Vísir - 21.03.1938, Blaðsíða 3
VlSIR
Geröardómurinn var kveö-
inn upp í morgun.
því fyrir kostnaði. Einn bátur
réri á föstudag, en afli var eng-
inn. I gær var bliðviðri en eng-
inn bátur á sjó. — Gufuskipið
Edda lestaði á föstudag rúmlega
55 smálestir af óverkuðum
stórfiski til Portúgal frá Kaup-
félagi Ólafsvíkur og Finnboga
Lárussyni.
--o-
Tillaga sáttasemjara lögð til grundvallar
í öllum atriðum, nema að því er síldar-
premíuna snertir.
Gerðardómendur hafa unnið af kappi að dóminum
frá því á föstudag, en þá var gerðardómurinn l’ullskip-
aður. 1 gær unnu gerðardómendur nálega allan daginn.
Var þá svo komið, að niðurstaða var fengin og ákveð-
ið, að dómurinn skyldi upp kveðinn i dag. Kl. 9 i morg-
un mættu gerðardómendur í Bæjarþingssalnum og var
dómsniðurstaðan lesin upp af fonnanni gerðardómsins,
hr. Hákoni Guðmundssyni-
Tillaga sáttasemjara var lögð
til grundvallar að öllu leyti,
nema einu, þ. e. hver premian
skui vera á síldveiðum.
Samkvæmt gerðardóminum
verður premian af fyrstu 5 kr.
3 aurar, og svo hækkar hún
hlutfallslega við hækkun á
verði síldarinnar. Áður var ekki
hlutfallsleg hækkun, heldur um
% úr eyri við hverja 25 aura,
sem verð síldarinnar hækkaði.
Fulltrúi annars aðila (útgm.)
hafði krafist þess, að kaup og
kjör þeirra skipverja á togur-
unum, sem teljast til sjómanna-
félaganna, væri ákveðin liin
sÖmu fyrir liðandi ár sem und-
anfarandi ár. Fulltrúar liins að-
ilans (sjóm.) lýstu yfir þvi, að
þeir væri aðeins mættir til þess
að fullnægja þeirri lagaskyldu,
að láta dóminum í té þau gögn,
sem nauðsynleg væri, og lögðu
m. a. fram uppkast að nýjum
samningi.
Meiri hluti dómsins (H. K.,
P. L. og Þ. Þ.) komust að þeirri
niðurstöðu, að kaupsamningur-
inn frá 1935 skyldi gilda fyrir
þetta ár með þeim breytingum,
sem sáttasemjari gerði með
iniðlunartillögu sinni, að því
undanskildu, sem að framan
segir um síldarpremiuna.
Minni hluti gerðardómsins
(Kj. Ól. og Kj. Thoi’s) gátu ekki
fallist á þetta og gerðu sérstaka
grein fyrir atkvæði sínu.
Kaupgjald á saltfiskveiðum
1938 skal vera sem liér segir:
Hásetar og lifrarmaður 224
kr. (Hlutfallið á rnilli launa yf-
irlaunaðra liáseta og hinna
lægst launuðu skal vera hið
sarna og áður).
Matsveinn 295 kr.
Aðstoðarnxatsveinn eftir 30
daga reynslu 131 kr.
Aðstoðarmaður í vél 348 ki\
Æfðir kyndarar 325 lcr.
(Óæfðir kyndarar 290 kr.
Á ísfiskveiðum:
Hásetar og lifrannaður 232
kr. —
Matsveinn 299,60 kr.
Aðstoðarmatsveinn 125 kr.
Aðstoðaimaður i vél 331.45
kr. —
Æfðir kyndarar 310 kr.
Óæfðir kyndarar 276.21 kr.
Bankabla'ðiÖ,
i. tbl. 4. árg., er nýútkomiö. Er
þaö búiö aö fá nýjan „haus“, sem
er hinn smekklegasti. í því eru
m. a. þessar greinar: Nýtt starfs-
ár, Aö skilnaöi, eftir Árna Jóhann-
son, Konunglega nxyntsláttan í
London, eftir Adolf Björnsson,
Vetrarfrí, Aöalfundur S.Í.B., Árs-
hátíö bankamanna, Verölauna-
kepni, Tekur England upp tug-
kerfiö?, Eftirlaunasjóöur starfs-
manna L. 1., Nokkur orö til
bankamanna o. fl. greinar.
- Vlkuyflrlit -
20. mars. FÚ.
Góður afli var siðastliðna
viku í verstöðvunum á Suðvest-
urlandi, en lítilli i verstöðvun-
um á Snæfellsnesi og rnjög lít-
ill, eða sem enginn í verstöðv-
um Austurlands.
Aflafréttir síðastliðna viku
voru sem hér segir:
SANDUR:
Dágóðar gæftir voru hér 4
daga i vikunni, en afli alla dag-
ana mjög tregur, eða frá 50
—1000 kg. á bát. Ekkert veiðist
af síld, en nokkuð af loðnu.
Einn vélbátur héðan fékk hálfa
aðra tunnu af loðnu suður und-
ir Malarrifi fyrir skömmu. Eng-
in loðna fæst hér sem stendur.
AKRANES:
Síðastliðna vikufóru héðan
24 bátar alls 117 sjóferðir. Einn
daginn var enginn bátur á sjó.
Afli er alls 34.500 htrar lifrar
er jafngildir 270 smálestum af
fullverkuðum fiski. — Ólafur
Bjarnason lagði hér á land 12.
þ. m. 44 smálestir.
ÓLAFSVÍK:
Eftir að loðnuganga kom
hingað í byrjun fyri'i viku hefir
ekkert aflast þó loðnu væx'i beitt
þar eð fiskur virðist enga beitu
taka. Ógæftir voru fyrripart
vikunnar. Flestir bátar réru á
fimtudag en öfluðu ekki hkt
KEFLAVÍK:
Iléðan Iiefir vei'ið í'óið alla
siðastliðna viku ög veður verið
gott og afli ágætur. Mestur afli
á bát í róðri var 28 skipp. Alls
liafa aflast liér í vikunni 2100
skipp. Var ýmist beitt loðnu eða
síld og reyndist lxvortveggja vel.
Mestur afh á bát frá byrjun
vertiðar er um 500 skipp. Tveir
bátar liafa róið héðan með net
og aflað lítið. •— Flutningaskip-
ið Edda er hér og á að lesta 1000
smálestir af saltfiski á vegum
S. í. F.
SANDGERÐI:
Bátar úr Sandgei'ði hafa afl-
að yfirleitt vel síðastliðna viku
eða alt að 30 skipp. á bát.
GRINDAVlK:
Héðan liefir verið róið alla
síðastliðna viku. Sjóveður hefir
oftast verið slæmt og mjög
brimasamt þangað til i gær, þá
var sjóveður gott og afli sæmi-
legur. Aflinn er nokkuð bland-
aður ufsa. Nú munu vera kom-
in i land á þessai'i vertið 575
smálestir af fullsöltuðum fiski
eða 2300 skipp. af þurrum fiski.
Utlit með afla er gott ef gæftir
ekki hamla.
EYRARBAKKI:
Bátar réru tvo róðra í síðast-
liðinni viku. Var afh dágóður
og xitlit fyrir að hann sé að
glæðast. Gæftir eru nú ágætar.
VESTMANNAEYJAR:
Afli hefir verið hér ákaflega
misjafn siðasthðna viku. í gær
varð lágætur afli á hnu en lítill í
net. Mestan afla í vikunni fékk
Gulltoppur eða 89.853 kg. Næst-
ur var Leó með 78.000 kg.
HÖFN í HORNAFIRÐI:
Iléðan var róið tvisvar í vik-
unni eða á miðvikudag og laug-
ardag og var afli 2—120 fiskar
á bát. Mikið veiðist af loðnu í
firðinum. I gær komu hingað
vélbátarnir Trausti og Víking-
ur fi-á Seyðisfirði.
Jarðarför konu rninnar og móður okkar,
Sigriðap Jónsdóttur,
fer fram frá frikirkjunni þriðjudaginn 22. mars og liefst
með bæn kl. 1% frá heimili hennar, óklugötu 8.
Atliöfninni i kirkjunni verður útvarpað.
Sigfús Jónsson. Jón Sigfússson. Árni Sigfússon.
Jónína Sigfúsdóttir. Kristín Sigfúsdóttir.
Stefanía Sigfúsdóttir.
Það tilkynnist vinum og vandamönnum, að maðurinn
minn, faðir og tengdafaðir,
Gudmundur Guðm undsson.
Njálsgötu 16, andaðist að heimili sínu að morgni 19. mars.
Dagbjört Jónsdóttir.
Guðmundur Guðmundsson. Guðlaug Grímsdóttir.
Engilbert Guðmundsson. Ebba Jónsdóttir.
Útvarpsfumlur stúkunn-
ar Verðandl.
Þriðjudagskvöldið þ. 15. þ. m.
var útvarpað fundi frá stúkunni
Verðandi nr. 9 í Reykjavík. Er
þetta nýbreytni, sem góðtempl-
arareglan hefir fyrir nokkuru
tekið upp.
Mun mörgum útvarpslilust-
endum, sem ókmmir eru innan-
dyrastarfi reglunnar liafa komið
það nokkuð á óvart, hve góðum
kröftum hún hefir á að skipa og
liver tilhögun er á fundurn
hennar, svo margar tröllasögur
sem af þvi liafa verið sagðar.
Dagskráin var að þessu sinni
mjög f jölbreytt og vel til hennar
vandað. Sérstaklega mun hinn
snildarlegi upplestur ungfrú
Emelíu Indriðadóttur á æfin-
týri H. G. Andersens, 11111 litlu
stúlkuna með eldspýturnar,
liafa vakið óskifta hrifning
áhe^æenda. Einar Markan er
svo vinsæll söngvari að óþarfi
er að fjölyrða frekar 11111 liann,
en ekki þætti mér ótrúlegt að
hið fahega lag Egerts Glifers,
liafi i meðferð lians vakið at-
F ÁSKRÚÐSF J ÖRÐUR:
Ekkert var róið liéðan siðast-
liðna viku og var aflalaust með
öllu. Síld liefir veiðst htilshátt-
ar í lagnet í firðinum undan-
farna daga. Tíðarfar er ágætt,
alautt upp í miðjar lilíðar.
hygli söngvina og liljómlistar-
manna. Samleik þeirra E. Gil-
fers og Jólianns Tryggvasonar,
er þeir léku „Fantasie“ eftir
Gilfer var tekið ágætlega, en því
miður skortir þann er þetta rit-
ar þekkingu til að dæma tón-
verk á þessu stigi.
Ræðumenn voru Pétur Zop-
honíasson, ættfræðingur, frú
Þorvaldina Ólafsdótlir og Iírist-
mundur Þorleifsson og voru er-
indin markviss og vel flutt.Þætti
mér trúlegast að t. d. ræða
Kristmundar liafi vakið marga
til umhugsunar um áfengismál
okkar og það öngþveiti sem
þau eru í. Finst mér sú ræða
með athyglisverðustu erindum,
sem eg hefi hlustað á um það
efni.
Siðast kvaddi æðsti templar
stúkunnar, Þorst. J. Sigurðsson,
áheyrendur með nokkurum
snjöllum og áhrifasterkum orð-
um og livatti alla menn og kon-
ur til liðs við templara í barátt-
unni gegn áfengisbölinu.
Eg get ekki stilt mig um að
minnast i þessu sambandi á
misskilning, sem eg Iiefi rekið
mig á hjá fjölda manns, þegar
reglan hefir borið á góma. Það
er þegar maður á tal við suma
bindindissinnaða menn utan
reglunnar og menn sem sjaldan
eða aldrei neyta áfengra
drykkja, — og spyr hversvegna
þeir gangi ekki í stúku. Þá er
svarið: „Hvaða erindi hefi eg
þangað? — Ekki þarf eg að
ganga í stúku. — En eg er
lilyntur reglustarfseminni eins
Næst kemur röðin að
Tékkóslóvakíu.
■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■
Eftir Webb Miller,
fréttastjóra United Press
í Evrópu.
Grein sú, sem hér fer á eftir, er þriðja og síðasta greinin
í greinaflokki, sem U. P. sendi út um síðustu mánaðamót.
I fyrstu greinunum spáir Webb Miller því, að Hitler taki
Austurríki áður en langt líður, eins og nú hefir komið á
daginn, enda ber greinin, sem hér er birt þess merki, að
það hafi verið föst trú hans, er hann samdi greinina. —
Næsta skrefið, sem Hitler
mun stíga lil að auka áhrifa-
vakl Þjóðverja, verður að taka
Tékkóslóvaldu, lýðræðislandið,
sem er umkringt af einræðis-
löndum á allar hliðar. Landið,
þar sem nafn Wilsons, Banda-
ríkjaforseta, sem átli hugmynd-
ina að Þjóðabandalaginu, er enn
nefnt með djúpri lotningu.
Þriðjungur þeirra 10 milj.
Þjóðverja, sem Hitler ætlar að
innlima í Þýskaland, býr í
Tékkóslóvakíu. Þar í landi æg-
ir saman öllum þjóðflokkum
og landið teygir sig eftir álf-
unni, eins og brú á milli hinna
germönsku og slavnesku bluta
hennar.
Menn væntu þess, að Hitler
myndi um miðjan febrúar gera
fyrstu tilraun sína lil að fá
Tékkóslóvaka til að rif la banda-
lagi sínu við Rússa. Það banda-
lag er Hitler liinn mesti þyrnir í
auga, því að hann lítur svo á, að
Tékkóslóvakía sé í raun og
veru sá rýtingur, sem fyr eða
síðar verður keyrður í hjarta
Þýskalands.
Og ef hann gæti jafnframt
veikt samheldni Litla-Banda-
lagsins — Tékkóslóvakíu, Rúm-
eniu og Jugoslavíu — þá væri
það stórt spor í áttina, því að
með þvi myndi hann veikja
áhrif Frakka á Balkanskagan-
um. Litla-bandalagið er verk
Fraklca. Þeir bjuggu það til
eftir sti’íðið, til að unilykja
Þýskaland stáli. En með árun-
um hefir þessi stálhringur mist
liinn fyrri mátt sinn og það
sem mesta athygli vekur í sam-
bandi við endurreisn Þýska-
lands, er, að því hefir tekist að
eyðileggja áhrif Breta og
Frakka á meginlandinu.
En hvernig á hann að upp-
ræta stálhringinn algerlega? Að
líkíndum á sama hátt og hann
fór að við Austurríki. Hóta
fyrst ofbeldi og fá síðan stjórn-
ir vinveittar sér.
Hitler veit, að Frakkar gáfu
sex sinnum loforð um að vernda
sjálfstæði Austurríkis. En svo,
þegar á átti að herða, er Hitler
lét til skarar skriða,stóðú Frakk-
ar og lireyfðu hvorki legg né
lið. Þó máttu Frakkar vita, að
Ilitler myndi ekki láta þar við
sitja, að fá vinsamlega stjórn,
hélt fjrrir Ríkisdaginn 19. febr.
s. 1. lofaði hann engu um að
vernda sjálfstæði Austurríkis.
Þegar liann snýr sér að
Tékkóslóvakíu mun hann ekki
skorta stuðning. Vera má að
Pólverjar og Ungverjar taki
virkan þátt i þeim leik. Báðar
þjóðir þykjast eiga salcir á hend-
ur Tékkóslóvökum. Mennirnir í
Versailles, sem máðu út hin
fvrri landamæri Mið-Evrópu og
mynduðu önnur ný, mæltu svo
fyrir, að Tékkóslóvakíu skyldi
övggja menn af fimm þjóð-
flokkum, er töluðu sex tungu-
mál. í Tékkóslóvakíu búa 80
þús. Pólverjar og 690 þús. Ung-
verjar.
Þrátt fj’rii' þetta sambland af
þjóðflokkum, tókst Tékkum að
mynda fullvalda ríki, og Wood-
row Wilson, sem studdi þá að
því, telja þeir næstum þvi helg-
an mann.
Pólsku og ungversku blöðin
hafa löngum verið afar harðorð
i garð Tékkóslóvakíu. Við
landamærin er sífeld ókyrð.
Sendiherrarnir ber fram sifeld-
ar umkvartanir yfir því, að þeir,
sem sé af pólsku eða ungversku
bergi brotnir, sé misrétti beittir.
Þess vegna er það að Ilitler not-
aði tækifærið í siðustu Ríkis-
vináttu Þjóðverja og Pólverja
og hina vinsamlegu sambúð við
Ungverja, Búlgari og Júgóslava.
Nú finst kannske einhverjum
það næsta ótrúlegt, að Þjóð-
verjar fari eins að við Tékkó-
slóvakíu eins og við Austurríki,
en menn ætti þá að minnast
uinmæla Iiitlers 1920, er hann
var foringi lítils flokks manna,
en ekki voldugasti maður Ev-
í'ópu. Á þeim tima setli hann
fram stefnuskrá i 20 liðum, sem
hann lofaði að uppfylla, jafn-
skjótt og hann næði völdum.
Hann varð að bíða í 13 ár, en
eftir 5 ára valdasetu hefir hann
uppfylt, að öllu eða mestu Ieyti,
17 af þessum 20 liðum stefnu-
skrárinnar. Og á þeirri stefnu-
skrá cr meðal annars, að ná
undir sig Austurríki og þýsku-
mælandi mönnum i Tékkó-
slóvaldu.
Eg minnist viðtals, er eg átti
við Hitler i Miinclien ári áður
en liann tók völdin. Um það
leyti voru það 14 atriði, sem
hann ætlaði að framkvæma,
kæmist hann til valda. Þá liéldu
fáir, að hann jæði æðsti maður
Þýskalands, hvað þá að hann
nlyndi geta framkvæmt þessi
fjórtán atriði, sem mér fanst
wera gersamlega óframkvæm-
anleg. I dag eru 12 þeirra fram-
kvæmd.
Ýmsir menn hér í borg(grein-
in er skrifuð i Berlín) héldu að
Hitler hefði samið áætlun um
það, hvernig hann ætlaði að
bregða við gagnvart Austurríki.
Það átti ekki að hefjast handa
fyrri en í mars, en vegna end-
urskipulagningai’ hcrsins og ut-
anríkisfulltrúánna, ákvað harirf
að reiða þegar til liöggs. Sú að-
ferð hans reyndist liárrétl, þvi
að þá dreifði liann atlij'gli
manna á milli þessara tveggja
viðburða.
E11 eitt er enn á liuldu. Hvað
fær Mússólíni í aðra hönd fyrir
að láta Austurrikismálin af- •
skiftalaus?
Menn geta sér þess lielst til,
— og það eru að eins getgálur
— að Hitler hafi lofað öllum
nauðsynlegum, hernaðarlegum
stuðningi á Spáni, til að tryggja
sigur Francos. Mússólíni liefir
liætt sér svo langt í þvi máli, að
hann getur ekki unað öðrum
endalokum, en sigri Francos.
Ríkisdagsræða Hitlers ætti ef til
vill að geta hjálpað til að ráða
gátuna, þvi að liann sagði, að
nasistar gæti á engan liátt þol-
að, að rauðliðar jrrði ofan á á^
Spáni.
því að í ræðu þeirri, er Karin dagsræðu sinni og miritist á