Vísir - 08.03.1938, Blaðsíða 3

VlSIR
Sjómannadeilan:
Hvað verður, ei hin nýja nefnd nær
ekki samningum ?
Igær sneri forsætisráðherr
ann sér bréflega til Hæsta-
réttar með beiðni um, að rétt-
urinn tilnefndi þrjá menn til að
starfa með sáttasemjara ríkis-
ins að lausn sjómannaverkfalls-
ins. Hæstiréttur tilnefndi síðan
þá Gunnlaug Briem, fulltrúa í
atvinnumálaráðuneytinu, Hilm-
ar Stefánsson, bankastjóra Bún-
aðarbankans, og Einvarð Hall-
varðson, formann Gjaldeyris-
og innflutningsnefndar, til að
starfa með, sáttasemjaranum.
Tilnefning þessi mun elcki
liafa farið fram eftir beiðni
sáttasemjara, en hann hafði
ekki enn vísað málinu frá sér.
Hinir tilnefndu menn lcomu
saman á fund meö sáttasemjara
í gærkveldi, en kl. 10 í morgun
voru fulltrúar útgerðarmanna
og sjómanna kvaddir saman á-
samt þeim,
í blaði forsætisráðherrans
hirtist grein í fyrradag, sem
hoðaði, að hann eða flokkur
hans mundu blanda sér í kaup-
deiluna. Grein þessi hefst á orð-
unum: „Kaupdeilan er alvarleg-
asta mál dagsins“. Síðan kemur
ein dálkslengd, sem er lítið ann-
að en fúkyrði á báða hóga, og
þá einkum fundið að því, að frá
sjálfstæðismönnum hafi komið
fram á prenti viðurkenning á
því, að dýrtíð liafi aukist á síð-
ari árum og þannig skapast
grundvöllur fyrir kröfur um
kauphækkun af hálfu sjó-
manna.
Greinin er að öllu leyti ó-
merldleg og hefði alls eklci ver-
ið eftir lienni tekið, ef ekki
hefðu verið í henni nokkrar
setningar, sem í rauninni har
helst að skilja sem hótanir, en
samkvæmt þeim hætti, sem
þetta þlað er vant að segja álit
sitt, bar þó að skilja orðin á
þann veg, að Framsóknarflokk-
urinn ætlaði sér að aðhafast
eitthvað í málinu, en ekkert lát-
ið uppi um hvað gert yrði. Nið-
urlag greinarinnar er á þessa
leið:
„Ætla þeir (þ. e. sjómenn-
var orðið vinnuvíkingseðlið,
sem með honum bjó, og starfs-
gleðin mögnuð, að honum, í
hlífðarleysi lians við sjálfan
sig, gat gleymst það, að enginn
er svo starfskröftum búinn, að
ekki megi ofbjóða þeim. Ilann
hafði aldrei lært þá list, að
ætla sér af, þar sem áliugamál
hans voru öðrum þræði, enda
hafði hann lengst af verið
lieilsugóður maður og karl-
menni að hurðum. Karl-
menskulund hans kom þó aldr-
ei betur í ljós, en þegar van-
heilsan sótti hann lieim, hversu
hann har sjúkdóm sinn æðru-
laust frá fyrstu byrjun. Öll þáu
vonbrigði, sem henni voru sam-
fara, har hann með hetjulund.
Þar varð engrar gremju vart;
miklu fremur virtist hann
verða því mildari í skapi, sem
hatavonirnar urðu minni fyrir
mannasjónum. Alt að einu má
það vera þakkarefni öllum vin-
um hans, að baráttan við van-
heilsuna, varð ekki lengri, þótt
sárt sé og tilfinnanlegt, að liorfa
upp á autt og óskipað sæti jafn
irnir og forystumenn verkalýðs-
ins) að „fljóta sofandi að feigð-
arósi“ um framhald þessa máls,
meðan togaranna bíöa full mið
fiskjar, sem seljanlegur er fyr-
ir frjálsan gjaldeyri á erlendum
mörkuðum ?
Á næstu sólarhringum verð,-
ur þessari spumingu svarað —
eða ekki svarað. Framsóknar-
flokkurinn mun ekki lengi bíða
átekta um að hefjast handa um
þá viðleitni, sem ábyrgum
stjórnmálaflokki er skylt að
reyna, þegar slíkt er í húfi, sem
nú er“. (Leturbr. N. dbk).
Lesandanum verður á að
spyi-ja: Hver er sú „viðleitni"
sem liinn „ábyrgi stjórnmála-
floldair“ ætlar að „reyna“ i
kaupdeilunni?
Svarið virðist hafa verið gef-
ið meö bréfi forsætisráðherrans
til Ilæstaréttar í gær, en þó er
svarið ef til vill ekki alt þar.
Setjum svo, að þannig fari,
að hinni nýju sáttanefnd takist
ekki að sætta deiluaðila — hvað
þá? Ætlar Framsóknarflokkur-
inn, þessi ábyrgi sljórnmála-
flokkur, að leita til löggjafar-
\aldsins og fá úrskurð þess, að
dæmi Staunings i Danmörkú
og socialista i ýmsum öðrum
löndum?
í Danmörku hefir það borið
við, að eftir að hafnað hafði
verið tillögu sáttasemjarans var
liún borin fram í ríkisþinginu
og gerð að lögum.
Nú mun forsætisráðherrann
telja sig liafa sett á laggirnar
algerlega óhlutdræga nefnd, til
að miðla málum og má vel vera
að hann telji sig í áframhaldi
af þvi liafa góða aðstöðu til að
leggja tillögur þessarar nefndar
fyrir löggjafarvaldið, eftir er-
lendri fyrirmynd. Eins og blað
forsætisráðherrans segir svo
skarplega: „Á næstu sólarhring-
um verður þessari spurningu
svarað eða ekki svarað“, og
mun margur biða þess með
eftirvæntingu, hvað uppi verður
í þessu máli af hálfu hins op-
inbera framvegis.
mæts manns. Mér, sem þetta
rita, er að minsta kosti sárt til-
hugsunar, að geta ekki oftar
sótt liann lieim eða hringt i
nr. 3908 i símaskránni, til þess
lijá mínum gamla lærisveini að
leitá upplýsinga málfræðilegs
efnis, sem honum var alt-
af jafnljúft að láta manni í té,
og þeir kynnu að vera fleiri,
sem í því tilliti er líkt farið
og mér. Þá munu og ekki síð-
ur Mentaskólinn, sem hann
helgaði svo langan kafla æfi
sinnar, bæði samkennarar og
nemendur, salcna vinar i stað,
þar sem liann er þaðan liorf-
inn, jafnmikinn þátt og hann
átti í því, með starfi sínu þar,
að „gera garðinn frægan“. Alt
Iiið sama má segja um allan
þorra þeirra, er kyntust honum
á æfinni, — sem aftur var sama
sem að fá mætur á hinu gervi-
lega íturmenni, sem hann var
— þeir munu vissulega sakna
trygglyndis lians og ljúf-
mensku, einlægni hans og
hreinlyndis við hvern, sem í
hlut átti, livort heldur vanda-
lausan eða honum vandabund-
inn. Sárastur verður þó söknuð-
urinn ágætri eiginkonu hans, er
var honum svo dásamlega sam-
lient til allra hluta og reyndist
honum svo fádæma vel í veik-
indum lians, og börnum þeirra
báðum, móður lians háaldraðri
og systur. En sá söknuður til-
lieyrir helgidómi hjartnanna,
sem ekki skal fjölyrt um i
blaðagrein.
Mætti minning dr. Jóns Ó-
feigssonar lifa lengi lirein og
hjört í hugum vor allra, sem
unnum honum vegna mikilla
mannkosla hans!
Dr. Jón Ófeigsson, jdirkenn-
ari, var fæddur að Stóranúpi
22. apríl 1881. Fluttist 6 vikna
gamall með foreldrum sinum
suður á Seltjarnarnes. Ólst
þar upp og siðar (eftir
lát föður síns) í Reykjavík.
Geklc inn i lærðaskólann 1895
og tók stúdentspróf með ágæt-
iseinkunn vorið 1901. Lauk
embættisprófi við Khafnarliá-
skóla með hárri 1. einkunn, í
febr. 1908; og stundaði síðan
kenslu i Rvík hin næstu miss-
eri. Haustið 1911 byrjaði liann
starf sitt við Mentaskólann sem
stundakennari, og gegndi því
kennarastarfi til æfiloka (síð-
ustu ári» sem yfirkennari). Ár-
ið 1924 fór liann utan, til þess
aðkyimast skólamálum; dvald-
ist árlangt ytra og fór viða um
lönd. Árangur þeirrar utanfar-
ar voru meðal annars itarlegar
tillögur „Um samskóla“; komu
þær fyrir Alþingi, en náðu ekki
samþykki. Árið 1927 var hann
sæmdur riddarakrossi fálka-
orðunnar. 1935 var hann kjör-
inn lieiðursfélagi í þýsku vís-
indafélagi i Munclien og 1938
kjöri liáskóli íslands hann
heiðursdoktor í heimspeki.
Hann andaðist 27. febr. 1938.
Hann var lcvæntur Rigmor
Schultz, kaupmannsdóttur frá
Danmörku. Lifir liún mann
sinn, ásamt tveim börnum,
Ásgeiri og Kristínu.
Faðir Jóns Ófeigssonar var
Ófeigur Guðmundsson, bónda
í Ásum í Eystrihrepp, Þor-
móðssonar (bónda Bergsson-
ar), en Guðmundur var albróð-
ir Ólafs i Hjálmholti, föður
Sigurðar sýslumanns i Kaldað-
arnesi. Ivona Guðmundar og
móðir Ófeigs, var Margrét Ó-
feigsdóttir, bónda Yigfússonar
hins ríka á fjalli, systir Katrín-
ar, föðurmóður sr. Magnúsar
og þeirra þjóðkunnu Birtinga-
holtsbræðra; en kona Ófeigs í
Fjalli og móðir þeirra systra
var Ingunn Eiríksdóttir danne-
hrogsmanns á Reykjum, Vigfús-
sonar (d. 1839).
Móðir Jóns Ófeigssonar,
Kristín Jónsdóttir, sem enn er
á lífi, er dóttir Jóns jjrests Ei-
ríkssonar á Stóranúpi, hrepjo-
stjóra að Ási í Holtum Sveins-
sonar prófasts í Hraungerði
Halldórssonar (kona Sveins
prófasts var Anna, systir Jóns
Eirikssonar konferenzráðs, en
séra Sveinn langafi Ben.
Sveinssonar sýslumanns). Móð-
ir síra Jóns á Stóranúpi var
Guðrún Jónsdóttir, alsystir
Steingríms biskups, en móðir
þeii'ra systkina var aftur Helga,
systir þeirra síra .Tóns Stein-
grímssonar á Prestsbakka og
Þorsteins í KerlingardaT, föð-
ur Bjarna amtmanns Thor-
steinssonar (föður þeirra Áma
landfógeta og Steingríms rekt-
ors). Kona sr. Jóns Eiríksson-
fyrv. héraðslæknir
andaðist aðfaranótt 6. þ. m.
Hann var einn af elstu læknum
landsins.
Þessa mæta manns verður síð-
ar getið liér í hlaðinu.
Fárviðr ið.
FranhaldsfreQÐir.
FÚ. í gærkveTdi.
Hallormsstað: I Jökulsdal
fauk þak af nýreistu steinhúsi
og fólk flutti úr því á næsta bæ.
Á Eiðum skemdist til muna þak
og gluggar á skólahúsinu. í
Borgarfirði eystra tók út báta.
Heyskaðar urSu í ýmsum ná-
lægum sveitum og viða fuku
'þök af lilöðum. Nemur það
tjón mörgum þúsundum króna.
Á Héraði og sumstaðar í Aust-
fjöröum stóð veðrið af norð-
vestri þegar hvassast var.
Fáskrúðsfirði: Á KoTfreyju-
stað fauk hlaða. í Brimnesgerði
faulc uppborið hey. I HöfSahús-
um fauk fjárhús og hluti af
öðru. Á Eyri fuku tvær hlöður
og þak af þeirri þriðju. í Hafra-
nesi fauk hlaða.
Eskifirði: Auk þess tjóns,
sem getiö var í gær er þetta: Á
Sólvangi fauk fjós og hlaða.
Fjárhús yfir 20 kindur hvarf al-
veg. Sjóhús Jóhanns Þorvalds-
Sónar fauk. Sex árabátar brotn-
uðu í spón. Að Svinaskála fuku
tvær hlöður og eitthvað af heyi
og sömuleiðis hesthús. Á Búöar-
eyri urðu nokkrar skemdir, en
ekki stórfeldar. Fauk aðallega
járn af íbúðarhúsum og útihús-
um og eitthvað af hlöðum og
heyi. Símakerfiö og rafveitu-
kerfi bilaði og eitthvað af bát-
um skemdist. Skemdir á útihús-
um hafa orðið á: Eyri, Borgar-
gerði, Sléttu, Stuðlum og ef til
vill víöar. Eittlivað hefir líka
fokið af lieyi.
Sauðárkróki: Hér fauk þak af
íbúðarhúsi og geymsluskúr. —
Simaþræðir og ljósaþræðir
slitnuðu. Vélhátur sökk viS
liafnargarðinn. Var hann dreg-
inn á land eftir óveðrið mjög
brotinn.
Raufarhöfn: Á laugardaginn
ar á Stóranúpi var Guðrún
Pálsdóttir (alsystir sr. Ólafs
Pálssonar dómkirkjuprests),
dóttir sr. Páls, sem í jökul-
hlaupinu fórst með Þórarni
Öfjord 1823, prests í Guttorms-
liaga, Ólafssonar prests í Ey-
vindarhólum Pálssonar (klaust-
urhaldara á Elliðavatni). Var
hún dóttursonardóttir sr. Jóns
Steingrimssonar á Prests-
bakka, en dótturdóttir sr. Þor-
valdar Böðvarssonar sálma-
skálds í Holti, sem aftur var
sonarsonur Högna próf. Sig-
urðssonar „prestaföður“.
Var Jón Ófeigsson þannig
prýðilega kynjaður í háðar
ættir, og margt liinna lærðustu
manna og kennimannaskörunga
að finna í móðurætt lians. Hann
var 6. maður frá Högna pró-
fasti, 5. maður frá Jóni próf.
Steingrímssyni, 4. maður frá
sr. Þorvaldi próf- Böðvarssyni,
4. maður frá Önnu systur Jóns
konferenzráðs og 3. maður frá
Guðrúnu systur Steingríms
biskups. Verður ekki annað
sagt, en að Jóni sál. Ófeigssyni
hafi kipt fagurlega í kynið,
annar eins lærdóms- og mann-
kostamaður og hann varð.
var hér ofsarok af - vestri og
norðveslri. Fylgdi því snjókoma
eftir klukkan 5. Þak sildar-
verksmiðjunnar skemdist. —
Gluggar brotnuöu og símastaur-
ar. Á Rifi fauk þak af hlöðu. í
Ilöskuldsstaðanesi fauk þak af
fjósi og kýrnar liálffenti. Fólk
var ekki á bænum sakir hús-
bruna er þar varð fyrir
skömmu.
Norðfirði: f ofviðrinu aö-
farnótt hins fjórða og að
morgni hins fimta þessa mán-
aðar urðu hér ýmsar skemdir,
þar á meðal ónýttust fimm
hálabryggjur og tveir skúrar,
og járn fauk af húsþökum. Veð-
urhæð var afar milcil.
PU?JU>'
frétfír
Veðrið í morgun.
í Reykjavík 4 st., heitast í gær
6, kaldast í nótt 2 st. Úrkoma 4,5
mm. Sólskin 1,3 st. Yfirlit: All-
djúp lægö yfir Vesturlandi á
hreyfingu í austnorSaustur. Horf-
ur: Faxaflói: Suðvestan kaldi.
Skúrir.
Skipafregnir.
Gullfoss var viS Flatey í morg-
un. Goðafoss er í Kaupmannahöfn.
Brúarfoss er á leið til London.
Dettifoss kom til Vestmannaeyja
kl. 9 i morgun. Lagarfoss er á leið
til Áustfjaröa frá Leith. Selfoss er
á leiö til Leith frá Hull. Lyra er
væntanleg snemma í fyrrainálið.
Esja fór i strandferð í gær.
íil hjónanna,
sem húsið fauk ofan af: 10 kr.
frá G. P., 2 kr. frá B. J., 1 kr. frá
Þ., 2,50 frá Nestor, 2 kr. frá
Tanna, 1 kr. frá N. N.
Samsæti Sigurjóns Péturssonar.
Þeir, sem ætla að sitja samsæti
Sigurjóns Péturssonar á fimtugs-
afmæli hans, sæki miða sina í dag
kl. 3—6 í skrifstofu Ármanns í
íþróttahúsi Jóns Þorsteinssonar.
Farþegar á Dettifossi
til útlanda: Sigurður Jónsson,
Tómas Kristjánsson, Ásgeir Ein-
arsson dýralæknir, Guðlaugur
Brynjólfsson, Guðrún H. Þorkels-
dóttir, Kristján Sveinsson læknir
og frú, Jóna Rútsdóttir, Ingi-
mundur Steinsson, Fríða Vil-
hjálmsdóttir, Guðm. Jóhannsson,
Ólafur Ingvarsson og 5 þýskir sjó-
menn frá Vestm.eyjum til Ham-
borgar.
VarðarfélagiS.
Fundur í kvöld kl. 8þ£ í
Varðrahúsinu. Alþingismennirnir
Thor Thors og Jón Pálmason tala
um þingmál o. fl.
Dr. Betz,
þýski sendikennarinn, flytur
næsta fyrirlestur sinn í kveld kl.
8 i Háskólanum um nútíma leik-
ritaskáldskap á Þýskalandi. Efni:
Gerhard Hauptmann. Öllum heim-
ill aðgangur.
Tónlistarfélagið
heldur hljómleika fyrir styrkt-
arfélaga sína í kvöld kl. 7 í
Gamla (Bíó.
Útvarpið í kvöld.
19,50 Fréttir. 20,15 Erindi: Lok-
aðir kirtlar (Jón Steffensen pró-
fessor). 20,40 Hljómplötur: Létt
lög. 20,45 Húsmæðratími: Innlend-
ar fæðutegundir: Mjólk (ungfrú
Sigurborg Kristjánsdóttir). 21,00
Symfóníu-tónleikar: a) Ernst
Drucker leikur á fiðlu. b) (21,40)
Kammermúsik (Adolf Brusch og
Edwin Fischer leika) (plötur).
22,15 Dagskrárlok.
Næturlæknir:
Ól. Þorsteinsson, Mánagötu 4,
sími 2255. Næturvörður í Reykja-
víkur apóteki og Lyfjabúðinni Ið-
unni.
aðeins Loftup.
Fimrati hver miði að með-
altali fær vinning á ári, 5000
vinningar af 25000 númerum
fá samtals eina miljón og
fimtíu þúsund krónur. —
Hver vill ekki verða þátttak-
andi i þessari stóru vinnings-
uppliæð ?
Frá starfsemi
Happdrættisins.
39. Vann og gat greitt’
námskostnaðinn.
Ungur sveitapiltur sótti um inn-
göngu á Laugarvatnsskólann og
vann samtimis 1250 krónur á %
miða. Var talið, að þessir pen-
ingar hefðu komið sér mjög vel,
því af litlum efnum var að taka.
Fólk sagði, að þessi upphæð hefði
komið eins og af himnum ofan,
þvi að hún dugði til þess að pilt-
urinn færi gegnum skólann.
40. Þeim gaf sem þurfti.
Á sveitabæ einum austanfjalls
hafa búið um skeið bændurnir
A. og B. i tvibýli. Þeir voru báð-
ir fátækir barnamenn, þó var
fjölskylda B. mun þyngri, enda
ástæður hans í flestum greinum
þrengri, Er líkt á komið um
menningu þeirra og metnað. Fyr-
ir tveim árum tæmdist A. mikill
arfur. Hann komst úr skuldum,
jók bú sitt og bætti aðstöðu sina
til eins og annars. Fátækt B. varð
nær tilfinnanlegri við happ A.
Munur ástæðna þeirra varð öll-
um augljós, hvar sem á var litið.
Þá vildi það til 1936, að B. vann
í happdrættinu 7500 krónur. Fjár-
hagur þeirra A. og B. og allar
ástæður jöfnuðust við það til
mikilla muna. Þótti öllum vænt
um og fögnuðu yfir happi
hans. Hefir þó aldrei heyrst öf-
undarorð hjá neinum manni yfir
velfarnaði og hinni góðu fjár-
hagsafkomu A., enda er hann
fult eins vel látinn í sveitarfé-
laginu sem B. „Þeim gaf sem
þurfti“ sannast hér sem oftar.
Fjórðungsmiðar
kosta aSeins 1,50
á mánoði.
Ekki er nú hnndraðið
1 hættunni.
UMBOÐSMENN í Reykjavík
hafa opið á laugardag 5. mars
til kl. 10 e. h. —
Umboðsmenn í Reykjavík eru:
Frú Anna Ásmundsdóttir & frú
Guðrún Björnsdóttir, Túngötu 3,
sími 4380.
Dagbjarlur Sigurðsson, kaupm.,
Vesturgötu 45, sími 2814.
Einar Eyjólfsson, kaupm., Týs-'
götu 1, sími 3586.
Elís Jónsson, kaupm., Reykja-
vikurveg 5, simi 4970.
Helgi Sivertsen, Austurstræti
12, simi 3582.
Jörgen Hansen, Laufásvegi 61,
sími 3484.
Frú Maren Pétursdóttir, Lauga-
veg 66, sími 4010.
Pétur Halldórsson, Alþýðuhús-
inu.
Stefán A. Pálsson & Ármann,
Varðarhúsinu, simi 3244.
Umboðsmcnn í Hafnarfirði eru:
Valdimar Long, kaupm., sími
9288.
Verslun Þorvalds Bjarnasonar,
sími 9310.