Vísir - 12.03.1938, Side 2

VlSIR
íagdui* af stad til Wien frá Miinchen<.
Þjóöverjap hafa sent lies? til Austnrríkis. — Mikill liðs-
safnaður vid lanðamæn Tókkóslóvakín — Seyss-Inquarf
hyltur í Wien» — Leiðtogar Föduplandsfylkingarinnap
kandteknip nm alt Austupríki.
EINKASKEYTI TIL VÍSIS.
London í morgun.
Fregnir frá Salzburg herma, að þýskt herlið hafi
farið yfir landamæri Austurríkis við Salz-
briicken kl. 5.45 í morgun á leið til Salzburg.
United Press hefir átt viðtal í talsíma við fylkisstjór-
ann í Efra-Austurríki, og staðfesti hann, að þýskt fót-
göngulið hefði farið yfir landamæri Austurríks á leið
til Linz kl. 5.25 í morgun.
Frá Miinchen er símað, að mikil liðsöfnun fari fram
við landamæri Austurríkis og landamæri Tékkósló-
vakiu. Er giskað á að þar sé nú um 50.000 hermenn
samankomnir.
Berlínarfregnir herma, að Hitler sé lagður af stað til
Munchen og muni fljúga þaðan til Wien- Opinberir
starfsmenn hafa þó með öllu neitað að gefa nokkur-
ar upplýsingar um ferðalag Hitlers.
VÍSIR
DAGBLAÐ
Útgefandi:
BLAÐAÚTGÁFAN
VÍSIR H.F.
Ritstjóri: Páll Steingrímsson.
Skrifstofa
} Austurstræti 12.
og afgreiðsla j
Bfnsr:
Afgreiðsla 3400
Ritstjórn 4578
Auglýsingastjóri 2834
Prentsmiðjan 4578
Verð 2 krónur á mánuði.
Lausasala 10 aurar.
Félagsprentsmiðjan.
Sanngirni.
k Iþýðublaðið segir í gær, að
“ kröfur þær, sem gerðar eru
um þessar mundir um hækkun
á vinnulaunum í landinu, séu
„bygðar á fullkominni sanngirni
og nauðsyn“. Og frá sjónarmiði
þeirra, sem kaupkröfurnar
gera, á þetta vafalaust við mikii
rök að styðjast. En það verður
að taka fleira til greina ef fullr-
ar sanngirni á að gæta.
Því verður vitanlega ekki
neitað, að „sanngjarnast“ sé, að
kaupgjald hækki samfara vax-
andi dýrtíð. Hinsvegar er það
auðsætt, að öll kauphækkun
hlýtur að auka dýrtíðina og
þannig að leiða til nýrrar kaup-
hækkunar. Það er því nauðsyn-
legt að athuga, hvort ekki sé
unt að ná sama tilgangi á annan
hátt.
Nýlega hefir söluverð ný-
mjólkur verið liækkað hér í
bænum. Það véfengdi enginn,
að sú verðhækkun væri „hygð
á fullkominnisanngirni ognauð-
syn“, frá sjónarmiði mjólkur-
framleiðenda séð. Það var talið,
að fullar sönnur liefðu verið
færðar á það, að framleiðslu-
kostnaður mjólkurinnar hefði
vaxið að svo mildum mun, síð-
an mjólkin hafði verið verðlögð
síðast, að framleiðslan gæti ekki
borið sig lengur með óbreyttu
verði. Hinsvegar var því haldið
fram af mörgum, og þar á með-
al Alþýðublaðinu, að hækkun
mjólkurverðsins mundi draga
svo mjög úr mjólkurneyslunni,
að afkoma framleiðendanna
yrði engu betur borgið með því,
og að affarasælla mundi reyn-
ast að lækka verðið og sluðla
með því að aukinni mjólkur-
neyslu. Og um þetta voru full-
trúar sósíalista og konnnúnista
í bæjarstjórn á einu máli.
En um vinnulaunin í landinu
gegnir mjög líku máli. Því
liærri sem þau eru, því meir
dregur úr eftirspurninni eflir
vinnunni og atvinnan og fram-
kvæmdirnar minka. Því meiri
sem útgerðarkostnaður skip-
anna verður, því styttri verður
útgerðartíminn. Því hærra sem
vegavinnukaupið verður, því
skemri verður tíminn sem unn-
ið verður að vegavinnu o. s. frv.
Þegar um það er að ræða,
hvort kaupkröfurnar séu á
„sanngirni hygðar, þá verður að
gæta fullrar sanngirni á báða
hóga. Það verður engurn að
gagni til langframa, að liækka
kaupgjald við atvinnurelcstur,
sem ber sig ekki. Togaraútgerð-
in hefir verið rekin með tapi í
mörg ár, og öll þau ár liefir
kaupið á togurunum því í raun-
inni verið of hátt, eins og allur
útgerðarkostnaður í heild. Það
getur þvi tæplega talist „á full-
kominni sanngirni hygt“ gagn-
vart þessum atvinnurekstri, að
krefjast nú kauphækkunar. En
þar við hætist, að þrált fyrir alt,
er það togaraútgcrðin, sem
einna hest hefir húið að sínu
verkafólki af öllum alvinnu-
rekstri í landinu. Þrátt fyrir alt
hafa árstekjur sjómannanna á
togurunum verið hærri en allra
annara verkamanna á sjó og
landi á undanförnum árum.
ERLEND VÍÐSJÁ:
Austurríki
og Þýskaland.
Eins og skeyti herma í gær og
i dag eru horfur hinar alvarleg-
ustu í álfunni, vegna ágreinings-
mála ÞjóSverja og Austurríkis-
manna. SíSan er Hitler bauS
Schusnigg Austurríkiskanslara á
sinn fund og þeir gerSu meS sér
samkomulag þaS, sem svo mjög
hefir veriS rætt um í blaSaskeyt-
um, hefir veriS æsingameira í
Austurríki en áSur. Nasistar hafa
fært sig upp á skaftiS, aS því er
virSist víSast hvar, og þaS hefir
leitt til árekstra. Þegar þetta er
ritaS berast þær fregnir, aS Schus-
nigg kanslari hafi neySst til aS
fresta þjóSaratkvæði því, sem
fram átti aS fara í Austurríki
næstkomandi sunnudag 13. mars.
Hinir alvarlegustu atburSir kunna
aS vera aS gerast eSa hafa gerst,
þegar þessar línur birtast á prenti.
Til nokkurrar glöggvunar á því
hversu ástatt hefir veriS í sambúS
Austurríkismanna og ÞjóSverja
aS undanförnu birtist hér út-
dráttur úr grein, sem nýlega birt-
ist í kunnu amerísku blaSi, frá
fréttaritara þess í Vínarborg:
Mikil óvissa er ríkjandi um
framtíSarsamband Austurríkis og
Þýskalands (þetta er skrifaS 4.
febr.). SamkomulagiS, sem þessar
þjóSir gerSu meS sér 11. júlí
1936, er enn í gildi aS nafninu, aS
minsta kosti er mikiS í þaS vitn-
aS, en samkvæmt því er gert ráS
fyrir, aS á því skyldi byggja
menningarlega og viSskiftalega
samvinnu, og margir hafa lagt
þann skilning í samkomulagiS, aS
þaS ætti aS leiSa til stjórnmála-
legrar samvinnu. Einkum hafa
ÞjóSverjar litiS svo á. En þaS hef-
ir komiS ákaflega oft í ljós aS
undanförnu, aS í Berlín og Vínar-
borg er litiS ólíkum augum á mik-
ílvæg mál, og viSræSur austur-
rískra og þýskra stjórnmálamanna
sem viS og viS hafa fariS fram,
'nafa veriS fremur árangurslitlar.
Sá möguleiki er enn fyrir hendi,
aS ÞjóSverjar verSi afskiftasam-
ari en veriS hefir um málefni
Austurrikismanna. Yfirleitt er
taliS, aS ekki muni til þess koma,
aS gerS verSi tilraun til byltingar
meS aSstoS þýskra nasista, enda
þótt ákafir austurrískir og þýskir
nasistar vafalaust ali vonir í þá
átt. Til slíks' gæti þó komiS, ef
ástand og horfur i álfunni væri
þannig, aS ÞjóSverjar teldi ekki
þurfa aS óttast afskifti annara
þjóSa af Austurríki. Því aS vitan-
lega vakir þaS fyrir ÞjóSverjum,
aS innlima Austurríki í Þýskaland.
En árangur hefir orSiS af undir-
róSri ÞjóSverja í Austurríki, sam-
vinna hefir veriS ráSgerS á ýms-
um sviSum, um fyrirlestrahald,
skólamál, útvarpsmál, íþróttamál
o. m. fl. Tillögur hér aS lútandi
voru til athugunar hjá báSum rík-
isstjórnunum. En margt ber á
milli og óánægjuefnin eru mörg.
Austurríkismenn eiga t. d.* erfitt
meS aS skilja þaS, aS ÞjóSverjar
skuli geta variS stórfé til undir-
róSursstarfsemi í Austurríki, en
P amkvæmt opinberri tilkynn-
® ingu frá Graz, hafa árásar-
liðssveitir (S. A. og S. S.) tekið
í sínar hendur alla löggæslu í
Styriu, en þar hefir nýr ríkis-
stjóri tekið við embætti. Mikil
hátíðahöld eru ráðgerð um alt
ríkið.
virSast ekkert fé hafa til þess aS
greiSa verslunarskuldir.
Eftirtektarvert er, aS ÞjóSverj-
a skortir óunna máhna. Austur-
ríkismenn gætu lagt þeim til ó-
hemju mikiS af óunnum málmum,
því að Alpine Montana félagiS
austurríska ræSur yfir mjög auS-
ugum málmnámum. ÞjóSverjar
vilja gjarnan kaupa sem mest af
málmi frá Austurríki — og safna
þar skuldum, til þess aS knýja
Austurríkismenn þannig til þess
aS taka vörur frá Þýskalandi upp
í skuldirnar, en Austurríkismenn
hafa lært af reynslu Jugoslava og
Ungverja í þessum efnum — og
neituSu aS draga úr útflutningi
sínum til annara landa svo aS út-
fíutningurinn til Þýskalands gæti
aukist. Austurríkismenn vildu
skifta á öSrum mörkuSum af því
aS þeir fengu þar beinharSa pen-
inga fyrir afurSir sínar. ViSslcifti
Austurríkismanna hafa líka batn-
aS aS verulegu leyti undanfarna
tólf mánuSi. ítalir hafa fariS betur
aS ráSi sínu gagnvart Austurríkis-
mönnum í viSskiftum heldur en
ÞjóSverjar. Þýskir iSjuhöldar eiga
fé í mörgum iSnaSarfyrirtækjum
í Austurríki og fleiri löndum viS
Dóná, og þeir halda í þessar eign-
ir sínar af pólitískum ástæSum.
ítalir hafa hinsvegar selt sinn
hluta í fyrirtækjum í Austurríki,
fyrirtækjum, sem þeir höfSu
hjálpaS til aS koma á fót — og
selt þau Austurríkismönnum sjálf-
um. Austurríkismenn munu vissu-
lega ekki breyta um stefnu, nema
ÞjóSverjar neySi þá til þess. Aust-
urríkismenn — yfirgnæfandi meiri
hluti þeirra — vill varSveita sjálf-
stæSi Austurríkis, og þeir hinir
sömu vita hvaS fyrir Hitler og
nasistum vakir. Spurningin er í
raun og veru aSeins um þaS tvent,
hvenær Hitler áræSir aS taka þaS
skref, sem hann ætlar aS láta leiSa
til raunverulegrar innlimunar í
Þýskaland, og hvort önnur ríki
álfunnar gera tilraun til þess aS
koma í veg fyrir þaS.
Breska stjórnin hefir komið
saman á fund og voru auðvitað
þessi vandamál til umræðu.
Stjórnin hefir sent Þjóðverjum
harðort mótmælaskjal og er
það næstum eins orðað og það
skjal, sem Frakkar hafa sent.
Innihald skjalsins var á þessa
leið: Úrslitakostir Þjóðverja til
Austurríkismanna, þar sem hót-
að er að beita valdi, komi ann-
að ekki að tilætluðu haldi, gagn-
vart óháðu ríki og frjálsu, hefir
skapað slíkt ástand, að það er
með öllu óþolandi. Þetta skref,
sem Þjóðverjar hafa stigið geti
haft geigvænlegustu afleiðingar,
sem engan geti órað fyrir.
United Press.
Samkvæmt hádegisfrétlum
útvarpsins hefir fengist staðfest-
ing á því, sem greint var frá í
fréttum um Austurríki í gær-
lcveldi, en þær eru birtar í lieild
á öðrum stað i blaðinu. í ræðu
þeirri, sem Schussnigg flutti
(sbr. hls. 3) komst hann svo að
orði, að liann liefði látið undan
til þess að koma i veg fyrir
blóðsúthellingar. Niðurlagsorð
ræðu hans voru:
„Þar sem svona stendur á,
drögum við oss i lilé og biðum.
Guð varðveiti Austurríki.“
Ennfremur segir svo í hádeg-
isfréttum FO.:
Flestir ráðherrarnir eru þekt-
ir foringjar nazista. Þegar þessi
tíðindi spurðust lit um landið
og borgina safnaðist saman
geisilegur múgur nazista og
stuðningsmanna þeirra og naz-
istar úr nálægum héruðum
þustu til borgarinnar. Fóru sið-
an nazistar í gærkveldi stórkost-
lega hópfarir um Vínarborg til
þess að liylla Seyss-Inquart.
Flutti hann ræðu fyrir mann-
fjöldanum og sagði að nú hyrj-
aði dagur frelsis og hamingju
fyrir Austurriki. Síðan gaf liann
mönnum sínum kjörorð fram-
tiðarinnar er liann kallaði svo,
og var það á þessa leið:
„Ein þjóð, einn foringi,
eitt riki.“ Var þessum orðum
telcið með miklum fagnaðar-
látum.
í nótt og í morgun hafa flest-
ir foringjar austurrísku Föður-
landsfylldngarinnar verið tekn-
ir faslir. Þar á meðal yfirborg-
arstjórinn í Vín. Fjöldi austur-
iskra flóttamanna liefir i nótt
leitað til Tékkó-slóvakíu og
liefst þar við. Ungverjaland hef-
ir lokað landamærunum milli
sín og Austurríkis til þess að
koma í veg fyrir að flóttamenn
frá Austurríki kæmust þangað.
Himmler, yfirmaður þýsku
pólitísku leynilögreglunnar er
kominn til Vínarborgar og
sömuleiðis er það talið fullvíst
Sdmssnigg
Áður höfðu FÚ. borist eftir-
farandi fregnir frá London og
Kalundborg um þessa atburði:
London kl. 5 i gær.
Þjóðaratkvæðagreiðslunni
sem álti að fara fram í Austur-
ríki á sunnudaginn kemur liefir
verið freslað. Tilkynning þessa
efnis er opinherlega gefin út í
Vínarborg síðdegis i dag. Fyr
í dag hafði sú fregn flogið fyrir,
að Hiller hefði gert þá kröfu til
Schussniggs að hann segði af
sér og að Seyss-Inquart, eða ein-
liver af leiðtogum nazista, yrði
gerður að kanslara.
Nazistar í Innsbruck fóru í
dag hópgöngu um götur borgar-
innar og háx-u nazistamerldn á
ermunum, þótt hann liafi verið
lagt við því. Lögreglan í’éðist á
fylkingar nazista með sverðum,
en reyndist of liðfá til þess að
geta tvistrað þeim.
í Graz hefir lögreglan slegið
hi’ing umhverfis borgina, og
að Rudolf Hess sé kominn þang-
að, en liinsvegar er það nú hor-
ið til baka að Göliring sé einnig
kominn til Vínar.
Dr. Seyss-Inquart hefir gefið
út opinbera tilkynningu um það
að hann muni láta þjóðarat-
kvæðagreiðslu um stjórnar-
stefnu sína fai’a fram þegar
liann álílur hentugan tínxa til
þess kominn.
leyfir engunx inn i horgina,
nexxia að liann geti sýnt að hann
eigi þar lieinxa, eða eigi þangað
hx’ýnt erindi.
Samkomulags uixileitaixir
nxilli Schusshniggs og fulltrúa
vei’kamanna fara emx fram, og
er tilgangufinn sá, að afla
Schussnigg stuðxxiixgs vei’ka-
lýðsins.
Til undirhúnings kosningun-
um senx átlu að fara fraixx á
sunnudagimx hafði Schussnigg
kvatt til lxerþjónustix varaliðs-
ixxenn frá 1915, til þess að gegna
lögreglustöi’fuixi. 1 Bex’lín ei'
þetta lagt út á þann hátt að
Schussnigg sé hræddur um sig
vegna liinnar miklu greixxju
sem fraixxlcoixxa lians liefir
valdið i Austurriki.
Austuri’íkismönnum í Tékkó-
slóvakíu hefir verið tilkyxxt að
þeir liafi ekki atkvæðisi’étt, í
sambandi við þjóðaratlcvæði,
en flestir Austurríkismenn,
Austurríkis-
kauslari baðst lausnar
siðdegis í gær, er Hitler
hótaði vopnaðri innrás
i Austurriki.
Þj ódaratkvædagr eidsluuni
frestad.
London, kl. 6 e. h. í gær. FÚ.
Schussnigg tók þá ákvörðun að fresta þjóðaratkvæðinu sertt
átti að fara frain á sunnudaginn, um óákveðinn tíma, eftir að
hann hafði fengið úrslitakosti frá Hitler, þar sem þess var ekki
einungis krafist að þjóðaratkvæðagreiðslunni væri frestað,
heldur og að samningaumleitanir milli Schussniggs og verka-
manna yrðu lagðar niður og loks að Schusshnigg segði af sér
og afhenti kanslaraembættið Seyss-Inquart.
í þýskuxxx blöðuixx hafa birst í dag feitletraðar fréttir um það
sem er að gerast í Austurríki, þar sem meðal aniiars er sagt, að
lögreglan skjóti af liandahófi á nasista, að Schusshnigg liafi
algerlega nxist tökin á þjóðinni og að í Austurríki ríki nú bolsé-
vistiskt öngþveiti.
Von Ribbentrop hafði gert ráð fyrir að fara frá London til
Berlinar i kvöld, en liefir nú frestað för sinxxi þangað til á
morgim.
Nazistar i Vhxai'horg búa sig uixdir stói’kostlegar kröfugöng-
ur um horgina i kvökl. Nazistar i Graz liafa tekið ráðhúsið og
dregið hakakross-fánaxxn við hún.
Laust fyrir kl. 6ú kvöltl birti austuri'íska sendiráðið í London
eftirfarandi yfirlýsingu: „Austurríski kanlsariixn liefir enn ekki
sagt af sér. Ráðuneytið situr nú á fundi. Þjóðax’atkvæðinu sem
fram átti að fara á sunnudaginn liefir verið frestað vegna liðs-
samdi'áttar Þjóðverja við austuxTÍsku landamæi’iix. Astandið
er talið mjög liættulegt.“
FIMMTÁN MÍNÚTUM SÍÐAR VAR BIRT EFTIRFARANDI
FRÉTT:
Schussnigg og ráðuneyti hans hefir sagt af sér.
Hitler liafði hótað vopnaðri innrás i Austux’riki, áður
en ráðuneytið tók þá ákvörðun að fresta þjóðarat-
kvæðagreiðslunni.