Vísir - 02.03.1938, Blaðsíða 3

VlSIR
Karlakör Reykjavíkur
boðið til Ameríku.
Kórinn syngnr væntanlega á lieimssýn-
ingunni í New York.
SVEINN G. B.TÖRNSSON
form. kórsins.
Annað stærsta útvarpsfélag
ið i Bandaríkjunum, Col-
umbia Broadcasting Corp-
oration hefir boðið Karlakór
Reykjavikur að lieimsækja sig i
Ameríku á næsta ári. Yrði kór-
inn vestra nokkurn þess tíma,
sem New York-sýningin stend-
ur yfir. Jafnframt lætur CBC
þá ósk í Ijós, að Sig. Þórðarson
verði stjórnandi kórsins, en
Stefán Guðmundsson einsöngv-
ari. —
Hafði lcórinn skrifað CBC
fyrir um tveim árum og sent
því ummæli blaða á Norður-
löndum, með þeirri von að það
myndi vilja styðja för kórsins.
Af þvi varð þó ekki, að svo
stöddu, en það fylgdi svari
CBC, að ummæli blaða i Míð-
Evrópu yrði metin meira.
Kórinn fór svo utan s.l. sumar
og söng víða um M.-Evrópu.
Hafði kórinn þá samband við
umbóðsmenn CBC og lét um-
boðsmanninn í Vínarborg fá
öll ummæli blaða í öðrum lönd-
um. Sendi liann þau vestur um
liaf, ep syarið lcom í fyrradag í
skeyti, þar sem segir að félagið
bjóði a. m. k. 35 manna kór
vestur og verður það meðlimum
lians að kostnaðarlausu, frá því
stigið er á skipsfjöl liér cg
ið hér ;á land al'tur,
VIÐTAL VIÐ
SVEIN G. BJÖRNSSON,
FORMANN KÓRSINS.
Tíðindamaður Vísis átti í
morgun viðtal við Svein G.
Björnsson, formann kórsins, og
spurði hann nánara um hina
fyrirhuguðu vesturför kórsins,
tildrög hennar, hvenær förin
yrði farin o. s. frv.
„Að öllum líkindum fer kór-
inn vestur um haf í þessa för
sína 1939, er heimssýningin
mikla stendur yfir. Væri að
minni hyggju sjálfsagt að nota
þetla tækifæri til þess að vekja
athygli á íslensku deildinni á
lieimssýningunnl með því að
láta lcórinn syngja þar, en þá
þyrfti að ganga þannig frá
samningum við Columbia
Broadcasting Co., að þetta væri
leyft“.
„Samningarnir við C. B. C.
liafa þannig ekki verið undirrit-
aðir enn?“
„Nei. En kórnum liefir borist
skeyti frá C. B. C. þess efnis, að
það fallist á skilmála kórsins,
um lcostnaðarlausa för milli ís-
lands og Ameríku o. s. frv. Má
því víst telja, að af förinni
verði. Annað musikfirma liafði
sent okkur tilboð, sem var að
SIGURÐUR ÞÓRÐARSON
söngstjóri.
sumu leyti gott, en þó ekki eins
aðgengilegt og tilboð C. B. C.“
„Ilverjir aðstoðuðu ykkur
við að vekja athygli C. B. C. á
frægðarferli ykkar um Ev-
rópu?“
„Tveir ágætir Vestur-íslend-
ingar, þeir Ásmundur Jóhanns-
son fasteignasali og Árni Helga-
son verksmiðjustjóri i Chica-
go. Fleiri ágætir landar vestra
hafa haft áhuga fyrir því, að
við færum vestur, þótt eigi séu
liér taldir“.
Það má vera mikið fagnaðar-
efni öllum vinum kórsins, að
honum hefir verið sá sómi
sýndur, sem að framan greinir.
En það ætti einnig að vera gleði-
efni öllum, sem vilja að vegur
lands og þjóðar sé sem mestur
erlendis, því að slíkar farir sem
þessar eru liin besla auglýsing
um Iand og þjóð, og mun ferð-
in aulc þess, að þvi er vænta má
ef hún verður farin á sýningar-
timanum 1939, hafa mikið við-
skiftalegt gildi. 1 þessu sam-
bandi má minna á, að frægur
norskur kór á að syngja á
norsku deildinni á lieimssýn-
ingunni í New Yorlc. Ættum vér
að fara eins að og Norðmenn í
þessu efni. Tekur sýningarráðið
þetta mál vafalaust til athug-
unar.
St. Framtíðin nr. 173
hélt hátíölegt 20 ára afmæli sitt
laugardaginn 19. ]>. m. á Hótel ís-
land. Var þaS hin virSulegasta
samkoma. Sátu hófið 160 félagar
og voru margar ræður fluttar og
söngur mikill. Hátíöina setti Jón
Gunnlaugsson æöstitemplar stúk-
unnar en Flosi Sigurösson, gjald-
keri stúkunnar, stýröi samkom-
unni. Afmælisræður fluttu margir
Pétur G. Guðmundsson, fyrv.
æöstitemplar stúkunnar talaöi
fyrstur og svo hver ræöumaöur af
öðrurn, þ. á. m. stórtemplar, um-
d'æmisstúkutemplar, þjngstúku-
templar og svo margir fulltrúar
frá systurstúkum í bænum og frá
stúkunni Bláfell í Biskupstungum.
Templarakórinn skemti með söng
undir stjórn Jakobs Tryggvason-
ar og einsöng söng Björg Guðna-
dóttir með undirleik Jóhanns
Tryggvasonar. — 5 stúkufélagar
voru sæmdir heiöursnafnbót fyrir
mikiö og gott starf í þágu stúk-
unnar. Samsætinu lauk kl. 4. —
Eg þakka stúkunni Framtíðinni
fyrir mikið og gott starf, með
kærri kveðju. Boðsgestur.
aðeins Loftup.
I gærkveldi var i Útvarpinu
svonefnt „Færeyingakveld“.
Þótti mér það vel til fallið af
Norræna félaginu, að stofna til
slíks kvelds í sambandi við
önnur „Norræn kveld“ og var
þvi eins og gefinn væri snopp-
ungur, er því var lýst yfir, að
„Norræna félagið“ ætti engan
þátt í þessu „kveldi“.
Þeim mönnum, mörgum, og
þar á meðal mér, sem lifðum
unglings- og fullorðinsár um og
eftir síðasiliðin aldamót, mun
finnast þessi yfirlýsing Islend-
inganna i stjórn Norræna fé-
lagsins koma úr hörðustu átt. —
íslendingar ættu að muna það,
þegar þeir máttu ekki nefnast
sem þjóð við hlið liinna þáver-
andi þriggja norrænu þjóða og
þegar manni hlýnaði um hjarta-
rætur, er einliver vingjarnlegur
og sanngjarn maður meðal
frændþjóða vorra, utan Dan-
merkur, tók málstað vorn í
frelsisbaráttunni. Hin færeyska
slúlka, sem talaði i útvarpið í
gærkveldi, þakkaði Norræna fé-
laginu fyrir, að það liafði mun-
að eftir þvi, að norrænu þjóð-
irnar eru sex, en ekki fimm.
En þá fanst þessum mönnum á-
stæða til þess, að útbásúna
þröngsýni sína og lítilmensku,
og þakka þeim Færeyingum,
sem studdu okkur í barátlu
okkar, með því að þykjast
bvergi hafa komið nærri þeirri
landráðastarfsemi, að votta
Færeyingum sjálfsagða samúð
í baráttu þeirra við erlent vald.
Islenska þjóðin er lítil og fá-
menn, eins og Færeyingar. —
Að ýmsu leyti gætum við lært
af Færeyingum, sparsemi og
nægjusemi og lállcysi. Og um-
fram alt ættum við að muna
það, að þessi litla þjóð, —
sjötta þjóð Norðurlanda — á
alla okkar samúð skilda, fyrst
og fremst okkar, sem fyrir ör-
fáum árum stóðum í liennar
sporum, að ýmsu leyti, stjórn-
málalega, enda þótt hið erlenda
vald hefði aldrei náð eins föst-
um tökum liér. Þá höfðum við,
hér eins og þeir nú, að berjast
við íslenska útlendinga, bæði
íslendinga, sem liöfðu erlenda
hagsmuni í liuga, og útlend-
inga, sem þóttust vera íslend-
ingar. — Þetta raunum vér alt,
eldri mennirnir. —
Að endingu vil eg ítreka það,
að eg álít að íslendingar ættu á
allan hátt að styðja Færeyinga
í sjálfstæðisbaráttu þeirra, auð-
vitað með fullri sanngirni og
virðingu fyrir málstað vina
vorra og frænda, Dana. En slíkt
hnefahögg sem það, er stjórn
Norræna félagsins rétti að Fær-
eyingum í gærkveldi má með
engu móli vera óátalið, og því
hefi eg ritað þessi orð. —
27. febr. 1938.
Þorst. Jónsson.
Utan af landi.
1. mars. FÚ.
Frá Seyðisfirði.
Bæjarstjórn Seyðisfjarðar-
kaupstaðar liefir ráðið Hjálmar
Vilhjálmsson bæjarfógeta fyrir
bæjarstjóra og Baldur Guð-
mundsson sem gjaldkera, báða
til eins árs frá deginum í dag
að telja. —
Úr Suðurþingeyjarsýslu.
Veturinn var óvenjugóður
framan af. Á fremstu bæjum í
Bárðardal var fé ekki tekið i
hús fyr en um miðjan desem-
bermúnuð en viðast annarstað-
Aukid
kálræktina*
Eftir Jón Arnfiiuisson.
Með aukinni menningu liaf-a
breytingar orðið á fæðutegund-
um þjóðanna. I fyrstu voru það
veiðiföng, sem karlmaðurinn
rændi frá liinni viltu náttúru.
Síðar voru það k'ostir h'inna
tömdu dýra og síðast gróði
jarðarinnar, og liefir moldin
frá þeim tíma launað hverj-
um eins og liann liefir sáð til.
Reynslan og vísindin hafa kent
okkur að liollustg jarðargróð-
ursins er okkur ekki síður
nauðsynleg en andrúmsloftið.
Jörðin liefir verið kölluð móð-
ir okkar, af því að hún liefir
veitt oss næringu, og af móð-
urmoldinni frjóu fáum vér öll
þau efni, sem líkaminn þarfn-
ast. Hún er sannarlega móðir
okkar allra.
Það 'er ekki nema nokkur
ár, síðan hyrjað var að rækta
hér káltegundir. Hefir sú rækt-
um of. Yfirleitt liefir mönnum
gengið illa að geyma kál fram
á veturna, og liafa verið rejmd-
ar margar aðferðir. Eg hefi
prófað þella nokkuð líka, og
tel mig vera kominn að réttri
niðurstöðu i þessu efni.
Síðastliðinn vetur, og eins nú
í vetur, hefi eg geymt kál í
þunnum umbúðarkassa úr tré,
með vatnsþéttu lolci, liti í porti
við húsið. Hefi eg aðeins tré-
grind í botn kassans og stafla
kálinu þar ofan á. Kálið er enn
þá eins ferskt og það var, þeg-
ar eg tók það upp, og þannig
var það í fyrra fram í lok fe-
brúar, að teknir voru síðustu
liausarnir. Ekki einu sinni ystu
blöðin þurfti að taka burtu,
hvað þá heldur meira. — Vildi
eg ráðleggja fólki að nota þessa
aðferð við geymslu kálsins.
B cbjop
fréffír
un tekið stórum skrefum til
bóta. Má segja, að nægileg
reynsla sé fengin fjn-ir því, að
hér á landi þrifast <ágætlega
sum afhrigði nokkurra kálteg-
unda, eins og hvítkáls, blóm-
kálkáls og spinats.
Kál er hvorttveggj a í senn
holt og ljúffengt, og ætti eng-
an að vanta þær tegundir, sem
hér geta vaxið. I kálinu er
mikið af þeim efnum, sem
læknar og heilsufræðingar telja
oss nauðsynleg, svo sem fjör-
efni eða vitamin. Samanburð-
ur á vitamin-innihaldi nokk-
urra fæðutegunda, sem hér fer
á eftir, sýnir okkur hve kálið
er ríkt af þessu fjörefni.
Vitamin
A B C
Appelsínur ... x x xxx
Sítrónur ...... x x xxx
Bananar ....... xx x xx
Epli .......... x x x
Tómatar ....... x xx xxx
Grænkál ......xxx xxx xxx
Blómkál ....... x x xx
Selleri....... xx x
Gulrætur .... xxx xx x
Hvítkál ....... x xx xxx
Mjólk liefir . . x xx x
Krossarnir sýna hlutfallslega
magn vitaminanna í liverri teg-
und fyrir sig.
Það er svo með vitaminin,
að þau eyðast og jafnvel
liverfa við suðu. Er því best að
geta neytt fæðunnar sem mest
óhitaðrar eða ósoðinnar. En kál-
ið má eta hrátt á ýmsan hátt.
Til dærais gi'ænkál, sera, eftir
töflunni að dæma, hefir mest
Rökkurstundir.
Þaö er vel til fundið að semja
dýraæfintýri handa börnunum. Éf
slík æfintýri eru vel sögð og efn-
ið þannig, að það geti heldur auk-
ið samúð með dýrunum og skiln-
ing á háttum þeirra og tiltektum,
þá er áreiðanlega „betur farið en
heima setið“. í „Rökkurstundum"
eru sagðar nokkurar dýrasögur og
er frásagan fjörleg, hugsunar-
hætti dýranna lýst af skilningi og
góövildin í þeirra garð lætur sig
ekki án vitnisburðar. „Hrefna á
Bergi segir frá“ stendur á titil-
blaði kversins, en annars er höf.
ekki nánara getið. Efni frásagn-
anna er hið besta og við barna
hæfi, en málfæri og prófarkalestri
sumstaðar nokkuð ábótavant.
Fróðleg bók.
Fyrir skömmu er út komið í ís-
lenskri þýðingu hið ágæta rit dr.
Knuts Liestöl prófessors, um Upp-
runa íslendingasagna (Upphavet
til den isléndske ættesaga). Ritið
er sniðið eftir fyrirlestrum höfund-
ar, þeim er hann hafði áður hald-
ið í „Institutet for Sammenlign-
ende Kulturforskning". — Norska
útgáfan er prentuð 1929, en ári
síðar kom bókin út á ensku. Björn
Guðfinnsson hefir snúið ritinu á
íslensku, en „Bókadeild Menning-
arsjóðs“ gefið út. Fáir íslendingar
rnunu svo fróðir um sögur vorar,
hinar fornu og dýrmætu, að þeim
verði ekki margt ljósara um upp-
runa þeirra, er þeir hafa lesið bók
K. L. — Og margir kaflar henn-
ar eru hinn ágætasti skemtilestur.
Póstferðir á morgun.
Frá Reykjavík: Mosfellssveit-
ar-, Kjalarness-, Kjósar-, Reykja-
ness-, Ölfuss og Flóa-póstar.
Fagranes til Akraness. Til Reykja-
víkur: Mosfellssveitar-, Kjalar-
ness-, Kjósar-, Reykjaness-, Öl-
fuss- og Flóa-póstar. Fagranes frá
Akranesi. Dettifoss frá Húsavík.
af a-, b- og c-fjörefnum, er á-
gælt að borða lirátt með rjóma
eða súrmjólk, dálítið sykrað.
Föstumessa
í fríkirkjunni í kvöld
sira Árni Sigurðsson.
kl.
8,15,
Þannig er og með fleiri kál-
tegundir, úr þeim má búa til
ljúffenga rétti, án þess að hita
það svo ínikið, að ibætiefnin
hverfi. í fæðutegundum úr
dýraríkinu eru þessi fjörefni
ekki finnanleg, t. d. í svína-
kjöti. Annars er helst lítið eitt
af d-vitamini, fyrir utan lítið
eitt af c-vitaminum í lifur ým-
issa dýra.
Þpr sem þessar káltegundir
þroskast ágætlega liér á landi,
er sjálfsagt að rækta svo mik-
ið af káli, að það nægi til vetr-
arins, án þess þó að spara það
ar um veturnætur. Um miðjan
janúrarmjánuð gerði nokkurn
snjó er hélst um fimm vikna
skeið. Yar þá innistaða á sauð-
fé og færð vond. Um miðjan
febrúarmánuð gerði hlýja
sunnanátt. Hiti var þá rnarga
daga 8—12 stig. Um 20. f. m.
var orðið naístum snjólaust á
láglendi og bílfært um heiðar.
Útvarpið í kvöld.
18,45 íslenskukensla. 19,10 Veð-
urfregnir. 19,20 Þingfréttir. 19,50
Fréttir. 20,15 Föstumessa úr frj-
kirkjunni (sira Árni Sigurðsson).
21,10 Kvöldvaka : a) Oscar Clau-
sen: Rif á Snæfellsnesi, III. b)
Vilhjálmur Þ. Gíslason: Úr Vatns-
dælasögu, IV. Ennfremur sönglög
og harmonikulög. 22,15 Dagskrár-
lok.
Næturlæknir:
Jón G. Nikulásson, Freyjugötu
42, sími 3003. Næturvörður í
Laugavegs apóteki og Ingólfs
apóteki.
Reykjaborgin
er á leið til Hull frá N.-Noregi,
þar sem hún hefir verið við veið-
ar undanfarið.
— Skarlatssótt liefir stungið sér
niður hér og þar í sýslunni en
fremur væg. — (FÚ.) —
VÍSIS KAFFIÐ
gerir alla glaða.
Sala happdræltismiða fer
ört vaxandi hér eins og i
öðrum löndum. Hækkunin
hefir numið 50% frá þvi
1934. Eftirspurnin í ár virð-
ist mjög aukin. Tryggið yð-
ur miða, áður en það er um
seinan.
Frá starfsemi
Happdrættisins.
23. Bjargað frá gjaldþroti.
1934 hlaut A. á Norðurlandi
25.000 króna vinning. Hafði hann
reist sér íbúðarhús, lent í van-
skilum með greiðslu byggingar-
efnis og var ákveðið að gera liann
gjaldþrota um áramót og taka
húsið af honum. Vinningurinn
bjargaði honum meir en að fullu.
24. Óbilandi trú.
Kyndari einn i verksmiðju
norðanlands barðist við sveit
1934, en hafði óbilandi trú, að
hann myndi bjargast, ef hann
gæli spilað í happdrættinu árið
út. I 10. flokki hlaut hann 500
króna vinning, og 25 króna á ann-
að númer. Þótt upphæðin væri
ekki stór, bjargaði hún honum.
Hefir hann öll árin unnið smá-
vinninga síðan.
25. Fer eftir draumi og vinn-
ur 50.000 krónur.
Konu eina dreymdi snemma á
árinu 1937, að henni myndi hlotn-
ast happ, ef hún keypti miða í
happdrættinu. Hún fór eftir
draumnum, miðinn var valinn af
handahófi og kom upp með 50,-
000 krónur. Var þetta fyrsta ár-
ið, sem hún spilaði í happdrætt-
inu.
26. Ellistyrkur.
1937, í 8. flokki, vann maður
á sjötugsaldri 5000 krónur. Hann
sagðist mundi leggja peninga
þessa til hliðar til þess að nota
þá í ellinni.
Fáum þykir sinn
sjódur ofþungur.
Umboðsmenn í Reykjavík eru:
Frú Anna Ásmundsdóttir & frú
Guðrún Björnsdóttir, Túngötu 3,
simi 4380,
Dagbjartur Sigurðsson, kaupm.,
Vesturgötu 45, sími 2814.
Einar Eyjólfsson, kaupm., Týs-
götu 1, sími 3586.
Elís Jónsson, kaupm., Reykja-
vikurveg 5, simi 4970.
Helgi Sívertsen, Austurstræti
12, simi 3582.
Jörgen Hansen, Laufásvegi 61,
simi 3484.
Frú Maren Pétursdóttir, Lauga-
veg 66, simi 4010.
Pétur Halldórsson, Alþýðuhús-
inu.
Stefán A. Pálsson & Ármann,
Varðarhúsinu, simi 3244.
Umboðsmenn í Hafnarfirði eru:
Valdimar Long, kaupm., simi
9288.
Verslun Þorvalds Bjarnasonar,
sími 9310.