Vísir - 07.02.1938, Blaðsíða 3

V t S I R
völdám
Mþýdulokknum.
Fjöldi Alþýdufiokksmanna krefst
þess ad Hédinn verdi rekinn úr
flokknum.
ALÞÝÐUBLAÐIÐ, sem er í
höndum Jóns Baldvins-
sonar, eyðir nú daglega mest-
öllu rúmi sínu í baráttuna gegn
Héðni og sameiningunni.
Blaðið er nú orðið einhliða
málgagn þeirra, sem þykjast
ekki vilja hafa samneyti við
kommúnista , en öðrum Al-
þýðuflokksmönnum, svo sem
Héðni, er bægt frá, eftir vald-
boði Jóns Baldvinssonar.
Það er talið, að sá mikli áróð-
ur, sem nú er hafinn gegn
Héðni Valdimarssyni af flokks-
mönnum hans sé aðeins undir-
búningur undir frekari ráðstaf-
anir gegn því, sem Stefán Jó-
liann og Jón Baldvinsson nefna
klofningsstarfsemi.
Það er einnig vitað, að
f jöldi manna, sem eru í AI-
þýðuflokknum krefjast þess,
að Héðinn verði tafarlaust
gerður rækur úr flokknum.
Hafa bæði Jón Baldvinsson
og Stefán Jóhann og fleiri
foringjar flokksins, fengið að
heyra háværar áskoranir í
þessa átt, en skrefið hefir þó
ekki verið stigið enn.
1 Alþýðublaðinu í fyrradag
upplýsir Jón Baldvinsson, að
Héðhin hafi sagt upp ábyrgð-
inni, sem liann er í fyrir Al-
þýðuprentsmiðjuna og Al-
þýðublaðið. Mun Héðinn hafa
gert þetta í bræði sinni, er hann
fann að blaðið var honum nú
algerlega lokað.
Færi svo, að Héðinn hröklað-
ist úr Alþýðuflokknum yrði
hann að segja af sér formanns-
stöðum í Dagsbrún og í Jafnað-
armannafélagi Reykjavíkur, en
í löguin j>essara félaga er svo
lcveðið á, að formaður þeirra
skuli vera úr flokki socialista.
Samkvæmt samþykt þings
Alþýðusambandsins, er kom
saman í liaust er lögð áhersla
á, að liver maður slculi stöðv-
aður í starfsemi sinni, „sem
geri sig sekan um klofnings-
starfsemi hættulega einingu
flokksins“.
Foringjar Alþýðuflokksins,
með Jón Baldvinsson í broddi
fylkingar hafa dæmt Héðin
sekan um hið fordæmda at-
hæfi, sem þing Alþýðusam-
bandsins kvað svo á um að bæla
yrði niður.
F.n þeir, sem þekkja Héðin
Yaldimarsson búast við að hann
muni eldd láta reka sig orða-
laust úr Alþýðuflokknum og
svifta sig völdunum í Dagsbrún
Skautahlanp-
in i Davos.
Engnestangen setti
heimsmet.
Osló, 5. febrúar.
Heimsmeistarakepnin i Davos
byrjaði í dag árdegis. í 500
metra hlaupinu varð Engnes-
tangen fyrstur á 41.8 sek. og
setti nýtt heimsmet. Freisinger
frá Bandaríkj unum vai*ð annar
á 41.9 sek., sem er nýtt Banda-
ríkjamet. - NRP.-FB.
I gær réru allir bátar úr
Keflavík — um 30 að tölu. Kl.
19 í kvöld voru 14 bátar komn-
ir að landi. Ekki hefir frést um
nein slys, en flestir bátanna
mistu mikið af línu, Afli var
tregur. (FÚ).
og Jafnaðarmannafélaginu og
áhrifum á gang mála í Al-
þingi með útilokun frá nefndar-
slörfum.
Sumir Alþýðuflokksmenn bú-
ast við, að Héðinn taki nú upp
harða baráttu fyrir því, að ná
Alþýðusambandinu á vald sitt
og kommúnista.
Þar er að mæta Jóni Bald-
vinssyni, sem er forseti sam-
bandsins, og reynist Alþýðu-
flokksmennirnir sannspáir,
kemur bardaginn til með að
standa á milli hans og Héðins,
um völdin í félögum og flokki
socialista.
Skákþing
íslendinga
Fimta umferð skákþingsins
fór fram í gærkveldi. — 1 meist-
araflokki fóru leikar sem hér
segir: Einar Þorvaldsson vann
Guðbjart Vigfússon, Steingr.
Guðmundsson vann Ásmund
Ásgeirsson, en Eggert Gilfer og
Baldur Möller gerðu jafntefli.
Nú er lokið fyrri umferðinni í
meistaraflokki, nema hvað Ein-
ar á eftir að ljúka tveim bið-
skákum, við Baldur og Steingr.
Baldur er hæstur með 3J4 vinn.
Einar og Steingr. liafa 3 livor,
Gilfer 2i/2, Ásmundur 1 og Guð-
bjartur 0. — 1. flokkur A:
Garðar Þorsteinsson vann Ingi-
mund Guðmundsson og Jón
Guðmundsson vann Hersvein
Þorsteinsson. Skákinni milli
líelga Kristjánssonar og Sæ-
mundar Ólafssonar varð að
fresta; Helgi er Hafnfirðingur
og komst ekki til bæjarins
vegna fannfergis. — 1. flokkur
B: Höskuldur Jóliannsson vann
,Óla Ilermannsson og Hjálmar
Theódórsson og Egill Sigurðs-
son gerðu jafntefli. Skákirnar
milli Jóns Þorvaldssonar og
Arnljóts Ólafssonar, og Jóhanns
Snorrasonar og Sigurðar Lárus-
sonar fóru í bið. — 2. flokkur:
Þórir Tryggvason vann Ólaf
Einarsson, Gunnl. Pétursson
vann Jón Emilsson, Sigfús Jón-
asson vann Karl Gíslason, Har-
aldur Björnsson vann Björn
Axfjörð, IJákon Hj. Jónsson
vann Bjartmar Kristjánsson,
Slefán Þ. Guðmundsson vann
Sig. Jóhannsson, Gestur Pálsson
vann Einar Bjarnason, Kristín-
us Arndal vann Anton Sigurðs-
son, Guðbjörn Jónsson vann
Kaj Rasmussen, Ingólfur Jóns-
son vann Svein Loftsson, Þorl.
Þorgrimsson vann Inga Eyj-
ólfsson, og jafntefli gerðu Guð-
jón Tómasson og Guðm. Guð-
mundsson og Sæm. Kristjáns-
son og Aðalsteinn Halldórsson.
Pétur Jónsson átti frí og fékk
vinning. Þrem skákum í 2. fl.,
sem Ilafnfirðingar tóku þátt í,
varð að fresta.
Næsta umférð fer fram í
kvöld kl. 8.
Hitaveitan í erlendum blöðum.
Allmörg ensk og amerísk
blöð birta fréttir og greinir um
liitaveituna, m. a. New York
Times, er flutti grein eftir Har-
old Butcher, sem nefnist: Hot
Springs in Iceland. Reykjavilc
to pipe them to its homes as
well as Public Buildings. FB.
Tónlistarfélagið,:
Bláa kápan.
- Frumiýning -
Án þess að lialda því fram, að
frumsýning Tónlistarfélagsins á
ofannefndri óperettu eftir Wal-
ter Kollo liafi verið listrænn
stórviðburður — engum er
greiði ger með ýkjum í þessu
efni — má þó óhikað og ýkju-
laust fullyrða, að frumsýningin
hafi verið ein með þeim á-
nægjulegustu, sem Reykvíking-
um hefir verið boðið upp á á
síðari árum og ágætur árangur
af þvi milda starfi, sem í und-
irbúning hennar hefir verið
lagt. Áhorfendur virtust líka
vera á einu máli um þetta. Voru
fagnaðarlætin engu minni en
þegar „Meyjaskemman“ var
sýnd í fyrsta sinni, fyrir 3 ár-
um síðan, og er þá allmikið
sagt.
Margir verða til þess að bera
saman þessar tvær óperettur,
„Bláu kápuna“ og „Meyja-
skenununa“, eins og líka eðli-
legt er, þar sem Meyjaskemm-
an er það eina sambærilega,
sem sést hefir á íslensku leik-
sviði. Báðar eru þær egta óper-
ettur, þ. e. a. s. liæfileg blanda
af viðkvæmni (sentimentalitet),
gáska og kýmni. Munurinn er
lielst sá, að í „Meyjaskemm-
unni“ voru þessi „element“
samsteyptari heldur en í „Bláu
kápunni“. Það má svo að orði
kveða, að þar væri kýmni i við-
lcvæmninni og viðkvæmni i
gáskanum. Og vitanlega eru lög
meistarans Schuberts með tals-
vert öðrum blæ, en lögin í
„Bláu kápunni“, og má þó eng-
inn skilja þetta svo, sem það sé
sagt til að niðra þeim. Lögin
eru flest hressileg og skemtileg
og falla ágætlega við efni leiks-
ins. Og eins og hinum ágæta
söngstjóra, dr. Mixa, er einkar
lagið, hefir honum tekist að
hrífa bæði liljómsveit og söngv-
ara með sér inn í „stemningu“
hvers lags, á þann hátt að á-
heyrendur hljóta að hrífast
með. Áheyrendur kannast líka
sjálfsagt við sum af lögunum
frá gildaskálum eða útvarpi, og
niun það síst spilla fyrir áhrif-
unum. — Leikstjóranum, Har-
aldi Björnssyni, liefir tekist að
fá leikendurna, sem sumir eru
lítt vanir — fæstir þó alls óvan-
ir — til að inna af hendi furðu
góðan samleik.
Af einstökum leikendum ber
fyrsta að nefna Sigrúnu Magn-
úsdóttur, sem leikur Anette,
eina af greifadætrunum þrem.
Hún var, með einu orði sagt,
ágæt, enda hefir liún þarna
lilutverk, sem er alveg við
liennar liæfi, unga og fjöruga
stúlku, spriklandi af kátínu og
barnslegum gárungsskap. Pétur
Á. Jónsson var sömuleiðis mjög
góður í hlutverki friherrans af
Biebitz-Biebitz, sem liafði það
fyrir auka-atvinnugrein, að ætt-
leiða unga og metorðagjama
menn. Menn vita að Pétur býr
yfir liressilegri og kjarnmikilli
kýmni, en liitt kom kannske
einhverjum á óvart, á hve ein-
faldan og fállega sannfærandi
liátt hann gat leitt I Ijós þá
mildu eiginleika sem brá fyrir
lijá friherranum, bak við hið
kæruleysislega yfirbragð. —
Yin lians, Rambow greifa, föð-
ur ungu stúlknanna leikur Ósk-
ar Guðnason mjög svo viðkunn-
anlega. Svanhvít Egilsdóttir og
Bjarni Bjarnason léku aðal-
elskendurna, Beate greifadóttur
og Jolin Walter. — Þetta mun
vera í fyrsta skifti, sem frú
Svanhvit kemur fram á leilc-
sviði, enda har leikur hennar
nokkur merki þess, eins og von-
Iegt er. Bar einkum á því fram-
an af leiknum, en það lagaðist
er á leikinn leið. Verður ekki
annað sagt, en að hún hafi, eftir
atvikum, skilað þessu fyrsta
lilutverki sínu mjög sómasam-
lega. Söngrödd hennar er ágæt.
Bjarni læknir lék sitt hlutverlc
með öruggum smekk. Arnór
Halldórsson leikur Gottlieb
Knuse, skósmíðasveininn, sem
er ástfanginn af ærslabelgnum
Anette og fær hennar, eins og
vera ber, þrátt fyrir það, þótt
hann, þegar til kemur, liirði
ekki um ættleiðingu friherrans.
Arnór sýndi á köflum allgóðan
leik, einkum í seinni þáttunum,
en nokkuð háir það honum, að
hann virðist vera dálítið í vand-
ræðum með hreyfingar sínar á
sviðinu. — Um önnur smærri
lilutverk er ekki ástæða til að
fjölyrða. Þau voru yfirleitt all-
vel leikin.
Tónlistarfélagið og aðrir for-
göngumenn og stjómendur
þessarar sýningar, — og eink-
um þó dr. Mixa, sem er lífið
og sálin 1 öllu, sem hann kem-
ur nálægt — eiga miklar þakk-
ir skildar fyrir sýningu þessa.
Mun þeim einnig verða þakkað
á viðeigandi liátt. Meyjaskemm-
an var sýnd i kringum 30 sinn-
um við mikla aðsókn. Mér þyk-
ir ólíklegt annað, en að eittlivað
svipað eigi að liggja fyrirí „Bláu
kápunni“.
G. M.
0~~$Ém$öE£>
aðeins Loftur.
Eftir
William Henry Chamberlin.
Japanir eru blaðlesendaþjóð.
í landinu eru gefin út um 1435
dagblöð og er upplag þeirra um
19 miljónir eintaka, þ. e. a. s.
meira en eitt eintak á hverja
fjölskyldu i landinu. Eklcert
land í Asíu jafnast þarna á við
Japan. Kemur það auðvitað að
miklu leyti af þvi, að Japan er
eina landið i Austur-Asíu, þar
sem skólaskylda er lögboðin.
Risarnir meðal japönsku
blaðanna eru Osaka Mainichi og
Tokyo Niclii Niclii (sem eru
eign sama fyrirtækis), Osaka
Asahi og Tokyo Asalii.Menn vita
ekki með vissu hve stór upplög
þessara blaða eru, en það er álit-
ið að Osaka Mainichi liafi um
2.2 milj. kaupenda og Tokyo
Niclii Niclii 1.2 milj. Kaupenda-
f jöldi liinna tveggja Ashai-blaða
er vafalaust mjög líkur.
Menn furðar ef til vill ó þvi,
að Osaka-blöðin skuli hafa
Lestrarfélag kvenra.
Fundur mánudaginn febr. kl. 8V2 e. h. í Oddfellowhúsinu
(stóra salnum).
1. Félagsmál.
2. Frú Oddný E. Sen talar um kínverskar konur.
3. Frú Guðrún Ágústsdóttir syngur einsöng.
Félagskonur mega taka með sér gesti. Konur, sem hafa hug
á að ganga í félagið, velkomnar á fundinn.
Stjórnin.
Bcbíop
fréíiír
Veðrið í morgun.
I Reykjavik — 1 st., mestur hiti
í gær 3 st., minstur í nótt o. Ur-
koma í gær 9.8 mm. Kaldast á land-
inu í morgun — 2 st., á Hellissandi
og i Kvígindisdal, allsstaðar annars-
staðar frostlaust, heitast 7 st. á
Fagradal. Yfirlit: Alldjúp lægð yf-
ir Norðurlandi á hreyfingu í norð-
austur. Onnur lægð yfir Grænlands-
hafi. — Horfur: Faxaflói: Suð-
vestan og vestan kaldi. Dálítil
snjóél.
Skipafregnir.
Gullfoss er á Akureyri. Goða-
foss fer vestur og norður í kvöld.
Brúarfoss er í Kaupmannahöfn.
Dettifoss fer frá Grimsby í kvöld.
Lagarfoss var í morgun á Norður-
firði. Selfoss er á leið til Vest-
mannaeyja frá Leith. Lyra fór frá
Færeyjum kl. 6 í gær, væntanleg
hingað á miðvikudagsmorgun.
Gamla Bíó
Vegna þeirrar sýningar, sem féll
niður í gær vegna bilunar á raf-
magninu, verður aukasýning kl. 7
í kveld í Gamla Bíó. Myndin, sem
sýnd er kl. 9 heitir „Hann stal brúð-
inni“ og er bráðfyndin og skemti-
leg. — Aðalhlutverkin leika Joan
Crawford, Clark Gable og Franchof
Tone. Kl. 7 er sýnd myndin Land-
nemarnir.
Björgvin Frederiksen,
vélsmiður, hefir stofnað véla-
verkstæði á Lindargötu 26. Kom
Björgvin frá útlöndum með Gull-
fossi síðast, að afloknu námi hjá
Sabroe-verksmiðjunum í Aarhus.
Hefir hann áður verið við nám
hjá Landssmiðjunni í 4 ár, og út-
skrifaðist þaðan sem vélsmiður og
hafði 1. einkunn bæði úr skóla og
smiðjunni. Síðan var Björgvin eitt
ár við bóklegt nám í Danmörku
og loks hjá Sabroe og kynti sér alt
viðvikjandi uppsetningu og meðferð
frystivéla, og hefir tekið sér það
starf nú.
Drotningin kom að vestan og norð-
an i gærmorgun, fer út i kveld.
Þýskur togari ko'm inn í gær með
slasaðan mann. Hafði hann fót-
brotnað.
Bjarni Björnsson
ætlar að skeinta Reykvíkingum
annað kvöld kl. 7.15 i Gamla Bió'.
Er orðið all-langt siðan Bjami
hefir skemt bæjarbúum, en hann
hefir verið að „safna í sarpinn"
eins og hann segir og íeggur nú
upp með „nesti og nýja skó“. Aðal-
skemtiatriðið verður útvarpskvöld,
Höfnin.
Tryggvi gamli kom af ufsaveið-
um i rnorgun með 120 smálestir.
Þórólfur kom frá Englandi í gær
þar sem 20 ræðumenn af ýmsum
stéttum mun taka til máls, en heyrst
hefir að Helgi Hjörvar muni, að
ósk fundarmanna, taka að sér að
stjórna fundinum. Þá verða gam-
anvísur, t. d. „Er það ekki dásam-
legt“, „Sundhallarvinur“ o. fl. —
Verður vafalaust gaman að hlusta
á Bjarna annað kvöld.
Nýja Bíó
sýnir um þessar mundir myndina
„Konan mín svonefnda". Er mynd-
in ágætlega vel leikin og lærdóms-
rík. Aðalhlutverkin leika Rosalind
Russell og John Boles.
Ferðafélag fslands
heldur skemtifund að Hótel Borg
þriðjudaginn 8. febr. kl. 8.15. Guð-
mundur Einarsson, myndhöggvari,
segir frá vetrarferðum i Alpafjöll-
um og sýnir skuggamyndir. Dans-
að til kl. 1. Aðgöngumiðar seldir
í Bókaverslun Sigfúsar Eymunds-
sonar.
stærri kaupendatölu en Tokyo-
blöðin, þar sem Tokyo hefir 6
milj. íbúa, en Osaka að eins 3
miljónir. Osaka liggur hinsveg-
ar í enn þéttbýlara umhverfi og
margar borgir eru þar í nánd,
þar sem engin blöð eru gefin út,
vegna þess að þau standast ekki
samkepnina við hin fjársterku
Osaka-blöð.
Japönsku blöðin eru afar
fjölbreytt. Taka þau sér Vestur-
landablöðin mjög til fyrirmynd-
ar á ýmsum sviðum. í útlitinu
„uppsetningu“ og letri, fylgja
þau stærstu blöðunum i Amer-
iku. Aðalfréttin er á 1. síðu
(sem er síðasta síðan, því að
Japanir fara „aftan að siðun-
um“). Fyrirsagnirnar eru oft
geysistórar, en „bomban“ er
sjaldan látin springa fyrri en
í enda greinarinnar. Amerísku
blöðin reyna hinsvegar að hrífa
þegar í stað athygli lesandans,
en Japaninn þolir biðina.
Myndir, teikningar og landa-
bréf eru afar nauðsynleg í jap-
önskum blöðum til þess að þau
fái þrifist.
Þegar Bernhard Shaw, liáð-
fuglinn enski, kom til Japan
fyrir nokkurum árum síðan og
sá allan hópinn af blaðamönn-
unum, sem vildi tala við liann,
varð honum að orði: „Eru allir
Japanir blaðamenn?“ Japönsku
blöðin hafa nefnilega afar
marga starfsmenn, eftir Ev-
rópumælikvarða. Tokyo Nichi
Nichi liefir meira en 3000
manns i þjónustu sinni Og
Osaka Asalii um 2000, og eru þá
ótaldir allir sendisveinarnir og
vikapiltarnir.
Japanskir blaðamenn eru
venjulega stúdentar. Hjá Asahi
og Nichi Niclii blöðununm fær
byrjandinn 80 yen á mánuði og
getur, ef hann er duglegur og
liugvitssamur, komist upp i
200 yen, en auk þess fær liann
launauppbót (arðshluta) árlega
eða tvisvar á ári, en stærð lians
fer eftir dugnaði. Þessi laun eru
lág á ameriskan mælikvarða, en
mjög sæmileg, samanborið viði
önnur laun i Japan.
Sumir japönsku háskólarnir
liafa stofnað kensludeildir fyrir
blaðamenn, en J>ær liafa ekki
reynst svo vel sem skyldi. Þykja
þeir, sem þar liafa lært ekki eins
alhliða duglegir, sem aðrir.
Stærstu blöðin eru sem áður
segir Nichi Niclii og Asalii-
hlöðin og er samkepnin milli
þeirra afarhörð. Nota þau þvi
ýms brögð til að sigra í sam-
kepninni og fer á ýmsa vegu.
Margir munu minnast þess,
þegar japanska flugvélin „Hinn
guðdómlegi blær“ (Kamikaze)
flaug á mettíma til Lundúna,
Voru það Asahi blöðin, sem
kostuðu þá för, en er heim