Vísir - 22.03.1938, Blaðsíða 3

V t S 1 R
ðtgerðarmean eiga ettir að taka
afstöðn um áiyktas sjómaimamia.
Fundir meðal togaraeigenda í dag.
í
Yarðarhúsinu
mánud. 28. þ. m., kl. 9 e. h.
Fundarefni: Skíðaskálamálið.
Igær var haldinn fundur í Sjómannafélagi Reykjavíkur
til að taka afstöðu til úrslita gerðardómsins, sem kveð-
inn var upp í gerðardómnum í gærmorgun.
Yar fundurinn all-fjölmennur og var samþykt með 309 atkv.
gegn 151 atkv. ályktun út af dómnum. 43 seðlar voru auðir og
2 ógildir. 1 atkvæðagreiðslu þessari tóku einnig þátt sjómenn
í Hafnarfirði og á Patreksfirði, en þeir eru aðilar í deilu þessari.
Ályktun sú, sem samþykt var og borin var fram af stjórn
Sjómannafélags Reykjavíkur var svohljóðandi:
„Sjómannafélag Reykjavíkur
mótmælir harðle,ga gerðardómi
þeim, er settur var með lögum
17. þ. m„ til þess að dæma um
ágreining milli sjómanna og
togara-útgerðarmanna, svo og
úrskurði dómsins, uppkveðnum
í dag. Telur félagið úrskurðinn
ekki á þann hátt bindandi fyrir
meðlimi sína, að því sé óheim-
ilt að gera ráðstafanir til þess,
að ekki verði lögskráð. á togar-
ana, með þeim kjörum, sem í
úrskurðinum eru ákveðin.
En þar sem nauðsyn krefur,
að lausn fáist nú þegar á kaup-
deilunni, að því er varðar salt-
fiskvertíðina, og félagið telur að
þau kjör, sem til boða standa á
þeirri vertíð, séu eftir atvikum
ekki óviðunandi, þá heimilar fé-
lagið meðlimum sínum að láta
lö|gskrá sig á togara með greind-
um kjörum á saltfiskvertíð þá,
sem nú er að hefjast“.
veiðum séu viðunandi og sjó-
mönnum leyft að láta skrá sig
á skipin fyrir þau kjör.
En eftir orðalagi ályktunar-
innar sýnist þurfa nýjan fund í
Sjómannafélaginu til að heim-
ila félagsmönnum að fara út á
síldveiðar.
Má því segja, að útgerðar-
menn búi nú við svipað öryggis-
leysi og orðið hefði ef frum-
varp Sigurjóns Á. Ólafssonar
um að lögfesta aðeins kaup það,
sem miðlunartillaga sáttasemj-
ara ákvað að skyldi vera á salt-
fiskveiðum, hefði verið sam-
þykt á Alþingi um daginn. En
það frumvarp þótti ganga of
skamt og var því gerðardóms-
leiðin valin.
En hvaða afstöðu útgerðar-
menn taka gagnvart ályktun
Sjómannafélagsins er ekki enn
ákveðið. Koma togaraeigendur
saman á fyrsta fund sinn kl. 11
f. li. í dag en þar var endanleg
ákvörðun elcki tekin heldur
frestac þar til síðar.
Eins og ályktun þessi her með
sér tekur meirililuti sjómanna
afstöðu gegn úrslitum gerðar-
dómsins og neitar algerlega að
fallast á þann liluta af úrslcurð-
inum, sem fjallar um sildveið-
arnar. Er í ályktunirini raunar
mótmælt allri niðurstöðu gerð-
ardömsins, en siðar í sömu á-
lyktun er sagt að ákvæði úr-
skurðsins um kjör á saltfisk-
Happdrætti Skíðaskála Ármanns.
DregiÖ var í því á skrifstofu lög-
manns í gær og komu þessi númer
upp. i. vinningur, safn af bókum,
nr. 538; 2. vinn., málverk, nr. 1251,
3. vinn., lituð ljósmynd, nr. 63; 4.
vinn., fornritin, nr. 1198, 5. vinn.,
skíðaföt, nr. 1143, 6. vinn., skíði,
nr. 1116, 7. vinn.-, 50 kr. í pening-
um, nr. 1860, 8. vinn., málverk, nr.
1172; 9. vinn., 25 kr. i peningum,
nr. 1802. Vinninganna sé vitjað
sem fyrst í Körfugerðina til Þor-
steins Bjarnasonar.
Bœjar
fréttír
Veðrið í morgun.
I Reykjavík 4 stig, mestur hiti í
gær 5, minstur í nótt 3 stig. Úr-
koma í gærmorgun 5.8 mm. Heit-
ast á landinu í morgun 9 stig, á
Skálanesi, kaldast —4, á Horni. —
Yfirlit: Djúp lægð yfir íslandi á
hreyfingu í austur. Horfur: Faxa-
flói: Stinningskaldi á suðvestan
fyrst, en gengur síðan í norðvest-
ur. Skúrir og síðar él.
Skipafregnir.
Gullfoss er á leið til Kaupmanna-
hafnar frá Leith. Goðafoss er á
leið til Vestmannaeyja frá Kaup-
mannahöfn. Brúarfoss er í Kaup-
mannahöfn. Dettifoss fer frá Hull
i kveld áleiðis hingað. Lagarfoss er
í Reykjavik. Selfoss fór kl. 2 frá
Hafnarfirði til útlanda.
Hjúskapur.
1 dag verða gefin saman í hjóna-
band af síra Árna Sigurðssyni ung-
frú Ingibjörg Ásgéirsdóttir, Sig-
urðssonar skipstjóra, og Vilhjálm-
ur Vilhjálmsson verslunarmaður.
Heimili þeirra er á Laugaveg 82.
Til hjónanna,
sem húsið fauk ofan af: 5 kr.
frá Ingunni.
Áheit á Strandarkirkju,
afhent Vísi: 5 kr. frá J. S., 5
kr. frá G. T. V., 2 kr. frá Þ. Á.
Um tíu-leytið í morgun
var slökkviliðið kvatt inn að
Laugavegi 32. Þegar til kom reynd-
ist rifa á reykháf í húsinu, svo að
þegar þegar kynt var í húsinu, fylt-
ist alt af reyk.
Höfnin.
Hávarður ísfirðingur fór á veið-
ar í nótt. Selfoss fór í morgun til
Hafnarfjarðar. Fór þaðan kl. 2 til
útlanda. Franskur togari kom í
morgun til að taka kol.
Erlendur ó. Pétursson
hefir tekið að sér Reykjavíkur-
afgreiðslu Sameinaða gufuskipafé-
STJÓRNIN.
lagsins í Kaupmannahöfn og rek-
ur það framvegis með fullri ábyrgð
sinni. Skipaafgreiðslan heldur þó
sama nafni og áður, „Skipaafgr.
Jes Zimsen“.
Dr. Betz,
þýski sendikennarinn, flytur
næsta fyrirlestur sinn í kveldi kl. 8.
Efni: Æfintýraleikur Gerhardts
Hauptmann.
Slys.
Rán kom í gær til Hafnarfjarð-
ar og hafði einn skipverja, Símon
Jóhannsson, slasast. Vildi það til
með þeim hætti, að annar fótur
hans varð á milli öldustokks og
hlera og marðist fóturinn illa.
Fyrirlestrar
dr. Nielsens fara allir fram í
Oddfellowhúsinu og er sá fyrsti í
dag kl. 5.
Póstferðir miðvikud. 23. mars:
Frá Reykjavík: Mosfellssveitar-,
Ivjalarness-, Kjósar-, Reykjaness-,
Ölfuss- og Flóapóstar. Hafnar-
fjörður. Seltjarnarnes. Esja austur
um í hringferð. Bílpóstur til Húna-
vatnssýslu. — Til Reykjavíkur:
Mosfellssveitar-, Kjalarness-, Kjós-
ar-, Reykjaness-, Ölfuss- og Flóa-
póstar. Hafnarfjörður. Seltjarnar-
nés. Laxfoss frá Borgarnesi og
Akranesi.
Happdrætti
Húsbyggingafsjóðs I.O.G.T. Enn
eru óútgengin þessi númer: 656,
1822, 4869 og 3906, í happdrætt-
inu er dregið var 15. des. síðastl.
ár. Þeir, er kynnu að hafa seðla
með þessum númerum, þurfa að
gefa sig fram fyrir 15. apríl næst-
komandi, á skrifstofu Hjartar
Hanssonar, Aðalstræti 18 (Uppsöl-
um), þar eð eftir þann tírna reikn-
ast seðlar þessir úr gildi gengnir.
Næturlæknir:
Kjartan Ólafsson, Lækjarg. 6B,
sími 2614. Næturvörður i Reykja-
víkur apóteki og Lyfjabúðinni Ið-
unni.
Útvarpið í kveld.
Kl. 20.00 Fréttir. 20.15 Erindi:
Berklaveiki og berklavarnir á heim-
fpá Gjaldeyris-
og innfiutningsnefiid.
Hér með er skorað á alla þá, eða aðstandendur þeirra,.
sem óska að fá yfirfærslur vegna náms erlendis á yfir-
standandi ári, að senda oss hið fyrsta, og í síðasta lagi
fyrir 15. apríl n- k., skýrslu um eftirgreind atriði:
1. Námsgrein, og einnig við hvaða skóla eða stofnun
námið er stundað.
2. Hve langan tíma er gert ráð fyrir að námið taki og
hve langt því er komið.
3. Hve mikið fé í ísl. krónum viðkomandi gerir ráð
fyrir að þurfa mánaðarlega þann tíma, sein um er
að ræða.
Það skal tekið fram, að umsóknir um gjaldeyrisleyfi
fyrir námskostnaði þarf að senda á venjulegan hátt,
þótt skýrsla hafi verið gefin samkv. ofanrituðu og jafn-
framt að þeir sem ekki senda skýrslu, mega búast við
að umsóknir þeirra verði ekki teknar til greina, að eins
af þeirri ástæðu.
Jafnframt eru þeir menn sem kunna að hafaíhyggju
að byrja nám erlendis á þessu ári, varaðir við að gera
nokkurar ráðstafanir þar að lútandi, nema hafa áður
trygt sér leyfi til yfirfærslu á námskostnaðinum.
Gildir þetta einnig um aðra, er óska yfirfærslu vegna
dvalar erlendis, þótt eigi séu þeir við nám.
Reykjavík, 18. mars 1938.
QjaldeyriS'
09 inDflutningsnetnd.
ilum, I. (Sigurður Magnússon pró-
fessor). 20.40 Hljómplötur: Létt
lög. 20.45 Slysahætta fyrir börn á
heimilum (frú Sigríður Eiríksdótt-
ir). 21.05 Symfóniutónleikar: a)
Tónleikar Tónlistarskólans. b)
(21.45) Tónverk eftir Schubert
(plötur). 22.15 Dagskrárlok.
aðeins Loftur.
Þorsteinn Þorsteinsson.
heitir 400 síðu bók nýltomin á
markaðinn, eftir Þorstein skáld
Þorsteinsson, höfund Vest-
manna.
Efnið er einstætt og ólíkt öllu,
sem skeð liefir i sögu þjóðar-
innar. Ferðaundirhúningurinn
norðan úr afdölum við fsliaf og
suður í hitabeltið. Alt þjóðar-
ástandið og liugsunarhátturinn
kemur greinilega í Ijós. Bæði er
það vegna þess, að heimildirn-
ar eru auk annars mörg og löng
sendibréf, sem komist liafa í
liendur útgefandans: Sigurgeirs
Friðrikssonar bóltavarðar. En
nánir ættmenn hans koma mest
við söguna. Hitt atriðið er það,
að vel er unnið úr þessum
fyi'slu handar heimildum, svo
að lesarinn lifir upp æfikjör
þeirra, sem nauðugir flýðu héð-
an undan dauðanum og út í ó-
vissuna. —
Það má heita stórvirki, að
vinna heildarsögu úr öllu þessu
hrotagulli, einkum þegar þess
er gætt, að svo er unnið af ná-
kvæmni og vandvirkni, að bók-
in mun í framtíð notuð sem
lieimildarrit. Hefir hér tekist,
það sem of oft mishepnast, að
sameina sannsögulegan fróðleik
og alþýðlegan skemtilestur.
Yæri nú tími til kominn, að
þessum höfundi væri sómi
sýndur. Að sönnu hafa fallið
vinsamleg orð í lians garð. Til
dæmis ritaði Tryggvi heitinn
Þórhallsson um hann grein og
birti í blaði sínu, Tímanum, 5.
júní 1920. Þar birtir hann langt
kvæði eftir Þorstein og nefnir
liann: „Gott skáld, heilbrigt og
þróttmikið.“ Síðan talar liann
um teikningar hans og myndir
og segir: „Það er aðalliugsun
hans .... að koma alstaðar að
myndum frá lieimalandinu,
myndum sem glæði ástina á því,
veki umtal um það og hjálpi til
um að lialda órjúfanlegu bróð-
urbandinu við heimalandið."
Og að lokum segir hann:
„Þorsteinn skáld Þorsteins-
son er einn af farsælustu, ein-
lægustu og áhrifamestu útvörð-
um íslenskrar menningar vest-
an hafs.“ Og: „Hvar sem hann
verður, verður hann íslandi
ágætur sonur.“
Öll þessi orð Tryggva Þór-
hallssonar mun hver maður fús
að undirstrika, af þeim er lil
þekkja.
Einkum var tímaritið Saga
kærkomið lesefni Islendingum
í Vesturheimi. Þar var bjargað
frá gleymsku mörgu er geymd-
ist i minni íslendinga vestan
hafs. Þar sem Saga hcfir verið
til liér á landi í söfnum, liefir
liún verið lesin upp til agna
hvað eftir annað.
Á undan Sögu gaf Þorsteinn
út tímaritið Fífla. í þessum
tímaritum er sægur frum-
samdra kvæða og sagna. Þá
hafa komið út tvær Ijóðabækur
eftir Þorstein og auk þess á
hann afarmikið óhirt í liandrií-
um, auk fjölda kvæða í blöðum
og tímaritum.
Gæði þessara ritverka má
nokkuð marka á því, að þegar
valið var hið besta úr öllu því,
sem ritað liefir verið vestan
hafs, í bólcina Vestan um haf,
1930, þá var langtum meira
tekið eftir Þorstein en nokkurn
annan höfund. Höfundar voru
um 30, en valinu réðu þeir Ein-
ar skáld Kvaran og Guðmundur
landsbókavörður Finnbogason.
Kvörtuðu þeir yfir því, að að-
alvandinn við valið liefði legið í
því, að takmarka sig, þvi að úr
svo miklu af góðu væri að velja.
Bókin er 735 síður, af þeim á
Þorsteinn yfir hundrað síður,
rúmlega fjórfalt meira en með-
altal liinna höfundanna.
Á blaðsíðu 42 í bókinni Vest-
an um liaf, kemst Einar Kvar-
an svo að orði: „Þorsteinn'Þ.
Þorsteinsson er eftirtakanlega
leikinn í því, að ná lifandi
myndum úr lífi Vestur-lslend-
inga. Ekki finst mér ástæðulaust
að benda á það hér, að honum
liefir tekist nokkur síðustu árin
að gefa út slcemtirit, sem er
verulega skemtilegt ekki síst
fyrir það, sem hann leggur til
þess sjálfur. Sögur hans í þess-
ari bók eru allar teknar úr
þessu tímariti hans „Sögu“, og
meira hefði verið úr þvi tekið,
ef rúmið hefði nægt til þess.“
Vesturheimur hefir oft verið
nefndur land tækifæranna. En
Þorsteinn hefir sneitt hjá þeim
og valið sér að rita á íslensku
fvrir enn þá minni markað en
til er liér heima.
Enda hafa launin hlotið að
verða liin sömu og Stefáns G.,
Guttorms Guttormssonar,
Magnúsar Bjarnasonar, Jakob-
ínu Johnson og fleiri og fleiri.
Þessir höfundar liafa skrifað
af innri þörf með örbirgðina
eina að launum. Sumt af því
fegursta, sem sagt hefir verið
um Island var talað vestan Atl-
antshafs. Og hvergi mun Island
elskað lieitara en þar.
En þeir menn koma stund-
um heim, sem um áratugi hafa
i fjarlægð fóstrað minninguna
um ísland í lielgidómi hjartans.
Þeir eru öðrum mönnum við-
kvæmari. Um þá sannast orð
M. J.:
„Margir fundu fent í skjólin
fagran kringum æsku hólinn ..
og kalinn á hjarta slapp margur
þeirra aftur vestur. En fyrir
hvern mun ættum við nú að
brúa djúpið, opna eyrun fyrir
því, sem vel er sagt vestan hafs.
Eða hve margir hér heima lesa
Timarit Þjóðræknisfélagsins,
sem óefað er með vönduðustu
og hestu tímaritum, sem út
koma á íslensku.
Nú er kominn tími til að rétta
fram höndina til samvinnu.
Ótal upplögð tækifæri bíða ó-
notuð. Við höfum tekið á móti
f jölmörgum stúdentum frá Hol-
landi, sem dvalið hafa liér mán-
uðum saman, og farið með hlýj-
an hug til Islands, þrátt fyrir
örðugleika tungunnar. Því ekki
að liafa mannaskifti við landa.
okkar vestan hafs?
Nú er í ráði, að íslendingar
leggi fjárstyrk til bókasafns-
myndunar í hinni stórauðugu
Svíþjóð. Það er gott og blessað.
En hitt væri þó skyldara að
minnast þess, að nú er verið að
koma upp íslensku hókasafni í
Winnipeg, og væri fróðlegt að
sýna þar lit á stuðningi.
Væri nú vel, að byrjað væri
að brúa djúpið með því að sæma
þann mann ríflegum bókmenta-
slyæk, sem öllum mönnum
fremur liefir átt skilið að heita
útvörður íslenskrar menningar
vestan liafs. En það er Þorsteinn
skáld Þorsteinsson.
Steingr. Arason.