Vísir - 26.02.1938, Blaðsíða 3

VÍSIR

þeirra, er best vildu og hæst
liugsuðu fyrir hönd lands og
þjóðar. Frumkvæði átti liann
að ýmsum málum, svo sem
lagasetning um leynilegar kosn-
ingar. Var sú breyting liin
þarfasta og raunar fullkomin
nauðsyn. Fyrstu leynilegar
kosningar til Alþingis hér á
landi fóru fram sumarið 1908,
er kosið var um „uppkastið“
svo nefnda.
Eftir 1918, er deilunni við
Dani lauk í bili með setning
sambandslaganna, beindist liug-
ur B. Kr. og störf á þingi eink-
um að fjármáíunum, enda
höfðu þau og samgöngumálin
(auk sambandsmálsins) alla
stund verið liöfuð-viðfangsefni
hans og áhugamál.
Björn Kristjánsson naut
engrar skólagöngu í æsltu, en
hafði mikla löngun til mentun-
ar, enda vafalaust liið besta til
lærdóms fallinn. Hann hefir
verið óvenjulega fjölhæfur
gáfumaður og aflað sér mildls
fróðleiks af eigin rammleik. Og
þekkingar-leit hans hefir ekki
farið í þurð með aldrinum.
Hann hefir alt af verið að læra
— alla stund verið námfús
lærisveinn í liinum mikla skóla
lífsins. Meðal annars hefir hann
lesið mikið um hagfræðileg
efni, um viðskiftamál og versl-
unarfræði, bankavísindi o. fl.
Og þegar hann var kominn á
fimtugsaldur, tók liann að
kynna sér hagnýta efnafræði
(efna-greining). Um það hafa
honum farist orð á þessa leið:
„Um síðustu aldmót fór eg að
kynna mér jarðfræðis-og steina-
fræðisbækur og steinasöfn.
Þótti mér ólíklegt, að eigi gætu
fundist vinnanlegir málmar liér
á landi. . .. . Á verslunarferðum
mínum kyiiti eg mér steinasöfn
í Hamborg og svo fékk eg
heimild til að ganga í Hamborg-
ar Statslaboratorium tvo vetrar-
lcafla, til þess að læra ólífræna
efnafræði af ýmsu tagi, sem
smám saman gerðu mig færan
um, að ákveða alla máhna i
steinum, þar sem um máhna
gat verið að ræða.“ Hefir hann
birt tvær eða fleiri ritgerðir urn
árangur rannsókna sinna og
efnagreiningar.
—0—
Björn Kristjánsson átti ekk-
ert tU, er hann lagði út i lífsbar-
Attuna, utan ágætar gáfur og
einlæga löngun til þess að fræð-
ast og verða dugandi maður.
Honum hefir farnast vel. Hann
hefir sigrast á margvíslegum
örðugleikum, gerst einn af önd-
vegishöldum íslenskrar verslun-
ar og viðskifta, en síðan verið
settur yfir mikið í þágu lands
og þjóðar —- m. a. orðið for-
stjóri þjóðbankans og ráðherra.
Hann var um langt skeið ærið
umsvifainikill í þjóðlífi voru og
stundum miklu ráðandi. Yildi
þá oft livessa umhverfis hann,
er deilur risu sem hæst, og alt
logaði í ófriði. Varð hann þá
einatt fyrir illum sendingum og
örvum eitri hertum úr her-
búðum óvinaliðsins. Slíkt
hendir títt, en jafnast og
gleymist, er frá líður. Og fús-
lega mun hann hafa rétt hönd
til sátta, að minsta kosti á síð-
ari tímum. Fer og jafnan svo,
er aldur færist yfir og hugirnir
kyrrast. — B. Kr. hefir nú látið
af öllum störfum eftir langan
vinnudag, dregið sig út úr harki
og skvaldri þjóðmálanna og set-
ið á friðstóli hin síðustu árin.
P. S.
Póstferðir á morgun:
Frá Reykjavík: Þingvellir. Til
Reykjavíkur: Dr. Alexandrine frá
Akureyri.
Skattatiækkunin ieeur 1301 frá 1931
Stjórnin heldur áfram eydslustefnu sixmi.
|| IÐ nýja f járlagafrumvarp
u stjórnarinnar, sem nú
liggur fyrir Alþingi, sýnir að
þrátt fyrir vaxandi örðugleika
atvinnuveganna og alls al-
mennings hefir ríkisstjórnin
ekki í hyggju að breyta til um
eyðslustefnu sína í fjármálum
ríkisins.
Allir eldri skattar og tollar
eru framlengdir og eru nú
bráðabirgðatollar þeir á nauð-
synjum almennings, sem lofað
var að ekki skyldu standa nema
1 ár orðnir margra ára gamlir.
Ríkisbúskapurinn verður
með ári hverju frekari og frek-
ari á fé í höndum núverandi
stjórnar, ráðið til að halda í
sama horfinu er að auka sífelt
álögurnar á landsfólkið og
lialda uppi í landinu dýrtíð, sem
á að verulegu leyti rót sína að
rekja til tollalöggjafar þeirrar,
sem sett hefir verið á síðustu
árum.
Iiinni síauknu dýrtið fylgja
auknar kröfur verkafólksins til
atvinnuveganna og kemur þetta
ekki síst hart niður á sjávarút-
veginum, vegna þess að sá at-
vinnuvegur hefir á síðustu ár-
um orðið livað harðast úti, bæði
í baráttunni við örðugleika er-
lendis og þó ekki síður við þau
ókjör, sem stjórn innanlands-
málanna skapar honum.
t síðustu bæjarstjórnarkosn-
inguin og bæði fyrir þær og eft-
ir hefir það ldingt án afláts í
blöðum stjórnarflokkanna, að
dýrtíðin i Reykjavík væri eitt-
hvert fóstur íhaldsstjórnarinnar
i bænum, en í raun og veru al-
gerlíéga óviðkomandi stjóén
ríkisins. Það hefir verið reynt
að telja almenningi trú um, að
eyðslustefna hins opinbera
liefði ekki álirif á dýrtíðina í
'hænum svo að þótt útgjöld rík-
isins ykjust ár frá ári, þá hefði
það ekkert að segja i allri
þeirri dýrííð, sem „íhaldið“ í
Reykjavík skapaði!
En þegar aðgætt er nánar
kemur það í ljós að skattarnir
til hins opinbera hafa hækkað
langmest á síðustu árum af öll-
um þeiin liðum, sem Hagstofan
tekur með í útreikningum sín-
uin á verðlagi í bænum.
Eins og kunnugt er gefur
Hagstofan út skýrslur um verð-
lags-vísitölur i Reykjavík og
koma þær út bæði mánaðarlega
og árlega. Eru útreikningar
þessir miðaðir við notkun 5
manna fj ölskyldu hér í bæn-
um á því sem talið er til lífs-
nauðsynja, svo sem m. a. mat-
væli, eldsneyti og húsnæði og
einnig eru skattar taldir með,
því enginn kemst hjá því, að
hafa lilutdeild í að greiða það,
sem hið opinbera þarfnast af
borgurunum. ,
Þessi árlega skýrsla Hagstof-
unnar sýnir, að skattar hafa
hækkað um 130% síðan í októ-
ber 1934 til okt. 1937, en vísi’-
tölur skattabyrðarinnar þessi
ár eru sem hér segir: okt. 1934:
111; okt. 1935: 140: okt. 1936
198 og okt. 1937: 253. 0,g enn
hækkar þessi tala í ár. fyrir
nýja skattaaukningu, sem lögð
er á landsfólkið.
Það er augljóst, að yfirstand-
andi þing gerir enga breytingu á
þeirri fjármálastefnu, sem í'íkt
liefir undanfarin ár.
Álögurnar aukast samfara
vaxandi erfiðleikum almenn-
ings.
Á þremur árum tókst meira
en að tvöfalda skattabyrðina, og
nú þessa dagana stendur yfir
sáUafundur milli sjómanna og
útgerðarmanna vegna la’afa
hinna fyrnefndu, sem bygðþr
eru á liækkandi dýrtíð, en stór-
virkustu framleiðslutæki lands-
manna liggjaaðgerðarlaus vegna
þess, að þau geta ekki borið þau
þyngsli, sem fjármála- og at-
vinnumálastjórn ríkisins hefir
á þau lagt.
Slíkt er ástandið í lok fjögra
ára valdatímabils rauðliðanna.
Héðlns stofnar til nt-
J gær hóf blað Héðins göngu
sína í nýrri mynd undir
sama nafni og lcallar sig nú
„Blað Alþýðuflokksins í
Reykjavík. Gefið út af Jafnað-
armannafélagi Revkjavíkur og
Fulltrúaráði verklýðsfélaganna
í Reykjavík, með stuðningi
verkamannafélagsins „Dags-
brún“.
Hefst blaðið á ávarpi til „ís-
lenskrar alþýðu“ frá allmörg-
um stjórnuin ýmsra verklýðs-
félaga eða alls um 20 félags-
stjórnum í Reykjavik og Hafn-
arfirði, og eru „meðal þessara
félaga „Dagsbrún“, „Iðja“, fé-
lag verksmiðjufólks, Félag
ungra jafnaðarmanna í Reykja-
vík og Jafnaðarmannafélag
IJaf narf j arðar.
Ritar Héðinn í blaðið digur-
barkalega grein um það, sem
hann kallar „skjaldborgina",
eða þá úr broddaklíku Alþýðu-
flokksins gamla, sem halla sér
að Framsóknarflokknum. —
Leggur Héðinn i grein þessari
út af samtali við Harald Guð-
mundsson, þar sem ráðhei’rann
taldi að mikilsverðasta sjónar-
miðið væri að halda sambandi
við Framsókn. Segir Héðinn í
því sambandi, auðsjáanlega með
makindaást Haraldar Guð-
mundssonar fyrir augum, að j
„Alþýðuflokkurinn eigi ekki að
vera værðarvoð“!
i
BRODDARNIR MYNDA
FÉLAG.
í fyrradag var stofnað félag
upp úr broti því sem klofnaði
út úr Jafnaðarmannafélaginu á
sunnudaginn og er formaður
þess Haraldur Guðmundsson,
en heiðursforseti Jón Baldvins-
son. Á stofnfundinum, segir Al-
þýðublaðið, að Sigurður Einars-
son „dósent“ hafi haldið
„snjalla ræðu um baráttu al-
þýðunnar fyrir bættum kjörum
meira öi-yggi og meiri réttlæti“.
t þessu sambandi mun hann þó
liafa gleymt að minnast á þær
„kjarabætur", sem hann sjálfur
liefir fengið með því að komast
í örugt embætti, en á kostnað
réttlætisins.
Kallar Alþýðublaðið félags-
, stofnun þessa „uppreisn alþýð-
unnar gegn kIofningsliðinu“.
Alþýðuna hér í bænum virðist
ekki vanta málsvara, ef dæma
má eftir fjölda þeim, sem þykj-
ast berjast fyrir hana. Socialist-
ar telja sig hafa í fyrradag
stofnað félag, sem sé „uppreisn
alþýðunnar“ gegn þeim, sem
vilji spilla fyrir henni og daginn
eftir stofnar hinn flokkurinn
blað, sem liann kennir við „al-
þýðuna“ til að berjast gegn
þeim, sem standa fyrir „upp-
reisninni".
Sú „alþýða“, sem lætur
teygja sig þannig á milli haturs-
3. Ujómlíikar Tónllst-
arfélagsiis i Gamla Bfó
22. J. m.
Saltónlist.
Að þessum hljómleikum
stóðu þrír snillingar, þeir Ernst
Drucker, pólski fiðluleikarinn,
Heinz Edelstein cellóleikari og
Árni Kristjánsson pianóleikari.
Hljómleikarnir voru eins og
vænta mátti vandaðir og
ánægjulegir.
Fyrst spilaði Edelstein celló-
sónötu eftir Henry Eccles. Eg
hefi áður kynst hinni vönduðu
og látlausu list lierra Edelsteins
i útvarpinu, lieyrt hans fagra
cellótón og innlífgu túlkun á
verkunum Hér birtist hún mér
aftur. Að visu gætti nokkurs
óstyrks fyrst sem snöggvast, en
spil lians minnir á hinn gamla
sannleika, að listin er látlaus.
Ernst Drucker er aðsópsmik-
ill fiðluleikari. Hann spilaði
verk eftir Pugnani-Kreisler,
Saint-Saens og aukalag eftir
Tartini-Kreisler, og líkaði mér
betur meðferð hans á því, en
fyrsta verkinu. Gefst mér tæki-
færi að minnast á fiðluleik hans
nánar eftir næstu liljómleika
hans, en eg vil hér minna á
það, sem karlinn sagði um
mann, sem lionum þótti mikill
verkmaður: „Hann kann ára-
lagið piltar. Þig megið trúa því.“
Ernst Drucker kann „áralagið“.
Um það mun hver maður hafa
sannfærst, sem á hann hlýddi.
Árni Kristjánsson spilaði
undir á slaghörpu með sinni al-
kunnu snild.
Síðasta verkið, sem leikið var,
var Trio fyrir klaver, fiðlu og
celló, op. 50 eftir Tschaikowski,
eittlivert fegursta verk í sinni
röð. Þetta var veigamesta og til-
komumesta verkið um kvöldið.
Méðferðín var ekki eins samstilt
og samtaka, hnitmiðuð og
þrauthugsuð, og við kyntumst
hjá Pragstrengj akvartettinum
hér um árið, enda hafa þeir haft
stuttan frest til samæfinga, en
samt var auðheyrt að þeir eru
vel fallnir fyrir saltónlist. Verk-
ið skyldi eftir djúp álirif og
mun margan fýsa að heyra það
aftur.
Húsfyllir var og viðtökur
ágætar.
B. A.
Húsþapkan á
saltHski.
Sölusamband íslenski’a fislc-
framleiðenda hefir fyrir nokk-
uru liafið undirbúning að liús-
þurka 10 þús. skippund af salt-
fiski. Gerir stjórn S. I. F. þetta
hæði vegna þess, að hún hefir
von um að selja alt þetta fisk-
magn til Spánar, en einkunl til
þess að auka atvinnuna á landi
og örfa útgerðina.
fullra foringja, eins og hrá-
skinn, er illa farin, enda munu
allir alþýðumenn, sem sjá í
gegnum vefinn, kjósa að fylgja
hvorugum.
Jupiter
og Venus eru lagöir af stað til
Englands frá Noregi.
KSSOtSOOOOOCOOOOOOCOOÍiOÍSOíSÖÖOOÍStÍCCOÖÖÖÖOOOOÍÍCSÍiOtÍíSOOOÓSÍSf
Húseignip.
Hefi f jölda af húseignum til sölu. Sumar með tæki-
færisverði og lítilli útborgun.
Lárus Jóhannesson,
hæstaré ttarmálaf lutningsmaður.
Suðurgötu 4.
Sími: 4314.
ÍOOOOOOtSOOOOOOOOOOÍSOOOOOOOOOCOOOOOOO!

OOOOOÍXÍtSOOOt
Annast kanp og sðlo
Veðdeildapbréfa og
Kpeppulánas j óðsbréfa
Gardar Þorteinsson.
Vonarstræti 10. Sími 4400. (Heima 3442).
nfíoælísfannaOur Hvatar
Sjálfstæðiskvennafélagið
„Hvöt“, hélt afmælisfagnað
sinn í fyrrakvöld, í Oddfellow-
húsinu, fyrir fullu liúsi.
Höfðu konur með sér sameig-
inlega kaffidrykkju, og voru
margar ræður fluttar undir
horðum. Þar á meðal var gest-
ur á fundinum, frú Ingibjörg
Theódórsdóttir formaður Sjálf-
slæðiskvennafél. „Eygló“ í
Vestmannaeyjum, sagði liún frá
starfi og viðgangi félagsins þar.
Þá voru ýms önnur skemti-
atriði, t. d. söng Jakob Hafstein
einsöng, Sveinbjörn Þorsteins-
son og Ólafur Beinteinsson
sungu og léku á gítar.
Þá voru borð upp tekin og
dans stíginn fram eftir nóttu.
Fór skemtunin liið besta
fram og voru konur ánægðar
mjög yfir vexti og viðgangi fé-
lagsins á þessu eina ári er það
hefir starfað.
Alþingi,
A LLMÖRG frumvörp eru
komin fram á Alþingi, en
flest þeirra eru lítt merkileg.
Má nefna frv. til bifreiðalaga
flutt af Páli Hermannssyni og
Ingvari Pálmasyni, frv. um
bókhald flutt af Skúla Guð-
mundssyni, frv. um hyggingar-
samvinnufélag, flm. Gísli Guð-
mundsson, frv. urn breytingu á
laxveiðilögunum, sem fjalla
um það eitt að grein sé feld nið-
ur úr þeim, sem sett var á þing-
inu fyrir ca. 2 mánuðum síðan.
Sýnir þetta ljóslega vinnbrögð-
in. — Þorst. Briem og Stefán
Stefánsson flytja frv. til jarð-
ræktarlaga og þessir sömu þm.
frv. um fóðurmjölsbirgðir o. fh
Frv. um rannsókn vitastæðis á
Þrídröngum, flm. Jóh. Jósefs-
son.
„Fornar dygðir“
verða leiknar sunnudagseftir-
miðdag og mánudagskvöld í lönó.
ASsókn að sýningunum hefir ver-
iö meS afbrigöum mikil, og hefir
inikiS af aSgöngumiSunum verið
pantaS fyrir löngu. Sýningarnar
byrja stundvíslega, eins og aug-
lýst er, enda er leikurinn langur.
Állar pantanir ber aö sækja fyrir
kl. 4 á laugardag, því a'S eftir
þann tíma verSa þær seldar öSr-
um.
Hjúskapur.
í dag verSa gefin saman í
hjónaband í dómkirkjunni ungfrú
Evelyn Hobbs og Hróbjartur
Bjarnason, kaupmaSur, Grímsson-
ar frá Stokkseyri.
Stormur
kemur út á mánudagsmorgun.
Tvö blöð . Lesið greinarnarí
Fleldcótta féð, Þeir mögru og
feitu, Grimd Hriflu-Jónasar og
auk þess er fjöldi annara greina.
Krakkar komi í Tjarnargötu 5.
Sjö aura sölulaun af blaði.
K. F. U. M.
Á morgun:
Kl. 10 f. h. Sunnudagaskóli.
Kl. 1% e. h. Y.-D. og V.-D.
Kl. 8 y2 e. h. Unglingadeildin,
spurningakvöld.
Kl. 8 y2 e. h. Almenn samkoma.
Sira Magnús Guðmundssoö
frá Ólafsvík talar. Auk þess
söngur. Allir velkomnir.
Messur á morgun.
í dómkirkjunni: Kl. ii, síra Bj.
Jónsson (altarisganga). Kl. 2
barnaguösjjónusta (sr. Fr. H.) og
kl. 5, síra Friðrik Hallgrímsson.
í HafnarfjarSarkirkju kl. 2, síra
Garöar Svavarsson.
í fríkirkjunni: Kl. 2, síra Árni
SigurSsson.
1 Laugarnesskóla: Kl. 10.30
barnaguSsþjónusta og kl. 5, síra
Árni SigurSsson.
í kaþólsku kirkjunum:
1 Reykjavík : Lágmessa kl. 6Y2
og 8. Hámessa kl. 10. KvöldguSs-
þjónusta meS prédikun kl.
í HafnarfirSi: Hámessa kl. 9^
kvöldguðsþjónusta meS prédikun
kl. 6.
Veðrið í morgun.
í Reykjavík — 1 st. Úrkomá í
gær 9,5 mm. Horfur: Faxaflói:
Suðvestan og vestan átt, stundum
alhvast í dag, en lægir í nótt. Elja-
gangur en bjart á milli.
Ármenningar
fara í skíSaferS í kvöld kl. 8 og
í fyrramáliS kl. 9. FarmiSar seld-
ir í Brynju og á skrifstofu félags-
ins kl. 6—9 í kvöld. Ekkert er selt
við bílana aS morgni.
Guðspekifélagið.
2. kynnikvöld félagsins er annað
kvöld kl. 9. Verða flutt 3 erindi:
1. GuSspeki og stjórnmál, 2. GuS-
speki og lifið eftir dauðann, og 3.
Guöspeki og vísindin. VerSur
reynt aS skýra þessi atriði fyrir
mönnum og kynna hiS guSspeki-
lega viShorf.
Fimtug
varS í gær Viktoría Bjarnadótt-
ir, Laugavegi 79.