Vísir - 11.02.1938, Blaðsíða 3

Ný llokksstofuun í nppsiglmgn.
Stjórn Alþýðusambandsins hefir með yfirgnæf-
andi meirihluta samþykt, skv. tillögu frá Jóni
Baldvinssyni, að Héðinn Valdimarsson skuli
gerður rækur úr Alþýðuflokknum.
Stjórn Alþýðusambandsins skipa 17 menn, sem dreift
er um alt land og sendu utanbæjarmennirnir atkvæði
sin í símskeytum í fyrradag og í gær.
RÖKSTUÐNINGUR JÖNS
BALDVINSSONAR.
Ályktun sambandsstjórnar-
innar hefst á því að vitnað er í
ályktun þings Alþýðusambands-
ins frá 14. þingi þess 1937 sem
gerð var þegar sameiningar-
makkið við kommúnista stóð
sem hæst, að „nauðsynlegt sé,
að i þessum málum (þ. e. sam-
einingarbraskinu), þangað til
full sameining er fengin, komi
Alþýðufl. fram og sérstak-
lega sambandsstjórn, sem einn
maður gagnvart kommúnista-
flokknum, og að hver sá, er
tekur sig út úr geri sig sekan
um klofningsstarfsemi, hættu-
lega einingu flokksins, er nauð-
sjm beri til að kornið sé í veg
fyrir“.
Eftir þessari yfirlýsingu Al-
þýðusambandsþingsins er
Héðinn dæmdur rækur.
En dómarar Héðins útskýra
einnig í liverju brot lians á þess-
ari yfirlýsingu sé falið og grein-
ist sá xökstuðningur í þrent:
1) að Héðiím hafi haldið
uppi eftir 1. des 1937, „stöðugu
samningamakki við forsprakka
Kommúnistaflokks íslands og
2) að Iléðinn hafi „i mál-
gagni andstæðingaflokks hafið
áróðursstarfsemi gegn Alþýðu-
flokknum og þeim mönnum, er
fara mcð mál flokksins í um-
boði sambandsþings, fyrir það
eilt, að flokkurinn og meiri- |
hluti sambandsstjórnar fylgir
þeirri stefnu, er sambands-
þingið fyrirskipaði“,
3) að Héðinn hafi „sagt upp
þeim ábyrgðum, sem hann er í
fjTÍr „Alþýðublaðið“ og „Al-
þýðuprentsmiðjuna“.
Tillaga Jóns Baldvinssonar
endar svo á þessa leið:
„Klofningsstarfsemi Héðins
Valdemarssonar, áróðursstarf-
semi hans gegn Alþýðuflokkn-
um í málgagni andstæðinga
hans og tilraun hans til að
hnekkja fjárhagslega aðalfyrir-
tækjum flokksins, miálgagni
hans og prentsmiðju, gengur
alt svo freklega gegn samþylct-
um sambandsþings gegn Al-
þýðuflokknum og fjárhagsleg-
um möguleikum hans til áfram-
haldandi starfs fyrir stefnu Al-
þýðuflokksins, að eg tel hvorki
að hann geti átt sæti í sam-
bandsstjórn né í Alþýðuflokkn-
um hér eftir og geri því þá
tillögu
að Héðni Valdemarssyni
verði vikið úr Alþýðuflokkn-
um og þar með úr stjórn Al-
þýðusamhands íslands og Al-
Jjýðuflokksins og úr þeim
störfum, er Alþýðusamband-
ið eða Alþýðuflokkurinn
kann að Iiafa falið honum“.
ÓSIGURINN OG EKKERT
ANNAÐ FELDI HÉÐINN.
Það blandast engum hugur
um, að það var ósigur samfylk-
ingarinnar í Reykjavík og víðar
í síðustu bæjarstjórnarkosning-
um, sem gerir það að verkum
að Héðinn Valdemarsson er nú
brotlrekinn úr flokki sósialista.
Héðinn er ekki rekinn af nein-
um ástæðum sem koma inn á
það, að liann sé ekki í rauninni
eins góður og gildur sósíalisti
að skoðun til, eins og liver annar
Alþýðuflokksmaður. Ástæðan
er eingöngu sú, að liann barðist
fyrir samfylkingu og sú sam-
fylking féll ekki kjósenduin í
geð.
Hefði sainfylkingin sigrað i
Reykjavík og þó liún liefði ekki
komið að nema 6—7 mönnum,
þá hefði Héðinn Valdimarsson
aldrei verið rekinn. Jón Bald-
vinsson hefði þá slegið feitu
rauðu striki yfir alt það ósam-
ræmi, sem liann segir að sé
milli samfylkingarboðskapar
Héðins og ályklana Alþýðusam-
bandsþingsins. Þeir sem nú eru
ákafastir í að troða Héðin Valdi-
marsson niður, hefði þá kepst
um að hreiða yfir það að þeir
hefðu nokkurntíma nokkuð
liaft við samfylkingu að athuga.
Þetta sést Ijóslega á aðstöðu
Stefáns Jóhanns og lians fylgis-
manna fyrir kosningarnar.
MENNIRNIR, SEM VILDU
BÍÐA OG SJÁ.
Þégar fuíítrúaráð verklýðs-
félaganna tók það liliðarstökk
undir forystu Héðins að gera
samfylkingu við kommúnista,
reis Stefán Jóhann þegar upp
og hans flokkur og töldu sam-
íylkinguna ólöglega. Þeir
viðurkendu ekki starfsskrá
þá, sem fnlltrúamðið og komm-
únistar komu sér saman um, en
voru þó eftir sem áður á hinum
„ólöglega“ lista fulltrúaráðsins.
Ef Stefán Jóhann, Jón Axel,
frú Soffía og aðrir þeir sem á
listanum voru og- telja sig sama
sinnis, hefðu verið einlægir í
hlýðni sinni við vilja Alþýðu-
sambandsþingsins, þá hefðu
þeir vitaskuld átt þá þegar að
rísa upp gegn hinu „ólöglega“
athæfi og segja sig af listanum
og tefla fram nýjum lista móti
Héðni og kommúnistum.
En í slað þess er þetta fólk
áfram á lisíanum og gerist
því meðábyrgt á því „ólög-
lega“ athæfi og „klofnings-
starfsemi“, sem framin var
þá að dómi stjórnar Alþýðu-
sambandsins, sem það kvað
upp yfir Héðni í gær.
Ástæðan til þess að Stefán
Jóhann og þeir sem lionum
fylgdu tóku það á sig að gerast
meðábyrgir um hinn „ólöglega.“
lista var sú, að þeir vildu bíða
og sjá — biða og sjá livert
samfylkingin hefði . góð áhrif
eða ill. Víða að af Iandinu
komu áskoranir um samfylk-
ingu og sósialistar og kommún-
istar féllust nær álstaðar i
faðma við kosningarnar. Stefán
Jóliann og fleiri liinir hægfara
vildu fá að sjá hvort bak við
þessa samfylkingaröldu stæði
raunverulega kjarni flokksins,
og ef svo væri og kosningarnar
sýndu hagnað af samfylking-
unni átti að reikna það þeim
mönnum til réttlætingar, sem
fyrir henni börðust. Ef „sam-
fylkingin“ hefði sýnt góðan
árangur var það ætlun Stefáns
Jóhanns og Co., að verða sam-
fylkingarmenn. Og af óvissunni
um hvað væri lieillavænlegast,
sátu þeir kyrrir á hinum „ólög-
lega“ lista.
Þegar á það er litið, að af-
staða Stefáns Jóhanns og
flestra þeirra sem nú dæma
Héðin Valdimarsson, til
samfylkingarinnar, maikað-
ist algerlega af því hvort þeir
mundu hafa persónulegan og
flokkslegan hagnað af henni,
þá verður það að teljast yfir-
drepsskapur af lökustu teg-
und, ef þessir sömu menn
ganga nú fram fyrir skjöldu,
berja sér á brjóst og segja:
Vegna þess að Héðinn Valde-
marsson barðist fyrir sam-
fylkingu, þvert ofan í vilja
Alþýðusambandsþings — þá
skal hann flokksrækur ger!
LANGUR
AÐDRAGANDI.
Þótt Héðinn Valdemarsson sé
nú rekinn úr Alþýðuflokknum
fyrir þá sök að hann liafi verið
í samningamakki við kommún-
ista, á brottrekstur hans sér
dýpri rætur. Héðinn hefir fyr
komist í andstöðu við aðra for-
ingja flokksins og heldur hefir
farið það orð, að ýmsir væru
orðnir þreyttir á skapofsa hans
og samvinnustirfni.
Ein fyrsta alvarlega ágjöfin,
sem vinátta Héðins við sam-
verkamenn sína í stjórn flokks-
ins fékk, var þegar landkjörið
var afnumið og Jón Baldvins-
son, sem verið liafði landkjör-
inn, óskaði eftir að verða þing-
faiaður Reykvíkinga. Þar var
Héðni að mæta og lauk þeim
viðskiftum svo, að Jón var
sendur vestur á Snæfellsnes i
vonlaust framboð.
Síðan liefir fleira sviplíkt
borið við og þegar Héðinn cr nú
rekinn er það endir á miklu
lengri sögu en þeirri, sem rakin
er i tillögu .Tóns Baldvinssonar,
sem prentuð er í Alþýðublaðinu
í gær, og tilfærð er hér að fram-
an.
DAGSBRÚN OG
JAFNAÐARMANNA-
FÉLAGIÐ.
Ef brottvikning Héðins Valdi-
marssonar úr Alþýðuflokknum
þýddi það, að afskiftum lians af
þjöðmálum væri þar með lokið,
væri vissulega ástæða til að
fagna, því að á því sviði hefir
aldrei verið prýði að honum og
væri margt betur, ef Héðinn
hefði aldrei nálægt stjórnmál-
um komið.
En brottrekstur Héðins girð-
ir hvergi nærri fyrir það, að
hann geti beitt sér í opinberum
málum. Hann er þingmaður
eftir sem áður, og verður í kosn-
ingu þeirri, sem nú stendur yfir
1 „Dagsbrún“ kosinn formaður
þess félags. Hvernig fer um
völd hans í Jafnaðarmannafé-
laginu er ekki séð. Ef til vill
heldur liann þar völdum áfram
og má vel vera að það félag
kjósi fremur að segja sig úr
Alþýðusambandinu en afneita
Héðni.
Þeir sem þekkja Héðin, bú-
ast ekki við að hann gefist upp
baráttulaust og að viðskiftum
hans og Jóns Baldvinssonar sé
nú lokið með fullum sigri hins
fyrnefnda. Það mun rétt fyrir
Slefán Jóhann og þá sem
standa í flokki með honum, að
taka enn á ný þá afstöðu að biða
og sjá!
Skákþing
Islendinga
Níunda umferð fór fram i
gærkveldi. í meistaraflokki fóru
leikar svo að Einar Þorvaldsson
vann Ásmund Ásgeirsson, en
biðslcákir urðu milli Baldurs
Möller og Guðbjarts Vigfússon-
ar og Eggerts Gilfers og Stein-
gríms Guðmundssonar. — Bald-
ur hefir nú 6 vinninga (og 1
biðskák), Einar 5 og Steingrím-
ur 4. — Aðeins tvær umferðir
eiu nú eftir i meistaraflokki.
1. flokkur (úrslitakepni).
Jafntefli varð milli Jóns Þor-
valdssonar og Sig. Lárussonar,
en biðskák milli Sæm. Ólafs-
sonar og Jóns Guðmundssonar.
2. flokkur: Guðjón Tómasson
vann Sigfús Jónasson, Gunn-
laugur Pétursson vann Guðm.
Guðmundsson, Jón Barðason
vann Eggert Isalisson, Haraldur
Bjarnason vann, Hákon Jóns-
son, Björn Axfjörð vann Bjart-
mar Kristjánsson, Sig. Jóhanns-
son vann Iíristinus Arndal, Þór-
ir Tryggvason vann Guðbjörn
Jónsson, Guðm. Einarsson vann
Anton Sigurðsson, Þorl.
Þorgrímsson vann Jón Emils-
son, Einar Bjarnason vann Ing-
ólf Jónsson, Sveinn Loftsson
vann Inga Eyjólfsson, Jóhann
Bernhard vann Stefán Guð-
mundsson, Edvald Blomkvist
vann Karl Gíslason, Gestur
Pálsson vann Aðalstein Hall-
dórsson, biðskák varð milli
Sæm. Kristjánssonar og Kaj
Rasmussen. Pétur Jónsson átti
frí. — Guðjón Tómasson (14
ára gamall drengur) er enn
liæstur, hefir nú 6V2 vinning.
Næslur eru Gunnlaugur Péturs-
son og Jón J. Barðason, báðir
með 6 vinninga. 2 umferðir eru
nú eftir í 2. flokki.
1 kvöld keppa i meistara-
flokki: Steingrímur með hvitt
móti Baldvi, Guðbjartur með
hvítt móti Ásmundi og Gilfer
með livitt móti Einari. Yerður
þetla óefað ein fjörugasta um-
ferðin, enda er nú kepninni
langt komið. Teflt verður eins
og vant er i Yarðarhúsinu og
heí'st kepnin ld. 8.
IIALLGRlMUR HELGASON.
FÚ. hafa borist fjögur blöð
frá Leipzig er skýra frá árshá-
tið félags útlendra háskóla-
manna þar í borginni (Deutsch-
Auslándischen Akademiker-
Klubb), en þetta er félagsskap-
ur útlendra liáskólamanna er
þar stunda nám og Þjóðverja,
sem álierslu leggja á lcynni við
þjóðir þeirra. — Ilallgrímur
Helgason frá Reykjavík, sem
undanfarna vetur hefir stund-
að tónlistarnám i Leipzig var
kjörinn í stjórn þessa félags-
skapar í fyrra og endurkosinn í
vetur. — Blöðin í Leipzig skýra
svo frá, að á árshátíð þessari
hafi Hallgrímur Helgason leik-
NÝR STJÖRNMÁLAFLOKK-
UR Á UPPSIGLINGU?
HVAÐ GERIR HÉÐINN?
Sá orðrómur fór um bæ-
inn i gær, að Héðinn Valdi-
marsson, sem nú hefir vei'ið
rækur ger úr flokki social-
ista, hefði í hyggju að stofna
til blaðaútgáfu, þar sem hann
hefði nú eigi lengur aðgang
að Alþýðublaðinu, en alment
telja menn hæpið, að Héðinn
gangi í flokk kommúnista.
Ætla margir að Héðinn æth
að freista að stofna nýjan
stjórnmálaflokk — og enn
aðrir, að Héðinn muni verða
tekinn i sátt af socialistum —
þegar frá líður.
Bæjor-
fréffír
I.O.O.F. 1=1192118V2 =
Veðrið í morgun.
I Reykjavík 2 stig, minst frost
í gær —3, mest í nótt —5 st. Ur-
koma í gær 3.4 mm. Yfirlit Alldjúp
lægð fyrir vestan og norðvestan
land á hreyfingu í norðaustur. —
Horfur: Faxaflói: Suðvestan átt
með allhvössum skúrum eða slyddu
í dag, en gengur í norðvestur með
éljagangi í nótt.
Skipafregnir.
Gullfoss, Selfoss og Lagarfoss
eru í Reykjavík. Lagarfoss fer til
Austfjarða og útlanda i kvöld. —
Goðafoss fór frá Siglufirði í dag
áleiðis til Isafjarðar. Brúarfoss er
á leið til Leith frá Kaupmanna-
höfn. Dettifoss er í Hamborg. —
Tryggvi gamli kom af ufsaveiðum
í morgun með um 100 smál. og lv.
Sigríður með um 130 skpd. af
þorski. Lyra fór í morgun.
St. Framtíðin
hér í bæ er 20 ára í dag, stofn-
uð 11. febr. 1918. Afmælisins verð-
ur minst á fundi á mánudag og
samsæti að Hótel ísland 19. þ. m.
Sumardvöl í Danmörku.
Eins og sjá má í auglýsingu á
öðrum stað i blaðinu býður Bröde-
rup lýðskóli ungum islenskum
stúlkum skólanámskeið í 3 mánuði
og hefst það 3. maí. Kennarar eru
6 og verða kend öll almenn fög,
Svo og hannyrðir og kjólasaumur.
Forstöðumaður skólans, Jens Mari-
nus Jensen, vinnur mjög að því að
kynna skólafólk á Norðurlöndum
og hefir farið margar ferðir með
danskt námsfólk til Noregs.
Ársskemtun V. R.
hófst með borðhaldi að Hótel
Borg á miðvikudagskvöld kl. 8. —
Ræður margar voru fluttar undir
borðum. Meðal ræðumanna voru:
Vilhjálmur Þ. Gíslason skólastjóri,
Eyjólfur Jóhannsson framlcv.stjóri,
dr. Oddur Guðjónsson, Egill Gutt-
ormsson, formaður félagsins, Har-
aldur Árnason, og Engilbert Haf-
berg. Fór skemtunin hið besta fram
að öllu leyti.
Landskjálftakippirnir
sem sagt var frá í Vísi i gær, eru
taldir hafa átt upptölc sín 70—80
km. írá Reykjavík, og jafnvel úti
í Faxaflóa.
ið Klaver-sónötu eftir sjálfan
sig og farist það meistaralega
úr hendi. Getur blaðið „Leip-
ziger Neueste Nachrichten“ þess
24. janúar, að sónötu, þessa hafi
tónskáldið sjálft fyrir nokkru
leikið í útvarpið i Reykjavík og
sé það fyrsta Klaver-sónata eft-
ir íslenskan höfund. — „Neue
Leipziger Zeitung', og „Leipzig-
er Tagezeitung“ geta einnig um
þetta tónverk Hallgríms Ilelga-
sonar og fara lofsamlegum
orðum um flutning lians á því
við þetta tækifæri.
aðeins Loftup.
SQiiÉkkanir
Mki mjólknr-
verliö.
Verðhækkun mjólkurinnar er
nú ákveðin og mun hækkunin
nema 2 og 3 aurum á lítra, frá
og með næsta sunnudegi að
telja. Guðm. Eiríksson, fulltrúi
Sjálfstæðisfloliksins i Mjólkur-
verðlagsnefnd, beitti sér gegn
liækkuninni með þeim árangri,
að mjólkurverðið var ekki
hækkað eins mikið og stjórnar-
liðar lögðu til. Guðm. Eiriksson
taldi og sjálfsagt, að framleið-
endur fengi það fé, sem verð-
liækkuninni nemur, en tillaga
lians um þetta var feld.
Stjórnarliðar höfðu ákveðið
verðhækkunina fyrir kosning-
ar. Þeir sögðu sjálstæðismenn
heimta verðhækkun — en hið
sanna er komið í ljós, að stjórn-
arliðar vildu verðhækkun — en
ekki lil þess að framleiðendur
nyti góðs af.
Verðliækkun mjólkurinnar
mælist að sjálfsögðu illa fyrir.
Með lienni eru bæjarbúar skatt-
lagðir enn á ný. Og verðhækk-
unin bitnar harðast á þeim fá-
tækustu.
Uerðpóstur Hoi
ít lyro.
Fyrsti stýrimaður á Lyru til-
kynti í gær lögreglunni, að
verðpóstur hefði liorfið úr skip-
inu í síðustu ferð þess, en það
kom hingað til Reykjavíkur kl.
2 e. h. á miðvikudag. Svo og
liöfðu liorfið 4 bréf, er fara áttu
í land í Færeyjum.
Hafði pósturinn ekki verið
geymdur í lest, svo sem venja
var til, þar eð búið var að loka
henni, er komið var með póst-
inn um borð og var hann i þess
slað geymdur í ólæstum klefa
á 3. farr. skipsins. Lögreglan
hér leitaði í skipinu jafnskjótt
og tilkynt hafði verið um hvarf-
ið, en sú leit bar engan árangur.
Hefir verið símað til Bergen
og óskað eftir skýrslu um verð-
bréfapóstinn, en liún var ekki
komin um liádegið í dag, þegar
Vísir átti tal við póstmálastjórn-
ina.
Bjarni Björnsson
endurtók skemtun sína í gær, og
tókst nú enn betur upp en í íyrra
skiftið. Hann endurtekur skemtun
sína annað kveld kl. 7.15, í Gamla
Bíó.
Árekstur
varð í morgun á Frikirkjuvegin-
um milli bifreiðanna R-1040 og
R-1075. Eru það hvorttveggja
leigubifreiðar. Bar ökumaðurinn á
R-1040 það, að hinn hefði ekið fyr-
ir s'ig á breiðri og beinni götunni.
Skemdist R-1040 töluvert.
75 ára
er i dag Sveinn Ólafsson alþm. í
Firði.
Guðspekifélagið.
Reykjavíkurstúkan heldur fund i
kvöld (föstudag) kl. 9. Páll Ein-
arsson, fyrv. hæstaréttardómari,
fly’tur erindi.
Aflasala.
Snorri goði seldi i Hull í fyrra-
dag 1662 vættir á 1531 stpd.
Næturlæknir:
Jón G. Nikulásson, Freyjug. 42,
sími 3003. Næturvörður i Reykja-
víkur apóteki og Lyfjabú'ðinni Ið-
unni.