Vísir - 15.02.1938, Blaðsíða 2

V í S I R
Hitler afneitar undirróðri
austnrískra nazista.
Ræðu Hitlers á sunnudaginn verðup endup-
útvappað fpá austupískum stöðvum.
VÍSIR
dagblað
Útgefandi: BLAÐAÚTGÁFAN
VÍSIR H.F.
Ritstjóri: Páll Steingrímsson. Skrifstofa I ! Austurstræti 12. og afgreiðsla )
S í m a r :
Afgreiðsla 3400
Ritstjórn 4578
Auglýsingastjóri 2834
Prentsmiðjan 4578
Verð 2 krónur á mánuði. Lausasala 10 aurar. *
Félagsprentsmiðjan.
Stjórnar-
samvinnan.
ALÞINGI hefir nú verið
kvatt saman á ný. Og svo
virðist, sem nokkur óvissa muni
ríkjandi um það, hversu störf-
um þess reiðir af að þessu sinni,
ekki siður en siðast er það kom
saman. Stjórnarflokkarnir eiga
það fyrir höndum, að taka að
nýju upp samninga um stjórn-
arsamvinnuna. Og þó að við-
horfið sé að ýmsu breytt, frá
því sem það var í byrjun siðasta
þings, er þá samninga skyldi
upp taka, þá er óvíst, hve mjög
það er til batnaðar eða til þess
að greiða fyrir því, að samning-
ar megi nú takast greiðlegar.
Það hefir Iengi verið Iátið í
veðri vaka af hálfu Framsókn-
arflokksins, að samvinna milli
lians og Alþýðuflokksins geti
því að eins komið til mála, að
Alþýðuflokkurinn hefði engin
mök við kommúnista. Og þann-
ig liafði verið til ætlast, áður en
síðasta þing kom saman, að Al-
þýðuflokkurinn gæti gengið til
samninga við Framsóknarfloklc-
inn, þegar í þingbyrjun, með
„óflekkað mannorð“ að þessu
leyti, og var samningamakki
lians við kommúnista, um sam-
einingu flokkanna, sem þá
hafði staðið yfir á þriðja mán-
uð, sagt formlega slitið í tæka
tíð. Hinsvegar varð stjórn Al-
þýðusambandsins það á, að því
sinni, að láta Héðin Yaldimars-
son fleka sig til þess að kveðja
saman Alþýðusambandsþing, til
þess að úrskurða um það, hvort
makkinu við lcommúnista ætti
að vera slitið í raun og veru, og
fyrir þá sök varð 5—6 vikna
dráttur á samningunuin við
Framsóknarf lokkinn.
Nú hefir meirihluti Alþýðu-
sambandsstjórnarinnar ekki
ætlað að „brenna sig á sama
soðinu“, og til þess að hún
mætti sem hest varast Héðin og
öll hans vélabrögð hefir hún
gripið til þess ráðs að reka hann
úr Alþýðuflokknum, og með
öllu afsagt að kveðja Alþýðu-
sambandsþing saman, að svo
stöddu, til þess að úrskurða um
afstöðuna til kommúnista. Og
þannig getur Alþýðuflokkurinn
nú gengið til samninga við
Framsóknarflokkinn á ný, án
þess að þurfa að kvíða því, að
lionum verði gefin sök á of
nánu eða vinsamlegu samslarfi
við kommúnista eins og nú er
komið.
Að þessu leyti þarf Fram-
sóknarflokkurinn um ekkert að
kvartæ Hann þarf varla að ótt-
ast það, að hann fái nokkurt
„óorð“ af kommúnistum, þó að
liann endurnýi samningana við
Alþýðuflokkinn eins og nú er
hátlað sambandi hans við
kommúnista. Hitt væri meir að
vonum, að bann þætlist þurfa
að ganga úr skugga um það,
livernig högum Alþýðuflokks-
ins kunni að vera háttað að
öðru leyti, eða hvað muni i
rauninni vera orðið af honuin.
Því að óviðfeklið hlyti það að
vera fyrir Framsóknarflokk-
inn,- að relca sig á það einhvern-
tima síðar, að liann hefði samið
um stjórnarsamvinnu við flokk,
sem í rauninni hefði ekki verið
til, þegar samningar voru gerð-
ir, eða þá eitthvað alt annað en
hann átti að vera.
Getur Framsóknarflokkurinn
yfirleitt samið um stjórnarsam-
vinnu við Alþýðuflokkinn á Al-
þingi eins og nú er komið, eða
án þess að liann færi með ein-
hverjum liætti sönnur á það, að
hann fari þar með umboð ein-
hvers flokks kjósenda í land-
inu?
ERLEND VÍÐSJA;
MARGRA ÁRA STYRJÖLD Á
SPÁNI?
Spánarstyrjöldin hefir nú staöi'5
yfir á nítjánda mánuð. Engn verð-
ur spáð um hvenær hún muni til
lykta leidd, en leiðtogar beggja
styrjaldaraðila búa sig undir, að
stýrjöldin standi yfir lengi enn —
ef til vill mörg ár. Þó verður eigi
annað séð, en að þegar sé svo
komið, að þjóðin hafi með styrj-
öldinni bundið sér þær byrðar, er
hún geti eigi lengi undir risið. Hin
fjárhagslegu útgjöld eru gífurleg
og manntjón og atvinnuvegir
þjóðarinnar eru lamaðir. Ríkis-
stjórnin ver 5 miljónum peseta á
dag aðeins í launagreiðslur handá
hermönnum sínum (um 300.000
amerískum dollurum), en mánað-
arleg útgjöld stjórnarinnar af
styrjöldinni eru talin 300—400
milj. peseta a. m. k. Útgjöld
Francostjórnarinnar kunna að
vera minni, enda hermönnunum
miklu minna goldið, en stjórnar-
hermennirnir fá 10 peseta á dág,
er þeir eru á vígstöðvunum. Um
ein miljón manna eru undir vopn-
um á Spáni. Um 2.000.000 manna
hafa særst eða fallið á vígstöðv-
unum, eða fyrir aftan víglínurnar.
— Horfur á skjótum sigri eru
litlar, hvort sem litið er á málið
frá sjónarmiði Franco eða stjórn-
arinnar. Azana ríkisforseti og Ju-
an Negrin forsætisráðherra, hafa
sagt þjóðinni, að styrjöldin kunni
að standa alt árið 1938 — ef til
vill miklu lengur. Á Spáni stefnir
nú hratt í þá átt, að enginn eigi
neitt. Hugsanir um daglegar þarf-
ir eru efstar á baugi í huga nærri
allra. Utanríkisverslunin er þegar
í rústum að kalla rná. Reynt er að
halda við atvinnurekstri þar sem
því verður við komið, en það er
miklum erfiðleikum bundið, þar
sem blómi þjóðarinnar er á víg-
völlunum. Lýðveldisstjórnin hefir
kvatt alla karla, sem vopnfærir
eru, í herinn, á aldrinum 20—29
ára, og allir vinnufærir karlar á
aldrinum 18—50 ára hafa verið
teknir í vinnuflokka í hernaðar-
þarfir, en konur eru þjálfaðar til
þess að taka að sér störf karla.
íbúatala lýðveldisins er 10—12
miljónir manna, en 10 af hverjum
100 íbúum landsins eru í hernum
— vinna í þarfir hersins — og
starfa því ekki að framleiðslu.
Auk þess eru hermennirnir og
þeir, sem vinna í þarfir hersins,
orðnir viðtakendur mikils hluta
þess, sem framleitt er, af matvæl-
um o. fl. Og herinn verður að
ganga fyrir — þeir, sem heima
sitja, verða að svelta, ef svo ber
EINKASKEYTI TIL VÍSIS.
London 15. febr. FÚ.
Austurríska stjórnin kom
saman á fund í dag til þess að
ræða um endurskipun stjórnar-
innar. í frétt sem barst frá Vín-
arborg seint i gærlcveldi er sagt
að svo virðist sem Hitler hafi
lofað Schuschnigg því að naz-
istaflokkurinn í Þýskalandi
skyldi ekki liafa nein bein af-
skifti af flokknum í Austurríki.
Það er upplýst, að auk þeirra
er áður er sagt að tekið hafi
þátt í viðræðunum í Berchtes-
gaden á laugardaginn var, þá
hafi nokkrir embættismenn úr
hernum og fulltrúi frá blaða-
mannaslcrifslofunni verið við-
staddir part af tímanum.
Fundur Hitlers, þýska ríkis-
leiðtogans, og Schussniggs
Austurríkiskanslara, stóð yfir í
11 klst. — Ileimsblöðin ræða
mikið fundinn, en engar opin-
berar yfirlýsingar liafa vcrið út
gefnar, sem skýra ítarlega frá
viðræðunum. - NRP.-FB.
JAPANSKT FISKISKIP
STÖÐVAÐ í SINGAPORE.
London 15. febr. FÚ.
Japanskt fisldskip hefir verið
stöðvað í Singapore samkvæmt
beiðni stjórnarinnar í Ástralíu.
Hafði skipið tekið vélina og
járnruls úr „Einden“, þýska
berskipinu, sem tekið var í ó-
fríðnum mikla og Ástralía helg-
ar sér.
undir. Það er gamla sagan, þegar
styrjaldir eru háöar. Ríkisstjórnin
hefir 500.000 manna her, ef til vill
nokkuru mannfleiri her en Franco.
Og þéssi her er allvel æföur orð-
inn. Lýðveldisstjómin hefir um
cinn þriðja hluta landsins á sínu
valdi — og þar era tvær stærstu
borgirnar og a'Saliðnaöarsvæ'Si
landsins. JafnótSum og fregnir
berast um, a'5 samkomulagsumleit-
anir fari fram um vopnahlé, eru
þær bornar til baka af lei'Stogum
lýðveldisstjórnarinnar. — Negrin
sagöi í ræðu eigi alls fyrir löngu:
„Þessi styrjöld verSur ekki til
lykta leidd fyrr en Franco gefst
upp skilyrðislaust og allir erlendir
hermenn eru farnir frá Spáni“.
Þessi orð eru enn á hvers manns
vörum í þeim hluta Spánar, sem
lýðveldisstjórnin ræiSur yfir.
London í morgun.
14 menn
farast.
Kviknar í stór-
skipinu
Berengaria.
Einkaskeyti til Vísis.
London í morgun.
jEJldur varð laus í Bereng-
aria, stúrskipi Cunard-
White Star-línunnar um
miðnætti í nótt, þar sem
skipið lá við uppfgllingu í
Southampton. Kom eldur-
inn upp í 3. farrými og
var slökkvilið hafnarinnar
kallað á vettvang; kom það
á dælubáti og einnig dælu-
vagnar frá næstu slökkvi-
stöð. Tókst að ráða niður-
lögum eldsins á 1 klukku-
stund, en þá höfðu allmarg-
ar „lcáetur“ brunnið. „Ber-
engaria”, sem er 52.100 smá-
lestir að stærð, lá i stór-
skipakvínni við hlið „Queen
Mary“, en hana sakaði ekki,
né lieldur var hún nokkurn
tíma í hættu, vegna þess hve
fljótt slökkviliðið brá við.
UNITED PRESS.
Hiisbruni á
Síglofirði.
Aðfaranótt 13. þ. m. branm
húsið við Tjarnargötu 12 á
Siglufirði. Fréttaritari útvarps-
ins á Siglufirði skýrir þannig
frá atburðum:
U111 miðnætti aðfaranótt 13.
þ. m. varð elds vart í svonefndu
Hoffmann-Olsenshúsi við
Tjarnargötu 12 hér á staðnum,
eign Friðriks Guðjónssonar út-
gerðarmanns, þar sem hann
liafði skrifstofur sínar.
í húsinu bjuggu Bergur Guð-
inundsson kennari niðri í norð-
urenda og Andrea Bjarnadóttir;
fulltrúi uppi. Var livorugt
heima er eldsins varð vart. Ým-
islegt dót var geymt í húsinu
varðandi útgerð og matreiðslu-
áhöld tilheyrandi Aðalheiði JÓI-
afsdóttur, mati'eiðslukonu. Hús-
ið sem var timburhús, ójám-
varið, einlyft með porti og
kvistum varð bráðlega alelda,
og brann algerlega að heita
mátti. Varð engu bjargað nerna
heyi geymdu í suðurenda niðri.
Þau Bergur og Andrea mistu
alt sitt og Friðrik öll skjöl,
samninga og viðskiftabækur
viðvíkjandi útgerð sinni og
síldarverslun.
Húsið var vátrygt hjá Bruna-
bótafélaginu fyrir 20 þús. kr.,
skrifstofuáhöld Friðriks og
geymt dót fyrir 6000 kr. og inn-
anstokksmunir Bergs fyrir 3000
kr., en Andrea liafði alt óvá-
trygt. — Upptök eldsins eru
ókunn. — F.Ú.
Kínverjar að sitja fyrir Japön-
um við Kai-feng, sem er um 80
kílómetrum fyrir austan Gheng-
chow. *
Siglingaleiðin eftir Canton-
fljóti verður opnuð aftur i dag
en henni var lokað með tálm-
anagarði fyrir nokkrum dögum
þegar óttast var að Japanir ætl-
uðu að gera árás á Ganton.
UPPREIST í ABESSINIU.
London 15. febr. FÚ.
Uppreist sú sem sagt var frá
í frétt frá Aden í gær að átt
hefði sér stað í Abessiniu, er
sögð hafa verið í Gojjam-hér-
aði, en það er i Vestur-Abessin-
iu nokkru norðar en Addis-
Abeba. ítalska stjórnin mót-
mælir því algerlega, að nokkur
fótur sé fyrir þessari frétt.
KOSNINGARNAR
Á NORÐUR-ÍRLANDI.
London 15. febr. FÚ.
Fullnaðarúrslit í kosningun-
um i Norður-Irlandi eru nú
kunn. Sambandssinnar, eða
flokkur Graigavons, hefir hlot-
ið 39 þingsæti, en allir aðrir
flokkar til samans 13. Er þetta
stærsti þingmeirihluti sem sam-
bandssinnar hafa haft síðan ár-
ið 1922.
LISTSÝNIN G AR
CARNEGIE-STOFNUNAR.
í fyrra tók Jóliannes Kjarval
listmálari þátt í listsýningu
Carnegie-stofnunarinnar og
hefir hún nú farið þess á leit
að íslendingar sendi fleiri lista-
verk. í fyrra var að eins ein
mynd eftir Kjarval á sýning-
unni og liét hún móðir og barn.
Stofnun þessi heldur árlega
listasýningu í Pittsburgh í
Bandaríkjunum. — FÚ.
Einn af frægustu
flugmönnum ítala
stýröi flugbátnum
EINKASKEYTI TIL VÍSIS.
London í morgun.
ÖMABORGAR-FREGNIR
herma, að stórs ítalsks
flugbáts sé saknað. Er talið, að
hann hafi farist. Farþegar voru
10, en áhöfn 4 menn.
Flugbátsins hefir verið sakn-
að frá því s.l. sunnudag, en
flugbáturinn var á leiðinni frá
Cadiz til Ostia. — Flugmála-
ráðuneytið, hefir tilkynt skyld-
mennum þeirra, sem á flu^g-
bátnum voru, um slysið.
Einn af frægustu flugmönn-
um ítala stýrði flugbátnum,
Andriano Bacula, en hann hafði
sett mörg heimsmet í flugferð-
um sínum.
Ofviðri var við Miðjarðarhaf,
er slysið vildi til.
United Press.
VINNULÖGGJÖF
CHAUTEMPS RÆDD Á ÞINGI.
80.000 verkamenn hóta
verkfalli.
FLOTASTÖÐIN í SINGAPORE
VÍGÐ.
London 15. febr. FÚ.
I gær var vígð hin nýja flota-
stöð Breta í Singapore, og um
leið tekin formlega til afnota
hin nýja þurkví, sem þar hefir
verið gerð, en það er hin stærsta
þurkví í lieimi, og getur ekki
einungis tekið hin stærstu her-
skip sem nú eru til, heldur og
slærri skip, sem kunna að verða
smíðuð. Er nú hægt að taka
bresk herskip í þurkvi austan
Suez í fyrsta skifti.
SKÆRUR í ANTWERPEN.
London 15. febr. FÚ.
1 Antwerpen urðu í gær-
kveldi skærur milli lögreglunn-
ar og rómversk-lcaþólskra stúd-
enta, og særðist einn úr hvorum
flokki. Nokkrir menn voru
handteknir.
London, 15. febr. FÚ.
Hin nýja vinnulöggjöf Cliau-
tempsstjórnarinnar í Frakklandi
^ var rædd j fulllrúadeild franska
þingsins í gærkveldi. Frumvarp-
ið mætir talsverðri mótspyrnu,
bæði af hálfu atvinnurekenda
og verkamanna. Forseti at-
vinnurekendasambandsins lét
svo um mælt í gærkvekli að lög
þessi mundu aldrei ná tilgangi
sínum, þar sem þau gerðu ráð
fyrir frjálsri samvinnu at-
vinnurekenda og verkamanna,
en gagnslaust væri að gera sér
vonir um slika samvinnu á
meðan að það stéttastríð stæði
sem nú ætli sér stað.
Áttalíu þúsund verkamenn í
málmiðnaðinum lióta nú verk-
falli þar sem gerðardómur hef-
ir úrskurðað þeim aðeins 4 Vá %
launahækkun, en þeir kröfðust
launaliækkunar er nemi 11%%
af hundraði.
VÖRN KÍNVERJA Á
LUNGHAI-VÍGSTÖÐVUNUM.
London 15. febr. FÚ.
Herforingjaráð Kínverja kom
saman í Hankow í gær til þess
að ræða um það hvernig skyldi
haga vörn Kínverja á Lung-hai-
vígstöðvunum, en japanski her-
inn sækir nú til Lung-hai-jám-
brautarinnar, bæði að norðan
og sunnan. Ákveðið var að
reyna að tefja Japani við Sin-
siang, en þangað eru þeir nú á
leiðinni frá Wei-hwoi. Þá verð-
ur komið fyrir öflugum her við
Cheng-chow, sem er skamt
sunnan við Sin-siang og hefir
mikla hemaðarlega þýðingu,
þar sem hún er járnbrautar-
skiftistöð. I þriðja lagi ætla
Enn ríkir óvissa um margt, sem þeim fór í milli,
Hitler og Schusnigg, en heimsblöðin ræða f lest
fund þeirra og koma fram ýmsar getgátur í
sambandi við viðræðurnar. En líklegast þykir, að ekki
komi í ljós að fullu, að hvaða niðurstöðu þeir komust,
fyrr en á sunnudag, en þá flytur Hitler ræðu við setn-
ingu Ríkisþingsins.
Samkvæmt áreiðanlegum heimildum, er símað frá
Vínarborg, að ræðu Hitlers verði endur-útvarpað frá
öllum austurrískum stöðvum. Verður það í fyrsta
skifti, sem ræðu Hitlers er endurútvarpað í Austurríki.
I Austurríki búast menn við, að Hitler muni í ræðu
sinni fordæma framkomu austurrískra nazista, sem
með undirróðursstarfsemi sinni hafa unnið að því að
kollvarpa austurrísku stjórninni.
United Press.