í fjársöfnun fvrir A-listann, en hefði
farið til ýmsra sjálfstæðismanna og ætlað að fá hjá
þeim fé með þvi að seg.ja þeim, að hún væri að
safna fyrir C-iistann. Stúlka þessi mun vera komm-
únisti og hefir að vísu haldið því fram, að hún
hafi tekið upp þessa sviksamlegu f.jársöfnun af
eigin livötum. En mörgum þykir líklegast, að þetta
„f járaflaplan“ sé runnið undan rif jum rauðu sam-
fylkingarinnar. Það má seg.ja, ef þetta er rétt, að
þeir rauðu lúti lágt fyrir kosningarnar, en þó
munu þeir lægra horfa, eftir að þær eru um garð
gengnar.
Rannsókn logreglimnar:
Sambeldni sjáifstæíis-
manna aldrei meiri en
nl - - Fandurinn í Nýja
Bió.
AÐ mun óhætt að segja að
sjálfstæðismenn í Reykjavík
munu sjaldan hafa staðið jafn
fast saman við bæjarstjórnar-
kosningar eins og þeir gera nú,
er þeir standa andspænis hinni
rauðu fylkingu.
Reykvíkingar virðast alráðnir
í að hrinda Moskvamönnunum
af höndum sér og ganga ekki á
vald samfylkingu socialista-
broddanna og útsendara Stalins
og hatursmanna Reykjavíkur í
flokki Tímamanna.
Fundur sá, sem haldinn var í
Nýja Bíó í gær bar þess ljósan
vott, að sjálfstæðismenn ganga
gunnreifir til bardagans.
Það mun vera langt síðan að
haldinn hefir verið stjórnmála-
fundur í Reylcjavík, þar sem
fundarmenn allir sem einn létu
jafn greinilega í ljós vilja sinn,
eins og, fundarmenn gerðu á
samkomu þeirri er sjálfstæðis-
rnenn hoðuðu til í Nýja Bíó.
Ræðumenn fengu hinar ein-
dregnustu undirtektir og var
fundurinn allur greinilegur
vottur um liinn sterka samhug
sjálfstæðismanna í kosningun-
um.
Bjarni Benediktsson prófess-
or Iiélt aðalræðu fundarins.
Gerði hann samanburð á
Reykjavik þar sem sú stefna
situr við völd, sem vill hlúa að
atliafnalífi einstaldingsins og
styðja liann með skynsamleg-
um opinberum framkvæmdum.
og á ísafirði, þar sem socialist-
ar ráða og öll áhersla er lögð
ó að drepa niður framtak ein-
stakra borgara, en tylla undir
vald hins opinbera og auka af-
skifti þess af atvinnulífinu á all-
an hátt.
B. B. tók hvert árásarefni
socialisfa á Reykjavík á sjálf-
stæðismenn af öðru og sýndi
fram á að sjálfstæðismenn í
Reykjavík standa socialistum á
ísafirði framar í ölluin þeim at-
riðum. Rakti B. B. hag bæjanna
beggja og bar hann saman hlut-
fallslega við stærð bæjanna til
að fá fulllcomlega réttlátan
mælikvarða.
Kom í Ijós, sem raunar var
vitanlegt, að bagur Reykjavikur
er stórum mun betri en liagur
Isafjarðar, sem socialistar
benda þó ætíð á sem fyrirmynd-
ar bæ að öllum rekstri.
Dró Bjarni upp skýra mynd
af óstjórn socialista á ísafirði,
sem var bygð á reikningum
bæjarins, sem raunar eru
hvergi fáanlegir annarsstaðar,
ulan ísafjarðar, en á skrifstofu
Kreppulánas j óðs bæjar og
sveitarfélaga, liér í bænum.
í ræðulok livatti B. B. Rcyk-
víkinga til að lialda fast við
hina fýrri stefnu, að hlúa lield-
ur að athafnalífi einstakling-
anna en draga þá niður, eins og
gert hefir verið í fyrirmyndar-
bæ socialista á ísafirði.
Á eftir ræðu B. B. töluðu þeir
Pétur Ifalldórsson borgarstjóri,
Guðm. Ásbjörnsson, Jakob
Möller, Guðrn. Eirílcsson, Yaltýr
Stefánsson og Ólafur Thors.
Hvöttu þeir allir sjálfstæðis-
menn í Reykjavík til að standa
saman og víkja ekki frá þeirri
Um það hefir blaÖið fengið eft-
irfarandi upplýsingar frá lögregl-
unni:
„Mætta kveÖst s.l. miðvikudags-
lcvöld hafa tekið að sér að safna
peningum í kosningasjóð A-listans
við næstu bæjarstjórnarkosningar.
— Til söfnunarinnar fékk mætta
„blokk“. í henni eru miðar með
þremur litum, bláir, hvítir og reuð-
bleikir. Miðar þessir gilda kr. i,
2 kr. og 5 kr., og er ætlast til að
þeir séu rifnir úr eftir því sem til-
lög manna eru há og afhentir sem
kvittun. 1 fyrradag safnaði mætta
i kr. og í gær 16 kr. og afhenti
í öll skiftin miða sem kvittun. í
sambandi við þessa söfnun viður
mætta að hafa komið í verslun Jó-
hanns Ármanns, versl. Jóns Björns-
sonar & Co. og versl. Vísir og þá
beðið um peninga til styrktar C-
listanum við næstu bæjarstjórnar-
slefnu, sem mörkuð liefði verið
um stjórn bæjarmála og fram-
kvæmdir í bænum.
Lögðu þeir áherslu á, að betri
stuðning væri ekki liægt að
veita sjálfstæðisstefnunni um
land alt, en veita flokknum
hinn glæsilegasta sigur við bæj -
arstjórna)rkosningarnar.
Jakob Möller vitnaði í Þjóð-
viljann, blað kommúnista, um
að þar hefði verið „kveðinn upp
dauðadómur yfir íhaldinu“ á
fundi í Gamla Bíó í fyrradag!
J. M. kvað sjálfstæðismenn
litlu skifta hvaða dómar væru
kveðnir upp á samkomum sam-
einingarlistans, því ennþá væru
dauðadómarnir frá Moskva
ekki farnir að gilda hér í
Reykjavík.
Tóku fundarmenn undir þessí
orð J. M. með miklum fögnuði
og létu það ótvírætt í ljós, að
hugur Reykvíkinga stendur
ekki lil þess að láta stjórna sér
frá Moskva-útibúinu hér í
Reykjavík.
Fundurinn í Nýja Bió stóð
frá kl. 2—4% og var hvert sæti
skipað.
---——
Slökkviliðið
var kvatt að Laugavegi 34 kl.
rúmlega hálftólf í morgun. Hafði
kviknað í út frá miðstöð, en skemd-
ir urðu engar.
kosningar. Einnig viðurkennir
mætta að hafa í fyrrakvöld hitt
Ólaf Thors, er hann var að fara
að heiman frá húsi sínu og beðið
hann um það sama, en hann kveðst
vera í miðstjórn flokksins og af-
henda sitt tillag þar. Einnig kveðst
mætta hafa komið í skóverslun Lár-
usar G. Lúðsíkssonar í gær og beð-
ið um peninga til styrktar C-list-
anum, en fékk ekki, því þeir sögð-
ust safna sjálfir meðal starfsfólks-
ins. — Mætta kveðst hafa tekið
þetta upp hjá sjálfri sér, að biðja
um peninga til styrktar C-listanum,
og það var ákveðið hjá m'ættu, ef
henni fénaðist eitthvað á þennan
hátt, að láta það ganga til A-list-
ans, en nota það ekki sjálf.“
Stúlkan mun enga peninga hafa
fengið hjá sjálfstæðismönnum. —
Málið verður tekið fyrir i dag til
nánari rannsóknar.
Béka^fregn,
Vilhjálmur Stefánsson: Yeiði-
menn á hjara heims. MeS
myndum. Rvík. 1937. —
Ársæll Árnason. — Stein-
dórs,prent li.f. —
Ársæll Árnason liefir tekið
sér fyrir liendur liið þarfa hlut-
verk að gefa út ferðabækur Vil-
hjálms Stefánssonar landkönn-
uðs, hins víðfrægasta Islend-
ings, sem nú er uppi. Veiði-
menn á hjara lieims er fyrsta
bókin i safni því, sem Ársæll
gefur út. Kom seinasta heftið af
fjórum út fyrir jólin og er nú
bókin einnig fáanleg í bandi.
Vilhjálmur Stefánsson er ís-
lendingum ekki nægilega kunn-
ur sem rilhöfundur, en nokkur
lcynni hafa þeir þó af ritum
hans. Ein af bókum bans kom
út á kostnað Þjóðvinafélagsins,
„The Nortward Course of Em-
pire“, í þýðingu Baldurs heitins
Sveinssonar blaðamanns. Auk
þess er bók dr. Guðmundar
Finnbogasonar um Vilhjálm,
sem Þorsteinn M. Jónsson gaf
út. Eru hvorttveggja bækurnar
ágætis rit. Þá þykir rétt að
nefna liina ágætu ritgerð eftir
Vilhjálm, „Mataræfintýr“, sem
dr. Guðmundur Finnbogason
landsbókavörður þýddi og
prentuð er í Búnaðarritinu
1936. Hafa menn því fengið for-
smekk af ritum Vilhjáhns, þar
sem þessi eru, en þau eru að
eins lítill liluti þess, sem eftir
liann liggur, og hin fylsta þörf
var, að einhver áhugasamur
maður tæki sér fyrir liendur, að
koma fleiri af hinum ágælu rit-
um hans út á íslensku. Er í
rauninni ekki annað sæmandi
en þjóðin liafi aðgang að þeim
öllum á sínu eigin máli. Með út-
gáfu sinni er Ársæll Árnason að
sliga stórt spor að þessu rnarki
og sennilega verður því náð fyrr
en nokkurn óraði fyrir, því að
ferðabókunum er eindæma vel
tekið.
í bók þeirri, sem bér er um
að ræða, kveðst Vilhjálmur
hafa reynt, með aðstoð dagbóka
sinna og endurminninga, að
hverfa aflur til hrifningaáhrifa
þeirra, sem hann varð fyrir
fyrsta ár sitt meðal Eskimóa,
„og láta þau lífga upp frásagn-
irnar um það, sem eg sá og
lieyrði, Eg hefi reynt að segja
söguna, eins og eg hefði viljað
segja liana þá, nema það sem
þroskaðri þekking eftir tíu ára
veru hefir felt burtu af skökk-
um athugunum og ályktunum
þessa fyrsta tíma.“
Bókin skiftist í eftirfarandi
kafla: I. Undirbúningur undir
lífsstarf sem landkönnuður. II.
Norður eftir Mackenziefljóti.
III. Fyrstu kynni mín af Eski-
móum. IV. Klinkenberg skip-
stjóri — sægarpur og land-
könnuður. V, Hvalveiðaflotinn
tekur sig upp. VI. Eg fer að
lifa sem Esldmói. VII. Hvernig
Eskimói siglir í stormi. VIII.
Haustferð um fjalllendi. IX.
Sólin hverfur. X. Við villunxst
í ármynninu. XI. Isliafs-jól með
enskum befðarnxanni. XII. í
Tuktoyatok. XIII. Eg læri að
gera þægilegt hús úr snjó. XIV.
Ferðalög eftir að sólin kom
aftur. XV. Eg leita uppi leið-
angursskipið. XVI. Ferð að vor-
lagi á bát úr skinni. XVII. Ilrað-
ferð um fjallveg að sumarlagi.
XVIIL Á fleka niður eftir
Pocupine-ánni. — Dýraveiðar.
I. Hvernig nxér lærist að veiða
hreindýr. II. Hvernig mér lær-
ist að veiða seli. III. Hvernig við
veiðum hvítabirni.
Meðal hinna mörgu mynda,
sem í bókinni eru, er heilsíðu-
rnynd af Vilhjálini sjálfum.
Með seinasta heftinu fylgir upp-
dráttur af þeim svæðum, sem
ferðast var um.
Vilhjálmur Stefánsson er
heimsfrægur ekki að eins sem
landkönnuður og fyrir frumleg-
ar athuganir á ýmsunx sviðunx,
heldur og senx aflxurða snjall
rithöfundur. Bækur liaixs liafa
lxvarvetixa valdð nxikla atliygli
og eru nxikið lesnar um allan
hinn enska heinx og raunar i
ölluixx ixxenningarlöndum. Fi-á-
sögnin í þessari bók er ljós og
lifandi og hvarvetna kenxur
sk'ýrt franx, hversu athyglisgáfa
Vilhjálms er frábær. Fróðleikur
er þarna nxikill unx lítt kumx
lönd og er sannarlega um
„ævintýra“-ferðalag að ræða,
sem vert er að kynnast. Ólíklegt
er annað en að fólk á öllum
aldri, senx kann að meta góðar
bækur, fái íxxætur á þessari bók
og langi í nxeira. En séi-stakt
erindi á hún til heilbrigðs, fram-
gjarns æskulýðs.
Þýðinguna hefir xxtgefandinn
gert með leyfi höfundax-ins og
leyst verk sitt vel af hendi. Frá-
gangur bókarinnar allur er
px-ýðilegur.
A. Th.
C-LISTINN
er liati Sjálfstæðisflokksins í Rvík.
.................................................
Maðurinn minn,
Ulrich Kansen,
andaðist að heimili sinu, Hverfisgötu 123, föstudaginn 14.
janúar.
Jarðarförin ákveðin síðar.
Jarðarför konunnar minnar og móður okkar,
Óskar Bjarnadóttup,
fer fram frá fríkii-kjunni miðvikudaginn þann 19. þ. m., og
lxefst nxeð liúskveðju frá heimili hennar, Grettisgötu 53 B,
kl. 1%.
Tómas Guðmundsson og börn.
Kveðjuathöfn við útför frú
Ingileifar Símonardóttur,
Baltkastíg 4, fer franx í fríkirkjunni á íxxorgun, þriðjudag-
inn 18. janúar, ld. 10 ái-degis, og verða síðaix jarðneskar
leifar hennar fluttar að Hjalla 1 Ölvesi til greftrunar þar,
fimtudaginn 20. janúar, kl. 12 á hádegi, stundvíslega.
Bílar frá Steindóri fara alla leið að Hjalla á fimtudags-
moi-gun kl. 8.
Jón Pálsson.
Móðir okkar,
Þóra Þórarinsdóttir,
andaðist 16. þ. nx.
Fyrir hönd fjölskyldumxar.
Árni Pjetursson. Þórður Pjetursson.
Leikkvöld MentaskólanS.
Nenxeixdur Mentaskólans í
Reykjavík hafa að undaixförnu
æft sjónleikinn Tínxaleysingj-
ann eftir Ludvig Holberg. —
Tinxaleysiixginn er eitt vinsæl-
asta leikrit höfundai’ins og er
þegar talsvert þekt hér á landi.
Frumsýning leiksins verður í
Iðnó íxæstkoxxiandi þriðjudag.
Það er orðinn fastur liður i
skemtanalífi bæjarins, aðMenta-
skólanemendur lialdi leiksýn-
ingu árlega. Hefir þeim ávalt
verið vel tekið, eixda verið vand-
að til þeira svo vel seixx kostur
hefir verið á.
Holberg lxefir oft verið við-
fangsefni nenxendanna, og svo
er eimxig að þessu sinni. Mega
þeir er fara að sjá „Tínxaleys-
mgjanxx“ búast við góðri skemt-
un og nxun engan iðra, er sér
þenna leik,
Allur ágóði af leiknunx renn-
ur í Bræðx-asjóð, en lionum er
varið til að styrkja fátæka neixx-
endur i skólanuixx.
IRADDIR
frá lesöndunum.
„4U fiina greniö“.
Reykvíkingar eru nú teknir
ýrrisu að venjast í sinn garð af
heixdi þeii-ra Hriflunganna og
ekki eru þau öll fögur né prúð-
xxxannleg nöfnin, sem Franx-
uðstaðarbúununx, svo senx sjá
má i blöðum þeiri-a. Nægir að
nefna prúðyrði, svo senx „ment-
unarlaus skrí!l“, „siðlausir
heimskingjar“, að ógleynxdu
oi’ðinu „Grínxsbýlýður“, senx
einn af skriffinnum „Tímans“
útskýrði þannig, að það táknaði
hið „Iægsta og versta sem til
væri í manneðlinu“. Hér skal
ekki út í það farið, að til þess
að ná til Reykvíkinga og sví-
virða þá, sveifst maðurinn þess
ekki, i sínu blinda hatri, að ausa
auri íbúaixa i breski-i borg einni,
sem hann þó lxafði lxeldur fátt
ilt til að segja, og þekti víst
harla lítið til. Eix sá maður
skrifar víst sjaldnast af mikilli
sanngirni, enda er ekki við þvi
að búast úr þeiri’i átt. Það má
þvi kallast hánxark óskamm-
feilninnar, þegar þeir framsókn-
armenn leyfa sér að setja efst-
an á lista til bæjarstjórnarkosn-
inga upphafsmann alls þess
niðs og rógs, sem dunið liefir á
Reykvikingunx siðan blað fram-
sóknax’flokksins hóf göngu sína.
En þessxuxx manni hefir þó ekki
tekist þrátt fyrir marg ítrekaðar
tilraunir að vinna Reykjavik alt
það ógagn, senx hann óskar, eða
senx þeir Tinxaixxenn kalla „Að
vinna grenið“. En þetta oi’ðtak
þeirra: „Að vinna grenið“ tákn-
ar býsna vel hver ölög þeir ætla
oss Reykvikingunx, ef þeir verða
þess íxiegnugir að skapa oss
kostina. Mun óþarft að skýra
þessa setningu nánar fyrir
þeinx, senx íslenska tungu skilja.
Vel nxá það vera, að nxaður
sá, er hér lxefir verið nxinst á,
verði bænunx ekki til stór skað-
ræðis þótt liann næði kosningu
til bæjarstjórnar, því að þar
verður hann vissulega i minni
liluta ásamt þeinx fóstursonum
sínum, hinunx rauðliðunum, en
hitt er víst, að eðli lxans bannar
honunx að verða Reykjavík
nokkurntíma til nokkurs lxag-
ræðis.
Allir Reykvíkingár — en því
nafni nefnist auðvitað ekki
nxálalið þeii’ra franxsóknar-
manna, né vpnsviknir sósíalist-
nr — ínunu á kjördegi svara
liinum fyrverandi Hriflubónda
á sanxa hátt og Örvar-Oddur
svaraði sáttaboðum Ögmundar
flóka: „Nei, Ögmundur, við þig
sættunxst eg aldrei; miklu hefir
þú mér meira skaða unnið, og
býð eg þér til hardaga..“. En
Ögmundur liafði eitt sinn áður
gengið á gerða sætt við Odd og
myrt fóstbróður hans, Þórð
stafnaglaixxm. Að eins einu
sinni hafði Ögnxundur svikið
hann, en Örvar-Oddur gaf
Flóka ekki tækifæri til þess að
svíkja sig í antiað skifti. Vissu-
Icga eru svik og vélræði liinna
pólitísku Flóka-piltunga fram-
sóknar við Reykvíkinga orðin
alt of mörg til þess, að nokkur
dugandi maður ljái þeinx fram-
ar fangastað á sér.
Gamall Reykvíkingur.