Vísir - 22.02.1938, Blaðsíða 2

VlSIR
VÍSIR
DAGBLAÐ
Útgefandi:
BLAÐAÚTGÁFAN
VÍSIR H.F.
Ritstjóri: Páll Steingrímsson.
Skrifstofa
í Austurstræti 12.
og afgreiðsla j
Sí m a r :
Afgreiðsla 3400
Ritstjórn 4578
Auglýsingastjóri 2834
Prentsmiðjan 4578
Verð 2 krónur á mánuði.
Lausasala 10 aurar.
Félagsprentsmiðjan.
Undirgefni.
Þess hefir verið beðið með
nokkurri eftirvæntingu, hvemig
samningum stjórnarflokkanna
um áframhaldandi stjómar-
samvinnu mundi reiða af. Það
hafði verið búist við því, að til
slíkra samninga mundi verða
gengið þegar í þingbyrjun, og
þeim síðan hraðað, svo sem
frekast væri unt, til þess að
störfum þingsins yrði sem
minst töf að þeim. En svo und-
arlega bregður við, að þess hef-
ir á engan hátt orðið vart síð-
an að þing var sett, að í ráði
sé að gera nokkura slíka samn-
inga. Og svo virðist, sem stjórn-
arsamvinnunni verði haldið á-
fram án þess að nokkuð verði
um það samið.
Það var vikið að því hér í
blaðinu á dögunúm, að gera
mætti ráð Jyrir því að Fram-
sóknarflokkurinn teldi sér varla
fært að semja um stjórnarsam-
vinnu við Alþýðuflokkinn, eins
og nú væri ástatt um hann, þvi
að í rauninni vissi enginn livað
um hann væri orðið. En nú hef-
ir miðstjórn Framsóknarflokks-
ins tekið alveg af skarið um
þetta og lýst yfir þvi, að hún
telji „rétt að leitað sé eftir sam-
komulagi við Alþýðuflokkinn
um stuðning við ríkisstjórn og
afgreiðslu mála á yfirstandandi
Alþingi.“ Jafnframt hefir liún
hins vegar ályktað að „liafna
samstarfi við flokka, sem ekki
vinna undandráttarlaust á þing-
ræðis- og lýðræðisgrundvelli til
framdráttar sínum málum“ og
að „fordæma alveg sérstaklega
pólitíska starfsemi þeirra
manna, sem leita til erlendra
valdhafa eftir fyrirlagi um
íslensk stjórnmál.“ En með
þessum ummælum er að
sjálfsögðu átt við Kommúnista-
flokkinn og væntanlega einnig
sameinaðan flokk Héðins Valdi-
marssonar og kommúnista, þó
að ekkert verði um það vitað,
Iivað þá kann að verða eftir af
Alþýðuflokknum, til „að leita
eftir samkomulagi við um
stuðning við ríkisstjórn og af-
greiðslu mála.“
Hinsvegar þarf Framsóknar-
flokkurinn ekkert að ótlast, þó
að hann „hafni öllu samstarfi“
við kommúnista og Héðin
Valdimarsson. Rikisstjórn á al-
veg vísan stuðning Kommún-
istaflókksins, og þá væntanlega
einnig Héðins, hverju sem mið-
stjórnFramsóknarflokksins lýs-
ir yfir um óbeit sína á þeim
lýð og öllu hans hátlalagi.
Slíkar yfirlýsingar hefirKomm-
unistaflokkurinn að engu, og
hann aftekur með öllu að taka
það trúanlegt, að Framsóknar-
flokknum sé nokkur alvara um
það, að liafna stuðningi hans
við ríkisstjórnina og samvinnu
um afgreiðslu mála.
I grein, sem birtist í blaði
lcommúnista s. 1. laugardag, um
afstöðu Kommúnistaflokksins
til ríkisstjórnarinnar, er lálið
svo um mælt um þetta:
„Afstaða Kommúnistaflokk-s
ins til ríkisstjórnarinnar er aug-
ljós og almenningi kunn. Kom-
múnistaflokkurinn mun styðja
þessa ríkisstjórn gegn illum á-
rásum afturlialdsins og tilraun-
um ihaldsins til að steypa
henni.“
Og fyrir þessum stuðningi
flokksins við rikisstjórnina eru
engin skilyrði sett. Blaðið segir
að vísu, að „flokkurinn mxrni
vinna að því öllum árum, að
fá þessa stjórn til að taka upp
fasta og ákveðna stjórnarstefnu
gegn auðmannaklíku landsins“.
En það er engan veginn svo að
skilja, að það sé sett sem skil-
yrði fyrir stuðningnum við
stjórnina, að liún taki upp slíka
stefnu. Og blaðið kallar það
„furðulega ósvífni“, sem blöð
stjórnarflokkanna „leyfa sér í
blaðamensku þessa dagana“,
„til að spilla á milli Framsókn-
ar og íslenslcs verkalýðs, sem
nú er að .sameinast í einn
flokk“, að saka kommúnista og
Héðin Valdimarsson urn það, að
vinna á móti áframhaldandi
stjórnarsamvinnu „vinstri“
flokkanna.
Og alveg sama máli er að
gegna um afstöðu Alþýðu-
í'lokksins til ríkisstjórnarinnar.
Alþýðublaðið fer ekki dult með
það, að það sé fullkomin „lífs-
nauðsyn“, að stjómarsamvinna
núverandi sljórnarflokka haldi
áfram, og það með öllu skilyrð-
islaust af hálfu Alþýðuflokks-
ins. Og Héðinn Valdimarsson
þykist fyrir sitt leyti hafa verið
aðalstoð og slytta þessarar sam-
vinnu frá öndverðu og svo sé
enn.
Þannig virðist svo sem engin
þörf á því, að nolckurir samn-
ingar verði gerðir um stjórnar-
samvinnuna. Framsóknarflokk-
urinn getur verið með öllu á-
liyggjulaus um það, að hann
verði neyddur til að kaupa
stuðninginn við ríkisstjórnina
dýru verði. Alþýðuflokkurinn,
Iiéðinn og komúnistar keppast
um það, að fá að 'láta henni
stuðning sinn i té fyrir ekkert.
Aðalfunclur
Bókbindarafélag.s Reykjavíkur
var haldinn í AlþýSuhúsinu í gær-
kveldi. í stjórn félagsins voru
kosnir: Jens Guðbjörnsson form.,
Sveinbjörn Arinlíjarnar ritari og
Guðgeir Jónsson gjaldkeri. Sam-
þykt var tillaga um aö leggja fram
kr. 1000,00 úr félagssjóöi til stofn-
unar styrktarsjócSs fyrir íélags-
menn.
Nýr forstjóri Sameinaða.
Erlendur O. Pétursson, sem
unniS hefir hér á skrifstofu Sam-
einaöa undanfarin 23 ár, hefir ver-
ið ráöinn forstjóri félagsins hér.
Byrjaöi Erlendur sem skrifstofu-
þjónn, en vann sig áfram, enda er
hann manna kunnastur hér allri
starfrækslu Sameinaöa og högum
íélagsins.
Bláa kápan
verður leikin annaö kveld kl.
854. Er aðsókn altaf jafn ör og
ætti menn aö tryggja sér aíSgöngu-
miða sem fljótast.
Póstferðir á morgun.
Frá Reykjavík: Mosfellssveitar-,
Kjalarness-, Kjósar-, Reykjaness-,
Ölíuss- og Flóa-póstar. — Til
Reykjavíkur: Mosfellssveitar-,
Kjalarness-, Kjósar-, Reykjaness-,
Ölfuss- og Flóa-póstar. Laxfoss
frá Akranesi og Borgarnesi.
Aðstaða Chamberlains talln miklum
mun betri eítir umræðurnar i neðri
málstofunni i gær.
VantFauststlllaga socialista veröur fyrir-
sjáanlega feld meö miklum atkvæðamun.
EINIvASKEYTI TIL VÍSIS.
London, í morgun.
Samkvæmt tilkynningu
frá Nr. 10 Downing street
í morgun hefir Chamberla-
in falið Halifax lávarði að
gegna embætti utanríkis-
málaráðherra um stundar-
sakir.
Umræðurnar um utan-
ríkismálin í dag í neðri
málstofunni munu ekki
valda þeim æsingum, sem
búist var við, þar sem
Chamberlain í gær, er
hann og Eden gerðu grein
fyrir afstöðu sinni vegna
lausnarbeiðni Edens,
komst í sóknaraðstöðu,
er hann ræddi Spánar-
málin.
Eden hafði, í ræðu sinni,
lagt áherslu á það, að sett
væri skilyrði um það, áður
samið væri við ítali, að þeir
flytti her sinn á brott frá
Spáni, en þessu svaraði
Chamberlain svo, að ítalir
mundu fara á brott þaðan
með herinn. Tilkynti Cham-
berlain svo, að samkomu-
lagsumleitanir milli Breta
og ítala mundu brátt hefj-
ast.
Atkvæðagreiðsla um van-
traust á stjórnina, borið
fram af jafnaðarmönnum,
fer fram kl. 11 í kveld.
Aðstaða Chamberlains
hefir styrkst að mun og
engar horfur á að stjórnar-
fylkingarnar riðlist vegna
lausnarbeiðni Edens. Er tal-
ið, að íhaldsmenn flestir
muni greiða atkvæði með
Chamberlain.
Má fullvíst telja, að
vantrauststillagan verði
feld með miklum at-
kvæðamun.
Halifax lávarður mun að-
allega hafa með höndum
hin vanalegu mál, sem úr-
lausnar bíða, fyrst um sinn.
Chamberlain sjálfur mun
persónulega hafa með
höndum forystu í sam-
komulagsumleitununum
við ítali.
Að því er United Press
hefir fregnað mun Eden
styðja stjórnina áfram, en
nota hvert tækifæri sem
gefst, til þess að láta í Ijós
skoðanir sínar á utanríkis-
málum.
United Press.
Um umræðurnar í neðri mál-
stofunni í gær, segir m. a. í
F0.-fregn:
Meðal þeirra, sem studdu Ed-
en, voru þingmenn úr öllum
Hömlur lagðar á starfsemi
nazista í Austurríki.
London, 22. ferbr. - FÚ.
Sir Jolin Simon lýsti því yfir í breska þinginu í gær, að breska
stjórnin hefði fullvissað sig um, að engir skriflegir milliríkja-
samningar liefðu verið gerðir milli Þýskalands og Austurríkis.
I frétt frá Graz í Austurriki er sagt að lögreglunni hafi nú
tekist að koma þar á reglu, en nasistar i Graz stofnuðu til stór-
kostlegra hátíðahalda þar á sunnudaginn og urðu nokkurar
róstur í þvi sambandi. I gær sáust að eins nokkurir hakakross-
fánar uppi, og tveimur ölstofum, þar sem allmikið bar á óeirð-
um, hafði verið lokað. Nokkurir nasistar voru handteknir. I
gærkveldi héldu meðlimir föðurlandsfylkingarinnar þar hóp-
göngu í mótmælaskyni gegn hátíðahöldum nasista.
Lögreglan í Austurriki liefir nú lagt bann við þvi að nokkur-
ar liópgöngur verði farnar á næstu fjórum vikum. Þá hefir einn-
ig, verið lagt bann við því, að menn beri nasistamerki eða lnópi
„Heil Hitler“, og einnig er bannað að bera pólitískan einkenn-
isbúning. Nasistasöng má að eins syngja að fengnu leyfi lög-
reglunnar.
í Vínarborg gerðu'2000 nasistar í gærkveldi tilraun til þcss
að ganga fylktu liði inn í Gyðingaliverfi borgarinnar, en lög-
reglan kom i veg fyrir að af því yrði.
flokkum. Chamberlain svaraði
öllum ræðum, og var síðastur
ræðumanna áður en fundi var
slitið.
Cbamberlain sagði frá því, að
Grandi hefði sagt sér, að hon-
um liefði borist tilkynning fré
ítölsku stjórninni um það, að
hún gengi að breslcu tillögunum
um brottflutning sjálfboðaliða
frá Spáni, á sunnudaginn, eða
áður en Eden sagði af sér. Hann
kvaðst hafa lagt mikla áherslu
á það við Grandi, að breska
stjórnin teldi það miklu máli
skifta, að ítalir gerðu ekkert til
þess að breyta ástandinu á
Spáni, t. d. með því að senda
þangað meira lið, á meðan á
samningum við Breta stæði.li
lieldur kostuðu kapps um að |
lirinda í framkvæmd bresku til-
lögunum.
„Eg hefi aldrei haft dýpri
sannfæringu fyrir því, að eg
væri að gera rétt, en eg hefi
nú,“ sagði Cliamberlain. „Eg tel j
að ílalska stjórnin hafi, með þvij
að laka eins í málið og hún|
hefir gert, lagt drjúgan skerf l
lil friðarmálanna, en það er á-1
liugamál vor allra.“
Attlee taldi, að Mussolini|
hefði unnið stórlcostlegan sig-|
ur, með því að fá hresku stjórn-1
ina til að ganga til samninga
við sig, þrátt fyrir allar þær
móðganir, sem Bretar liefðu
orðið að líða af hans liendi á
undanförnum mánuðum. Ilann
sagði, að þess mundi ekki langt
að bíða, að áhrifanna gætti í
Palestínu, Kína og jafnvel í
Bandaríkjunum, í auknu virð-
ingarleysi fyrir hreslcu stjórn-
inni og vajdrausli til hennar.
Chamberlain vísaði þessum
ótta á bug í svarræðu sinni.
Hann sagði, að hresku stjórn-
inni kæmi ekki til liugar, að
kaupa friðinn með heiðri sín-
um. En liins vegar væri ómögu-
legt, að ráða hót á ástandinu í
Evrópu, nema því aðeins að til-
raun væri gerð til samninga.
London, 22. febr. - FÚ.
Þýskaland hefir formlega við-
urkent Mancliukuo sem sjálf-
stætt ríki. Hitler lýsti þessari
viðurkenningu fyrir ríkisþing-
inu á laugardagimi og i gær var
hún tilkynt i japanska þinginu.
Hafa þá fjögur lönd viðurkent
sjálfstæði Manchukuo, en þau
eru Japan, Ítalía, Salvador og
Þýskaland.
PAPANIN.
PAPININ-LEIÐANGURINN
Á IIEIMLEIÐ.
Osló, 21. febrúar.
Þegar Papanin og félögum
lians liafði verið bjargað og þeir
og gögn þeirra, sem talin eru
liafa afar mikið vísindalegt
verðmæti, hafði verið komið
fyrir i ísbrjótnum, lögðu þeir
þegar af stað áleiðis lil Mur-
mansk. — Sendiherra Noregs i
Moskva liefir óskað rússnesku
ráðstjórninni til hamingju, fyr-
ir hönd Noregs', með björgunina
NRP. - FB.
aðeies Loftur.
Ný bók.
Guðbrandur Jónsson: Innan.
um grafir dauðra og aðrar
greinar. Með myndum. —
Isafoldarprentsmiðja h.f.
Fátt lesefni getur fróðlegra.
og skemtilegra en ferðasögur og
ferðaminningar, vel ritaðar.
Bókelskum mönnum, sem gela
látið það eftir sér, við og við,
að kaupa sér hók, má þvi þykja
það góð tiðindi, þegar út kem-
ur vel rituð bók af því tagi.
Með línum þessum skal vakin
athygli á einni slíkri bók.
Próf. Guðbrandur Jónsson er
löngu kunnur maður fyrir út-
varpserindi sín, og margt, sem
hann hefir vel og fróðlega ritað..
Það er mörgum kunnugt að
hann hefir viða farið, og er einn
þeirra manna, er sagt geta með
f ornskáldinu:
„Fjöld ek fór,
fjöld freistaðak. .“
Hann hefir þvi miklu aS
miðla af því, er hann hefir séð
og heyrt á mörgum ferðum, og
í langdvölum erlendis. Og um
orðgnótt hans og fjörugan,.
hnittinn stíl er mörgurn kunn-
ugt. Því er hann liið besta til.
þess fallinn, að sýna lesendum
það, sem liann hefir séð og segja
frá þvi sem hann veit. Ferða-
minningar hans og frásagnir
eru kjörin lesning þeim, sem
situr á heimaþúfunni, og verð-
ur að láta sér nægja, að
„sitja kyr á sama stað
en samt að vera’ að ferðast“.
Eg hefi látið þess áður getið
opinberlega, að mér þykir Guð-
brandur Jónsson einn þeirra
rithöfunda vorra nú, sem
skemtilegastur er aflestrar. Og
hólc sú, sem hér er hent á, „Inn-
an um grafir dauðra og aðrar
greinar“, er með lians greini-
lega marki hrend. Hún er vel
rituð og fróðleg. Og þar að auki
bráðskemtileg — þrátt fj-rir
nafnið!
I bókinni fylgir lesandinn
hinum vi'ðförla höf.: um Eng-
land, Frakkland og Belgíu. Vér
komum með honum í graf-
hvelfingar og kirkjugarða i
Lundúnum og Paris, og sjáum
livernig Bretar og Frakkar húa
að mikilmennum og leiðtogum
sínum að þeim lálnum. Vér
skreppum með honum lil Lour-
des suður í Pýreneaf jöllum, þar
sem enn í dag gerast stórfeld
lækningákraftaverk í andrúms-
lofti trúar og tilbeiðslu. Hann
bregður sér með okkur á heims-
sýninguna í Bruxelles, sýnir oss
það sem markverðast er að sjá
í London og París nú á dögum,
og segir oss merkilegan þátt úr
sögulegum aðdraganda frönsku
byltingarinnar miklu. F yrir-
sagnir greinanna eru þessar:
1. Innan um grafir dauðra.
2. Lourdes.
3. Hálsmen drotningarinnar.
4. London.
5. París.
6. Ileimssýningin i Brux-
elles 1935.
í öllum þessum greinum
kynnumst vér liöfundinum eins
og hann er: víðförull, marg-
fróður, skemtinn og skilnings-
glöggur á menn og málefni. En
þegar eg segi að hann sé
skemtinn, hæti eg því við, að
hann kann að miðla ganmi og
alvöru í þeim hlutföllum, að
nautnin við lesturinn endist
við það. Eg gat ekki lagt bók
þessa frá mér fyrri en eg hafði
lokið lienni.
Útgáfan er mjög snotur. En
prófarkalestur gæti verið betri.
Á. S.