Vísir - 03.03.1938, Blaðsíða 2

V 1 S I R
9
Bretar ætla 350 miljónir sterlings-
punda til vigbúnaðar 1938 - -
wm 68 miljónum meira en 1937.
Austuppíski innanpíkispád-
heppann beygip sig fypip
nazistum.
Seyss-Inquart var í allan gærdag á ráðstefnu með leið-
togum Nazista í Steiermark. Þeir þykjast nú hafa
unnið nokkuð á, þar sem þeir hafa fengið lejrfi til þess
að bera nasistamerki og heilsa með nasistakveðju, en það hafði
áður verið bannað. Sagt er að Dr. Seyss-Inquart hafi sjálfur
heilsað með nasistakveðjunni er hann kom í fund nasistanna.
Dr. Seyss-Inquart fer ef til vill til Linz í dag, en þar hóta nas-
istar að halda „þýskan dag“ næstkomandi sunnudag hvað sem
tautar.
VÍSIR
DAGBLAD
Útgefandi:
BLAÐAÚTGÁFAN
VÍSIR H.F.
Ritstjóri: Páll Steingrímsson.
Skrifstofa
1 Austurstræti 12.
og afgreiðsla )
S f m a r :
Afgreiðsla 3400
Ritstjórn 4578
Auglýsingastjóri ‘2834
Prentsmiðjan 4578
Verð 2 krónur á mánuði.
Lausasala 10 aurar.
Félagsprentsmiðjan.
Til hvers er
hagstæður
greiðslujöfn-
uður?
C LESTIR spyrja nú um þess-
* ar mundir: Til livers er
hagstæður greiðslujöfnuður?
Er hann elcki til neins gagn-
legur nema fyrir ríkisstjórnina
til að miklast af? Margir
mundu álíta, að hagstæður
greiðslujöfnuður væri nokkur
trygging fyrir því, að hægt sé
að standa í skilum við útlönd.
Enda Iiefir fjármálaráðherra
margsinnis lýst því yfir, að með
skipulagningu sinni á innflutn-
ingi og gjaldeyrisverslun, hafi
hann komið í veg fyrir skulda-
söfnun við útlönd. En hvað er
hér að gerast? Þrátt fyrir hag-
slæðan greiðslujöfnuð, þrátt
fyrir margendurteknar yfirlýs-
ingjar fjármálaráðherra, eru
geiðsluvandræðin að verða að
þjóðarliáðung og skuldasöfnun-
in við útlönd eykst dag frá
degi. Síðan ráðherrann byrjaði
á því að lýsa yfir, að slculda-
söfnunin væri stöðvuð, hafa
skuldirnar vaxið um miljónir.
Vill elcki Nýja dagblaðið
skýra þetta nýja fjármálafyrir-
hrigði um liagstæðan greiðslu-
jöfnuð og stórkostleg greiðslu-
vandræði á sama tíma? Vill
ekki blaðið leiða þá menn í all-
an sannleika, sem eru að brjóta
heilann um það hvort gagn sé
að hagstæðum greiðslujöfnuði,
þegar öllum innflytjendum
landsins að meira eða minna
leyti er synjað um að standa í
skilum vegna gjaldeyrisskorts?
Blaðið verður vafalaust ekki í
vandræðum með að skýra þessi
atriði, svo gófulega sem það
hefir undanfarna daga rifað um
þetta mál. Það hefir látið sér tíð-
rætt um hinar „stórmerkil. at-
huganir fjármálaráðherra“ sem
áltu að skýra það hversvegna
þjóðin væri í greiðsluvandræð-
um. Það var vegna þess, að var-
ið hafði verið til iðnaðar og
framkvæmda mörgum miljón-
u m á ári. En þrátt fyrir það,
þótt þessar miljónir væri tekn-
ar til greina, náðist hinn hag-
stæði greiðslujöfnuður. Ilinar
„stórmerkilegu alhuganir“ ráð-
herrans liafa vafalaust fallið í
góða jörð Iijá flokksmönnum
lians, en þær hafa ekki enn sem
komið er getað Jiokað um liárs-
breidd til hins betra því óþol-
andi vanskilaástandi sem er
gagnvart útlöndum.
Úrræðaleysi slj órnarvaklanna
í þessu máli er að verða meira
áberandi með hverjum degi.
Sjálfslæðismenn liafa hent á þá
þjóðarsmán, sem fram fer í
sambandi við gjaldeyrismálin.
Þeir liafa sýnt fram á hættuna,
sem þessu er samfara. Þeir liafa
sýnt fram á þetta sökum þess
að valdhafarnir virðast vera al-
veg blindir fyrir þvi livað liér
er að gerast. Sjálfstæðismenn
hafa vakið þjóðina til athugun-
ar um þetta alvarlega efni, en
þeir liafa ekki jafnframt komið
með ráð út úr öngþveitinu. Þeir
hafa ekki gert það vegna þess,
að það cr þeirra, sem með völd-
in fara og ógæfuna liafa leitt
yfir þjóðina, að ráða fram úr
vandanum. 1 öðru lagi hafa þeir
ekki hent á ráð vegna þess, að
stjórnin og flokkar liennar
hafa undanfarin ár virt að vett-
ugi liverja tillögu frá sjálfstæð-
ismönnum, í hvaða máli sem
verið hefir.
En nú ber fjármálaráðherra
sér á hrjóst og skrifar í blað
sitt, að „þjóðin krefjist“ þess að
fá að vita hverjar séu tillögur
sjálfstæðismanna, í gjaldeyris-
málinu. Sumir mundu nú álita
að þarfara væri fyrir stjórnina
að ná samvinnu við sjálfstæð-
ismenn um lausn málsins eins
og nú er komið, en að láta blöð
sín rita um það af miklum
hroka og af litlu viti.
Minnismepki yfii*
dpukknaða sjó-
menn veröur
reist í Vest—
mannaeyj um.
í Vestmannaeyjum er liafinn
undirbúningur að þvi að reist
verði veglegt minnismerki yfir
druknaða sjómenn og þá sem
lálið hafa lif sitt i fjallaferðum.
I þessu skyni hefir sjóður verið
stofnaður og birtist hér saga
þessa máls eftir lieimildum rit-
ara í stjórn sjóðsins.
Á þjóðhátíð Vestmannaeyja
1935 flutti Páll Oddgeirsson
kí'V.pmaður minni sjómanna og
slofnaði sjóð í þeim tilgangi að
reist yrði i Vestmannaeyjum
minnismerki druknaðra sjó-
manna við Vestmannaeyjar og
þeirra, er látið liafa líf sitt í
fjallaferðum.
Hinn 25. f. m. var svo stofn-
fundur sjóðsins haldinn og
stjórn kosin. Stjórnina skipa
Páll Oddgeirsson kaupmaður,
formaður, Magnús Jónsson út-
vegsmaður ritari, Kristján
Linnet bæjarfógeti, gjaldlceri,
og meðstjórnendur þeir Gísli
Wium forstjóri og Þorsteinn
Jónsson skipstjóri.
Stjórnin ákvað á fvrsta fundi
sinum að minnismerkið yrði,
er ástæður leyfðu, reist eftir er-
lendri fyrirmynd í líkingu
minnismerkja hermanna, er
fallið liafa í ófriði. Nöfn hinna
druknuðu og töpuðu alt frá
síðustu aldamótum verði skráð
á töflur inni í minnsmerkinu,
sem og i framtíðinni ef slík slys
bera að höndum. Minnismerkið
hugsar stjómin að reisa í fyrir-
liuguðum trjá- og blómagarði
bæjarins.
Stjórnin birti ávarp í viku-
blaðinu Víði i Vestmannaeyj-
um og mæltist til þess að út-
vegsmenn og sjómenn og ibú-
arnir í heild sýndu málefni
þessu samúð og stuðning og
hefir stjórnin þegar orðið þess
vör, að undirtektir útvegs-
manna og sjómanna eru liinar
bestu.
Stjórnin hefir rætt ýms at-
riði skipulagsskrár, sem verður '
samin næstu daga og verður
síðan sótt um konunglega stað-
festingu. (FÚ).
London í morgun. — FÚ.
Breska stjórnin gaf í gær-
kvöldi út „hvíta bók“ um á-
ætluð útgjöld til landhers,
sjóhers og loftflota fyrir
árið 1938, ásamt áætluðum
útgjöldum til varna gegn
loftárásum. Alls eru út-
gjöldin áætluð rúmlega 350
mil jónir sterlingspunda, eða
68 miljónir meira en 1937.
Til landhers eru áætlaðar
106 miljónir. Mikill kostn-
aður er því samfara að
breyta riddaraliði í bifhjóla-
sveitir.
Á þessu ári verða 16 ný
skip tekin til notkunar í
breska flotanum, en kjölur
verður lagður að 2 or-
ustuskipum einu flugvéla-
móðurskipi, 4 stórum og 3
smáum beitiskpum, 4 kaf-
bátum og fleiri smáum skip-
um. Mannafli flotans hefir
aukist um 14 síðan 1933.
I Iok þessa árs er gert
ráð fyrir því að unt verði
að láta livert mannsbarn
í landinu fá gasgrímu.
Oslo. 2. mars.
SLÆMAR HORFUR FYRIR
NORSKU STJÓRNINA.
Dagbladet segir í dag, að allir
þingflokkarnir haldi fundi í
kvöld til þess að ræða stjórn-
málahorfurnar, aðallega afstöðu
sína til finsk-norska verslunar-
samningsins. Alt virðist nú
henda til, að mjög liætt sé við,
að ríkisstjórnin verði að biðjast
lausnar, þar sem talið er, að
Bændaflokkurinn muni greiða
atkvæði gegn samningnuin,
þrátt fyrir það, að ríkisstjórnin
hafi lýst yfir, að liún geri málið
að fnáfararatriði. Talið er, að
hvorki Hægri- né Vinstriflokk-
urinn liafi neina löngun til þess
að slaka til, í þessu máli, nema
Bændaflokkurinn geri það. —
NRP. — FB.
Bæjarbruni á
Melrakkasláttn.
3. mars. FÚ.
Bærinn Höskuldarnes á Mel-
rakkasléttu brann til kaldra
kola um hádegisbil í dag. Mestu
af innanstokksmunum var
bjargað, en matvæli i kjallara
náðust ekki. — Bærinn var tví-
lyft timburhús, 4 sinnum 11%
metri, ásarnt geymsluskúr,
livortveggja vátrygt, en innan-
stokksmunir óvátrygðir. Tahð
er að eldurinn hafi kviknað frá
reykháf.
Stúdentafélag Reykjavíkur
hélt ársskemtun sína og ösku-
dagsfagnað að Hótel Borg í gær-
kveldi og hófst á borðhaldi.
Margar ræður voru lialdnar
undir borðum, en er þau liöfðu
verið upp tekin var dans stíginn
fram eftir nóttu. Skemtu
menn sér liið besta.
Dómur í máli
Niemöllers.
London 2. mars. FÚ.
í dag var feldur dómur í máli
Niemöllers prests. Hann var
fundinn sekur um að hafa rætt
opinher mál í stólnum á þann
hátt að það gæti valdið æsing-
um. Hann var dæmdur í sjö
mánaða „heiðarlegt varðhald“
og fimm hundruð marka selct.
Með orðunum heiðarlegt varð-
liald er átt við það, að ekki sé
um fangelsisvist að ræða og að
enginn vanheiður sé í því fólg-
inn að sitja í þessu varðhaldi.
En þar sem Niemöller prestur
hefir þegar setið átta mánuði
í varðlialdi, er hann talinn hafa
fullnægt dómi.
Niemöller var einnig gert að
greiða kostnað sakarinnar og
aukasekt, að upphæð 1500
mörk, en vararefsing ákveðin
þriggja mánaða fangelsi.
London, 3. mars. FÚ.
Niemöller handtekinn aftur.
1 flugufregn frá Berlín segir,
að Niemöller hafi verið hand-
tekinn á ný í gærkvöldi, en
fréttin liefir ekki fengist stað-
fest. —
London, 3. mars. FÚ.
Gagnslaust að halda fram
sakleysi sínu í Rússlandi.
Kretinsky, fyrverandi
(sendiherra Sovét-Rússlands i
Berlín, er sá eini af hinum
21 ákærðu í Moskva, sem
hefir lýst sig saklausan af
ærunni. Áður hafði liann
játað fyrir lögreglunni að
hann væri sekur. Þegar hann
var spurður hverju það sætti
að hann bæri nú á móti því,
sagði liann, að sér hef ði verið
það ljóst, að það var gagns-
laust, að bera á inóti því við
’ögregluna, og allsstaðar
nema fyrir opinberum rétti.
HOLMENKOLLEN-
SKlÐAMÓTIÐ.
Kalundborg 2. mars. FÚ.
Á laugardaginn kemur hefst
skíðakepni á Holmenkollen við
Osló. Eru fyrstu útlendu kepp-
endur þegar komnir til Oslo, en
það eru Svíar.
I þessari kepni er búist við
harðri samkepni milli Finna og
Norðmanna, vegna þess að í
Latlii sigruðu Finnar Norð-
menn og keppendur frá öðrum
N orðurlandaþ j óðum.
London, 3. mars.
Enn 28. febr. í franska þinginu.
Enn er 28. febrúar í franska
þinginu. 1 gærkvöldi leit út fyr-
ir að franska stjórnin segði af
sér, en síðan liafa horfurnar
batnað, og er búist við að sam-
lcomulag náist i dag milli hinna
tveggja þingdeilda um atvinnu-
löggj af arf rumvarpið.
London, 3. mars.
123.000 Kínverjar fallnir.
í japanskri frétt frá Peiping
segir, að 123 þúsund Kínverjar
liafi fallið í styrjöldinni i Kína,
síðan liún liófst og að Japanir
hafi jaröað 20 þúsund Kinverja
á vígstöðvunum í Suður-Shansi
nýlega. I frétt frá Tokio segir,
að á áttunda liundrað kín-
verskra flugvéla liafi verið
skotnar niður síðan styrjöldin
hófst.
ísland í amerískum blöðum.
í Norður-Dakotablöðunum
„The Hope Pioneer“ og „Hanna-
ford Enterprise“ birtist 18. nóv.
s. 1. ítarlegur útdráttur úr ræðu
um Island nútíðarinnar („Tlie
Modern Land of tlie Sagas“),
sem dr. Richard Beck prófessor
í norrænum fræðum við rikis-
liáskólann i Norður-Dakota,
flutti í dönsku kirkjunni i Lu-
verne, Norður Dakota, sunnu-
daginn 14. s. m. — í norsk-ame-
ríska blaðinu „Grand Forks
Skandinav“ er 19. nóv. endur-
prentun úr liinu kunna tímariti
„The American Scandinavian
Review“ ritgerð dr. Becks um
liáskóla ísl. („The Universily
of Iceland") ásamt mynd af há-
skólanum. — 1 vetrarhefti
nefnds tímarits er ritdómur eft-
ir dr. Beck um ensku þýðinguna
á hók prófessors Iljalmar Lind-
roths um Island. „Iceland, a
Land of Contrasts“. — 1 jóla-
blaði norsk-ameriska blaðsins
„Fergus Falls Ugeblad“, sem
gefið er út í horginni Fergus
Falls, Minnesota, er allítarleg
grein á norsku eftir prófessor
Beck um Matthías Jochumsson
(Matthias Jochumsson — Is-
lands dikterhövding og Norges-
venn“.) — í norsk-ameriska
blaðinu „Normanden“, sem
gefið er út í Fargo, Norður Da-
kota, er 13. og 20. janúar endur-
prenluð ræða dr. Becks um Leif
Eiriksson og Ameríkufund lians.
Loks má geta þess, að í nóvem-
berhefti mánaðarritsins „The
Friend", sém út kemur í Minn-
eapolis, er allítarleg grcin á
ensku eftir prófessor Beck um
Einar skáld Benediktsson, og er
tekin upp í hana þýðing frú
Jakobínu Johnson af kvæði
Einars „Norðurljós“. (FB.). —
Bcbíop
fréffír
=fi.
Veðrið í morgun.
í Reykjavík 3 st., mestur hiti í
gær 6, minstur í nótt 2. Úrkoma
í gær 5.0 mm. Heitast á landinu í:
morgun 5 st., á Skálanesi, Papey
og víðar, kaldast — 2 st., í Rauf-
arhöfn. Yfirlit: Djúp lægð suS-
vesfur af Reykjanesi á hreyfingu
í noröaustur. Horfur: Faxaflóil
Allhvass suðvestan eða vestan.
Skúrir og éljaveður,
Skipafregnir.
Gullfoss kom frá útlöndum í
gærkveldi. GoSafoss er á leiS til
Kaupmannahafnar frá Hamborg.
Brúarfoss fer héðan í kvöld áleið-
is til útlanda. Dettifoss er vænt-
anlegur kl. 1 að vestan og norðan.
Lagarfoss er í Leith. Selfoss er í
Antwerpen.
Strætisvagnamir.
Póst- og símamálastjóri hefir
sent bæjarstjórn til umsagnar er-
indli h.f. Strætisvagnar Reykjavík-
ur um að endurnýjað veröi sér-
leyfi félagsins til fólksflutninga í
bænum og nágrenni. BæjarráS
vísaSi málinu til bæjarverkfræ'ð-
ings til athugunar og verði sér-
staklega gengi'ö úr skugga um, aö
félaginu veröi kleift aö fullnægja
skyldum þeim, sem sérleyfið legg-
ur því á heröar.
Flugskýli
er veriö aö gera viö Skerjafjörö
á bakkanum viö Shellportiö. Er
þaö flugfélagið á Akureyri, sem
lætur gera skýlið, en þaö á von á
flugvél sinni eftir hálfan mánuö.
Er það S manna flugvél, fyrir
flugmann og 4 farþega. — Flug-
félagið fékk 5000 kr. styrk úr
hafnarsjóði til þess að koma upp
skýlinu.
„Fornar dygðir“.
Revyan „Fornar dygðir“ veröur
sýnd í kvöld í 7. sinn. Hefir hún
verið sýnd fyrir troðfullu húsi í
þau 6 skifti, sem hún hefir veriö
sýnd. — Framvegis geta menn
fariö til aðgöngumiðakaupa í
Iðnó, án þess að fara erindisleysu,
því að það verður ekki tekið á
móti pöntunum í síma. Verður sú
tilhögun ihöfö framvegis.
Verksmiðjuhús.
Sölusamband ísl. fiskframleiö-
enda hefir sótt til byggingarnefnd-
ar um leyfi til að xæisa tvílyft
verksmiðjulxús (stærö 368,68 fer-
m.) úr steinsteypu á lóðinni nr.
22 við Lindai'götu. Samþykti
nefndin þetta með því skilyrði, að
kol verði ekki notuð til kynding-
ar, heldur t. d. rafmagns- eða
svokölluð „Stoker“-kynding.
Póstferðir á morgun.
Frá Reykjavík: Mosfellssveit-
ar-. Kjalarness-, Kjósar-, Reykja-
ness-, Ölfuss- og Flóa-póstar. Lax-
foss til Akraness og Borgarness.
Bílpóstur til Garðsauka. Til
Reykjavíkur: Mosfellssveitar-,
Kjalarness-, Kjósar-, Reykjaness-,
Ölfuss- og Flóa-póstar. Bílpóstur
úr Húnavatnssýslu.
,,Bændakvöld“
heldur Húsmæðrafélag Reykja-
víkur í tilefni af afmæli félagsins,
annað kvöld í Oddfellowhúsinu.
Hefst skemtunin með sameigin-
legri kaffidrykkju. Einnig verða
ræður, söngur, upplestur og fleira
til skemtunai*.
Árshátíð
sína heldur Starfsmannafélag
Reykjavíkur að Hótel Boi'g 5.
mars og hefst hún meö sameigin-
legu borðhaldi kl. 7%.
Geir Zoega
vegamálastjóri hefir veriö
sæmidlur kommandörkrossi Danne-
brogsorðunnar.
Togararnir.
Haukanes kom inn í morgun
með slasaðan mann og Kári með
bilaðan stýrisumbúnað.
útvarpið í kvöld.
19,10 Veðui-fregnir. 19,20 Lesin
dagskrá næstu viku. 19,30 Þing-
fréttir. 19,50 Fréttir. 20,15 Erindi:
„Maður slasast“ (Felix Guð-
mundsson verkstjóri). 20,40 Ein-
leikur á fiðlu (Þórarinn Guð-
mundsson). 21,00 Frá útlöndum.
21.15 Útvai-pshljómsveitin leikur.
21,45 Hljómplötur: Andleg tónlist.
22.15 Dagskrárlok.